Schodami w górę, schodami w dół

Michał Choromański

Uniwersalna powieść obyczajowo-psychologiczna z elementami erotycznymi oraz frapującą intrygą kryminalną, a zarazem przenikliwe i zabawne studium funkcjonowania małej i specyficznej społeczności. To także zatrzymany w wyraziście plastycznym kadrze obraz świata, który gwałtownie i bezpowrotnie zniknął w momencie wybuchu II wojny światowej. Wreszcie to również brawurowa literacka zabawa konwencjami. Struktura świata jest bowiem dla Choromańskiego totalnie groteskowa — jak dla Witkacego i Gombrowicza czy Kafki i Dostojewskiego. Według powieści w 1988 roku zrealizowano film o tym samym tytule w reżyserii Andrzeja Domalika. Fotos z tego filmu umieściliśmy na okładce. Są na nim Magdalena Wójcik (kreująca postać Lusi) i Maciej Robakiewicz (kreujący postać Karola). Akcja tej powieści toczy się w 1939 roku w małym miasteczku w Tatrach, którego pierwowzorem było Zakopane. Bohaterowie książki plotkują, piją, grają w karty i żyją w nietypowych związkach. Miewają – jak się okaże – dość paskudne tajemnice i wiodą podwójne życie. Przybyszem, a zarazem narratorem jest młody artysta Karol Nitonicki spędzający tu wakacje i utrzymujący się z malowania portretów. Autentyzmu postaci narratora dodaje fakt, że sam Choromański nie tylko w młodości sporo malował i rysował, ale i przez całe życie przyjaźnił się z malarzami (m.in. z Rafałem Malczewskim). DRUGA STRONA OKŁADKI: Upalne, suche lato 1939 roku w małym miasteczku w Tatrach, tajemnicze samobójstwo baronowej, która podobno jest szpiegiem niemieckim, podejrzane nocne wizyty jakichś wysoko postawionych osób z rządu u demonicznego wróżbity, upiorna wdowa po wielkim artyście, niesamowite, tragikomiczne romanse i skandale obyczajowe na małomiasteczkową skalę – wszystko to owiane charakterystyczną dla tego pisarza sferą niezwykłości. Powieść napisana ze specyficznym poczuci humoru, trochę sensacyjna, trochę psychologiczna, w której i klucza doszukiwać się można, z kapitalną pointą wyzwoloną przełomem meteorologicznym – halnym wiatrem – świetna zabawa literacka dla ciągle zaskakiwanego niespodziankami czytelnika. ANNA MICHALIK (2018): Powieść Schodami w górę, schodami w dół zalegała w pracowni pisarza przez wiele lat. Choromański zaczął ją pisać pod koniec lat 30. XX wieku, by dokończyć ją ponad 30 lat później – swoje pierwsze wydanie książka miała dopiero w roku 1967 roku. Opis małej tatrzańskiej miejscowości wraz z rozległa panoramą charakterów jej mieszkańców wielu przypomniał Zakopane, tak tłumnie odwiedzane i zamieszkiwane przez najwybitniejszych przedstawicieli okresu Młodej Polski. W wielu powieściowych bohaterach dopatrywano się rzeczywistych osób, znanych osobiście Choromańskiemu, przez co pisarza przez wiele lat darzono na salonach niechęcią. Uważna lektura Schodami w górę… sugeruje jednak coś innego – nie jest to powieść z kluczem, nie da się bowiem jednoznacznie określić, który z powieściowych bohaterów stanowi odbicie rzeczywistej osoby. Choromański brał raczej cechy kilku osób do wykreowania jednego powieściowego bohatera, tworząc tym samym galerię typów ludzkich charakterów. Z tego też względu wskazywanie w tej powieści pierwowzorów takich osób, jak np. Maria Kasprowiczowa, Karol Szymanowski czy Kazimierz Wierzyński zwyczajnie mija się z prawdą. Charakterów prezentujących odmienne postawy życiowe przewija się przez strony Schodami w górę… mnóstwo. Począwszy od Węgierki Draginy Łuckiej, „wielkiej wdowy” po rzeźbiarzu Antonim Łuckim, budującej dla niego monumentalny grobowiec, przez architekta Ryszarda Ordęgę, aż po wróżbitę i morfinistę Lilipowskiego. Pod płaszczykiem powieści poświęconej dochodzącym do zdrowia kuracjuszom oraz stałym mieszkańcom górskiego miasteczka, autor przemyca ważne pytania egzystencjalne, tym istotniejsze, że akcja powieści toczy się na kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej. Świat tatrzańskiej miejscowości Podbazie opisywany jest z perspektywy osoby z zewnątrz, 19-letniego Karola Nitonickiego, studenta warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, który postanowił spędzić lato na malowaniu górskich pejzaży i sprzedawaniu swoich obrazów. Tak skonstruowany narrator