Boże Narodzenie

Maria Dąbrowska

Boże Narodzenie Bardzo tęskniliśmy do gwiazdki. Dnie były coraz krótsze, a pogoda wilgotna i ciepła. Wszystkie odgłosy dawały się słyszeć miękko i donośnie. Koguty piały i biły skrzydłami. Wiosna wychylała się ze swego ukrycia nieśmiało i żałośnie, a Gwiazdka oddalała się zasmucona. A potem przychodził mróz i słychać było, że ona znów nadchodzi, tupiąc i dudniąc po zmarzłej ziemi. Padał śnieg i miękką ścielił jej drogę. [...]Maria DąbrowskaUr. 6 października 1889 w Russowie pod Kaliszem Zm. 19 maja 1965 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Noce i dnie, Dzienniki, Na wsi wesele Powieściopisarka, autorka opowiadań, eseistka, przed II wojną światową zaangażowana w ruch spółdzielczy pod wpływem koncepcji Edwarda Abramowskiego. Studiowała za granicą (Bruksela, Lozanna), do roku 1924 pracowała w Ministerstwie Rolnictwa, lecz zrezygnowała ze swojego stanowiska, by zająć się pracą literacką. Jej pierwszy mąż, Marian Dąbrowski, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, zmarł nagle w roku 1925. Potem przez długie lata pisarka była związana ze Stanisławem Stempowskim, a od czasu II wojny światowej - z Anną Kowalską, którą w testamencie wyznaczyła na opiekunkę swojego dorobku literackiego. Pierwsze utwory Dąbrowskiej (zbiór opowiadań Gałąź czereśni) utrzymane były w poetyce młodopolskiej. Odejście od niej w cyklu opowiadań Ludzie stamtąd (1926), w naturalistyczny sposób przedstawiającym życie bezrolnych chłopów, przyniosło jej uznanie krytyki. Prawdziwą popularność, wyrażoną także w formie nagrody państwowej (1934) czy pochwał Juliana Przybosia, nazywającego styl Dąbrowskiej "centrum polszczyzny", stanowił cykl powieściowy Noce i dnie, współczesnemu odbiorcy znany także dzięki filmowi Jerzego Antczaka (1975). Dzienniki Dąbrowskiej powstawały nieprzerwanie od 1914 do roku śmierci pisarki. Są one dziełem bardzo różnorodnym, zawierającym anegdoty, osobiste przemyślenia i szkice opowiadań, a przy tym ujawniającym ten sam, co proza fabularna, zmysł drobiazgowej obserwacji. Stawały się także coraz ważniejsze dla samej autorki, zwłaszcza wobec kryzysu twórczego, który nie pozwolił jej na ukończenie ostatniej powieści, nad którą pracowała przeszło 30 lat. Wydano ją pośmiertnie, po opracowaniu redaktorskim, pod tytułem Przygody człowieka myślącego; czas akcji obejmował dwudziestolecie międzywojenne i okres wojny. Dojrzała twórczość Dąbrowskiej mieści się w nurcie realizmu, uzupełnianego przez precyzyjną obserwację psychologiczną. Autorka chętnie wykorzystuje elementy własnej biografii (np. portretując samą siebie jako Agnieszkę z Nocy i dni), a świat przedstawiony konstruuje z precyzją dokumentalistki (np. włączając w obręb opowiadań fragmenty autentycznych pieśni ludowych). Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Bóg nie ma ptaszka

K. S. Rutkowski

Kontrowersyjny autor powraca z opowiadaniami pod jeszcze bardziej kontrowersyjnym tytułem. Bóg nie ma ptaszka" to zbiór piętnastu opowieści, których bohaterami są współcześni mężczyźni. Na pierwszy rzut oka całkowicie się od siebie różnią raz jest to pastor, innym razem pisarz z nałogami albo zraniony gangster. Szybko okazuje się, że mężczyzn łączy wspólny świat, który stawia im podobne wymagania i nieustannie rzuca wyzwania. Czy są w stanie im podołać? K.S. Rutkowski jak zwykle przedstawia rzeczywistość męskim okiem. Nie ucieka przed trudnymi tematami. Nie owija w bawełnę. Pisze wprost, używając dosadnego języka.

Bóg wie kto

Eliza Orzeszkowa

"Bóg wie kto" to dzieło jednej z najwybitniejszych polskich powieściopisarek Elizy Orzeszkowej. Była nominowana do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1905 roku, kiedy to członkowie Komitetu Noblowskiego uznali iż: "O ile w tekstach Sienkiewicza bije szlachetne polskie serce, to w twórczości Elizy Orzeszkowej bije serce człowieka". "...A teraz, opowiem z dziejów wiosny owej historyjkę śmieszną. Jakto, - dziwisz się, - pośród tragedyi takiej - śmiech? O, moja droga, życie jest zlepem gliny i marmuru, uplotem sznurów pereł i sznurów korali. Perłowe gamy śmiechu nad koralową strugą krwi, cień nocy na jutrzni porannej, cień grzechu na szacie anioła, na złotogłowiu łzy, - skaczący i ubielony klown w ponurej celi smutku. Wszystko bywa i bywa razem, w jednym momencie czasu, - w jednem sercu ludzkiem. Pewien pisarz słynny, ilekroć kreślił słowo: życie, tylekroć obok umieszczał w nawiasie inne: galimatias. Galimatias taki, że niech już w niem samo tylko oko Boże rozróżnia glinę od marmuru, rdzę, która plami płatek białej róży, od spalonego w żarach słonecznych jej serca, śmiechem dzwoniące perły - od sznurów korali, ciekących kroplami krwi... I to zważ jeszcze, że im serce głębsze, im klawiatura jego szersza i cieńsze, zwinniejsze palce, które klawiszami poruszają, tem częstszemi być w niem muszą spotkania chmur z błękitem, wybielonych klownów z czarnemi smutkami, rdzy z białością, łez ze śmiechem..." Fragment

