Cafe

Bruno Jasieński

Bruno Jasieński But w butonierce Cafe Motto: Pan kapelmistrz zwariował widocznie Tuwim Karasiński i Verdi, i Strauss, i Bizet, Filiżanki, łyżeczki i obłęd, i chichot. Kapelmajster zziajany w skrzywionym pince-nez Jeden z całą orkiestrą walczy, jak Don Kichot. Ci się pchają! Ratunku!! Jeszcze jeden gość! Powiedzcież niech raz na klucz drzwi zamkną odźwierni! Paanowie! Ja nie mogę! Paaanowie!! Już dość!! Nie róbcie że z kawiarni jakiejś ... Bruno Jasieński Ur. 17 lipca 1901 r. w Klimontowie pod Sandomierzem Zm. 17 września 1938 r. w Moskwie Najważniejsze dzieła: But w butonierce (zbiór wierszy 1921), Pieśń o głodzie (poemat 1922), Ziemia na lewo (zbiór wierszy 1924), Słowo o Jakubie Szeli (1926), Nogi Izoldy Morgan (1923), Palę Paryż (1929), Zmowa obojętnych (1937) Właśc. Wiktor Bruno Zysman, awangardowy poeta, prozaik i dramaturg. Był synem lekarza. W latach 1914-18 mieszkał z rodziną w Moskwie; tam ukończył polskie gimnazjum, tam też zetknął się z rewolucyjnym, zarówno formalnie jak ideowo, nowoczesnym nurtem literackim. Studiował w Krakowie na UJ na różnych wydziałach. Jako jeden z ojców założycieli polskiego futuryzmu był autorem głównych manifestów w ,,Jednodńiuwce futurystuw z 1921 r. (Do narodu polskiego manifest w sprawie natychmiastowej futuryzacji życia, Manifest w sprawie poezji futurystycznej) oraz współtwórcą głośnej jednodniówki Nuż w bżuhu. Styl Jasieńskiego cechuje zręczne wykorzystanie tradycyjnej formy literackiej połączone z zastosowaniem śmiałej, ekscentrycznej metaforyki, brutalnych dysonansów, fantastycznych hiperboli. Adaptował też dla poezji nowoczesne formy wypowiedzi słownej (jak notatka reporterska, zapis telegraficzny), zaś obrazowanie w wierszu Marsz jest interpretowane jako oparte o technikę montażu filmowego. Stał się jedną z ofiar wielkiej czystki stalinowskiej w 1937 r., został aresztowany, skazany początkowo na zesłanie, a następnie na śmierć i rozstrzelany w więzieniu w Moskwie. Przez długi czas okoliczności i data jego śmierci były nieznane. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Nic nie ginie!

Bolesław Prus

„Nic nie ginie!” to krótka forma epicka autorstwa Bolesława Prusa, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej literatury pozytywizmu i współtwórcy realizmu.   “Trzymając nogę na stopniach tajemniczego wozu, oglądam się za siebie, jak podróżny po ukochanej okolicy, nim dadzą sygnał odjazdu. Ten punkcik, który tam het! iskrzy się tak, że od blasku, oczy zachodzą łzami, to epoka dzieciństwa. Droga, nad którą miejscami świeci słońce, miejscami kłębi się smutek, to — moje życie. Odnogi, co tu i owdzie wybiegają z głównego gościńca i toną w pomroce, to — ścieżki, któremi mogłem iść na prawo albo na lewo i — nie poszedłem. Tam — miłość krzyżuje się z obowiązkiem; tu — droga do majątku i stanowiska — z przyszłością mego rodzeństwa. Tam sumienie spycha mnie ze ścieżki dobrobytu. Dalej — rozstajne drogi, gdzie należało wybierać między przywiązaniem do siostry i — jej szczęściem; tu znowu miłość, która tak gdzieś znikła, że ledwie znalazłem po niej ranę w sercu.”  