umożliwia bowiem nie tylko pozbawione zapośredniczenia spojrzenie na życie toczące się w górskiej miejscowości, ale także – za sprawą wybrania na narratora młodzieńca – czytelnik ma okazję śledzić ewoluującą psychikę dorastającego mężczyzny. Jest to relacja tym ciekawsza, że wzbogacona o jego „malarskie spojrzenie”, pogłębiające złożoność postaw i charakterów portretowanych osób. Choć na początku młody malarz daje się uwieść panującej na Podbaziu atmosferze, dosyć szybko zaczyna zadawać sobie fundamentalne pytania: ile różnych twarzy może mieć jedna osoba? Oraz: tak naprawdę kto jest kim, a za kogo tylko się podaje? Postaci godnych powyższych rozważań jest mnóstwo: baronowa Sztygielowa, okultysta Lilipowski wraz z małżonką, kelner Barski czy też architekt Ryszard Ordęga. Zwłaszcza ostatnia z tych osób zasługuje na szczególną uwagę, z racji na swą doniosłość dla całej powieści. Przywołanie postaci Ordęgi rozpoczyna i kończy całą historię, a targające nim dylematy są najważniejszymi pytaniami stawianymi przez powieść Schodami w górę, schodami w dół. Ryszard Luty Eustachy Ordęga, a właściwie Ryszard Furdala, jest bowiem człowiekiem dotkniętym sporym brakiem. Nie posiada on poglądów, które umożliwiłyby mu zajęcie właściwego stanowiska i wyboru stosownej postawy moralnej. „Trzeba w sobie coś mieć, żeby mieć przekonania, trzeba w sobie coś mieć. Tylko co?” – te słowa Ryszarda Ordęgi są przejmujące nie tylko dlatego, że bohater przyznaje się w nich do swej wewnętrznej pustki, której nie jest w stanie niczym wypełnić, ale są one wstrząsające także ze względu na fakt, że taka opinia zostaje wygłoszona na kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej, kiedy już nie będzie można pozwolić sobie na luksus braku podjęcia decyzji. Także przy okazji wizyty Ordęgi w domu na Podbaziu wyjaśnia się sens tytułu całej opowieści. Jak bowiem tłumaczy Dragina Łucka: „(…) ludzie na tej ziemi chodzą schodami w górę i schodami w dół i że przed idącymi w górę schody, a właściwie stopnie się poszerzają, natomiast dla idących w dół zwężają się i zmniejszają. Mówiłam o tym w znaczeniu moralnym, filozoficznym, ludzkim”. Trochę egzaltowane słowa pani Łuckiej nie znajdują jednak zrozumienia u innych bywalców jej domostwa. Jeden z nich, komisarz Szmurło, inaczej zapatruje się na sens budowanej przez „wielką wdowę” groty upamiętniającej jej zmarłego męża: „tu pani Łucka ujawniła mu psychologiczne znaczenie schodów prowadzących do groty z tumbą. Komisarz pomyślał trochę i powtórzył, że psychologia stosowana w sztuce jest jego hobby, konikiem. Ale według niego wymowa schodów była inna. Dla niego budowniczy, który budował te schody, przeżywał strach. Jakby bał się zejść na ziemię, natomiast ratunek dla siebie widział w ucieczce na górę. Więc były w tych schodach zarazem i strach, i chęć ucieczki. – Schodami w górę, schodami w dół! – zawołał dosłownie pan Bolesław. Wszyscy my w swej karierze chodzimy schodami w górę lub w dół, ale nie wszyscy przeżywamy z tego powodu panikę”. Szeroka panorama niejednoznacznych ludzkich charakterów oraz ukazanie rozmaitych podejść względem rzeczywistości wskazują na pogłębioną świadomość konieczności psychologizacji jednostki. W powieści Schodami w górę… Choromański ukazał mnogość postaw życiowych, ich zmienność oraz podatność na wpływy i intrygi. Podkreślił także, że żaden człowiek nie ma tylko jednej, ostatecznej twarzy czy formy, bo nieustannie pozostają one w ruchu. W tej powieści pisarz podniósł także inne kwestie. Świat ukazany przez Choromańskiego w Schodami w górę, schodami w dół to przedstawienie uniwersum niemal w przededniu wybuchu II wojny światowej. Czytelnicy patrzący z prezentystycznej perspektywy wiedzą, że jest to świat, po którym już niebawem zostaną jedynie wspomnienia. Jednak jego bohaterowie niemal do końca nie dostrzegają zagrożenia i łudzą się, że dziejowa zawierucha ominie ich małą miejscowość. Choć w powieści pojawiają się znaki ewidentnie oznajmujące nadciągający kataklizm (vide: wybicie szyb w żydowskim sklepiku, dyskretna wszechobecność podwójnych agentów współpracujących z obcym wywiadem), to mieszkańcy Podbazia nie widzą – nie chcą widzieć? – nadciągającego zagrożenia.

