"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 17

red. Jan Iwanek, red. Robert Radek

Piętnaście artykułów będących efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych to zawartość 17. tomu wydawnictwa ciągłego „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” autoryzowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego.  Teksty – jak zawsze – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Teoria polityki”, „Systemy polityczne”, „Partie polityczne i systemy partyjne”, „Polityka społeczna i regionalna”, „Prawo międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne”. W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty. A. Chodubski rozważa problem autorytaryzmu w kontekście współczesnego życia politycznego, a A. Hołub podejmuje kwestię rozwoju terroryzmu któremu sprzyja środowisko radykalne i ekstremistyczne. W dziale drugim J. Iwanek analizuje temat  systemów wyborczych przez pryzmat ich aspektów metodologicznych (j. ang.), S.  Grabowska zajmuje się kwestią odpowiedzialności konstytucyjnej w odniesieniu do  prezydenta Słowenii (j. ang.), a pytanie o Hiszpanię jako państwo federalne stawia M. Domagała. W kolejnym dziale A. Rudowski przedstawia stosunek partii politycznych do modernizacji państwa jako kryterium różnicowania aktorów sceny politycznej. M. Dobrowolski na przykładzie J. Kaczyńskiego  rozważa problem przywództwa politycznego w opozycji. Nad rolą partii Jedna Rosja na rosyjskiej scenie politycznej zastanawia się J. Jendrysko, a Ł. Wilkoń analizuje (j. ang.) przypadek włoskiej partii Lega Nord pod kątem jej ideologii. W następnym dziale skalą i dynamiką zagrożenia ubóstwem ekonomicznym polskich rodzin wielodzietnych w latach 2006–2015 zajmuje się B. Zasępa. B. Jewartowski przybliża zagadnienie oszustw metoda „na wnuczka”, a B. Toszek – kwestię uwarunkowań dynamiki rozwoju organizacji pozarządowych w Polsce. B. Pieruszek zaś analizuje  (j. ang.) zagadnienia rozwoju regionalnego na przykładzie regionów Śląska. Kolejny dział to artykuł J. Iwanka (j. ang.) o językowym ujęciu definicji przestępstw w międzynarodowym prawie karnym. W dziale następnym tekst (j. ang.) autorek M. Antón Crespo i M.Y. Fernández Ramos, które omawiają teorię opartą na empirycznym podejściu do wizerunku osób starszych w prasie cyfrowej w Kastylii y León. Całości dopełnia – z dwiema recenzjami – dział „Recenzje i omówienia”.

Stulecie krakowskich detektywów. Wydanie nowe, zmienione i rozszerzone

Jan Widacki

Od czasu pierwszego wydania Stulecia krakowskich detektywów  w 1987 r. nauki sądowe znacznie się rozwinęły. Genetyka sądowa zrewolucjonizowała badanie śladów biologicznych. Dziś z innej perspektywy niż ta możliwa przed ponad trzydziestu laty patrzymy na dokonania epoki, którą nazwałem „stuleciem krakowskich detektywów”. Gdy pisałem tę książkę w latach osiemdziesiątych XX wieku, miałem zupełnie inne doświadczenia z kryminalistyką i medycyną sądową. Były to doświadczenia biegłego sądowego i nauczyciela akademickiego. Teraz do tych doświadczeń doszło ponad 25-letnie doświadczenie obrońcy w sprawach karnych. To zmienia ocenę wielu zdarzeń z epoki opisywanej w tej książce. Ale też ułatwia wyłuskanie z materiału historycznego tego, co najwartościowsze.  Jest to więc w znaczącej mierze książka nowa, choć zachowująca pewne elementy stałe, niezmienne, niezależne od doświadczenia  i dystansu, z jakiego na nie patrzymy. Dopóki  proces karny prowadzą ludzie, a nie roboty, bardziej lub mniej wyszukane i zaawansowane technologicznie narzędzia i metody wciąż mają tylko wartość pomocniczą. Nic nie zastąpi inteligencji tego, który tymi narzędziami czy metodami się posługuje. Nic nie zastąpi jego uczciwości i cywilnej odwagi.  Nikt też nie zastąpi biegłego, mającego oparcie w nauce, także tej instytucjonalnej, i nic nie zastąpi niezawisłości sędziowskiej, niezbędnej do uczciwego wyrokowania. Z „Przedmowy do obecnego wydania”   Jan Widacki