BASIA. Basia i tablet

Zofia Stanecka

Kolejna opowieść o przygodach Basi i jej rodziny! Tym razem cała rodzina wyjeżdża wspólnie nad morze. Długą podróż rodzeństwu umila (a może uprzykrza?) tablet, który Janek dostał od kuzyna na urodziny. Okazuje się, że ciężko jednym głosem zdecydować się na którąś z wielu funkcji urządzenia. Na dodatek mama zaczyna się denerwować, że dzieci wpadną w nałóg. Tata co prawda uspokaja, że dobrze wykorzystywany tablet może służyć edukacji, ale Basia sama nie wie, komu wierzyć. I o co chodzi z tym nałogiem? Czy tablet jest jak żelki, od których ciężko się oderwać? Zofia Stanecka i Marianna Oklejak tekstem i ilustracjami wprowadzają dzieci w świat nowych technologii. Pokazują, że może mieć on jasne, ale i ciemne strony. Autorki poruszają trudny temat uzależnień i w przystępny dla przedszkolaków sposób tłumaczą, dlaczego rodzice ograniczają im czas spędzany przed ekranem tabletów lub komputerów.

RODO w ochronie zdrowia nr 76

Praca zbiorowa

Od stycznia 2025 roku korzystanie ze sztucznej inteligencji (AI) w medycynie będzie regulowane nowymi zasadami, mającymi na celu zapewnienie bezpieczeństwa, etyki oraz jakości opieki zdrowotnej. Przede wszystkim AI w medycynie musi być wykorzystywana w sposób zgodny z przepisami prawa, w tym z regulacjami dotyczącymi ochrony danych osobowych, takimi jak RODO. Systemy AI będą musiały przejść odpowiednie procesy walidacji i certyfikacji, aby potwierdzić ich skuteczność, bezpieczeństwo oraz zgodność z obowiązującymi normami medycznymi. Lekarze i personel medyczny będą zobowiązani do posiadania wiedzy i kompetencji umożliwiających odpowiednie korzystanie z narzędzi AI oraz kontrolowanie wyników generowanych przez te systemy. Wykorzystanie AI w diagnostyce i leczeniu będzie wymagało pełnej transparentności w zakresie algorytmów stosowanych przez systemy, w tym informacji na temat sposobu, w jaki sztuczna inteligencja podejmuje decyzje. Pacjentom będzie przysługiwać prawo do uzyskania informacji o tym, w jaki sposób AI wspiera proces diagnostyczny, oraz do wyrażenia zgody na użycie takich technologii w ich leczeniu. Zasady korzystania z AI w medycynie będą także uwzględniać ochronę prywatności pacjentów, zapewniając, że dane medyczne wykorzystywane przez systemy AI będą odpowiednio szyfrowane i przechowywane w sposób zabezpieczający przed dostępem osób nieuprawnionych. Wprowadzenie nowych zasad będzie również wiązać się z koniecznością regularnych audytów i kontroli jakości systemów AI, aby zapewnić, że pozostają one zgodne z najwyższymi standardami etycznymi i medycznymi. Zasady te mają na celu zapewnienie, że sztuczna inteligencja będzie wspierać, a nie zastępować, decyzje lekarskie oraz że nie dojdzie do dehumanizacji opieki zdrowotnej.

Hotel na skraju miasta

Agnieszka Chodkowska-Gyurics

Emerytowany komisarz, Mieczysław Pucki, ma zamiar wyjechać na weekend ze znajomymi. Niespodziewana awaria samochodu sprawia, że decyduje się spędzić ten czas w hotelu w Tarnowskich Górach. Po powrocie z wieczornego spaceru znajduje w w swoim pokoju zwłoki zamordowanej kobiety. Nie jest pewien, czy znał ofiarę zbrodni. Wkrótce rozpoczyna się śledztwo.