Reperować płot czy wymierzać sprawiedliwość. Wspomnienia

Jerzy Mikułowski Pomorski

Gdy przekroczyłem siedemdziesiątkę, naszła mnie ochota, by napisać wspomnienia. To chyba bardzo męska przywara. Zdecydowanie mniej pań ulega takiemu pragnieniu i trudno je na pisanie namówić. Wielka to szkoda, bo panie są bardzo spostrzegawcze i mają najczęściej dobrą pamięć. Dość obszerna część poświęcona jest moim wyjazdom za granicę. Rządzi się ona swoją wewnętrzną chronologią, bo obejmuje czas od 1959 roku po lata współczesne. A był czas, gdy co roku byłem gdzieś poza Polską. Część następna ma własny integralny charakter. Jest tam próba scharakteryzowania genezy i charakteru moich publikacji, głównie książek. Pisząc ją, postanowiłem wyjaśnić, dlaczego je pisałem i jakie były dzieje wyrażonych w nich myśli. Kończę kilkoma listami z lat mego rektorowania. Zacząłem listy opisujące moją podróż „dookoła świata”, jaką odbyłem na jesieni brzemiennego w wydarzenia historyczne roku 1989, owego roku cudów, który zmienił świat. Zrobiłem to, by Czytelnik poznał lepiej autora jako ukształtowanego już człowieka i postrzeganie świata przez jego doświadczenia. Jerzy Mikułowski Pomorski  

Dramy z całowaniem

Astrid Heise-Fjeldgen

Przyjaciółki Sille, Ginny i Emilie nie mogą się doczekać, aż znajdą sobie chłopaków. Dlatego postanawiają się założyć o to, która pierwsza się pocałuje. Sille uważa, że to lekka przesada, ale oczywiście swoje przyjaciółki należy wspierać zawsze i bez względu na wszystko. A zwłaszcza gdy się trafia na imprezę, gdzie aż się roi od ludzi mających swój pierwszy pocałunek dawno za sobą. „Besties” to seria o życiu nastoletniej Sille i jej przyjaciółek. To opowieść o problemach dojrzewania, wygłupach, szkole i chłopakach – tych, których można mieć, i tych, którzy są poza zasięgiem.

Plotkara. Plotkara: Prequel 1: Jak to się zaczęło

Cecily von Ziegesar

Pierwsza część prequelu serii "Plotkara". Serena van der Woodsen, Nate Archibald i Blair Waldorf są przyjaciółmi. Ich relacja zaczyna jednak nabierać innego charakteru Nate staje się obiektem zainteresowania obydwu dziewczyn, sam także nie jest obojętny na ich względy. Serena nie mówi przyjaciołom, że niebawem będzie musiała wyjechać do szkoły z internatem. W towarzystwie nastolatków pojawiają się ich szkolni znajomi, a wśród nich zainteresowana fotografią Vanessa oraz zakochany w Serenie Dan. Prequel historii o perypetiach bogatej młodzieży z Nowego Jorku relacjonuje tajemnicza osoba o pseudonimie Plotkara".