Stwierdzenie nieważności małżeństwa i inne małżeńskie procesy kościelne

Aleksander Sobczak

Niniejsza książka prezentuje przebieg procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego. Jest prostym poradnikiem służącym pomocą zainteresowanym, których małżeństwo rozpadło się i chcą uporządkować swoje życie religijne, i dlatego zawiera szereg formularzy i wzorów pism procesowych. Pretenduje również do tego, aby być praktyczną pomocą w sądach kościelnych oraz podręcznikiem dla studiujących prawo kanoniczne. W dalszej części książka przedstawia pozostałe kościelne procesy małżeńskie obecne w prawie kanonicznym. Całość została uzupełniona także o cywilną procedurę separacji oraz rozwodu.

Swoiste źródła prawa

red. Bogdan Dolnicki

Opracowanie Swoiste źródła prawa zawiera zbiór referatów będących efektem II Warsztatów Doktoranckich Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, które odbyły się 2 lipca 2014 roku. Podjęto na nich bardzo interesującą tematykę swoistych źródeł prawa, to znaczy nietypowych aktów normatywnych wykraczających poza regulację konstytucyjną. Niniejsza publikacja może stanowić źródło szczegółowych informacji dla praktyków oraz studentów prawa.

Sygnalista w firmie: jak przygotować się do wprowadzenia kanału zgłoszeń wewnętrznych

Anna Gąsecka

Począwszy od 25 września 2024 r. zaczną obowiązywać przepisy nowej ustawy z 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów. Szykując się do wdrożenia nowych obowiązków dotyczących sygnalistów w swojej organizacji warto zaplanować działania i rozłożyć je w czasie - zwłaszcza, że poszczególne decyzje, które będą musiały być podjęte przez pracodawcę w toku wdrożenia będą rzutowały na kolejne podejmowane kroki. W publikacji podpowiadamy, jakie kryteria należy brać pod uwagę planując wprowadzenie w firmie wewnętrznego kanału zgłoszeń dla sygnalistów.

Sygnaliści. Ochrona danych osobowych

Olga Skotnicka, Daniel Taberski, Maciej Łukaszewicz

Autorzy poradnika "RODO. Ochrona sygnalistów" są praktykami z wieloletnim doświadczeniem w profesjonalnym wsparciu w zakresie bezpieczeństwa informacji, w tym procedur i standardów związanych z RODO. W tej publikacji wskazują, jak prawidłowo wprowadzić procedurę ochrony sygnalisty, aby nie naruszać przepisów w zakresie ochrony danych osobowych. Każdy podmiot zobowiązany do stosowania przepisów o sygnalistach ma obowiązek chronić dane sygnalistów - zarówno na podstawie przepisów ustawy o ochronie sygnalistów, jak i RODO. W przypadku naruszenia tej ochrony podmiot zobowiązany może ponieść zarówno karę przewidzianą przez RODO, jak i ustawę o ochronie sygnalistów. W pierwszym wypadku górna granica kary administracyjnej to 20 mln euro lub do 4% całkowitego rocznego światowego obrotu z poprzedniego roku obrotowego - w zależności od tego, która wartość jest wyższa. Z kolei za naruszenie ustawy o ochronie sygnalistów przewidziana jest kara grzywny za wykroczenia do 5000 zł, lub kara pozbawienia wolności do lat 3 - dla osób pełniących odpowiednie funkcje w podmiocie zobowiązanym. Poradnik "RODO. Ochrona sygnalistów" pomoże uniknąć tych sankcji. Czytelnik dowie się z publikacji m.in.: ● Czy istnieje konieczność poinformowania sygnalisty o przetwarzaniu jego danych? ● Czy istnieje potrzeba aktualizacji Rejestru Czynności Przetwarzania Danych Osobowych? ● Kto jest administratorem danych przy zawarciu umów z podmiotami zewnętrznymi? ● Jak długo należy przechowywać dane związane z postępowaniem wyjaśniającym? ● Jakie zabezpieczenia organizacyjne powinna wdrożyć jednostka? W poradniku praktycznie wyjaśniono, w jaki sposób należy rozszerzyć istniejącą już w danej jednostce politykę RODO, aby nie narazić się na konsekwencje prawne uchybień w tym zakresie. Atutem opracowania jest załączona lista kontrolna obszarów RODO - do uwzględnienia przy wdrażaniu procedury ochrony sygnalistów. ATUTY PUBLIKACJI: Praktyczność, prosty język, lista kontrolna obszarów RODO

