Prawo interpretacyjne

Paulina Konca

Choć interpretacja przepisów prawa ma bezpośrednie przełożenie na treść orzeczeń sądowych,  prawo interpretacyjne nie było do tej pory przedmiotem monograficznego opracowania w polskiej teorii prawa. Autorka opisuje status dyrektyw interpretacyjnych w różnych kulturach prawnych (m.in. Polsce, Hiszpanii, Australii, USA, Wielkiej Brytanii, Irlandii i Ameryce Łacińskiej) i analizuje problemy, jakie rodzi ujęcie dyrektyw wykładni w formę przepisów. Wysuwa propozycje w zakresie stanowienia prawa interpretacyjnego oraz poddaje analizie charakter dyrektyw interpretacyjnych. Ważną zaletą pracy jest odwołanie do bogatego materiału literatury i orzecznictwa pochodzących z wielu jurysdykcji.

Prawo jako narzędzie sprawiedliwej kooperacji w społeczeństwie demokratycznym. Filozofia polityczna Johna Rawlsa z perspektywy prawniczej

Michał Rupniewski

 Zastosowanie kategorii filozofii politycznej do zagadnień filozofii prawa jest propozycją niezwykle koncepcyjnie śmiałą. Nie mniej śmiała jest skala tego zabiegu, zawarta w książce, gdyż obejmuje zręby całego porządku prawnego, a nie tylko jego poszczególne instytucje. Osiągnięcia te nie tylko metodologicznie imponują, ale też wskazują na ich unikatowy charakter, gdyż w literaturze przedmiotu łatwo wskazać na celowe i świadome oddzielanie filozofii politycznej i filozofii prawa, trudno natomiast znaleźć propozycję zatarcia ich granicy. Przedmiotem rozprawy jest filozofia polityczna Johna Rawlsa (1921–2002), słynnego XX-wiecznego filozofa, który do dzisiaj inspiruje badaczy na całym świecie. Autor docieka, jakiego rodzaju koncepcję prawa można zrekonstruować zarówno z wczesnej, jak i późnej doktryny Rawlsa. W centrum rozważań znajduje się problem instytucji pluralistycznego społeczeństwa demokratycznego, co czyni niniejszą pozycję ważną dla filozofów polityki czy prawa, a także dla praktyków – prawników i polityków.

Prawo pracy a prawo ubezpieczeń społecznych. Prawo pracy w systemie prawa

Ewa Staszewska, Aleksandra Pietras, Irmina Miernicka

Przedmiotem publikacji są relacje zachodzące pomiędzy prawem pracy a prawem ubezpieczeń społecznych. Omówiono w niej ważne i aktualne problemy, które pojawiają się w obrębie tej tematyki zarówno w praktyce, jak i naukowej debacie. Warto podkreślić, iż zaprezentowane rozważania zostały wzbogacone o refleksje powstałe na tle kwestii spornych podczas dyskusji i wygłaszania referatów w ramach szóstej konferencji z cyklu „Prawo pracy w systemie prawa”.

