Filologia

25
Ebook

Désiré Mercier (1851-1926). Wokół kantyzmu i apologii wiary

Aleksander R. Bańka

Postać Désiré Merciera (1851—1926) — belgijskiego filozofa, teologa, kardynała i prymasa Belgii, twórcy neoscholastycznej szkoły lowańskiej i wielkiego odnowiciela tomizmu — na stałe zapisała się w dziejach współczesnej filozofii. Pamiętają o nim zwłaszcza ci spośród przedstawicieli klasycznej filozofii, którzy w odradzającej się w dziewiętnastym i dwudziestym wieku scholastyce widzieli szansę zbudowania nowoczesnej, realistycznie zorientowanej filozofii. Chodziło więc między innymi o to, aby stawić czoła wyzwaniom, które niósł z sobą współczesny idealizm w jego rozmaitych wersjach — zwłaszcza w tej, która wiązała się z szeroko rozumianym dziedzictwem filozofii Kanta. Oczywiście, polemika z kantyzmem była wyzwaniem, którego nie mogła podjąć filozofia scholastyczna literalnie wskrzeszona w nowym, współczesnym kontekście. Problemy kantowskiego krytycyzmu, w tym zwłaszcza transcendentalne, epistemologiczne zorientowanie jego filozofii, nie mogły zostać przemyślane zgodnie z przedkrytycznymi schematami pojęciowymi i modelami interpretacyjnymi, które dawno straciły na aktualności.[...]

26
Ebook

Dostojewski i laboratorium idei

Jan Krasicki

Dostojewski filozofem nie był, a jednak problemy filozoficzne nurtowały go całe życie - jako coś bardzo głębokiego, otchłannego, wręcz obsesyjnego. Książka prof. Jana Krasickiego koncentruje się właśnie na tym aspekcie twórczości genialnego rosyjskiego pisarza. Pod swą badawczą lupę jej autor bierze wielkie idee, które znalazły swój wyraz m.in. w "Idiocie", "Braciach Karamazow", "Biesach": stosunek do dobra, prawdy i piękna, napięcie między rozumnością a szaleństwem czy specyficznym dla rosyjskiej kultury "jurodztwem", rozumienie miłości, wolności, a wreszcie kobiecości i męskości. Prof. Krasicki ukazuje, że Dostojewski nie pozostawał dłużnikiem ani zakładnikiem doktryn filozoficznych i teologicznych żywotnych w jego wieku, lecz stawiał swoje pytania i szukał na nie własnych odpowiedzi. Nie był przy tym chłodnym obserwatorem, spekulującym nad konceptami w zaciszu gabinetu - o pochłaniających go ideach, nie tylko myślał, ale całym sobą je przeżywał. Dzięki własnemu doświadczeniu egzystencjalnemu jest ich żywym świadkiem, a nieraz nawet stawał się ich ofiarą.

27
Ebook

Dyskurs. Współczesne opracowania i perspektywy badawcze

Iwona Witczak-Plisiecka, Mikołaj Deckert

Dyskurs pozostaje wciąż nieco obcym słowem w języku polskim, a jednak nie sposób odnaleźć lepszy termin, który pozwalałby odnieść się do zjawisk, dla których stanowi etykietę. Najbliższym ekwiwalentem dla słowa „dyskurs” wydaje się słowo „język”, które jest jeszcze bardziej ogólne. Zatem można przyjąć, że mimo pewnej niechęci słowo to zagości na stałe w polskich badaniach językoznawczych i socjolingwistycznych [...] Czym zatem jest dyskurs? To język, sposób wypowiedzi, odmiana języka posiadająca systematyczne cechy, z punktu widzenia metodologii badań dyskurs określa także sposób podejścia do zjawisk komunikacyjnych. Jest to termin, który zwraca uwagę na cechy komunikacji w określonym kontekście. Mówimy o dyskursie specjalistycznym, takim jak na przykład dyskurs prawny, medyczny czy akademicki, nierzadko utożsamiając jego cechy z cechami stylu. Mówimy też o dyskursie w kontekście formalnym lub potocznym i jak można zauważyć, często używamy tego terminu, aby podkreślić, że dany „dyskurs” posiada specyficzne cechy charakterystyczne, które można opisać w systematyczny sposób w odniesieniu do poziomu leksyki, składni i stylu. Dyskurs obejmuje zatem różnorodne szczegółowe i ogólnoteoretyczne zagadnienia związane z działaniem za pomocą języka. dr hab. Iwona Witczak-Plisiecka, prof. UŁ