Na łakome

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi pierwsze Na łakome Na umyśle prawdziwe bogactwa zależą; Pod nim srebro i złoto, i pieniądze leżą; A temu bogatego imię będzie służyć, Który szczęścia swojego umie dobrze użyć. Ale kto ustawicznie leży nad liczmany, Tylko tego słuchając, gdzie przedajne łany, Ten równie jako pszc... Jan Kochanowski Ur. 6 czerwca 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia Zm. 22 sierpnia 1584 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: Odprawa posłów greckich (1578), Psałterz Dawidów (parafrazy psalmów, 1579), Treny (1580), Fraszki (1584), Pieśni ksiąg dwoje (1586) Wybitny poeta polski okresu odrodzenia, którego twórczość odegrała ogromną rolę w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej. Syn zamożnego ziemianina, studiował w Akademii Krakowskiej (1544-1547) oraz na uniwersytetach w Królewcu i Padwie (1555-1559). Podróżował po Włoszech i Francji, gdzie poznał poetów Plejady (Ronsard). Po powrocie do Polski dzięki biskupowi Myszkowskiemu rozpoczął karierę na dworze Zygmunta Augusta, w 1563 r. został sekretarzem królewskim. Ok. 1575 r. ożenił się i osiadł na wsi. Śmierć jednej z córek stała się pobudką do napisania oryginalnego cyklu trenów. Zmarł nagle na serce. W jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory, kanclerz J. Zamojski i in. autor: Katarzyna Migdał Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Der Ring des Polykrates