Prawo pracy w systemie prawa. Prawo pracy a prawo handlowe

Ewa Staszewska, Izabela Barańczyk

Przedsiębiorca jako pracodawca i jego pracownicy oraz rozważenie interesów tych podmiotów, pojawia się w każdym stadium działania przedsiębiorcy. Kluczowe jest tu pojęcie przedsiębiorcy i pojęcie pracodawcy. Pojawia się problem wyodrębnienia odcinkowej zdolności pracowniczej w stosunkach holdingowych. Pozostaje jeszcze określenie relacji pojęcia przedsiębiorstwa i zakładu pracy. Ważnym tematem jest zatrudnienia członków zarządu spółek kapitałowych. Podstawa zatrudnienia członka zarządu ma istotne znaczenie dla jego sytuacji prawnej, wpływa na jego prawa i obowiązki, odpowiedzialność i poziom ochrony. Następnym tematem jest problematyka relacji pracodawca–przedsiębiorca i pracownik. Ochrona interesu pracodawcy w prawie pracy to przede wszystkim umowa o zakazie konkurencji. Ciekawy są też kwestie wpływu restrukturyzacji i likwidacji na stosunki pracy w spółkach handlowych. Ostatnie zmiany w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym zwracają uwagę na sytuację prawną pracowników niewypłacalnego albo zagrożonego niewypłacalnością dłużnika. Monografia wpisuje się w nurt publikacji naukowych dotyczących problematyki powiązań prawa pracy z prawem handlowym. Wskazuje ona na związki obu dziedzin prawa stawiających sobie, jak by się mogło wydawać, zupełnie inne cele. Ukazano przenikanie wielu zagadnień z zakresu prawa handlowego i prawa pracy, wyłaniając wiele kwestii spornych i wymagających pogłębionej dyskusji. 

Prawo rzeczowe w procesie wyceny nieruchomości

Katarzyna Sobolewska-Mikulska, Krzysztof Sokół

Określanie wartości nieruchomości w Polsce odbywa się w trybie ustawy o gospodarce nieruchomościami (ugn) (Dz.U. 2023, poz. 344 - ISAP) i stosuje się do wszystkich nieruchomości, bez względu na ich rodzaj, położenie i przeznaczenie, a także bez względu na podmiot własności i cel wyceny. Zgodnie z zapisami ugn w art. 150. 1: W wyniku wyceny nieruchomości dokonuje się: 1) określenia wartości rynkowej; 2) określenia wartości odtworzeniowej; 3) ustalenia wartości katastralnej; 4) (uchylony); 5) określenia innych rodzajów wartości przewidzianych w odrębnych przepisach. Prezentowane opracowanie stanowi kompleksowe źródło wiedzy z zakresu prawa rzeczowego istotnego z punktu widzenia wyceny nieruchomości, a także zarządzania nimi. Poszczególne zagadnienia przedstawiono według kolejności przewidzianej w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 19 kwietnia 2023 r. W publikacji ujęto w sposób przystępny, praktyczny i czytelny prawa rządzące nieruchomościami, determinujące ich byt, oraz czynności faktyczne i prawne mające wpływ na stan prawny nieruchomości lub ich wartość. Zakres tematyczny podręcznika oraz sposób omówienia poszczególnych zagadnień wynika z potrzeby zebrania ich tak, by możliwe było szybkie dotarcie do odpowiednich założeń prawnych i zrozumienie wielu sytuacji istotnych w procesie wyceny nieruchomości oraz w procesie zarządzania nimi. Publikacja, która ma wymiar przede wszystkim praktyczny, kierowana jest zarówno do słuchaczy studiów podyplomowych z zakresu wyceny nieruchomości i zarządzania nieruchomościami, którzy dopiero rozpoczynają kształcenie związane z nieruchomościami (ich wyceną, zarządzaniem i obrotem), ale także do praktyków w tych dziedzinach, czyli: rzeczoznawców majątkowych, biegłych rzeczoznawców majątkowych, zarządców nieruchomości oraz wszystkich tych, którzy w swej zawodowej działalności zajmują się nieruchomościami w aspekcie ekonomicznym i prawnym.

