Historia medycyny dla każdego

Zdzisław Gajda

Popularna i autorska wersja historii medycyny, napisana gawędziarskim stylem, pełna dygresji i osobistych przemyśleń Zdzisława Gajdy - profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dlaczego Kazimierz Wielki zmarł bez męskiego potomka? Jaka choroba była przyczyną niepłodności Zygmunta Augusta? Przedwczesna śmierć Stefana Batorego wywołała oskarżenia wobec jego lekarzy, posądzano ich o otrucie króla na zlecenie Rosji. Dopiero po kilkuset latach współcześni medycy wystawili diagnozę: nieuleczalna choroba nerek. Gdy Ludwik Pasteur wprowadził w połowie XIX wieku szczepienie ochronne przeciw wściekliźnie, nauka nie miała jeszcze pojęcia o immunologii i wirusologii. Gdyby czekał na naukowe uzasadnienie swoich poczynań, wiele istnień ludzkich straciłoby życie. W bitwie pod Waterloo, Napoleon - bóg wojny, który zazwyczaj ze wzgórza, siedząc na koniu, wydawał na bieżąco rozkazy i zagrzewał do walki swoich wiarusów, tym razem, zniewolony ostrymi zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi spędził większość czasu w latrynie. W jakim stopniu choroba cesarza miała wpływ na tragiczny wynik bitwy? Skutkiem choroby nadciśnieniowej są zmiany w naczyniach krwionośnych wszystkich narządów, nie wyłączając mózgu. A to prowadzi do zaburzeń koncentracji, osłabienia pamięci, zmian osobowości, trudności w nawiązywaniu kontaktu, zaniku inteligencji. W Teheranie w 1943 i w Jałcie w 1945 roku spotkało się trzech przywódców państw, zarazem trzech poważnie chorych na nadciśnienie. Gawęda o historii medycyny - od epoki kiedy zeszliśmy z drzew, do czasów, kiedy na powrót zaczęliśmy się do nich przypinać łańcuchami.

Dewajtis

Maria Rodziewiczówna

Życie Marka Czertwana toczy się wokół gospodarowania majątkami przekazanymi mu w spadku przez ojca. Samodzielne wykonywanie wszystkich obowiązków wydaje się ponad siły nawet dla tak pracowitego i skłonnego do poświęceń mężczyzny. Jedyne oparcie znajduje on w tytułowym Dewajtisie prastarym dębie. Drzewo jest symbolem trwania, odporności i wierności tradycji. Być może los Marka odmieni się wkrótce za sprawą młodej kobiety córki kolegi zmarłego ojca. Jedna z najbardziej znanych powieści autorstwa Marii Rodziewiczówny. To dworsko-zaściankowa opowieść rodzinna, rozgrywająca się na ziemiach XIX-wiecznej Żmudzi.

Trzy odbicia w lustrze. Tom drugi

Zbigniew Zborowski

Przed wojną Zosia miała zwykłe, przyziemne marzenia. Robiła wszystko, by zapewnić sobie dobrą oraz bezpieczną przyszłość. Burzliwy bieg historii przekreślił jednak plany młodej kobiety i wrzucił ją w wir tragicznych wydarzeń. Wanda, córka Zosi, przesiąka komunistyczną ideologią. Jakby tego było mało, nie dogaduje się z matką, która zabrania jej wielu rzeczy. Zbuntowana nastolatka postanawia się więc zemścić na znienawidzonej rodzicielce. Podjęte przez dziewczynę działania przynoszą dramatyczne konsekwencje... Anna, wnuczka Zosi, początkowo wychowuje się w domu dziecka. Po jakimś czasie nieoczekiwanie odwiedza ją babcia. I to właśnie od niej Anna dowiaduje się o wojennych losach i przeżyciach rodziny. "Trzy odbicia w lustrze" jest niezwykłą sagą o trzech pokoleniach kobiet, które - mimo traumatycznych doświadczeń - próbują odnaleźć szczęście oraz spokój. Zbigniew Zborowski po mistrzowsku, z godną pozazdroszczenia wrażliwością odmalowuje realia zarówno przed-, jak i powojennego życia.

