Autopowieść. Dyskurs autobiograficzny w prozie Kazimierza Brandysa

Anna Foltyniak-Pękala

Pisarstwo Kazimierza Brandysa stanowi interesujący przykład twórczej biografii autora, który przez ponad półwiecze, ulegając koniunkturalnym wyborom, równocześnie kształtował swoją pisarską indywidualność. Trudna, pełna wstydliwych momentów biografia, z której wyrastają jego kolejne powieści, stawia przed badaczami i czytelnikami szereg trudnych pytań o prawdziwość wyborów, znaczenie literatury w opisie doświadczenia, wreszcie biograficzną prawdę podmiotu. Zapomniana dziś proza pisarza odczytana została w nowoczesnych kontekstach, ale także poprzez to, co nieoczywiste: pęknięcia, szczeliny, afektywne drobiazgi, które pojawiają się w intelektualnym, starannie wyreżyserowanym prozatorskim portrecie pisarza, a także przez organizującą rozważania, zaproponowaną przez samego Brandysa kategorię „autopowieści”. Dzięki temu jego teksty nabierają nowych znaczeń, aktualizując pytania o rolę literatury w budowaniu podmiotowej tożsamości i doświadczenia. „Moc  wielkiej i ważnej literatury polega na tym, że nigdy nie bywa ona miałka, a umieszczana w nowych kontekstach wyłania sensy nieoczywiste i prowokuje do formułowania kolejnych pytań i wypróbowywania nieoczekiwanych odpowiedzi. Tej właściwości dowodzi rozwijający się ostatnio trend odświeżania pisarzy dwudziestowiecznych, czytania ich poprzez pryzmat pojęcia nowoczesności, która wprawdzie była dla nich otoczeniem naturalnym, jednak de facto nierozpoznanym”. Prof. dr hab. Bogumiła Kaniewska   „Dzięki otwartej formule dochodzenia do ostatecznych konkluzji lektura książki wciąga i powoduje, iż prezentowane wywody ani przez chwilę nie przekształcają się w nużący, uporządkowany chronologicznie czy strukturalnie naukowy dyskurs o twórczości Kazimierza Brandysa, ale stanowią pasjonującą wielowątkową „opowieść literaturoznawczą”. Prof. ATH, dr hab. Marek Bernacki   Anna Foltyniak-Pękala, dr – absolwentka polonistyki i psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka książki „Między pisać Nałkowską, a Nałkowskiej czytaniem siebie” (Kraków 2004). Publikowała m.in. w „Tekstach Drugich”, „Pamiętniku Literackim”, „Dekadzie Literackiej”. Laureatka X edycji Konkursu Prac Magisterskich im. J.J. Lipskiego (Warszawa 2005), wyróżniona w konkursie Kobiety kontra lektury, Fundacji Nowoczesna Polska (Warszawa 2008) oraz w II edycji konkursu „Biuletynu Polonistycznego” Publikuj.dr  na najlepszą prezentację obronionej pracy doktorskiej (Warszawa 2017). Stypendystka programu ­MNiSW „Top500Innovators” na University of California, Berkeley (2015). Pracuje w Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej.

Pot-Bouille

Émile Zola

Pot-Bouille raconte lhistoire du jeune Octave Moore, venu conquérir Paris. Il est beau, charmant et reve de conquérir le monde entier. Octave a un plan: il lui semble quil lui serait plus facile de se lancer dans une carriere avec laide de femmes. Les lecteurs regardent comment la vie sociale se transforme en une comédie monstrueuse dhypocrisie.

Wiłka. Smocza dziewczynka

Antonina Kasprzak

Gdy mama Poli i Bułeczki trafia na kilka miesięcy do szpitala, życie dziewczynek bardzo się zmienia. Zapracowany, często wyjeżdżający służbowo tata nie może im poświęcić zbyt wiele czasu, muszą więc stać się bardziej samodzielne, szczególnie rozsądna i odpowiedzialna Pola, która opiekuje się roztargnioną i beztroską młodszą siostrą. Pola i Bułeczka natrafiają na trop dziwnej dziewczynki, zamkniętej w domu przez surową matkę. Ukrywa ona pewną tajemnicę, należy bowiem nie do gatunku ludzi, ale tajemniczych, smoczych istot – Wił. Kochająca, ale apodyktyczna matka-smoczyca pragnie, by córka zrealizowała jej plany i ambicje, nie licząc się z uczuciami dziewczynki. Poli, Bułeczce i tajemniczej Wiłce udaje się jednak rozwiązać problemy, z którymi dorośli w obydwu rodzinach nie umieli sobie dać rady.

O tron (kanwa serialu: Czarne chmury). Powieść historyczna z XVII wieku

Adam Krechowiecki

Powieść historyczna Adama Krechowieckiego O tron stała się kanwą dla pierwszego polskiego serialu spod znaku płaszcza i szpady, czyli Czarnych chmur w reżyserii Andrzeja Konica. Bohater powieści Krystian Ludwik Kalkstein pierwowzór serialowego pułkownika Krzysztofa Dowgirda podobnie jak większość ówczesnej szlachty pruskiej był zapalonym zwolennikiem zwierzchnictwa Rzeczypospolitej polskiej nad Prusami Książęcymi. Elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm, zwany Wielkim Elektorem, dążył natomiast do obalenia stosunku lenniczego, w jakim pozostawał względem Polski, do osiągnięcia władzy królewskiej, do... tronu. Osią fabuły są dramatyczne epizody z walk o utrzymanie przy Polsce Prus Książęcych. W powieści nie zabraknie też scen ucieczek, pogoni, pojedynków oraz oczywiście miłość...