28
Ebook

Emprunts néologiques et équivalents autochtones : études interlangues

Christine Jacquet-Pfau, Andrzej Napieralski, Jean-François Sablayrolles

La mondialisation accélère les contacts de langues et uniformise les modes de vie et de pensée par-delà les frontières. Le présent ouvrage donne un aperçu, à travers différentes langues, de l’impact linguistique de ces phénomènes de mondialisation et de contacts sur les emprunts lexicaux et sur leurs conséquences sur le lexique des langues qui les importent ou en subissent les influences. Les différentes contributions rassemblées ici s’intéressent à des emprunts (essentiellement à l’anglais) apparus récemment ainsi qu’aux éventuels néologismes créés comme équivalents (traductions, calques, synthèses néologiques) et en analysent la circulation. Les recherches, conduites sur une ou plusieurs langues (français et polonais mais aussi arabe, espagnol, italien et tchèque) dans des domaines sociétaux innovants, montrent des différences de réactivité des langues, ou plutôt de leurs locuteurs, face à ces emprunts : acceptation des emprunts tels quels, assimilation plus ou moins importante ou recherche d’équivalents, qu’il s’agisse de réactions spontanées ou du résultat de politiques d’aménagement linguistique.

29
Ebook

En busca de la imaginería y la atmósfera de la obra original en la traducción

Joanna Wilk-Racięska

Autorka proponuje analizę tak nieuchwytnej wydawałoby się rzeczy jak opis atmosfery tekstu źródłowego w tekście docelowym. Zadanie to prowadziło stosunkowo niedawno do formułowania zdawkowych i subiektywnych uwag, które z naukowością nic, albo niewiele miały wspólnego, bowiem nie istniały wyspecjalizowane środki językowe do tworzenia i odtwarzania autorskich wyobrażeń, które tworzą literacki klimat. Jednak tej publikacji udało się uniknąć tego niebezpieczeństwa dzięki propozycjom kognitywistów. Punktem wyjścia jest przekonanie, że pisarze - mając do dyspozycji jedynie znaki językowe - tworzą obrazy utrwalane przed oczami czytelników. Narzędzia badawcze służące do analizy dzieła literackiego i jego przekładu zostały przedstawione w części pierwszej. Natomiast część II to aplikacja owych "narzędzi" do przekładów dokonanych przez doświadczonych tłumaczy [na język angielski, francuski, polski i rosyjski] i krytyczny komentarz rezultatu ich pracy. La autora se propone analizar algo tan elusivo como una descripción de la atmósfera del texto de origen en el texto de destino. Hace relativamente poco tiempo, esta tarea ha llevado a la formulación de comentarios superficiales y subjetivos que nada o poco tienen que ver con la ciencia, ya que no existian medios lingUisticos especializados para crear y recrear ideas originales que creen una atmósfera literaria. No obstante, la publicación logró evitar este peligro gracias a las propuestas de los cognitivistas. El punto de partida es la convicción de que los escritores, al disponer unicamente de signos lingUisticos, crean imagenes grabadas ante los ojos de los lectores. Pensamos con imagenes, no con palabras. La autora lo detalla en la Parte II, al tiempo que en la Parte I describe las "herramientas poeticas cognitivas para analizar una obra literaria". La antes citada Parte II es la aplicación de estas "herramientas" a las traducciones realizadas al ingles, frances, ruso y polaco por traductores experimentados, mas un comentario critico sobre el resultado de su trabajo.

30
Ebook

"Enactments of Life": The Short Stories of Nadine Gordimer

Marek Pawlicki

"Enactments of Life": The Short Stories of Nadine Gordimer stanowi pierwsze studium w całości poświęcone opowiadaniom południowoafrykańskiej noblistki Nadine Gordimer, które omawiane są w kontekście jej powieści, esejów, artykułów, wywiadów i materiałów archiwalnych. Opowiadania Gordimer mogą być postrzegane jako tytułowe "odgrywania życia" (enactments of life) ukazujące prawdę zarówno historyczną, jak i osobistą o ludziach żyjących w RPA w czasie apartheidu i późniejszych przemian demokratycznych. Poprzez szczegółową analizę opowiadań noblistki, od jej wczesnych utworów aż po ostatnie, książka ukazuje rozwój polityczny i artystyczny pisarki, której twórczość literacka trwała ponad siedem dekad.

