Różne oblicza dialogu

Iwonia Dronia, Artur Kijak, Paweł Zakrajewski

Dialog od zawsze stanowił fundamentalną podstawę komunikacji międzyludzkiej. Nawoływania do „nawiązania dialogu”, tak często obecnie słyszane we wszystkich sferach naszego życia kulturalnego, religijnego czy też politycznego, to tak naprawdę zachęta do rozmowy, której nadrzędnym celem jest otwarcie na drugiego człowieka, promowanie tolerancji i zrozumienia. Niniejsza praca zbiorowa poświęcona jest więc tej prymarnej działalności człowieka. Dialog rozpatrywany jest tutaj z punktu widzenia interdyscyplinarnego i dotyczy takich dziedzin jak edukacja, językoznawstwo, literaturoznawstwo, czy też komunikacja społeczna i biznesowa. To właśnie dialog stanowi centrum odniesienia wszystkich prezentowanych tu artykułów.

Scenariusze zajęć dla seniorów z zaburzeniami neuropoznawczymi. 30 pomysłów na zajęcia indywidualne i grupowe

Weronika Pliszka

Scenariusze zajęć w dostępny i łatwy sposób pomogą w znalezieniu najlepszej formy aktywizacji seniorów z zaburzeniami neuropoznawczymi. Ułatwią nawiązanie kontaktu oraz wyjaśnią i nadadzą kierunek pracy terapeutycznej. Autorka jasno i szczegółowo wyjaśnia, jak przeprowadzić zajęcia, aby zainteresować i zaktywizować swojego podopiecznego. Metoda Montessori Senior, której inspiracje widoczne są w treści podręcznika, jest metodą przyjazną, opartą na uważności i życzliwości, jaką należy obdarzyć seniora podczas pracy. Przedstawione pomysły sprawdzą się w pracy grupowej oraz podczas zajęć indywidualnych na przykład w zaciszu domowym. Scenariusze zostały podzielone na trzy grupy tematyczne. Dział pierwszy Poznajmy się przedstawia zajęcia mające na celu poznanie seniorów przez prowadzącego i innych uczestników - tego, co lubią robić, jakie mają cechy osobowości, czym się zajmowali zawodowo. Dział drugi Obchodzimy święta zawiera pomysły na prace utrwalające orientację w czasie oraz zwiększające odczuwanie radości związanej z przeżywaniem świąt. Najobszerniejszy trzeci dział Praca twórcza i manualna to inspiracje na zajęcia plastyczne, służące wyrażaniu uczuć poprzez działania kreatywne, przyczyniające się do poprawy nastroju, a także wpływające na utrzymanie sprawności manualnej. Wszystkie scenariusze są proste do wykonania, dostosowane do możliwości osób z zaburzeniami neuropoznawczymi, a także wykorzystujące niedrogie i łatwo dostępne materiały. Załącznikami do części scenariuszy są szablony oraz inne potrzebne do ich realizacji pomoce, które dzięki zachowaniu odpowiednich proporcji można z łatwością skopiować.

Specjalne potrzeby edukacyjne w praktyce życia szkolnego

Małgorzata Lis, Barbara Wolny (red.)

Prowadzony przez autorów dyskurs o charakterze pedagogicznym zwraca uwagę na potrzebę odpowiedniego podejścia pedagogicznego do dziecka i jego rodziny, przygotowania warsztatu pracy i właściwej organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego dziecka. Redaktorom publikacji udało się zgromadzić artykuły autorów o nowatorskim spojrzeniu na prezentowaną problematykę obejmującą ucznia zdolnego, niepełnosprawnego i przewlekle chorego. Zaprezentowane w publikacji artykuły sygnalizują ważne od strony pedagogicznej problemy dotyczące m.in. nieadekwatnych osiągnięć szkolnych uczniów zdolnych, kreatywności czy szeroko rozumianej niepełnosprawności.