Bracia

Eliza Orzeszkowa

"Bracia" to utwór jednej z najwybitniejszych polskich powieściopisarek Elizy Orzeszkowej. Była nominowana do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1905 roku, kiedy to członkowie Komitetu Noblowskiego uznali iż: "O ile w tekstach Sienkiewicza bije szlachetne polskie serce, to w twórczości Elizy Orzeszkowej bije serce człowieka". "O tej samej godzinie, której dnia poprzedniego Horniczowie jedli obiad w atmosferze zatrutej kwasem i posępnością, przy tym samym stole panował gwar głosów ożywionych i wesołych. Zenon Hornicz mógłby znaleźć w tem temat do rozmyślań nad pierwiastkiem życia, który zawsze najsilniej uderzał jego umysł, mianowicie nad zmiennością wszystkiego w życiu. Ale on teraz nie rozmyślał nad niczem, bo ze wszystkich poruszeń wewnętrznych istniały w nim tylko radość i czułość, ze wszystkich zmysłów wzrok, dla którego znowu nie istniało w tej chwili nic, oprócz brata. Tylko co przywiózł go był ze stacyi kolei i prawie wprost z bryczki poprowadził do stołu. Protestów Wiktora przeciw ukazaniu się damom w ubraniu podróżnem i okurzonem ani chciał słuchać; śmiał się z nich głośno i serdecznie, mówiąc, że jego żona i jej siostra nie były damami, tylko kobietami i w dodatku wieśniaczkami, nie znającemi się na etykiecie światowej. - Ależ nie mam jeszcze przyjemności znać twojej żony i jej siostry, a ukazywać się im po raz pierwszy w sposób tak nieawantażowny... Nie skończył zdania rozpoczętego, wciągnięty prawie przemocą do pokoju, w którym znalazł się wobec Sabiny, tak zlęknionej, że ręce jej drżały, i wobec Rozalii poważnej, ale uprzejmej. Anielka i Kazio, trochę wystrojeni na przyjazd stryja, stali za matką i ciotką. Wiktor pocałował w rękę obie kobiety i oświadczył radość z tego, że je poznaje, uścisnął też z serdecznością wielką witające się z nim dzieci, zatrzymał przez sekundę spojrzenie uważne na oczach Sabiny, biegających z przelęknienia, i na pięknej kibici Rozalii; powiedział jeszcze parę zdań grzecznych, miłych, potoczystych, i zaraz potem wszyscy zasiedli do stołu. Dla każdego, nie znającego obu braci, musiałoby wydać się niepodobieństwem to, że Wiktor był starszym od Zenona, bo wyglądał na młodszego o dobre lat dziesięć. Był szatynem, średniego wzrostu, z małym początkiem otyłości, ale z ruchami młodymi i elastycznymi. Czoło miał białe i otwarte, policzki czerstwe, wąs zakręcony elegancko nad wargami wydatnemi, oczy piwne, piękne, bystre i wesołe. Mówił płynnie, z łatwością; swoboda obejścia się objawiała w nim wprawę wielką w załatwianiu interesów, spotkań, rozmów najrozmaitszych. Ubranie, w którem nie chciał się ukazywać damom - istotnie, okurzone nieco w drodze - uderzało wytwornością materyału i zgrabnością kroju. Uderzającym był również dźwięk głosu jego, pełen słodyczy i ciepła sympatycznego, które malowały się także w spojrzeniach i uśmiechach. Zasiadłszy do stołu, okrył serwetą przód ubrania i z apetytem zajadał zupę, która wybornie udała się Maryannie; przytem opowiadał różne zdarzenia swojej dość długiej podróży w sposób tak zajmujący i często zabawny, że nawet Sabina przestała lękać się człowieka nieznajomego i troszczyć się o wartość podawanych potraw, ale słuchała go z zajęciem i przyjemnością." Fragment

