Góry - przestrzenie i krajobrazy. Studia z historii literatury i kultury

Jacek Kolbuszewski

Góry – przestrzenie i krajobrazy są zbiorem studiów Jacka Kobuszewskiego poświęconym różnym aspektom literackiej problematyki gór. Autor w młodości łączył działalność taternicką z badaniami dziejów tematyki tatrzańskiej w literaturze. Prezentowanym w książce rozprawom i szkicom koncepcji badań historycznoliterackich związanych z tzw. tematologią literacką towarzyszy nowocześnie podejmowana egzegeza różnych przestrzeni, widzianych jako teksty kultury o zróżnicowanym wyposażeniu semantycznym. Przykładem tego są prace dotyczące historii turystyki w Karkonoszach śledzonej przez pryzmat zapisów w dawnych księgach pamiątkowych umieszczanych w górach. Z dziejami alpinizmu i toponomastyki Alp wiąże się z kolei próba nowego spojrzenia na nazwę lodowca Mer de Glace. Ważną część zbioru stanowią artykuły poświęcone skomplikowanej, wieloaspektowej tematyce alpejskiej. Autor śledzi w nich dzieje alpinizmu na przełomie XIX i XX wieku na tle spektakularnych zjawisk socjokulturowych, osobną uwagę poświęcając recepcji Alp w życiu i twórczości polskich pisarzy romantycznych.

Grań kultury. Transgresje alpinizmu

Marek Pacukiewicz

„Bo jest” – słynna odpowiedź George’a Leigh Mallory’ego na pytanie, dlaczego chce zdobyć Mount Everest – eksponuje doświadczenie ontologiczne jako fundament alpinizmu. Wspinaczka wysokogórska nie jest więc prostym wyjściem ze świata kultury w świat natury, to raczej doświadczenie istnienia granic pomiędzy nimi. Alpinista porusza się właśnie po tej „grani”. Przedmiotem niniejszej książki jest próba dookreślenia kulturowego modelu transgresji w dyskursie alpinizmu: w jaki sposób fundamentalna ontologia doświadczenia liminalnego kształtuje model świata alpinistów oraz jakiego wzorca osobowości im dostarcza. Na materiał badawczy wykorzystany w książce składają się wypowiedzi alpinistów pozyskane w trakcie antropologicznych kwestionariuszowych badań terenowych oraz narracje zaczerpnięte z literatury alpinistycznej. Poprzez ich pryzmat lakoniczne „Bo jest” doświadczenia alpinistycznego przedstawia się w pełni swej złożoności jako kontekstualne zjawisko kulturowe.

Hejterstwo. Nowa praktyka kulturowa? Geneza, przypadki, diagnozy

Julia Dynkowska, Natalia Lemann, Michał Wróblewski, Anna Zatora

Zjawisko hejtu zbadali badacze wielu specjalności: kulturoznawcy, literaturoznawcy, medioznawcy, socjologowie, psychologowie, filozofowie, politolodzy oraz badacze prawa. Dzięki multidyscyplinarnej perspektywie czytelnik może się dowiedzieć o hejcie rzeczy, o których nie miał pojęcia, choć wydawałoby się, że jest to zjawisko każdemu dobrze znane, proste i nie wymagające głębokich analiz. A jednak ta książka pokazuje, że jest inaczej. Pokazuje, jak mało możemy wiedzieć o zjawisku, które dobrze znamy. I jak dużo musimy się jeszcze nauczyć. Prof. dr hab. Paweł Łuków kierownik Zakładu Etyki UW, redaktor naczelny czasopisma „Etyka” Wiele dotychczas napisano o sztuce miłości, niewiele natomiast o sztuce nienawiści. Oczywiście zawsze można zadać pytanie, czy to jest sztuka. Hejterstwo bowiem zalewa nas zewsząd i każe myśleć raczej o miernocie, aniżeli o elitarności sztuki. Monografia młodych adeptów nauki jest świeżym spojrzeniem na nowe zjawisko kulturowe. Prof. dr hab. Jarosław Płuciennik