Końce światów

Ziemowit Szczerek

Światy mogą się kończyć na różne sposoby. Czasem stary świat przegrywa z modernizacją, szutrowe drogi kapitulują przed asfaltem, a dawne zwyczaje zmiata globalizacja. I nie zawsze jest to złe. Bywa, że Wschód pakuje manatki i rusza na Zachód, ale sił starcza mu tylko na połowę drogi. Albo ludzie odchodzą w poszukiwaniu lepszego losu, za nimi zostają puste miasta i martwe domy. A czasem odwrotnie boimy się, że koniec świata nadciągnie wraz z tłumami uciekinierów przekraczających nasze granice. Albo kiedy atakuje wirus: nie ochronią nas wtedy celnicy ani opuszczone szlabany. Koniec świata może nadjechać wraz z kolumną czołgów, ogłosić się alarmem przeciwlotniczym. Albo nadejść, kiedy Słowianin zacznie się zastanawiać, czy przypadkiem nie jest Niemcem. To też koniec świata, chociaż w innym sensie. Ziemowit Szczerek wędruje po obrzeżach naszego świata, od Gruzji, Armenii i Górskiego Karabachu, przez Bułgarię, Grecję, Serbię, Chorwację, Czechy i Słowację, po Ukrainę. I patrzy, jak wszystko się zmienia. A tam, gdzie koniec, zawsze jest też początek. Dużo narzekamy na Zachód, bo ma wiele za uszami. Ale to nadal najlepszy z możliwych światów. Przynajmniej dla mnie. Pod wieloma względami. Kocham go. I mam potrzebę go bronić. Tylko zawsze fascynowało mnie pytanie: gdzie kończy się Zachód? Czy na Łabie? Czy na Odrze? Na Bugu, Zbruczu, Dnieprze, za Charkowem? A może jeszcze dalej? Co z krajami, które uparcie na ten Zachód szły? Bo może Zachód kończy się na Kaukazie? I czy Zachód chce w ogóle kończyć się na Kaukazie? A co z jego dziedzictwem? Kolonializm, tak. Ale co, gdy ludzie, którzy walczą z autokracją Chińskiej Republiki Ludowej w niegdyś brytyjskim Hongkongu, wznoszą sztandar swojej dawnej kolonialnej metropolii jako sztandar wolności i demokracji? Zachód to również moja ojczyzna. A ta książka jest o tym, jak przyglądam się jego granicom. Autor

U nas każdy jest prorokiem. O Tatarach w Polsce

Bartosz Panek

Wielbiciele Podlasia dobrze znają Kruszyniany i Bohoniki. Miłośnicy Sienkiewicza z pewnością pamiętają Lipków. Ale nawet ci, którzy słyszeli o polskich Tatarach, zaliczają ich raczej do barwnej, egzotycznej przeszłości. Przybyli na Litwę pod koniec XIV wieku, kiedy książę Witold rekrutował wojska przeciwko Krzyżakom. W zamian płacił ziemią w bezludnej głuszy. Zostali. Walczyli pod Grunwaldem, a potem w kolejnych wojnach i powstaniach. Legionista Aleksander Sulkiewicz był przyjacielem Piłsudskiego. Mufti Szynkiewicz szedł za trumną Marszałka ramię w ramię z imamami wileńskim i warszawskim. Kilkanaście pokoleń wydało majorów, chorążych, tłumaczy królewskich, sędziów, rotmistrzów. Chociaż żyli otoczeni ludnością chrześcijańską, potrafili zachować odrębność narodową i wiarę muzułmańską. Pod koniec lat trzydziestych XX wieku mieszkało ich w Polsce niecałe sześć tysięcy. Po II wojnie światowej Tatarów nie uwzględniała żadna z umów o repatriacji zawartych między Moskwą a Warszawą. Władze sowieckie traktowały ich jako Tatarów radzieckich, chociaż oni sami czuli się pełnoprawnymi obywatelami Rzeczypospolitej. Ci, którym udało się opuścić Kresy, próbowali zacząć nowe życie w nowych miejscach. Dziś oficjalnie pozostało ich niespełna dwa tysiące. Bartosz Panek zebrał, co ocalało. W fascynujących życiorysach swoich bohaterów przypomina, że kultura tatarska była i jest nieodłączną częścią naszego wspólnego dziedzictwa i choć dzisiaj społeczność tatarska jest nieliczna i podzielona, pamięć o niej musi przetrwać.