Diable eliksiry

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann

Powieść jest fikcyjną autobiografią. Urodzony w Świętej Lipce Protagonista Medard, po okresie szczęśliwego dzieciństwa, wstępuje do klasztoru. Napotyka na swojej drodze wiele spokrewnionych z nim osób, sam jednak z początku nie jest tego świadom. Dorasta za jego murami, a ponieważ podąża ścieżką powołania w sposób wzorowy, dostępuje zaszczytu sprawowania dwóch ważnych funkcji: zarządza komnatą z relikwiami, w której podług legendy spisanej przez św. Antoniego, znajdują się diable eliksiry, oraz zaczyna głosić kazania. Jego talent oratorski sprowadza go jednak na złą drogę. Pewnego razu oświadcza, że sam jest św. Antonim, wskutek czego traci przytomność i swój dar. Szybko go jednak odzyskuje, pijąc z butelek diablich eliksirów. Kiedy młoda kobieta imieniem Aurelie, łudząco przypominająca św. Rozalię, zwierza mu się z miłości do niego, Medard postanawia opuścić klasztor. Przeor, który spostrzega niepokój mnicha, wysyła go w podróż do Włoch. Podczas swej wyprawy spotyka mężczyznę, śpiącego w pobliżu przepaści i zagrożonego upadkiem w otchłań. Gdy mnich próbuje go zbudzić, ten wpada w przerażenie i spada. Przez pomyłkę wszyscy biorą Medarda za owego nieszczęśnika, dzięki czemu zostaje on przyjęty do zamku jako książę Viktorin. Tam jest uwikłany w związek z macochą Aurelii, Euphemią... (za Wikipedią) A żeby się dowiedzieć, jak się potoczyły dalsze dzieje naszego bohatera, należy przeczytać książkę. I będzie to zdecydowanie dobra i przyjemna lektura. Polecamy! Przeł. Ludwik Eminowicz

Koniec Świata

Tomasz Padło

Tomasz Padło opowiada o niewidocznej gołym okiem – niewidocznej dla postronnego, nie zawsze uważnego obserwatora – trójgranicy, dzielącej tereny dawnych zaborów. Narracja ta w wyjątkowy sposób łączy badania terenowe, reportaż i fotografię; pokazuje, że rów, most czy rzeczułka to granice, dzielące nie tyle gminy, co Rzym i Bizancjum, Europę i Azję, już nie tyle rów melioracyjny, co mur pomiędzy tym, co nasze i co obce. Ale książka Tomasza Padły byłaby niepełna bez fotografii: to zdjęcia dalekie od wszelkiej ilustracyjności, na równi ze słowem tworzące narrację własną, opowieść oka. Na zdjęciach widnieje Polska taka, jaka jest – ani szczególnie piękna, ani zdecydowanie brzydka. Jednak przesączona wyjątkowym światłem, przedstawiona w uporządkowanych kadrach doświadczonego fotografa staje się bardziej czytelna, mimo ułomności powabniejsza; tak dzieje się zawsze, kiedy widza prowadzi za rękę przewodnik dobrze znający swój fach. Osobliwa to historia, warta poznania.

