Szczegóły ebooka

Choinka w kulturze polskiej. Symbolika drzewka i ozdób

Choinka w kulturze polskiej. Symbolika drzewka i ozdób

Katarzyna Smyk

Ebook

Bożonarodzeniowa choinka i jej ozdoby są znakami symbolicznymi o wieloplanowych sensach, różnorodnej motywacji i funkcjach. Współczesny Polak przypisuje im przede wszystkim funkcje estetyczne. Jednakże odgrywają one również rolę przedmiotów o funkcji religijnej, w pierwszym rzędzie związanych z chrześcijaństwem, gdyż świąteczna jodełka stała się symbolem narodzenia Chrystusa oraz rajskich drzew. Zwyczaj choinki powstał zarazem z ludowych obyczajów o funkcji magicznej, dlatego świąteczna jodełka i jej detale zachowały i tę najbardziej archaiczną funkcję. Jest więc choinka drzewkiem ofiarowanym Bogu i przodkom w zamian za błogosławieństwo, urodzaj, obfitość, zdrowie i szczęście w miłości. Chroni dom i jego mieszkańców przed działaniem złych duchów. Ubrane zielone drzewko staje się więc jedną z licznych w kulturze europejskiej i pozaeuropejskiej konkretyzacji drzewa kosmicznego i drzewa życia. Te i wiele innych znaczeń opisuje autorka w książce-leksykonie symboliki choinkowej.
Książka rekonstruuje sposób potocznego myślenia współczesnego Polaka przez pryzmat jego wyobrażenia bożonarodzeniowej choinki wedle zasady: „pokaż mi swoją choinkę, a powiem Ci, kim jesteś”. Pisząc o tradycyjnej i współczesnej choince, odtworzono więc nie tylko obraz choinki, ale także portret jej kreatora, skupiając się na zasadniczym dla humanisty zagadnieniu: jakimi wartościami kieruje się współczesny Polak, definiując swoje miejsce w świecie.

WSTĘP

Rozdział I

BOŻONARODZENIOWA CHOINKA – ZNACZENIE SŁOWA I DZIEJE ZWYCZAJU

1. Choinka – znaczenie i historia wyrazu

2. Pochodzenie i dzieje zwyczaju

3. Podłaźniki, światy i pająki poprzednikami polskiej choinki

Rozdział II

BOŻONARODZENIOWA CHOINKA JAKO KULTUROWY MAKROZNAK

1. Nazwy choinki

2. Legendowe pierwowzory

3. Wigilijna kreacja choinki

3.1. W zimowym czasie przejścia

3.2. W promieniującym centrum

3.3. Choinka ubrana jak choinka

4. Choinkowa kreacja świata

4.1. Bogata i święta

4.2. Domowa oś świata

4.3. Świąteczne kontinuum

5. Podstawowe składniki choinki: drzewko i ozdoby

Rozdział III

O SYMBOLICE DRZEWKA

1. Z lasu do domu

2. Wieczna rajska zieloność

3. Jak oś świata

4. Wierzchołek – źródłem

Rozdział IV

O SYMBOLICE OZDÓB CHOINKOWYCH

Wprowadzenie

IV.1. Światło choinkowe

1. Świeczki i światełka elektryczne

2. Gwiazda

3. Księżyce

4. Sople

IV.2. Ozdoby sferyczne

1. Kolistość i kulistość

2. Łańcuch

IV.3. Ozdoby zoomorficzne

1. Zwierzęta i ptaki domowe

2. Ptaki i zwierzęta spoza gospodarstwa

3. O symbolice choinkowego jajka

IV.4. Ozdoby roślinne i floromorficzne

1. Owoce

1.1. Jabłka

1.2. Orzechy

1.3. Szyszki

1.4. Żołędzie

2. Grzybki

3. Kwiaty

IV.5. Pożywienie

1. Słodycze

2. Ciastka

3. Cukierki

IV.6. Ozdoby antropomorficzne

1. Anioły i aniołki

2. Święty Mikołaj i krasnoludki

3. Ludzie

4. Serca

Rozdział V

CHOINKA WE WSPÓŁCZESNEJ KULTURZE POLSKIEJ  

Zakończenie

BIBLIOGRAFIA

ŹRÓDŁA I OPRACOWANIA

MATERIAŁY WŁASNE

INDEKS OSÓB

INDEKS PRZEDMIOTOWY

SUMMARY

 

  • Tytuł: Choinka w kulturze polskiej. Symbolika drzewka i ozdób
  • Autor: Katarzyna Smyk
  • ISBN: 978-83-242-1439-6, 9788324214396
  • Data wydania: 2020-11-06
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_1uhq
  • Wydawca: Wydawnictwo UNIVERSITAS