31
Ebook

Estetyka sprawczości w grach wideo

Marcin M. Chojnacki

Dlaczego gramy w gry wideo? Bez wątpienia jednym z potencjalnych powodów jest towarzyszące nam wówczas satysfakcjonujące poczucie sprawczości. To właśnie temu, silnie związanemu z uczestnictwem w rozgrywce fenomenowi poświęcono niniejszą publikację. Jej zadaniem jest przybliżenie, za pośrednictwem groznawczej perspektywy, estetycznego wymiaru sprawstwa gracza, omówienie czynników wzmacniających i osłabiających jego odczuwanie, a także wskazanie oraz przeanalizowanie na wybranych przykładach, ujawniających się podczas rozgrywki, warstw sprawczości kształtujących nasze doświadczenie odbiorcze. * Książka bardzo udanie łączy pracę teoretyczną wysokiej próby (bo co do świetnej orientacji autora we współczesnych studiach nad grami nie można mieć żadnych wątpliwości) ze studiami przypadku ilustrującymi przydatność wypracowanego modelu badań. To dobra książka naukowa, jak w wypadku większości publikacji dotyczących gier potencjalnie interesująca także dla ambitnych miłośników spoza kręgów akademickich. Z recenzji prof. dr. hab. Mirosława Filiciaka Praca to przejaw nowego, świeżego spojrzenia na naukową refleksję nad sprawczością w grach wideo, a właściwie nie tylko naukową, ponieważ ujęcie autora ma też pewne walory przydatne w procesie projektowania gier. Monografia jest świadectwem udanego koncepcyjnego mariażu sprawczości i estetyki w grach. Z recenzji prof. dr. hab. Jana Stasieńki

32
Ebook

Ethos rycerski w kulturze. Tradycje i kontynuacje. T. II: Ethos sarmacki i jego tradycje

red. Teresa Banaś-Korniak, red. Beata Stuchlik-Surowiak, współudz. Magdalena Komenda

Tom drugi wieloautorskiej monografii o ethosie rycerskim kierowany jest przede wszystkim do Czytelników zainteresowanych kulturą sarmacką oraz jej tradycjami. Autorami książki są głównie specjaliści od dziejów literatury i kultury dawnej Rzeczypospolitej szlacheckiej. Szlachta polska zafascynowana była rzymskimi cnotami rycerskimi i uznawała swój stan za spadkobiercę tychże cnót. Praktyka życia żołnierskiego w XVI i XVII stuleciu w Polsce nierzadko jednak odbiegała od wzniosłych idei ethosu rycerskiego, choć zdarzały się też heroiczne postawy ówczesnego polskiego wojska. Większość zamieszczonych w tomie artykułów dotyczy rodzimej kultury, literatury i piśmiennictwa w wiekach XVI i XVII, ale znalazły się w książce także prace poświęcone sarmackim tradycjom, przejawiającym się w innych, bliższych nam czasowo epokach.

33
Ebook

Figury na biegunach. Narracje silnego i słabego podmiotu twórczego

Łukasz Białkowski

Figury na biegunach to opowieść o dwóch przeciwstawnych figurach artysty. Pierwszy jest twórcą absolutnym – podporządkowuje sobie wszystko i wszystkich: materię, odbiorcę, kryteria poprawnej interpretacji dzieła, możliwość wyrażenia wszelkiego sensu i kreowania rzeczywistości. Ten drugi nie ma nic poza wieczną szamotaniną i, finalnie, kapitulacją. Te dwa modele zostały opracowane przez autora książki w oparciu o narracje snute przez estetyków i krytyków sztuki w okresie od pierwszego dziesięciolecia do końca lat 60. XX wieku. O objęciu badanej problematyki tym zakresem czasowym zadecydowało to, że ani wcześniej, ani później nie pojawiały się narracje, które tak radykalnie i tak biegunowo odmiennie charakteryzowałyby potencjał twórcy. Modelowe struktury, które powstały na podstawie tych narracji, są więc – w przekonaniu autora – ujęciami skrajnymi. Pod względem opisywanych cech obrazują ostateczne możliwości, które da się przypisać zarówno silnemu, jak też słabemu podmiotowi twórczemu. Między nimi ze słabnącym lub rosnącym natężeniem pojawiają się możliwości, które charakteryzować mogą dowolnego twórcę.   Łukasz Białkowski (ur. 1981) – krytyk sztuki, wykładowca akademicki, tłumacz z języka francuskiego i niezależny kurator wystaw. Publikował w wielu czasopismach, katalogach wystaw i monografiach książkowych. Członek AICA Sekcja Polska oraz adiunkt w Katedrze Teorii Sztuki i Edukacji Artystycznej na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