Steinbeck. Wściekły na świat

William Souder

Niezapomniana biografia głównego prozaika wielkiego kryzysu, Johna Steinbecka. Biografia laureata Nagrody Nobla z 1962 roku, która ukazuje się ponad pół wieku po śmierci Johna Steinbecka. "Steinbeck. Wściekły na świat" wyjaśnia czytelnikowi, co sprawiło, że książki tego pisarza stały się klasyką literatury światowej. Zdaniem Williama Soudera odpowiedź jest prosta: umiejętność Steinbecka do współodczuwania. Souder, finalista Pulitzera, w porywającym stylu przybliża koleje losu ukochanego pisarza Amerykanów. Walkę o uznanie w dobie wielkiego kryzysu, rosnące uznanie czytelników i krytyków po publikacji takich tekstów jak "Kasztanek", "Myszy i ludzie" oraz "Grona gniewu". Biograf ukazuje sylwetkę noblisty: przepełniającą go niemoc, wściekłość, niezgodę na nierówności, obsesję na punkcie prywatności, nieufność do ludzi. W chwilach wolnych od pisania, Steinbecka pochłaniały kobiety, kolejne śluby oraz alkohol. Sprawiał wrażenie obojętnego na rosnącą sławę, za sprawą której mógł sobie jednak pozwolić na zdecydowanie więcej niż szary obywatel. Mimo swego dobrobytu pisarz do ostatnich dni nie zapomniał o nagłaśnianiu nierówności ekonomicznych i zbliżającej się katastrofie ekologicznej - tematach, które dzisiaj są wiodące w debacie publicznej. Steinbeck zapisał się na kartach historii jako wybitny prozaik i dziennikarz, który udzielił głosu zapomnianym obywatelom Ameryki. Dzięki tej wciągającej biografii poznamy ujmującego i nieprzejednanego pisarza, który od pierwszych stron stanie się nam niezmiernie bliski. Bo taki był wielokrotnie wściekły na świat John Steinbeck, pochodzący z kalifornijskiej doliny Salinas. Skrupulatnie udokumentowana, psychologicznie zniuansowana, przejrzysta Souder w swoim pokornym stylu przybliża głęboko ludzkiego Steinbecka we wszystkich odcieniach melancholii. Błyskotliwie skomplikowane studium psychiki. - Alexander C. Kafka, "Washington Post" Obszerna nowa biografia amerykańskiego prozaika wielkiego kryzysu pojawia się w kluczowym dla nas momencie. - Joumana Khatib, "New York Times" Orzeźwiające Steinbeck do dzisiaj pozostaje poczytnym i istotnym pisarzem, tak jak zostało to żywo ukazane w tej biografii. - Henry L. Carrigan Jr., BookPage Kiedy zapytano Steinbecka, czy zasługuje na Nagrodę Nobla, świeży jej laureat odparł: "Szczerze, to nie". Szczerze, to jednak tak. Geniusz Steinbecka, nieco zakurzony w czasach globalnej prosperity ostatnich dekad, ożywa na nowo podczas globalnego kryzysu. Jego empatia dla człowieka pozostawionego na skraju cywilizacji jest dziś znowu tak samo ważna jak 80 lat temu. William Souder udowadnia to ponad wszelką wątpliwość. - Bartosz Węglarczyk Jeśli raz w życiu miałabym użyć stwierdzenia, że coś "nie straciło na aktualności", to kiedy jak nie teraz i o kim jak nie o Steinbecku? - Olga Hund, "Książki. Magazyn do czytania" Najlepsza biografia 2021 wg Los Angeles Times Najlepsza książka 2020 wg Publishers Weekly William Souder jest amerykańskim pisarzem. Swoje teksty publikował na łamach m.in. "New York Timesa" i "Washington Post". Autor książek: "A Plague of Frogs", "Under a Wild Sky" (finalista Pulitzera) oraz "On a Farther Shore: The Life and Legacy of Rachel Carson" (The New York Times Notable Book of the Year; Top 25 Nonfiction Books of the Year by Kirkus Reviews). Mieszka w Grant w Minnesocie.

Internet of Things with ESP8266. Build amazing Internet of Things projects using the ESP8266 Wi-Fi chip

Marco Schwartz

The Internet of Things (IoT) is the network of objects such as physical things embedded with electronics, software, sensors, and connectivity, enabling data exchange. ESP8266 is a low cost WiFi microcontroller chip that has the ability to empower IoT and helps the exchange of information among various connected objects. ESP8266 consists of networkable microcontroller modules, and with this low cost chip, IoT is booming. This book will help deepen your knowledge of the ESP8266 WiFi chip platform and get you building exciting projects. Kick-starting with an introduction to the ESP8266 chip, we will demonstrate how to build a simple LED using the ESP8266. You will then learn how to read, send, and monitor data from the cloud. Next, you’ll see how to control your devices remotely from anywhere in the world. Furthermore, you’ll get to know how to use the ESP8266 to interact with web services such as Twitter and Facebook. In order to make several ESP8266s interact and exchange data without the need for human intervention, you will be introduced to the concept of machine-to-machine communication. The latter part of the book focuses more on projects, including a door lock controlled from the cloud, building a physical Bitcoin ticker, and doing wireless gardening. You’ll learn how to build a cloud-based ESP8266 home automation system and a cloud-controlled ESP8266 robot. Finally, you’ll discover how to build your own cloud platform to control ESP8266 devices.With this book, you will be able to create and program Internet of Things projects using the ESP8266 WiFi chip.