Sygnaliści w biurze rachunkowym

praca zbiorowa

Już od 25 września 2024 r. trzeba stosować przepisy polskiej ustawy o ochronie sygnalistów dotyczące zgłoszeń wewnętrznych i ujawnienia publicznego, a także związane z tym przepisy karne. Wszystkie biura rachunkowe - niezależnie od liczby osób świadczących pracę - zobowiązane są przygotować i wdrożyć systemy przyjmowania zgłoszeń, prowadzenia działań następczych oraz uruchomienia odpowiednich kanałów zgłoszeń wewnętrznych. Wychodząc naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom prowadzących biura rachunkowe, przygotowaliśmy publikację "Sygnaliści w biurze rachunkowym". Autorzy - eksperci zajmujący się tą tematyką od wielu lat - omawiają w tym opracowaniu nowe krajowe regulacje związane z ochroną sygnalistów z perspektywy biur rachunkowych. Celem publikacji jest dostarczenie skondensowanej wiedzy, a także wsparcie biur, które - bez względu na liczbę osób świadczących pracę - będą musiały przygotować i wdrożyć stosowne procedury. Właściciele i pracownicy biur rachunkowych dowiedzą się z poradnika: ● jakie obowiązki nakłada na biura rachunkowe ustawa o ochronie sygnalistów, ● na czym polega zgłaszanie nieprawidłowości, ● kim jest sygnalista, ● jakie wymagania muszą spełniać wewnętrzne systemy zgłaszania nieprawidłowości, ● czego mogą dotyczyć zgłoszenia, ● jak należy reagować w razie zgłoszenia nieprawidłowości. Publikacja "Sygnaliści w biurze rachunkowym" jest praktycznym przewodnikiem po zadaniach i obowiązkach, jaki stoją przed wszystkimi biurami rachunkowymi.

Synanthropisation of forest and shrub communities in the Upper Vistula River Valley (Oświęcim Basin, Northern Prykarpattia)

Michał Romańczyk, Zbigniew Wilczek, Agnieszka Kompała-Bąba, Wojciech Bąba

W pracy zaprezentowano wyniki badań fitosocjologicznych mających na celu określenie naturalności roślinności leśnej i zaroślowej Doliny Górnej Wisły w oparciu o zmodyfikowany system form i faz degeneracji. Ocenę synantropizacji zbiorowisk wykonano poprzez: określenie udziału ilościowego i jakościowego antropofitów (archeofity, kenofity oraz niezadomowione diafity) w fitocenozach tych zbiorowisk oraz przedstawienie zmian w ich strukturze przejawiających się różnymi formami degeneracji. Ponadto analizie poddano grupę gatunków starych lasów liściastych w celu oceny naturalności lasów oraz weryfikacji hipotezy o zajmowaniu przez nie dawnych, historycznych już lokalizacji. Zestawiono również wyniki dotyczące udziału antropofitów oraz gatunków starych lasów w wyróżnionych kategoriach krajobrazowych roślinności (kompleksy leśne, wyspy leśne, zakrzewienia). Roślinność leśna i zaroślowa, ze względu na długotrwałość i intensywność oddziaływań antropogenicznych (osadnictwo, przemysł, rolnictwo, gospodarka stawowa), w znacznej mierze odbiega od potencjalnej roślinności naturalnej. W przypadku najlepiej zachowanych kompleksów leśnych zaproponowano utworzenie nowych form ochrony przyrody. Stwarzają one możliwość ograniczenia bezpośredniej presji antropogenicznej i umożliwiają przebieg spontanicznych procesów regeneracyjnych. Praca adresowana jest do ekologów lasu, leśników oraz służb ochrony przyrody zajmujących się powoływaniem nowych form ochrony przyrody i monitoringiem przyrodniczym, a także architektów krajobrazu oraz urzędników odpowiedzialnych za ochronę przyrody i środowiska. Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD