340

Дмитро Сікорський

Посібник висвітлює найбільш суттєві аспекти історії практичної і теоретичної педагогіки України у відповідності з програмою «Історія педагогіки» для вищих педагогічних навчальних закладів. Текст книжки вперше широко ілюстровано фотографіями, малюнками, структурно-логічними схемами, уривками з педагогічних творів та документів, вказано на взаємозв2019язки української й зарубіжної педагогіки. Посібник адресовано студентам вищих педагогічних навчальних закладів, працівникам освітньої галузі та всім, хто цікавиться історією української школи й педагогіки.

Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży

Pyżalski Jacek

Książka jest merytorycznie znakomita, nowatorska, a przedstawione w niej wyniki własnych badań potwierdzają wdrażanie przez autora najwyższych standardów metodologii badań empirycznych. Przez najbliższe lata kolejne pokolenia badaczy będą się do nich odwoływać, gdyż nie da się pominąć tej książki w dalszych studiach nad przemocą wśród młodzieży i z udziałem nowych narzędzi komunikacyjnych. Niewątpliwie wpłynie ona także na potrzebę konstruowania nowych teorii socjalizacji i wychowania, a jeśli tak się stanie, to będzie najwyższej rangi wkładem Jacka Pyżalskiego w pedagogikę ponowczesnej doby. Tę publikację nie tylko warto, można, ale należy jak najszybciej przeczytać, jeśli chce się dostrzec to, co naprawdę młodzież wyczynia w wirtualnej przestrzeni, usiłując zarazem wpłynąć na tę rzeczywistą. Książka stanowi pogłębioną naukową monografię problemu agresji realizowanej przez młodzież za pomocą nowych mediów (internetu i telefonów komórkowych). Zawiera wprowadzenie teoretyczne dotyczące nowych mediów, funkcjonowania młodych ludzi w ich świecie oraz aspektów związanych z tzw. komunikacją zapośredniczoną i wpływu nowych mediów na dzieci i młodzież. Czytelnik dowie się z książki nie tylko o rozpowszechnieniu zjawiska, ale także o jego uwarunkowaniach i konsekwencjach. Autor monografii przedstawił szerokie omówienie problematyki bullyingu, cyberbullyingu wraz z charakterystyką roli sprawcy i ofiary, typologii zjawisk i ich współwystępowania. Część badawcza opiera się o trzy duże projekty badawcze reprezentatywne badania polskich gimnazjalistów, badania nauczycieli oraz studentów, w których zostały wykorzystane metody badawcze zarówno o charakterze jakościowym (wywiady, wywiady online, grupy fokusowe), jak i ilościowym (badania kwestionariuszowe). Książkę kończą wnioski dotyczące wychowania młodych ludzi w świecie nowych mediów, w szczególności w obszarze profilaktyki i interwencji związanej z agresją elektroniczną.

Akademickie Centrum Kreatywności. Nauczanie języków obcych w przedszkolu i na etapie wczesnoszkolnym na przykładzie języka niemieckiego. Podstawa programowa - założenia teoretyczne - zasady nauczania - efekty - kompetencje nauczycieli - opinie

red. Jan Iluk

Publikacja stanowi analizę badań w zakresie  realizowanego projektu w ramach programu Ministra pn. „Akademickie Centrum Kreatywności” w ramach projektu systemowego „Wsparcie systemu zarządzania badaniami naukowymi oraz ich wynikami” (Priorytet I, Działanie 1.1., Poddziałanie 1.1.3. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007–2013). Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007–2013. Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie. Niniejsze opracowanie jest końcowym efektem projektu „Nauczanie języka niemieckiego metodą narracyjną w przedszkolu i na pierwszym etapie edukacyjnym” zrealizowanego w 2015 roku w ramach programu „Akademickie Centrum Kreatywności”. Składa się z publikacji książkowej i płyty CD, przedstawiających różnorodne aspekty projektu oraz jego efektywność. Zawiera ono również istotne opinie studentów realizujących ten program w tzw. szkołach ćwiczeń oraz ich dyrektorów i opiekunów grup. Publikacja ta została w całości sfinansowana ze środków przeznaczonych na ten projekt. (Fragment Wstępu). Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD

Akademickie nauczanie zdalne. Czego nauczyła nas pandemia?