Społeczeństwo Królestwa Polskiego wobec patologii społecznych w latach 1864-1914

Aneta Bołdyrew

Przemiany społeczno-ekonomiczne w Królestwie Polskim w latach 1864–1914, obok pozytywnych konsekwencji, niosły ze sobą polaryzację społeczeństwa, eskalację biedy i zjawisk dewiacyjnych. Niniejsza publikacja jest poświęcona rozwijającym się w tym czasie patologiom społecznym, które w badanym okresie i współcześnie są uważane za szczególnie groźne: alkoholizmowi, prostytucji, „handlowi żywym towarem”, dzieciobójstwu, porzucaniu dzieci, aborcji, krzywdzeniu i zaniedbywaniu dzieci prowadzącemu do powstania grupy „dzieci ulicy” oraz demoralizacji i przestępczości nieletnich. Analizie poddano opinie i poglądy społeczeństwa Królestwa Polskiego na temat uwarunkowań tych zjawisk, ich przejawów i konsekwencji. Równolegle przedmiot badań stanowiły inicjatywy społeczne o charakterze profilaktycznym, edukacyjnym i opiekuńczo-wychowawczym na rzecz osób najuboższych, opuszczonych, zaniedbanych, wykazujących zachowania patologiczne. Celem pracy było także określenie skuteczności owych działań i ich znaczenia w modernizacji życia społecznego na przełomie XIX i XX w. Metodologię badań historyczno-pedagogicznych starano się połączyć z metodami badań idei, myśli i praktyk pedagogicznych. Złożoność podejmowanego zagadnienia spowodowała, że zasadne było sięgnięcie do ustaleń specjalistów z pokrewnych dyscyplin naukowych – pedagogów, historyków społecznych, historyków prawa i medycyny, literaturoznawców. Wzbogaciło to pracę, będącą monografią o charakterze historyczno-pedagogicznym, o interdyscyplinarną refleksję nad badanymi zjawiskami.  

Superwizja pracy socjalnej dla praktyków

Piotr Domaradzki, Jerzy Krzyszkowski, Maciej Sosnowski, Aurelia Włoch

Książkę z pewnością ułatwi kształcenie osób, które zamierzają podjąć pracę w roli superwizorów. Superwizja pracy socjalnej jest obecnie ważnym narzędziem służącym do zwiększania efektywności pracy, umożliwiającym rozwój zawodowy służb społecznych i pozwalającym ocenić przydatność pracowników dla organizacji. Autorami opracowania są superwizorzy mający duże doświadczenie zawodowe w publicznej pomocy społecznej oraz nauczyciel akademicki, który od lat zajmuje się kształceniem i szkoleniem pracowników socjalnych. Taki skład osobowy pozwolił połączyć wiedzę teoretyczną z doświadczeniem praktycznym. „Superwizja pracy socjalnej dla praktyków” to książka godna polecenia m.in. dla superwizorów, metodyków i specjalistów pracy socjalnej oraz kadry zarządzającej jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej. Przedstawia aktualną problematykę i przegląd zagadnień z zakresu superwizji w przystępnej formie. Publikację można traktować jako kompendium wiedzy na temat wdrażania superwizji w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz uzupełnienie wielu standardowych opracowań. 

Sześciolatek w szkolnej ławce - obniżenie obowiązkowego wieku szkolnego w polskim systemie edukacyjnym

Agata Rzymełka-Frąckiewicz

„Prezentowana praca podejmuje kwestie związane z próbą obniżenia obowiązkowego wieku szkolnego dziecka do szóstego roku życia w polskim systemie edukacyjnym, w okresie tzw. przejściowych przepisów, kiedy to decyzją rodziców można było zapisać dziecko sześcioletnie do pierwszej klasy. W opracowaniu zawarte zostały informacje, jak zmieniał się na przestrzeni czasu wiek edukacyjny i struktura szkolnictwa w Polsce, jakie w poszczególnych krajach europejskich przyjęto rozwiązania w kwestiach wieku szkolnego i struktury instytucji oświatowych oraz jakie szczegółowe rozwiązania wprowadzono w szkolnictwie w ramach proponowanej reformy edukacyjnej. W części empirycznej zostały zaprezentowane następujące badania: przegląd badań ogólnopolskich opinii społecznych na temat społecznej akceptacji wobec propozycji obniżenia obowiązkowego wieku szkolnego do szóstego roku życia dziecka; wywiad przeprowadzony w 2013 roku z ówczesną minister edukacji narodowej – ocena panującej sytuacji społecznej, opinia minister o projekcie i trybie wprowadzanych zmian do systemu oświatowego; wywiady z dyrektorami wybranych katowickich szkół podstawowych, którzy posiadali doświadczenie pracy z dzieckiem sześcioletnimi w swoich placówkach; wyniki badań ankietowych zrealizowanych wśród rodziców dzieci sześcioletnich, które rozpoczęły naukę w szkole podstawowej. Celem niniejszego opracowania nie było stawanie po którejkolwiek ze stron sporu politycznego, lecz ukazanie opinii osób, które znalazły się w centrum omawianych zmian edukacyjnych – dyrektorów szkół podstawowych i rodziców dzieci – szkolnych sześciolatków. Prezentowany tom rozważań z zakresu pedagogiki społecznej, socjologii edukacji i polityki oświaty kieruję zasadniczo do rodziców dzieci sześcioletnich stojących bezpośrednio przed decyzją dotyczącą dalszej edukacji swoich potomków, jak również dyrektorów szkół podstawowych, nauczycieli nauczania początkowego oraz władz samorządowych, czyli osób i instytucji, w przekonaniu autorki, najbardziej zainteresowanych przedmiotowym tematem, z nadzieją nie tylko na interesującą lekturę, ale także z perspektywą podejmowania dialogu, badań i logicznych rozwiązań oraz decyzji. Autorka niniejszej pracy wyraża nadzieję, że zawarte w publikacji informacje i wnioski, uzyskane w wyniku zrealizowanych badań, staną się przyczynkiem do dalszej, ale jedynie merytorycznej dyskusji (ponad sporami i interesami politycznymi) nad kwestią obniżenia obowiązkowego wieku szkolnego do szóstego roku życia – zastanawiając się czy w najbliższych latach będzie to tylko możliwość (dana rodzicom) czy konieczność wymuszona zależnościami ze sfery gospodarki ogólnoświatowej, polityki europejskiej czy też kwestiami społecznymi?” (Fragm. Wprowadzenia)

