HERITO, No. 37-38: Magical socialist realism? English version E-BOOK

Praca zbiorowa

Socialist in content and national in form – these were required features of art and architecture made under the doctrine of socialist realism. Today, in Central Europe, the relics of socialist realism evoke unambiguously negative connotations. Fifty years on, are we able to look at them without these emotions? Which works have stood the test of time? Magical socialist realism – a joke or a hypothesis? The new issue of “Herito” brings more than 160 photos and fourteen texts on architecture, literature, and the arts. Authors present a subjective atlas of socialist realist architecture in Central Europe, recall the history of the construction of the famous Marszałkowska Housing District, and discuss iconic works of Bohdan Pniewski – one of the most elusive figures of postwar architecture. They also examine the first Polish socialist realist building listed as a historical monument, wander to Krakow’s Nowa Huta district, to Poruba in Ostrava, to Eisenhüttenstadt and Prievidza, and search for forgotten socialist monuments in the countries of former Yugoslavia. Moreover, they investigate the Soviet orientalism, the rhetoric of socialist optimism, and contemplate the cosmos together with socialist artists. The issue features texts and essays by Greg Castillo, Bohdan Cherkes, Beata Chomątowska, Łukasz Galusek, Anna Łazar, Karol Kurnicki, Lidia Pańków, Grzegorz Piątek, Anna Syska, Katarzyna Trzeciak, Miłosz Waligórski, Michał Wiśniewski, Aleksandra Wojtaszek, Marcin Zgliński, as well as reviews of recommended Central European publications.   

HERITO, No. 39: Green English version

Praca zbiorowa

The issue of the HERITO quarterly devoted to the relationship between man and nature. Developed in exceptional conditions, between an epidemic, a fire in the Biebrza National Park, and the forecasts of a summer drought, it made us even more aware of the need for contact not only with other people, but also with pure nature.  

HERITO, nr 37-38: Socrealizm magiczny? - wersja polska E-BOOK

Praca zbiorowa

Socjalistyczna w treści i narodowa w formie – taka miała być architektura i sztuka tworzone w doktrynie realizmu socjalistycznego. Dziś relikty socrealizmu budzą w Europie Środkowej jednoznacznie złe skojarzenia. Czy po ponad pięćdziesięciu latach jesteśmy w stanie spojrzeć na nie bez emocji? Które realizacje przetrwały próbę czasu? Socrealizm magiczny – żart czy hipoteza? Najnowszy numer kwartalnika to ponad 160 zdjęć i czternaście tekstów poświęconych architekturze, literaturze i sztuce. Kreślimy w nim subiektywny atlas socrealistycznej architektury w Europie Środkowej, przypominamy historię budowy słynnej Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, opowiadamy o ikonicznych realizacjach jednej z najbardziej zagadkowych postaci powojennej architektury – Bohdana Pniewskiego. Przyglądamy się także pierwszemu polskiemu budynkowi socrealistycznemu wpisanemu do rejestru zabytków, wędrujemy do krakowskiej Nowej Huty, ostrawskiej Poruby, Eisenhüttenstadt i Prievidzy, szukamy zapomnianych socrealistycznych pomników w krajach byłej Jugosławii. Ponadto bierzemy na warsztat sowiecki orientalizm, retorykę socjalistycznego optymizmu i razem z socrealistycznymi artystami kontemplujemy kosmos. W numerze znalazły się teksty i eseje autorstwa Grega Castillo, Bohdana Cherkesa, Beaty Chomątowskiej, Łukasza Galuska, Anny Łazar, Karola Kurnickiego, Lidii Pańków, Grzegorza Piątka, Anny Syski, Katarzyny Trzeciak, Miłosza Waligórskiego, Michała Wiśniewskiego, Aleksandry Wojtaszek, Marcina Zglińskiego oraz recenzje wartych polecenia środkowoeuropejskich wydawnictw.  

Notatnik Literacki 1/2023

Praca zbiorowa

"Notatnik Literacki" to kwartalnik, którego wydawcą jest Wrocławski Domu Literatury, pierwszy numer ukazuje się jesienią 2023. Pismo (a także towarzyszący mu serwis internetowy) ma być przestrzenią, w której będzie się o książkach pisać, w której książki będzie się chwalić i krytykować, spierać o nie i o zawarte w nich idee. Twórcy "Notatnika Literackiego" do współpracy chcą zaprosić możliwie jak najszersze grono osób, reprezentujących różne - niechby i wykluczające się - spojrzenia na literaturę. Docelowo, w czasie krótszym niż dłuższym, chcą stworzyć ważne miejsce zarówno dla znanych i doświadczonych autorek i autorów, recenzentek i recenzentów, aktywistek i aktywistów książki, jak i dla debiutantek i debiutantów. "Notatnik Literacki" ma być miejscem otwartym na różne rodzaje i gatunki literackie, celowo eklektycznym. Znajdziemy w nim wywiady, recenzje, szkice, eseje, ale też formy wypowiedzi literackiej trudne do jednoznacznego zdefiniowania.

Notatnik Literacki 1(2)/2024

Praca zbiorowa

Tematem pierwszego numeru "Notatnika Literackiego" był debiut, tematem drugiego jest pożegnanie. Ale spokojnie, nie oznacza to, że po tak krótkiej przygodzie pismo znika z rynku. Wręcz przeciwnie - plany na przyszłość są, i to całkiem dalekosiężne. Inspiracją dla drugiego numeru "NL" stało się miejsce pamięci o życiu i dziele twórców angielskich, czyli Poets' Corner w opactwie westminsterskim. Kilkaset grobów lub tablic poświęconych twórcom i twórczyniom literatury upamiętnia zarówno te osoby, których dzieła nie wytrzymały próby czasu, jak i tych, którzy pozostaną w literaturze światowej, dopóki ta będzie istnieć. A jak wygląda sytuacja z upamiętnianiem ludzi literatury w Polsce? Między innymi temu przyglądamy się w najnowszym numerze. Pomagają nam w tym Wojciech Bonowicz (perspektywa współczesna) i Łukasz Kozak (perspektywa nieco odleglejsza), teksty o pożegnaniach piszą dla nas Weronika Gogola i Jacek Paśnik, z pewną ideą miłości żegna się Mateusz Górniak (którego przepytuje Emilia Konwerska), i, jakby przewrotnie, wita się z nami debiutująca na łamach "NL" Urszula Honek. Co jeszcze? Oczywiście premierowa proza (piszą dla nas chociażby Edward Pasewicz i Elżbieta Łapczyńska), poezja, nieco krytyki literackiej i dział KLIN, którym zawiaduje Agnieszka Wolny-Hamkało.

Notatnik Literacki 2-3 (3-4)/ 2024

Praca zbiorowa

Tematem trzeciego (i zarazem czwartego, bo jest to wydanie podwójne) numeru "Notatnika Literackiego" uczyniliśmy podróż. Jest to też numer wakacyjny, można zatem uznać, że takie wybranie tematu jest wyrazem intelektualnego lenistwa redaktorek i redaktorów tworzących "NL". Ale to jedynie pozór. Jesteśmy przekonani, że lektura najnowszego zeszytu dowiedzie, że staramy się o podróży opowiadać różnorodnie, często dosłownie - i równie często zaskakująco. "Notatnik Literacki" traktujący o podróżach sam w sobie jest podróżą. Otwierający numer wywiad z Andrzejem Stasiukiem to kwintesencja myślenia o podróży jako immanentnej potrzebie człowieka. Rozmowa z Małgorzatą Lebdą - o podróży, która jest misją. Teksty Katarzyny Kasi, Wojciecha Tochmana, Małgorzaty Rejmer, Pawła Sołtysa, Doroty Kotas i Krzysztofa Vargi podróżą zajmują się paradoksalnie, w sposób nieoczywisty i niekiedy bezwzględny. Podobnie czynią wiersze, między innymi Anny Adamowicz, Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego i Joanny Mueller, a także prozy Marii Halber czy Darka Foksa. Autorzy i autorki "Klinu" - czyli tej części naszego pisma, które ma za zadanie rozszczepić "NL" i w jakimś sensie pozbawić dobrze sformatowanego samopoczucia - raczą nas tabletkami. Mamy powody przypuszczać, że jeszcze nigdy tyle twórczyń w jednym miejscu nie pisało o tabletkach. I ich zażywaniu. Agnieszka Wolny-Hamkało, Barbara Klicka czy Małgorzata Lebda dokonują wyznań, które mogą na zawsze odmienić postrzeganie ich twórczości. My tylko ostrzegamy. I życzymy udanej