Tomasz Grzyb, Anna M. Ziółkowska

Nauczanie zdalne, które z powodu pandemii stało się rzeczywistością zarówno uczniów i studentów, jak też nauczycieli i wykładowców akademickich, ma swoją specyfikę. Jednym odpowiada, innym zupełnie nie. Jednak po doświadczeniach pandemicznych wydaje się niemal pewne, że kształcenie na odległość będzie coraz powszechniejsze, a nawet stanie się integralną częścią nowej normalności". Pojawiają się również głosy, że z czasem może całkowicie zastąpić nauczanie stacjonarne. Mimo że nie znamy jeszcze długofalowych skutków edukacji zdalnej, warto przyjrzeć się jej podstawowym zaletom oraz ograniczeniom, wskazywanym przez psychologów. Autorzy książki pod redakcją Tomasza Grzyba i Anny Ziółkowskiej analizują zdalne nauczanie z perspektywy psychologicznej, technicznej i społecznej. Książka jest pokłosiem rozważań, czy edukacja zdalna jest pandemicznym złem koniecznym, z którym wypada się pogodzić i go przeczekiwać (albo szukać sposobów jej optymalizacji), czy może raczej jest szansą na rozwój, a więc szansą na wyjście poza (nawet te najlepsze) schematy edukacji tradycyjnej. Autorzy upatrują w edukacji zdalnej szansę rozwoju, choć nie lekceważą też jej ciemnych stron. Książka zawiera szeroki wachlarz zagadnień i oferuje (choć w niejednakowym stopniu) sporo praktycznych rekomendacji przydatnych w edukacji zdalnej. Może być wykorzystana z pożytkiem nie tylko przez wykładowców akademickich, ale także przez wszystkich nauczycieli pracujących online. Byłoby dobrze, aby poznali ją również uczniowie i studenci, bo daje ona wyobrażenie o złożoności problemów, jakie stają przed każdym, kto z konieczności lub z wyboru angażuje się w edukację zdalną i kto rozumie, że edukacja różni się od tankowania na stacjach benzynowych. Wiesław Łukaszewski Partnerem merytorycznym wydania książki jest Uniwersytet SWPS

Aktywność asystentów rodziny. Analiza narracji w ujęciu transwersalnym

Izabela Kamińska-Jatczak

Monografia zawiera rozważania dotyczące aktywności asystentów rodzinnych. Autorka podejmuje próbę połączenia teorii naukowej - transwersalnej analizy aktywności Jeana-Marie Barbiera - z rozważaniami asystentów z pola praktyki. Jest to jednocześnie przykład wykorzystania koncepcji metateoretycznej do podejmowania refleksji nad praktyką. Publikacja może zaciekawić zarówno teoretyków, jak i refleksyjnych praktyków zajmujących się pracą socjalną z rodziną. Pierwsi mogą odnaleźć propozycję holistycznego i transwersalnego podejścia do analizowania aktywności, w którym uwzględniono różne jej przestrzenie, a drudzy - przykłady słownictwa, za pomocą którego będą mogli opisywać to, co robią w praktyce, nadając swoim wypowiedziom intencję naukową. Książka jest adresowana do osób poszukujących pogłębionego, naukowego namysłu nad praktyką pracy socjalnej.

Asystentura rodziny. Teoria, praktyka, badania

Monika Kornaszewska-Polak (red.)