Bracia z Bronksu

Luc Adrian

Zobacz Jezusa w nowojorskiej dzielnicy nędzy. To historie z życia najmłodszego franciszkańskiego zgromadzenia, skomponowane na wzór „Kwiatków” świętego Franciszka. Franciszkanie Odnowy, bo tak brzmi oficjalna nazwa zakonu, powstali w 1987 roku w Nowym Jorku z inicjatywy ośmiu kapucynów, którzy chcieli żyć w sposób radykalny, według pierwotnych pouczeń św. Franciszka z Asyżu. Jak on postanowili opuścić ciepłe cele zakonne i zamieszkać wśród ubogich, bezdomnych i odrzuconych przez społeczeństwo. Pracują w najtrudniejszych środowiskach Nowego Jorku: Bronksie, Harlemie i Yonkers. Prowadzą schronisko, kuchnie, zajęcia terapeutyczne dla młodzieży i spotkania modlitewne, angażują się w działalność pro-life, ale najważniejsza jest sama ich obecność, co niejednokrotnie potwierdzają bohaterowie prezentowanej książki. Dzięki ludziom, z którymi pracują i którym pomagają, Bracia z Bronksu odkryli, że najmocniej przemawia przykład życia. Przekonać się o tym może również czytelnik – w prezentowanych opowieściach znajdzie bowiem opis początków działalności misyjnej zgromadzenia w Nowym Jorku, historie nawróceń poszczególnych zakonników oraz szereg anegdot z ich codziennego życia, np. jak kupili wieżowiec za jednego dolara.

Bramy strachu

Emma Popik

Do bram Miasta zbliża się nieznajomy przybysz. Strażnicy początkowo nie chcą go wpuścić. Nie tak łatwo dostać się do środka. Jednak mężczyzna nie daje za wygraną. Proponuje najwyższą cenę własne życie. Czy jego obecność zmieni miejską społeczność i uratuje mieszkańców przed narastającymi problemami? Bramy strachu" to dwa opowiadania, w których rzeczywistość miesza się z fantastyką. Przedstawia świat, który ulega przemianom, niekoniecznie na lepsze. Okrucieństwo, choroby i zatracenie w świecie wirtualnym to tylko niektóre z problemów, z którymi zmierzyć się muszą bohaterowie.

Bransoleta z granatów

Aleksander Kuprin

Historia sekretnej miłości prostego urzędnika Zheitkowa do Very Nikołajewnej, żony bardzo bogatego człowieka. Po latach adorowania ukochanej w listach, Zheitkow decyduje się wysłać jej kosztowny prezent - bransoletkę z granatów. Odpowiedzią na jego szczodry gest są odwiedziny męża i brata Very jego domu. Niespodziewani goście zakazują mu dalszych kontaktów z ukochaną, co prowadzi do tragedii.

Brička

Antanas Kriščiukaitis-Aišb

Antanas Kriščiukaitis-Aišb Kas teisyb tai ne melas Brička Graži atlaid diena. Iš vis krašt piesti ir važiuoti skubina bažnyčią. Tarp važiuot beveik nevieno nematyti su paprastais ratais, o tik vis su bričkoms. Daugelio dar suvis naujos, su stačiais galais ir ant risor tai vis naujos. Štai brička ant geležini aši su stačiu aukštu galu, geltonai nudaryta; gale sdi marti su anyta ir dairosi šalis, dar turbt pirmąsyk važiuoja naujoj bričkoj; ant ožio, tarytum kaltas,... Antanas Kriščiukaitis-Aišb Ur. 24 lipca 1864 r. w Pojeziorach (lit. Paežeriai), pow. wyłkowyski Zm. 30 października 1933 r. w Kownie Najważniejsze dzieła: zbiór opowiadań Kas teisyb tai ne melas, Iš atliekamo literato užraš, artykuły w pismach periodycznych Lietuviškasis balsas, Vienyb Lietuvnink, Varpas, obrazki satyryczne, felietony, tłumaczenia. Litewski pisarz, badacz prawny, profesor, pierwszy przewodniczący Głównego Trybunału Litewskiego. Pisarz pochodził z rodziny chłopskiej. Ojciec 13-letniego wówczas jeszcze Antanasa sprzedał domostwo w Pojeziorach i nabył lepsze gospodarstwo we wsi Bgnai, skąd też pochodzi pseudonim pisarza Aišb (Ananas z Bgnów - Antanas iš Bgn). Naukę pobierał początkowo w szkole podstawowej w Pojeziorach, a od 1876 r. w gimnazjum w Mariampolu. Po ukończeniu gimnazjum wstąpił na Wydział Matematyczny Uniwersytetu Petersburskiego. Wkrótce jednak zrezygnował ze studiów matematycznych, powrócił na ojczyznę i po roku przeszedł na Uniwersytet Moskiewski, gdzie w 1890 r. ukończył studia prawnicze. Odbył służbę w wojsku Imperium Rosyjskiego, pełnił obowiązki kuratora sądowego w Moskwie i Mintauji (obecnie Jełgawa), sędziego śledczego w Nowogródku. Po powrocie na Litwę (1918 r.) został wybrany na przewodniczącego Głównego Trybunału i odtąd przez całe życie tworzył podstawy prawne państwa. Organizował Ministerstwo Sprawiedliwości, Litewski Sąd Najwyższy. Od 1923 r. profesor na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wileńskiego, wykładowca prawa karnego. Opracował projekt Ustawy procesu karnego i program kursu prawa karnego dla studentów. Aktywnie się udzielał w życiu akademickim i społecznym. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.