34
Ebook

Filozofia polskiego romantyzmu. Prace wybrane

Andrzej Walicki

Seria KLASYCY WSPÓŁCZESNEJ POLSKIEJ MYŚLI HUMANISTYCZNEJ Andrzej Walicki (ur. w r. 1930) jest historykiem filozofii i myśli społecznej, związanym w latach sześćdziesiątych z tzw. ,,warszawską szkołą historii idei", specjalizującym się w badaniu dziejów myśli rosyjskiej i polskiej, a także historii marksizmu. Do roku 1981 był profesorem Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, w okresie stanu wojennego przebywał w Australii jako pracownik naukowo-badawczy Australijskiego Uniwersytetu Narodowego w Canberze; w końcu 1986 roku objął katedrę historii idei na Uniwersytecie Notre Dame w Indianie i zajmował ją aż do przejścia na emeryturę w roku 1999. W roku 1994 wybrany został na członka-korespondenta PAN, a w roku 1998 stał się członkiem rzeczywistym. Do najważniejszych jego książek należą: W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa (1964), The Con­troversy Over Capitalism. Studies in the Social Philosophy of Russian Populists (Oxford 1969), Filozofia a mesjanizm. Studia z dziejów filozofii i myśli społecznej romantyzmu polskiego (1970), Rosyjska filozofia i myśl społeczna od oświecenia do marksizmu (1973), Rosja, katolicyzm i sprawa  polska (2002), Zarys myśli rosyjskiej od oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego (2005), O inteligencji, liberalizmach i o Rosji (2007).

35
Ebook

From Shakespeare to Sh(Web)speare

Monika Sosnowska

 Shakespeare’s place in culture can only be captured by many relocations and recreations of his works in/via old and new media. From Shakespeare to Sh(Web)speare provides analysis of Shakespeare’s cultural presence in various spheres of human creative activity and in different locations, both in real and virtual worlds. The volume explores cultural significance of Shakespeare in a broad array of contexts: historical, social, and political; local and global; national and international; highbrow and popular. In order to demonstrate the multiplicity of perspectives used by scholars in Shakespeare studies, this collection of essays offers three approaches to Shakespeare: Polish, senesory, and popcultural. From Shakespeare to Sh(Web)speare demonstrates how cultural transformations of Shakespeare’s works, both using and constructing his cultural authority, have shaped his status as the world’s most popular playwright in high and popular cultural registers. The volume will appeal to Shakespeare scholars, cultural critics, students, and anyone with an interest in Shakespeare’s influence on cultures of the past and present.