Monografię podzielono na dwie części. W pierwszej z nich zawarto szerokie rozważania dotyczące warunków pracy asystenta rodziny i kontekstu środowiskowego tej pracy, a także obowiązków, jakie na zawód ten nakłada ustawa z 2011 r. W drugiej części monografii zaprezentowano wyniki badań, które przeprowadzono wiosną 2015 r. na terenie dwunastu miejskich ośrodków pomocy społecznej regionu Górnego Śląska. Część teoretyczna pt. Zadania i wyzwania asystentury rodzin jako nowej profesji w dziedzinie pracy socjalnej zawiera dziesięć rozdziałów podejmujących kwestie historycznych i współczesnych czynników kształtujących pracę asystentów rodzin. Ramy teoretyczne dla podejmowanych tematów stanowią Rozdział 1, Rozdział 2 oraz Rozdział 10. W pierwszym rozdziale została przedstawiona analiza współczesnej rodziny z podkreśleniem obecnego kontekstu kulturowego oraz ze wskazaniem obszarów problemowych, z którymi rodzina często sobie nie radzi. Niemożliwość sprostania problemom powoduje u członków rodzin różnorodne dysfunkcje, w rozwiązaniu których ma pomóc asystent. Jego rola, zadania, kompetencje i metody pracy zostały przedstawione w drugim rozdziale, wskazano w nim także na te początki asystentury, które wyznaczyły kształt pracy obecnie zatrudnionym asystentom rodzin. W dalszym toku rozważań części teoretycznej przyjrzano się zagadnieniom szczegółowym związanym ze specyfiką pracy asystenta w różnych środowiskach.   Kwestie szczegółowe dotyczące obowiązków asystenta rodzin podjęły kolejne rozdziały opisujące z jednej strony historyczne korzenie pomagania, z uwzględnieniem ich chrześcijańskich pierwowzorów (Rozdział 3), oraz z drugiej strony – współczesny kontekst środowiskowy i instytucjonalny. Sukces w pracy z rodziną zależy w dużej mierze od współpracy z pracownikami socjalnymi w ramach tego samego ośrodka OPS oraz z różnymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny na terenie gminy (Rozdział 4). Autorki poszczególnych rozdziałów skupiły się na wskazaniu zarówno opisów trudnej sytuacji życiowej środowisk dysfunkcyjnych, jak i na podkreśleniu praktycznych aspektów warsztatu pracy asystentów rodzin w tych środowiskach. W kolejnych rozdziałach podjęto następujące zagadnienia problemowe występujące w rodzinach: równoległe występowanie wielu trudności (wieloproblemowość), nowe formy życia małżeńsko-rodzinnego, trudności opiekuńczo-wychowawcze, problem alkoholowy czy trudności środowisk, w których zamieszkują osoby niepełnosprawne (dzieci lub rodzice) (Rozdziały 5–9). Opis praktycznych aspektów pracy asystenta w wymienionych obszarach ma służyć budowaniu kompetencji trafnego stawiania diagnozy sytuacji rodziny. Podsumowanie zagadnień teoretycznych znajduje się w Rozdziale 10, który ukazuje aktualne wyzwania stojące przed asystentami rodzin. W rozdziale tym analizowana jest skuteczność asystentury opierającej się na określonym warsztacie pracy (metody i narzędzia) oraz zagrożenia dla pracy asystenta będące pochodną warunków, w jakich wykonuje on swoje obowiązki. Poruszono również kwestie postulatów optymalizacji pracy asystenta oraz przyszłości tego zawodu. Konfrontacja trudności zgłaszanych przez środowisko z tymi, które doświadczają asystenci rodzin oraz ich przełożeni, stała się odniesieniem dla przeprowadzenia badań terenowych. W części badawczej pt. Uwarunkowania pracy asystentów rodzin w środowisku śląskim przedstawiono wyniki przeprowadzonych badań, w toku których przebadano 88 asystentów z dwunastu ośrodków OPS oraz ich przełożonych. Celem badań było sporządzenie psychologicznego portretu asystenta rodziny, gdyż czynnik osobowy odgrywa w tej profesji fundamentalną rolę. Wyniki badań prezentują sylwetkę asystenta rodziny, jego charakterystykę osobowościową oraz szereg czynników kształtujących jego pracę, zarówno wewnętrznych motywatorów, jak i zewnętrznych narzędzi służących wykonywaniu tego zawodu. Ankieta przeprowadzona z asystentami oraz wywiad udzielony przez kierowników zespołów asystentów pozwoliły na wskazanie najbardziej newralgicznych obszarów pracy asystentów oraz nakreślenie perspektyw tego nowego zawodu. Na końcu monografii znajdują się aneksy, bibliografie oraz indeks rzeczowy, pomocne w korzystaniu z tej pracy na zasadach podręcznika akademickiego. Aneksy zawierają: wzory dokumentów do pracy asystenta, opis zjawisk: wypalenia zawodowego, wyuczonej bezradności i pracy terapeutycznej asystentów, kwestionariusze wykorzystane w badaniu oraz wykaz ośrodków kształcących asystentów rodzin w Polsce. W bibliografiach zawarto literaturę cytowaną w monografii oraz szerszą literaturę dotyczącą asystentury rodzin, niecytowaną w publikacji. Indeks rzeczowy ułatwia poruszanie się po książce według interesujących czytelnika zagadnień.