Notatnik Literacki Nr 4 (5)/2024

Praca zbiorowa

Piąty numer "Notatnika Literackiego" zmaterializował się z początkiem grudnia 2024. Fakt, że udaje nam się z zeszytem (i zeszytem) zakończyć drugi rok z rzędu, napawa nas dumą, radością, trochę niedowierzaniem. Ale grudzień to okres świąteczny, tym samym nieco magiczny, więc kiedy jak nie teraz powinny się rzeczy udawać, prawda? To też czas obdarowywania się prezentami. Uznajmy zatem ten zeszyt za prezent - od nas (ale trochę dla nas też). Piąty numer "Notatnika Literackiego" postanowiliśmy poświęcić figurze matki. Staraliśmy się, by "matczynność" znalazła tutaj maksymalnie wiele odcieni i kontekstów. Próbowaliśmy tu i ówdzie coś "zdematkować". Ale przede wszystkim chcieliśmy w czasie świąt o figurze i różnorodnych rolach matki przypomnieć. I tym sposobem o rodzicielkach wszelakich opowiadają nam, piszą i rysują m.in.: Agnieszka Holland, Dorota Kotas, Anna Marchewka, Eliza Pieciul-Karmińska, Stanisław Obirek, Katarzyna Szaulińska, Ola Szmida. Piąty numer "Notatnika Literackiego" to też dużo dobra po prostu literackiego, jak zawsze. Nowa proza Pawła Sołtysa, kilka poetyckich debiutów, krytyka literacka, jest też stworzony przez nas i masochistycznie pielęgnowany wróg wewnętrzny - Klin, który w tym numerze się przepoczwarza. No i znowu przechodzimy do historii literatury, tym razem publikując po raz pierwszy w Polsce wiersze Roberto Bolano w przekładzie Krzysztofa Katkowskiego. Dobrej lektury!

Notatnik Teatralny 95-96/ 2024 Nowy Teatr

Praca zbiorowa

Najnowszy numer "Notatnika Teatralnego" poświęcony jest Nowemu Teatrowi w Warszawie, który jest fenomenem na gruncie polskim. Stworzony 15 lat temu jest miejscem pracy Krzysztofa Warlikowskiego, jednego z najważniejszych reżyserów teatralnych i przestrzenią, gdzie współistnieją ze sobą, niczym w wielofunkcyjnym centrum kultury, różne dziedziny działalności artystycznej: teatr, taniec, performans, sztuki wizualne. To instytucja skupiająca zespół złożony z wielkich osobowości polskiego aktorstwa, z którymi publikujemy w tym numerze rozmowy, m.in.: z Mają Ostaszewską, Magdaleną Cielecką, Andrzejem Chyrą, Małgorzatą Hajewską-Krzysztofik, Mariuszem Bonaszewskim i Jackiem Poniedziałkiem. To także teatr, który od samego początku podejmował istotne społecznie tematy i stał się ważnym miejscem na europejskiej mapie teatralnej.

Notatnik Teatralny 97/ 2024

Praca zbiorowa

Numer 97/2024 w całości poświęcony jest jednemu z najważniejszych ośrodków teatralnych Łaźni Nowej w Krakowie. Teatr powstał dwadzieścia lat temu i obecnie działa na terenie Nowej Huty. Pracują w nim najważniejsi reżyserzy teatralni: od Krystiana Lupy przez Katarzynę Kalwat, Michała Borczucha czy Mateusza Pakułę. W zeszycie znajdują się teksty opisujące historię i założenia ideowe instytucji stworzonej przez Bartosza i Małgorzatę Szydłowskich. Artykuły analizujące dorobek premierowy, charakterystykę miejsca i liczne wywiady. W rozmowach artyści współpracujący z Łaźnią (aktorzy, reżyserzy) opowiadają o pracy w teatrze bez stałego zespołu, ale otwartego na tematy i metody pracy. W spisie treści rozmowa z Jerzym Stuhrem z czasów jego pracy nad rolą Wałęsy, Janem Peszkiem wspominającym jego wiele teatralnych ról w tym miejscu i unikalny tekst z udziałem Krzysztofa Globisza. Odrębne, ale uzupełniające spojrzenie proponują w szeregu wywiadów pracownicy i aktorzy niezawodowi związani przez lata z teatrem. Numer zamyka dramat "Fuck off. Sceny buntu" Krzysztofa Szekalskiego.

Notatnik Teatralny Nr 88-89/2022

praca zbiorowa

„Notatnik Teatralny” – pismo poświęcone współczesnemu teatrowi, zorientowane na praktykę twórczą. Publikuje manifesty, wywiady, portrety aktorskie i dramaty. Zajmuje się ideami kształtującymi polski teatr i sylwetkami najważniejszych reżyserów, scenografów i dramatopisarzy, opisując wszystkie pokolenia twórców. Numery monograficzne poświęcone są biografii historycznych postaci polskiej sceny teatralnej. Najnowszy, podwójny zeszyt, poświęcony jest teatrowi w Ukrainie i rejestruje sytuację teatrów i artystów podczas wojny. W numerze znalazły się analizy możliwego rozwoju ukraińskiego teatru dramatycznego autorstwa twórców i teoretyków ukraińskich.