Odnajdę Cię

Anna Karpińska

Dwie kobiety, jedna decyzja i historia, która poruszy serce każdej czytelniczki. Dagmara po śmierci matki otrzymuje w spadku nie tylko prowadzoną przez nią przez wiele lat Księgarnię pod Flisakiem, ale również list, z którego dowiaduje się, że została adoptowana. Po rozwodzie postanawia wraz z dziećmi przeprowadzić się do rodzinnego Torunia i przejąć księgarnię. Tylko jak zrealizować marzenia w nowym życiu, gdy dopada nas stare? Znana pisarka Bożena Zawistowska jako młoda dziewczyna zdecydowała się na krok, który wywarł wpływ na jej przyszłość. Mimo wieloletnich starań nigdy nie została biologiczną matką, wraz z mężem podjęła więc brzemienną w skutkach decyzję o adopcji dwóch sióstr. Po latach dowiaduje się, że jest chora Odnajdę Cię to pierwszy tom nowego cyklu Księgarnia pod Flisakiem. Drugi tom, Zostań ze mną, już w przygotowaniu! Anna Karpińska (ur. 1959) ukończyła politologię na Uniwersytecie Wrocławskim, uczyła studentów, była dziennikarką, wydawała książki, prowadziła firmę. Ma męża, trójkę dorosłych dzieci, synową, zięcia i troje wnucząt Krzysia, Adasia i Weronikę. Mieszka w Toruniu, weekendy spędza na wsi, przynajmniej raz w roku podróżuje gdzieś dalej, by naładować akumulatory. Książki pisuje przy kuchennym stole. Jak sama mówi: Nie żałuję niczego.() Bez zdarzeń, ludzi, zajęć, wrażeń nie byłoby ani mnie, ani moich bohaterów.

Sowieci

Piotr Zychowicz

Sowieci to najbardziej antykomunistyczna książka w Polsce. Druga po bestsellerowych Żydach książka z obrazoburczego cyklu autora Obłędu 44 i Paktu RibbentropBeck. Stawia on w niej szokującą tezę: bolszewizm był gorszy od nazizmu, a Stalin gorszy od Hitlera. I na potwierdzenie tej tezy ma mocne argumenty. Piotr Zychowicz opisuje zapomniane bestialskie zbrodnie popełnione przez Sowietów oraz wojnę wywiadowczą między II RP a ZSRS. W Sowietach znalazły się też opowieści o wielkich prowokacjach KGB i krwawych wewnętrznych czystkach. O gwałcicielach z Armii Czerwonej i kanibalach z łagrów GUŁagu. Autor rozprawia się również z mitami wielkiej wojny ojczyźnianej, które stanowią fundament polityki historycznej współczesnej Rosji.

The Mystery of Crocksands

Fred M. White

Already by the name it becomes clear that this story contains many secrets and mystics. All events revolve around Miss Ellen Marchant, confidential clerk and typist to James Melrose. Mr. James Melrose, the eminent head and only partner in the firm of Melrose and Clapstone. Her father was rich, everyone knew that he led the "dark" affairs. He had a large Crocksands estate that Ellen could get. She gave up everything that connected with her surname and decided to start a new life with a new job. However, she finds a letter from a dead father sent to her boss.

Jakość życia dzieci a status społeczno-ekonomiczny rodziny. Teoria i badania

Marta Petelewicz

Publikacja ukazuje zależności pomiędzy jakością życia dzieci a statusem społeczno-ekonomicznym rodziców. Przedstawia zastosowanie koncepcji jakości życia do badań zróżnicowania sytuacji życiowej dzieci (na przykładzie łódzkich szóstoklasistów) z perspektywy analiz strukturalnych. Przybliża kwestie teoretyczne związane z jakością życia oraz jakością życia dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem child indicators movement. W pogłębiony sposób porusza metodologiczne i etyczne kwestie badań ankietowych z dziećmi. Dwutorowa analiza - bazująca na wypracowanym modelu jakości życia, uwzględniającym takie sfery, jak: relacje rówieśnicze i rodzinne, sytuacja materialna, zdrowie, funkcjonowanie w szkole, subiektywny dobrostan dzieci, a także wykorzystująca koncepcję having, loving, being Erika Allardta - daje pogłębiony obraz sytuacji życiowej najmłodszych. Zarówno poszczególne obszary życia, jak i jego jakość ujmowana całościowo wiążą się ze statusem społeczno-ekonomicznym rodziny, co pozwala wnioskować o nierównościach społecznych występujących w okresie dzieciństwa. Badania ujawniają wielowymiarowość i zróżnicowanie sytuacji życiowych respondentów, pozwalają też wskazać grupę dzieci doświadczającą skumulowanej deprywacji. Zaproponowany pomiar daje możliwość sporządzenia rzetelnej diagnozy, uwzględniającej różne aspekty sytuacji życiowej, w których należy podjąć interwencję.