Sztukmistrze XXI wieku. Rzecz o pedagogach wychowujących przez sztukę

Mirosława Zalewska-Pawlak

Problematyka prezentowanej monografii dotyczy osoby pedagoga sztuki i jego roli we współczesnej edukacji. W tytule zakres odniesień został ujęty szeroko – obejmuje on wszystkich pedagogów podejmujących świadomie działalność wychowawczą, których przedmiotem działań jest sztuka w aspekcie twórczym i odbiorczym. Większość przedstawionych rozważań dotyczy jednak pedagogów sztuki, tzw. zawodowców. Zwrócono uwagę na bariery i perspektywy w działalności pedagoga sztuki. Tematy podjęte i rozważane przez autorów sugerować mogą potrzebę zdefiniowania pragmatyki zawodowej. Główną jednak motywację do poszukiwań badawczych stanowiło określenie aktualnych preferencji zawodowych na podstawie doświadczeń z praktyki i analiz procesu kształcenia pedagogów sztuki oraz ich uwarunkowań

Techniki soscjoterapeutyczne w pracy z dzieckiem agresywnym

Agnieszka Jaros, Renata Szczepanik

W pierwszej części opracowania zamieszczono opis najważniejszych sposobów postępowania diagnostycznego, uwzględniającego indywidualne konteksty życia dziecka i jego problemy. Natomiast w części drugiej znajdują się scenariusze zajęć socjoterapeutycznych do pracy z dziećmi agresywnymi, przeznaczone dla dwóch grup wiekowych uczniów (6–9-letnich oraz 10–12-latków). Przedstawione scenariusze stanowią jedynie przykład możliwego przebiegu zajęć i mają być inspiracją dla prowadzącego. Po uprzednio dokonanej diagnozie – uczestników zajęć i całej grupy (jej specyficznej osobowości, właściwości socjodynamicznych) – sam powinien ocenić „podatność” dzieci na niektóre zajęcia. Ponadto, planując zajęcia, należy uwzględniać możliwości organizacyjne (miejsce, czas, rytm pracy), dobór i frekwencję uczestników zajęć, posiadane umiejętności oraz specyficzne cele (sformułowane w oparciu o diagnozę). W proponowanych blokach zajęć wykorzystano wieloletnie doświadczenia dydaktyczne i terapeutyczne w pracy z dziećmi i młodzieżą. Publikacja powstała z myślą o potrzebach tych pedagogów (nauczycieli, wychowawców, opiekunów), którzy borykają się z rozmaitymi trudnościami w relacjach z podopiecznymi i w socjoterapii szukają inspiracji do swojej pracy wychowawczej. Książka zawiera propozycje pracy z dzieckiem, jednak należy pamiętać, że podstawowym warunkiem projektowania zajęć socjoterapeutycznych jest diagnoza dziecka oraz wnikliwa analiza warunków jego życia (tj. kontekstu zaburzonych zachowań).