36
Ebook

Gatunki i style dyskursu publicznego w ujęciu konfrontatywnym

red. Andrzej Charciarek, Anna Zych

Gatunki i style dyskursu publicznego w ujęciu konfrontatywnym są trzecią, po Odmianach i stylach współczesnego języka polskiego i rosyjskiego oraz Dyskursie w aspekcie porównawczym, monografią poświęconą zagadnieniom dyskursu, gatunku i stylu. Zadaniem niniejszej monografii jest przedstawienie współczesnych badań na dyskursem publicznym z perspektywy lingwistycznej. Choć wszyscy jej autorzy są językoznawcami, to jednak poszczególne analizy znacznie się od siebie różnią. Wynika to nie tylko z faktu, iż analiza dyskursu może być przeprowadzana za pomocą narzędzi różnych dyscyplin – semiotyki, stylistyki, kognitywizmu, pragmalingwistyki, teorii kultury czy psychologii społecznej. Istotne znaczenie mają również odmiennie ukształtowane narodowe metodologie badań nad dyskursem, np. polska, czeska, słowacka czy rosyjska. Zróżnicowanie tematyczne poszczególnych części monografii idzie w parze z ich zróżnicowaniem językowym – analiza dyskursu czy stylu dokonywana jest zarówno w planie jednego języka, jak i w aspekcie konfrontatywnym. Autorzy zgodnie zwracają uwagę na historyczną i kulturową zmienność interakcji werbalnych, które powodują przeobrażenia dyskursu oraz gatunków i stylów.  Pokazują ewolucję, a niekiedy rewolucję w tworzonych przez współczesnych gatunkach i tekstach. Wskazują na zmiany w postrzeganiu świata, jego wartościach, sferze obyczajowości czy modelach zachowań, wynikające z kreowania przez nowe środki przekazu medialnego intersubiektywnego obrazu świata. W centrum uwagi autorów poszczególnych rozdziałów znalazły się zagadnienia związane z różnymi dyskursami: religijnym (chrześcijańskim, katolickim), parlamentarnym, dyplomatycznym dziennikarskim, publicystycznym i przekładowym. Monografia skierowana jest do wszystkich zainteresowanych problematyką dyskursu, metodologiami jego opisu oraz określeniem relacji dyskursu wobec innych kategorii ­– stylu, gatunku, tekstu czy utrwalonych systemów wartości.

37
Ebook

Geopoetyka. Związki literatury i środowiska. Wydanie drugie uzupełnione

Anna Kronenberg

Książka jest drugim uzupełnionym wydaniem publikacji z 2014 r., która ukazała się pod tym samym tytułem. Zawarto w niej pytania, które stawiają sobie od lat 70. XX w. prekursorzy i prekursorki humanistyki ekologicznej, m.in: ekofilozofowie i ekofilozofki, ekokrytyczki i ekokrytycy, ekofeministki oraz twórca geopoetyki, Kenneth White. Badania dotyczące tego tematu od lat 90. XX w. zdobywają coraz większą popularność (zwłaszcza na uczelniach amerykańskich, australijskich i angielskich). Geopoetyka jest tu opisana nie tylko jako kierunek badań nad literaturą (zielone czytanie), ale także jako strategia twórczego pisania (zielone pisanie). W książce zawarto również opis warsztatów geopoetyckich. Geopoetyka w zamierzeniu Kennetha White’a jest także praktyką egzystencjalną – edukacyjną oraz aktywizmem na rzecz środowiska przyrodniczego (zielone działanie). Najważniejszym celem geopoetyki jest kształtowanie przyjaznego i odpowiedzialnego stosunku człowieka do środowiska przyrodniczego. Cel ten może być realizowany poprzez krytykę literacką, badania literaturoznawcze, warsztaty geopoetyki i geosztuki, uprawianie twórczości geopoetyckiej oraz geopoetyckie wędrówki, podczas których następuje otwieranie świata/zakorzenianie się w świecie/ugruntowywanie. Włączenie tych zagadnień do krajowej refleksji literaturoznawczej poświęconej geopoetyce pozwoli rozszerzyć ją na nowe obszary badań (literatura i środowisko) będzie zgodne z zamierzeniem twórcy tej koncepcji.  

38
Ebook

Gramática contrastiva español-polaco

Wiaczesław Nowikow

El presente estudio pretende rellenar un vacío existente en la rama de la lingüística contrastiva del español y del polaco. Desde el punto de vista lingüístico, el análisis contrastivo español-polaco se presenta como un problema científico de la máxima importancia, puesto que se trata de dos idiomas pertenecientes a dos grupos lingüísticos distintos (lenguas románicas y eslavas), que se caracterizan por relevantes diferencias tipológicas. Además, las diferencias formales y funcionales suelen ser a menudo causa de dificultades y errores que se dan en el aprendizaje y en el uso del castellano por los alumnos de español en Polonia. Por consiguiente, la finalidad de este estudio monográfico es doble: llevar a cabo la descripción comparada de los sistemas gramaticales castellano y polaco e introducir tanto a los docentes como a los aprendientes en el campo de la gramática contrastiva español-polaco. En resumen, el objetivo primordial de este libro es servir de ayuda a los alumnos polacos y a los profesores de español que imparten clases en las universidades y demás centros académicos radicados en Polonia.