Prawo rzymskie a współczesność

Henryk Kupiszewski

Henryk Kupiszewski, ceniony prawnik i historyk prawa, przedstawia kontekst prawa rzymskiego i jego znaczenie dla dzisiejszych systemów prawnych. Cel książki obejmuje dogłębną analizę wpływu prawa rzymskiego na struktury i zasady współczesnego prawa Kupiszewski omawia kluczowe aspekty prawa rzymskiego, w tym jego genezę, ewolucję oraz fundamentalne zasady. Analiza przypadków praktycznych z różnych krajów ukazuje wpływ prawa rzymskiego na ich obecne systemy prawne. Wskazuje na kontynuację instytucji prawa rzymskiego, takich jak zasady odpowiedzialności cywilnej czy podział władzy, w nowoczesnym prawie. Autor podkreśla znaczenie zrozumienia dziedzictwa prawa rzymskiego dla lepszego funkcjonowania współczesnych systemów prawnych. Wskazuje na konieczność adaptacji prawa do współczesnych realiów, jednocześnie zachowując istotne elementy prawniczej tradycji. Książka "Prawo rzymskie a współczesność" autorstwa Henryka Kupiszewskiego stanowi dogłębną analizę wpływu prawa rzymskiego na współczesne systemy prawne. Jego praca otwiera nowe spojrzenie na dziedzictwo prawnicze starożytnego Rzymu i skłania do refleksji nad jego znaczeniem dla współczesnej praktyki prawniczej.

Prawo rzymskie w Anglii w XVIII wieku. Nauczanie, studia, nauka

Łukasz Jan Korporowicz

Obecność prawa rzymskiego w dziejach prawa angielskiego do niedawna nie cieszyła się szerszym zainteresowaniem nauki. W dotychczasowych badaniach odnoszono się do oderwanych od siebie zagadnień i okresów historycznych. Najbardziej wyrazistą luką badawczą pozostawało osiemnaste stulecie. Autor publikacji podjął wnikliwą analizę prawa rzymskiego. Przedstawił losy zarówno królewskich katedr prawa rzymskiego w Oksfordzie i Cambridge, jak i próby nauczania prawa starożytnych przez cywilistów - specjalistów zajmujących się prawem rzymskim, niezwiązanych z katedrami. Omówił zachowane do czasów współczesnych materiały wykładowe. Szczegółowo przeanalizował prawodawstwo uniwersyteckie związane z nadawaniem stopni bakałarza i doktora prawa w dwóch angielskich uczelniach, a także skupił się na społecznym oddziaływaniu cywilistów. Wiele miejsca poświęcił też romanistycznej literaturze angielskiej osiemnastego stulecia. Lektura książki pozwoli spojrzeć na cywilistów jak na ważny człon intelektualnej elity Anglii.

Prawo rzymskie w orzecznictwie Izby Lordów w latach 1876-2009

Łukasz Jan Korporowicz

Obok prawa angielskiego, na Wyspach Brytyjskich powstał inny system prawny – Scots law, którego rozwój aż do XVIII w. pod wieloma względami był niezależny od rozwoju prawa angielskiego. Na prawo szkockie (od XV w.) bardzo silnie oddziaływała kontynentalna tradycja prawa, przede wszystkim tradycja prawa rzymsko-holenderskiego. Dzięki prawnikom prawo szkockie poddane zostało procesowi romanizacji. Szkockich prawników wykorzystujących wzorzec justyniańskich Instytucji zaczęto nazywać instytucjonalistami. Samodzielny byt prawa szkockiego został częściowo zaburzony po zawarciu między Anglią i Szkocją unii realnej. Obecność prawa rzymskiego w Wielkiej Brytanii i jego wpływ na tamtejsze systemy prawne od dawna budzi zainteresowanie naukowców. Zważywszy na fakt, że rozwój prawa angielskiego w znacznym stopniu uzależniony jest od doktryny precedensu, wszelkie próby badania zjawiska recepcji bądź wpływu obcych rozwiązań prawnych dokonywane muszą być przez pryzmat orzecznictwa angielskich sądów. Zgodnie z tym założeniem w oddawanej do rąk czytelników książce określono zakres wykorzystania prawa rzymskiego w orzecznictwie Izby Lordów w latach 1876–2009. Analiza orzeczeń ma za zadanie pomóc w udzieleniu odpowiedzi na następujące pytania: kto przywoływał ius Romanum najczęściej, jakie źródła prawa zostały w tym celu wykorzystane oraz prace których autorów były najchętniej cytowane, i wreszcie, czy dokonanie stosownych odwołań wpływało na ostateczny kształt ferowanych w sprawach wyroków?