Autokreacja małżonków bezdzietnych do wielowymiarowego rodzicielstwa adopcyjnego. Perspektywa pedagogiczno-antropologiczna

Arkadiusz Wąsiński

Autor publikacji podjął tematykę rodzicielstwa adopcyjnego małżeństw doświadczających niepowodzenia prokreacyjnego i związanej z tym niezamierzonej bezdzietności. Zaprezentował własną koncepcję autokreacji małżonków do wielowymiarowego rodzicielstwa. Proces autokreacji ujmowany całościowo obejmuje świadomą pracę nad sobą małżonków, transformatywne uczenie się biograficzne, autoformacyjne kierowanie własnym rozwojem osobowym oraz samokształtowanie ja rodzica adopcyjnego w horyzoncie agatologicznym i aksjologicznym. Złożony, wielowymiarowy charakter autokreacji został ujęty na gruncie integralnej koncepcji człowieka, a problematykę usytuowano także w kontekście antropologicznym, aksjologicznym i egzystencjalnym.

Bazgrota w twórczości plastycznej dziecka

Urszula Szuścik

W publikacji przedstawiono założenia, badania i ich wynik nad  bazgrotą dzieci 2, 3-letnich. Celem badań była próba wyjaśnienia genezy bazgroty dziecięcej i jej przemiany przez stymulację percepcji wzrokowej. Bazgrotę dziecięcą można traktować jako rodzaj specyficznego doświadczenia dziecka. Najbardziej właściwe dla tej fazy rozwoju ekspresji plastycznej dziecka jest spojrzenie na tę aktywność poprzez dynamikę kształtowania się doświadczenia dziecka w toku przeprowadzonego przeze Autorkę eksperymentu. Praca składa się z trzech głównych rozdziałów i trzech obszernych aneksów. Zagadnienie bazgroty w rozwoju ekspresji plastycznej dziecka zostało omówione w pierwszym rozdziale pracy, odnosząc się do koncepcji rozwoju twórczości plastycznej i percepcji wzrokowej szczególnie Rudolfa Arnheima i Victora Lowenfelda oraz innych badaczy. Opisano również rozwój wartości wizualno-plastycznych w bazgrocie dziecięcej, jak: linię, plamę barwną, koło i bryłę. Bazgrota dziecięca była inspiracją dla wielu artystów, dlatego omówiono ten wątek w tym rozdziale. Szukając odpowiedzi na te problemy Autorka zestawiła wybrane przykłady bazgrot dziecięcych i dzieł sztuki. W rozdziale drugim pracy przedstawiono założenia badań, problemy badawcze, przyjęte hipotezy, charakterystykę grupy, procedurę badań, zmienne i wskaźniki. Do ich weryfikacji Autorka przyjęła metodę eksperymentu naturalnego pedagogicznego, technikę grup równoległych. Badania przeprowadzono w dwóch grupach eksperymentalnych i dwóch grupach kontrolnych w grupie dzieci przedszkolnych 2 i 3-letnich. W ramach badań przeprowadzono 15 ćwiczeń eksperymentalnych z dziećmi w oparciu o jakości wizualno-plastyczne (wzory percepcyjne). W rozdziale trzecim pracy została przedstawiona analiza ilościowa i jakościowa wyników badań, której materiał prezentuje Aneks 1 (analiza ilościowa), Aneks 2 (analiza jakościowa) i Aneks 3 ilustruje wyniki badań – prace plastyczne dzieci z przeprowadzonego eksperymentu. Całość pracy zamykają wnioski z badań jak i wnioski dla praktyki pedagogicznej. Praca jest skierowana do nauczycieli, rodziców, opiekunów, artystów i osób zainteresowanych najwcześniejszym rozwojem twórczości plastycznej dziecka, jakim jest bazgrota i jej znaczenia dla dalszego rozwoju twórczości plastycznej dziecka.