39
Ebook

"Hermetica" średniowiecza i renesansu. Studium z historii myśli europejskiej

Agata Sowińska

Opracowanie dotyczy recepcji literatury hermetycznej w średniowieczu i renesansie w dziełach polskich twórców i uzupełnia dotychczasową wiedzę w zakresie historii literatury hermetycznej. Praca skupia się na dwóch prymarnych tekstach: zbiorze dialogów pt. Corpus Hermeticum (w łacińskim przekładzie Marsilia Ficina) oraz łacińskim traktacie pt. Asclepius. Celem jest analiza treściowa i porównawcza dzieł zawierających cytaty pochodzące z powyższych hermetycznych tekstów, które znajdziemy u: Bernarda z Lublina (tzw. Antologia filozoficzna), Jana z Trzciany (De natura ac dignitate hominis) oraz Jakuba Górskiego (Ad Magnificum Dominvm Stanislavm Miskovski Castellanvm Sendomiriensem et Capitanevm Cracoviensem Iacobi Gorscij Mercvrius sive de Trinitate contra Gregorium Bresinensem), czyli postaci wspomnianych jedynie przez Jana Czerkawskiego – badacza hermetyzmu. Bazą pracy jest manuskrypt Bernarda z Lublina zawierający łacińskie wypisy z dwóch najważniejszych tekstów hermetycznych: Asclepius i Corpus Hermeticum. Podział jest zgodny z podziałem tekstów w antologii Lubelczyka: część pierwsza obejmuje więc analizę treściową i porównawczą wypisów z traktatu Asclepius, część druga – z czternastu dialogów ze zbioru Corpus Hermeticum.  Badanie treści antologii w porównaniu z tekstami innych autorów ma doprowadzić do wyodrębnienia tertium comparationis - ewentualnej myśli wspólnej wyłaniającej się z analizy i zestawienia poszczególnych utworów. Dodatkiem do analizy są dwa aneksy dotyczące nieopracowanych dotychczas utworów: Lubelczyka (w postaci tabel zestawiających ekwiwalenty łacińskie, greckie i koptyjskie wypisów) oraz Górskiego (w postaci edycji tekstu).

40
Ebook

Il linguaggio dello spettacolo / Język widowisk artystycznych. Lessico italiano-polacco del teatro, del cinema, della radio e della television / Włosko-polski leksykon teatru, kina, radia i telewizji

Tomasz Kaczmarek, Anna Jarosz

Publikacja stanowi kompendium wiedzy z dziedziny szeroko pojętego widowiska artystycznego, które zostało ujęte i opracowane w swoich różnorodnych formach, a mianowicie jako teatr, kino, telewizja i radio, jak również: taniec, muzyka, cyrk, prasa, sztuka. O naukowym charakterze pracy decyduje nie tylko część teoretyczna, która wprowadza czytelnika w świat widowisk artystycznych nakreślając jednocześnie ich rys historyczny, ale również interdyscyplinarny i kompleksowy charakter prezentowanego korpusu i bardzo skrupulatnie dobrana, wyczerpująca i bogata bibliografia. Publikacja skierowana jest do niezwykle szerokiego grona odbiorców (tłumaczy, studentów, literaturoznawców, językoznawców, miłośników różnego typu widowisk artystycznych) i dzięki temu ma potencjał, aby wywrzeć znaczący wpływ społeczny.

41
Ebook

Inne baśnie. Andersen - Iwaszkiewicz - Uniłowski

Joanna Kisiel

Monografia Inne baśnie. Andersen – Iwaszkiewicz – Uniłowski jest zaproszeniem do wspólnej lektury baśni Hansa Christiana Andersena Królowa Śniegu, opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza Panny z Wilka i powieści Zbigniewa Uniłowskiego Wspólny pokój. Przedstawione w książce interpretacje składają się w spójną opowieść o męskiej obcości w świecie kobiet. Dotyczą ona męskości biernej i wycofanej, niepewnej i lękowej, doświadczającej obcości kobiecego świata, zarówno w stanie fascynacji, jak i odrzucenia, w afektach pożądania, niechęci i wstrętu. W analizowanych utworach kobiety są pełne, a nawet nadmiarowe, natomiast mężczyźni doświadczają zwielokrotnionego braku, kobiety zakorzeniają się w istnieniu, a mężczyźni dotykają zaledwie jego powierzchni.