NOTATNIK TEATRALNY Nr 90-91/2023

Praca zbiorowa

Najnowszy numer „Notatnika Teatralnego” poświęcony jest reżyserom, którzy właśnie teraz budują przyszłość polskiego teatru. Czasami mają swój język i jasną filozofię twórczą, czasami jej szukają, ale zaznaczyli się już istotnymi premierami i są obecni na tyle mocno, że skutecznie organizują wyobraźnię widzów. Pewnie ten zbiór można powiększyć, nie można jednak znaleźć – jak to bywało wcześniej – łatwo grupujących ich kategorii. Nie będą to kryteria pokoleniowe, cezury historyczne ani odniesienia do poprzedników. Co zatem będzie? Zupełnie nowa rzeczywistość: łączą ich kategorie wspólnotowe, rewolucje etyczne, przegrupowania ról i poszukiwania nowego kontaktu z widzem. Naszymi bohaterami są: Agnieszka Jakimiak, Katarzyna Kalwat, Anna Karasińska, Daria Kopiec, Jędrzej Piaskowski, Oskar Sadowski, Jakub Skrzywanek, Radosław Stępień, Magda Szpecht, Małgorzata Wdowik. Po raz pierwszy nasi bohaterowie są jednocześnie naszymi Autorami. Obserwacja ich autoopisu daje wgląd w sam środek ich twórczości, pewnie też w samo centrum teatru. Zdradza praktyczne narzędzia i syntezuje podejścia. We wstępie do jednego z materiałów piszemy: „Może w ogóle nie ma nowego teatru, są tylko nowe w nim procesy”. Poznajcie tę dziesiątkę osób, które kształtują nasz teatr. To bardzo ciekawy i nie oderwany od tendencji współczesności etap w jego historii. Poznajcie ich, bo właśnie teraz, w tej chwili, kolejni twórcy po debiutach szukają swojego miejsca i bardzo wyraźnie zaczyna się jeszcze nowsza historia.

NOTATNIK TEATRALNY Nr 92/2023 TEATR. REWOLUCJE

Praca zbiorowa

Nowy "Notatnik Teatralny" opisuje najważniejsze kierunki zmian w funkcjonowaniu instytucji teatralnych w ostatnich latach. Autorzy tego zeszytu podsumowują rewolucyjne procesy zachodzące na poziomie instytucjonalnym, ale też w relacjach między twórcami i pracownikami. Oprócz rozmów z osobami zaangażowanymi w przeprowadzanie reform, numer zawiera po raz pierwszy drukowane, nowo powstałe dokumenty, które w praktyczny sposób porządkują etapy powstawania spektakli i mogą być realnym wsparciem dla osób zaczynających pracę.

NOTATNIK TEATRALNY Nr 93/2023 JANDA

Praca zbiorowa

Numer w całości poświęcony jest fenomenowi Krystyny Jandy. Opisujemy postać wybitnej aktorki przez przypomnienie jej legendarnych ról filmowych i teatralnych. Równie ważna jest także próba scharakteryzowania jej charyzmatycznej osobowości jako odważnej osoby publicznej i dyrektorki teatru. Opowieść o Krystynie Jandzie czytelnicy znajdą w rozmowach przeprowadzonych z jej córką Marią Seweryn, z przyjaciółmi i współpracownikami, m.in.: Magdą Umer, Cezarym Żakiem, Markiem Kondratem, Jerzym Stuhrem czy Mają Ostaszewską. Numer zamyka materiał wyjątkowy: po raz pierwszy publikowany tekst biograficznej sztuki aktorki - "My way". Scenariusz Krystyny Jandy jest pełną humoru, nostalgii i ciepłego dystansu opowieścią o jej drodze twórczej i życiu prywatnym.

NOTATNIK TEATRALNY Nr 94/2024. LUDZIE TEATRU

Praca zbiorowa

Numer specjalny z okazji Dnia Teatru poświęcony jest pracownikom pozascenicznym, o których rzadko się mówi w kontekście pracy w teatrze. A to ich dotyka najbardziej kryzys ekonomiczny i to ta grupa potrzebuje szybkich zmian strukturalnych. Publikujemy rozmowy m.in. z kierownikami technicznymi, garderobianą, inspicjentką, fryzjerem, rekwizytorem. To prawdziwi ludzie teatru opowiadający o pasji, niecodziennych zadaniach, atmosferze i silnym związku z teatrem. Oprócz wywiadów w numerze znajdują się teksty apelujące o ochronę pracy rzemieślników teatralnych, przedstawiające pracę kolejnych działów: od pracowni krawieckiej do malarskiej. To numer pełen pasji, niezwykłych historii ludzkich z prawdziwym obrazem teatru od kulis.