Heliogabal albo anarchista ukoronowany

Antonin Artaud

Oto najbardziej brutalna książka współczesnej literatury, mam na myśli piękną i odświeżającą przemoc. Heliogabal, urodzony w kolebce spermy, zmarły na poduszce krwi, jest czarnym bohaterem naszego świata. Jego legenda powstała z perwersji i zbeszczeszczenia. El Gabal, „Pan Góry”, jest nie tylko zdeprawowanym cesarzem gnijącego Rzymu trzeciego wieku, oddanym wadom i szaleństwu, ale także pierwszym piekielnym bohaterem tego spotkania z Orientem, którego Archaniołem był Apoloniusz z Tiany. Wcielenie hermafrodytycznego mitu, wyznawca Słońca i czarnego kamienia Elagabalusa, do ekstremum przeżył dramat zderzenia świata grecko-łacińskiego i barbarzyństwa. To jest tekst inicjacyjny: czternastoletni pogański kapłan i cesarz Rzymu, Heliogabal, zapowiada zarówno słoneczny rytuał Tarahumara, jak i ofiarę Van Gogha Samobójcy społecznego, a następnie zejście do Piekieł Artauda le Mômo. Heliogabal jest Anarchistą, zanim zostanie ukoronowanym Alchemikiem. Ta urzekająca książka, najlepiej skonstruowana i najlepiej udokumentowana spośród pism Antonina Artauda, jest również najbardziej imaginacyjna. Kto nie czytał Heliogabala, ten nie sięgnął głębi naszej dzikiej literatury.   Jean-Marie Gustave Le Clézio 

HERITO, No. 39: Green English version

Praca zbiorowa

The issue of the HERITO quarterly devoted to the relationship between man and nature. Developed in exceptional conditions, between an epidemic, a fire in the Biebrza National Park, and the forecasts of a summer drought, it made us even more aware of the need for contact not only with other people, but also with pure nature.  

HERITO, nr 37-38: Socrealizm magiczny? - wersja polska E-BOOK

Praca zbiorowa

Socjalistyczna w treści i narodowa w formie – taka miała być architektura i sztuka tworzone w doktrynie realizmu socjalistycznego. Dziś relikty socrealizmu budzą w Europie Środkowej jednoznacznie złe skojarzenia. Czy po ponad pięćdziesięciu latach jesteśmy w stanie spojrzeć na nie bez emocji? Które realizacje przetrwały próbę czasu? Socrealizm magiczny – żart czy hipoteza? Najnowszy numer kwartalnika to ponad 160 zdjęć i czternaście tekstów poświęconych architekturze, literaturze i sztuce. Kreślimy w nim subiektywny atlas socrealistycznej architektury w Europie Środkowej, przypominamy historię budowy słynnej Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, opowiadamy o ikonicznych realizacjach jednej z najbardziej zagadkowych postaci powojennej architektury – Bohdana Pniewskiego. Przyglądamy się także pierwszemu polskiemu budynkowi socrealistycznemu wpisanemu do rejestru zabytków, wędrujemy do krakowskiej Nowej Huty, ostrawskiej Poruby, Eisenhüttenstadt i Prievidzy, szukamy zapomnianych socrealistycznych pomników w krajach byłej Jugosławii. Ponadto bierzemy na warsztat sowiecki orientalizm, retorykę socjalistycznego optymizmu i razem z socrealistycznymi artystami kontemplujemy kosmos. W numerze znalazły się teksty i eseje autorstwa Grega Castillo, Bohdana Cherkesa, Beaty Chomątowskiej, Łukasza Galuska, Anny Łazar, Karola Kurnickiego, Lidii Pańków, Grzegorza Piątka, Anny Syski, Katarzyny Trzeciak, Miłosza Waligórskiego, Michała Wiśniewskiego, Aleksandry Wojtaszek, Marcina Zglińskiego oraz recenzje wartych polecenia środkowoeuropejskich wydawnictw.  

Ikoniczność znaku: słowo - przedmiot - obraz - gest

Elżbieta Tabakowska

Niniejsza książka jest zbiorem artykułów stanowiących pokłosie piątego międzynarodowego sympozjum zatytułowanego Iconicity in Language and Literature („Ikoniczność w języku i w literaturze”), które odbyło się w Krakowie w marcu 2005 roku.

Indyjskie malarstwo miniaturowe

Dorota Kamińska

Książka omawia interesujący artystycznie i ikonograficznie zespół 9 miniatur ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Pierwsza część zawiera syntetyczne wprowadzenie w tematykę indyjskiego malarstwa miniaturowego (jego funkcje, zasady teoretyczne i techniki malarskie) oraz przedstawienie najważniejszych szkół malarstwa miniaturowego w północnych Indiach. W części drugiej Autorka omawia miniatury. Wychodząc od wnikliwej analizy ikonograficznej, wskazuje dzieła literackie, które zainspirowały twórców miniatur, wyjaśnia typ przedstawienia i znajdujące się w nim symbole i atrybuty, by na końcu na podstawie szerokiego materiału porównawczego ustalić miejsce i czas powstania miniatur z warszawskiej kolekcji.