Niezbadane wyroki. Szlak pokutnika

Maciej Wągiel

W świecie zamieszkanym przez ludzi, elfy, krasnoludy, demony i wysłanników Niebios zło przybiera jawną postać rogatych, skrzydlatych bestii poddanych woli największego z okrutników, Zerotha. Stać się jednak może, że w demonie obudzi się sumienie, wkracza on na szlak pokutny i kolejnymi stuleciami swego życia stara się odkupić wyrządzone zło. Sariel, Upadły Anioł, który dziś przynależy do grona Odkupionych, prowadzi prywatną krucjatę przeciwko swemu dawnemu zwierzchnikowi, Zerothowi. Nie ustanie w swych działaniach, dopóki największe zło Rivdale nie spłonie w ogniach piekielnych, a zastępy zniewolonych demonów nie odzyskają wolnej woli. W tej podróży czeka go wiele przygód i wyzwań, których powodzenie z czasem zjedna mu coraz więcej zwolenników. Droga do odkupienia jest wyboista, pełna ludzkiej wrogości i wspomnień o wyrządzonych krzywdach. Sariel jest jednak niezłomny i gotowy poświęcić własne życie dla wyższego celu. Czy będzie do tego zmuszony? Notka o Autorze Maciej Wągiel, urodzony 3 kwietnia 1998 roku we Wrocławiu, z wykształcenia analityk chemiczny. Fantastyką zainteresował się głównie za sprawą kina, muzyki i gier komputerowych. Zainspirowany filmami i grami zdecydował się przelać na papier własną wizję fantastycznego świata i w ten sposób narodziły się Niezbadane wyroki, gdzie czarne nie zawsze jest czarne, a białe nie zawsze jest białe.

Magiczny sklep z zabawkami

Ge Jing

Ta książka nie jest przeznaczona tylko dla dzieci. To magiczna podróż dla każdego, kto chce się zatopić w czarodziejskiej, przytulnej lekturze, kto kocha swoje wewnętrzne dziecko, kto miał w dzieciństwie swoje ukochane zabawki, które były jego przyjaciółmi. To nasze doświadczenia i wspomnienia sprawiają, że te wyjątkowe dla nas przedmioty były prawdziwie magiczne. [...] Nagle brama wejściowa przed nami otworzyła się sama. Odruchowo cofnąłem się o krok. - Wejdź, proszę - powiedziała staruszka łagodnym tonem i poprowadziła mnie w głąb podwórza. Całe porośnięte było roślinami, których zapach aż uderzał w nozdrza. Krople wody mieniły się wśród kwiatów niczym kryształowe koraliki. Przyjrzałem się im uważnie, to nie były wcale żadne wyszukane gatunki, ale najzwyczajniejsze polne kwiaty. Nie było w nich niczego niezwykłego, a jednak każdy z nich był bardzo piękny, jakby ktoś rzucił na nie czar. Nie spodziewałem się, że polne kwiaty mogą być takie urodziwe. Wszedłem za starszą panią do budynku wewnątrz podwórza. Przy ścianach stały wysokie, wysokie drewniane regały, na których poukładane były setki dawnych zabawek. Niektóre z nich znałem: latawce, wańki-wstańki, kolorowe szmaciane tygrysy, ale większości nie potrafiłem nawet nazwać. Na oko wszystkie te zabawki miały już swoje lata, ale były w bardzo dobrym stanie, wszystkie bardzo czyściutkie. Między nimi zobaczyłem drewniany szyld z napisem: MAGICZNY SKLEP Z ZABAWKAMI

Fantazja d-ra Ox

Juliusz Verne

“Fantazja d-ra Ox” to powieść Juliusza Verne’a, uznanego za jednego z pionierów gatunku science fiction.   Jest to humorystyczna powieść science fiction opisująca eksperyment doktora Ox i jego asystent Gédéon Ygène (których nazwiska tworzą słowo oxygène - „tlen”). Akcja powieści toczy się w wyimaginowanej wiosce Quiquendone we Flandrii Zachodniej. Dr Ox przychodzi do lokalnych władz i proponuje zbudowanie nowatorskiego systemu oświetlenia gazowego bez żadnych kosztów dla miasta. Oferta zostaje przyjęta z radością. Sekretnym planem lekarza jest jednak przeprowadzenie na dużą skalę eksperymentu dotyczącego wpływu tlenu na rośliny, zwierzęta i ludzi, dlatego przepompowuje nadmiar niewidzialnego i bezwonnego gazu przez wszystkie lampy.