Fryderyk Schiller

Der Ring des Po­ly­kra­tesBal­la­de Er stand auf sei­nes Daches Zin­nen,  Er schau­te mit ver­gnüg­ten Sin­nen  Auf das be­herrsch­te Sa­mos hin.  >>Dies al­les ist mir un­ter­tä­nig<<,  Be­gann er zu Ägyp­tens Kö­nig,  >>Ge­ste­he daß ich glück­lich bin.<<    >>Du hast der Göt­ter Gunst er­fah­ren!  Die vor­mals dei­nes­glei­chen wa­ren,  Sie zwingt jetzt dei­nes Scep­ters Macht.  Doch ei­ner lebt noch, sie zu rä­chen,  Dich kann mein Mund nicht glück­lich spre­chen,  So­lang des Fein­des Au­ge wacht.<<    Und eh der Kö­nig noch ge­en­det,  Da stellt sich, von Mi­let ge­sen­det,  Ein Bo­te dem Ty­ran­nen dar:  >>Laß, Herr, des Op­fers Düf­te stei­gen,  Und mit des Lor­beers mun­tern Zwei­gen  Be­krän­ze dir dein fest­lich Haar.    Ge­trof­fen sank dein Feind vom Spee­re,  Mich sen­det mit der fro­hen Mä­re  Dein treu­er Feld­herr Po­ly­dor.<<  Und nimmt aus ei­nem schwar­zen Be­cken  Noch blu­tig, zu der bei­den Schre­cken,  Ein wohl­be­kann­tes Haupt her­vor.    Der Kö­nig tritt zu­rück mit Grau­en:  >>Doch warn>> ich dich, dem Glück zu trau­en<<,  Ver­setzt er mit be­sorg­tem Blick.  >>Be­denk, auf un­ge­treu­en Wel­len,  Wie leicht kann sie der Sturm zer­schel­len,  Schwimmt dei­ner Flot­te zwei­felnd Glück.<<    Und eh er noch das Wort ge­spro­chen,  Hat ihn der Ju­bel un­ter­bro­chen,  Der von der Ree­de jauch­zend schallt.  Mit frem­den Schät­zen reich be­la­den,  Kehrt zu den hei­mi­schen Ge­sta­den  Der Schif­fe mas­ten­rei­cher Wald.    Der kö­nig­li­che Gast er­stau­net:  >>Dein Glück ist heu­te gut ge­lau­net,  Doch fürch­te sei­nen Un­be­stand.  Der Spar­ter nie be­sieg­te Scha­ren  Be­dräu­en dich mit Kriegs­ge­fah­ren,  Schon na­he sind sie die­sem Strand.<<    Und eh ihm noch das Wort ent­fal­len,  Da sieht mans von den Schif­fen wal­len,  Und tau­send Stim­men ru­fen: >>Sieg! [...] Fryderyk Schiller Ur. 10 listopada 1759 w Marbach Zm. 9 maja 1805 Najważniejsze dzieła: Zbójcy, Intryga i miłość, Sprzysiężenie Fieska w Genui, Don Carlos, Oda do radości, Rękawiczka Poeta i dramaturg, autor prac z zakresu estetyki (Kallias czyli O pięknie, Listy o estetycznym wychowaniu człowieka, O wzniosłości) oraz teorii sztuki (m.in. O poezji naiwnej i sentymentalnej, Teatr jako instytucja moralna); interesowały go także wybrane tematy historyczne, przede wszystkim z okresu średniowiecza oraz wojny trzydziestoletniej. Uznawany za prekursora romantyzmu niem., jego twórczość, ze względu na krytykę stosunków społecznych czy portretowanie postaci wybitnych samotników skłóconych ze światem, wpisuje się w idee Okresu Burzy i Naporu, Schiller pozostaje jednak jednym z głównych przedstawicieli klasyki weimarskiej, obok Goethego, z którym wiązała go głęboka przyjaźń. Wspólnie napisali kilka istotnych tekstów, np. O patetyczności oraz humorystyczne Ksenie, razem też założyli w 1799 r. teatr w Weimarze. Pochodził z niezamożnej rodziny mieszczańskiej. Jako zdolny młodzieniec zyskał sobie mecenasa w osobie księcia Wirtembergii, Karola Eugeniusza, który umożliwił mu wyższą edukację w zakresie prawa i medycyny w akademii wojskowej w Stuttgarcie. Pierwszą i najsławniejszą ze swoich sztuk napisał mając zaledwie 18 lat, jej premiera w 1781 r. w Mannheim zaowocowała aresztowaniem autora, zakazem publikacji oraz - rozgłosem. Po tym skandalu zmuszony był potajemnie opuścić rodzinne strony i wyjechał do Lipska (gdzie z lekarza wojskowego awansował na wykładowcę filozofii i historii), Drezna, a następnie Weimaru. Drugi z najbardziej rozpoznawalnych utworów Schillera, Oda do radości, powstała w 1786 r. Skomponowana do jej słów przez Beethovena kantata stanowi finał jego IX symfonii, a dziś także hymn Unii Europejskiej. Z powodu treści Zbójców Schiller został uhonorowany obywatelstwem przez rewolucyjną Francję, jednak trudno uznać go za entuzjastę Wielkiej Rewolucji, dostrzegał bowiem dwuznaczność moralną wszelkich prób przywracania sprawiedliwości w sposób gwałtowny. Zmarł na gruźlicę, pozostawiając wiele niedokończonych prac oraz szkiców.   Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Unia Europejska w gospodarce światowej

Zofia Wysokińska, Janina Witkowska

W książce zaprezentowano wyniki badań dotyczące pozycji Unii Europejskiej we współczesnej gospodarce światowej w kontekście dynamicznych zmian zachodzących w procesach globalizacji i międzynarodowej integracji gospodarczej. Idea zrównoważonego rozwoju, wdrażanie zasad gospodarki cyrkularnej, procesy cyfryzacji wyznaczają ramy, w których Unia Europejska podejmuje działania w sferze regulacyjnej i realnej. Zmiana pozycji Unii Europejskiej w gospodarce światowej jest analizowana w odniesieniu do międzynarodowych przepływów dóbr i usług oraz czynników produkcji - kapitału i pracy. Przedłożona Czytelnikom publikacja jest adresowana przede wszystkim do pracowników naukowych, studentów kierunków ekonomicznych i prawniczych uniwersytetów oraz wyższych szkół ekonomicznych, a także słuchaczy szkół menedżerskich. Mogą jednak po nią sięgnąć wszyscy zainteresowani Unią Europejską oraz gospodarką światową.