42
Ebook

Intensyfikacja i dezintensyfikacja w języku polskim i słowackim

Sylwia Sojda

Kategoria intensywności jest interesującą kategorią semantyczną, która odzwierciedla się w języku na wielu poziomach. Przedmiotem opisu w publikacji jest szeroko ujęta kategoria intensywności w aspekcie konfrontatywnym polsko-słowackim (która obejmuje dynamiczne procesy intensyfikacji i dezintensyfikacji), przedstawiona na przykładzie formalnych wykładników morfologicznych przez pryzmat części mowy: przymiotnika i czasownika. Badania nad czasownikami przeprowadzono z perspektywy kategorii rodzaju akcji. Z porównania tych procesów wynika, że polszczyzna dysponuje większym zasobem wykładników morfologicznych wskazujących na proces intensyfikacji, zaś język słowacki ma bogatszy repertuar środków oznaczających dezintensyfikację.

43
Ebook

Irit Amiel. Życie

Marta Tomczok

Chociaż głównym tematem tej książki jest życie Irit Amiel w znaczeniu opowieści, a więc splatania się okoliczności czysto biologicznych z charakterystycznym dla życia zapisywaniem informacji, to jednak warto uczynić zastrzeżenie, że najważniejszym aspektem tego życia jest ludzkie wnętrze. Dopiero ono, jak poucza Abraham Joshua Heschel, różnicuje ludzi. To, co wyniosłam na powierzchnię, miało pokazać, że w odróżnieniu od czystego bios, opartego na żądzy i pragnieniach, ludzka egzystencja ma sens, a najbardziej odpowiednią formą do tego, by ów sens pokazać, jest literatura. * Publikacja powstała z rozmów, przyjaźni i pracy nad tekstami. Literatura Irit Amiel okazała się pod ich wpływem najpierw kafkowską zagadką, a później gęstym splotem opowieści i życia. Nie próbowałam go rozluźnić, ale obejrzeć z bliska. Życie nie może obyć się bez literatury, a literatura – bez życia. To jedna z mądrości, jakie zostawiła nam autorka Osmalonych nie po to, byśmy ją ze smutkiem rozpamiętywali, ale byśmy czerpali z niej siłę. Marta Tomczok Dla mnie było jasne, że Pani czuje Irit od chwili, kiedy zauważyłam w książce, że zajmuje się Pani „czarną dziurą” – stamtąd jest przecież Irit. Agnieszka Piśkiewicz-Bornstein PROJEKT: EGZYSTENCJA I LITERATURA Seria poświęcona jest wybitnym polskim pisarzom – ich twórczości ujmowanej przez nich samych i interpretowanej przez krytyków jako projekt egzystencjalny, jako próba ustanowienia i zapisania siebie i swojego sposobu odczytywania sensów rzeczywistości, indywidualnego oglądu różnych jej sfer – społecznej, politycznej, etycznej, kulturowej, metafizycznej. Istotnymi kategoriami wyjaśniającymi pisarskie dzieło są w tym przypadku biografia, tożsamość oraz kształtujące je szeroko rozumiane doświadczenie: cielesne i zmysłowe, psychiczne i społeczne, historyczne i polityczne, etniczne i estetyczne, religijne i duchowe... W serii ukazały się tomy: Agnieszka Kałowska, Witkacy. Etyka Marzena Woźniak-Łabieniec, Rymkiewicz. Metafizyka Maciej Urbanowski, Brzozowski. Nowoczesność Anna Legeżyńska, Hartwig. Wdzięczność Tomasz Garbol, Miłosz. Los Adrian Gleń, Stasiuk. Istnienie Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Krasiński. Świadectwo Dariusz Kulesza, Kossak-Szczucka. Służba Józef Olejniczak, Gombrowicz. Ja!

44
Ebook

ItaliAMO. Upowszechnianie wiedzy italianistycznej w środowisku akademickim i pozaakademickim / ItaliAMO. Promozione degli studi italiani nell\'ambiente accademico e non accademico

Justyna Groblińska, Dominika Kobylska, Katarzyna Kowalik

Recenzowanym tomem mogą być zainteresowani badacze zajmujący się zagadnieniami z zakresu italianistyki, studenci i doktoranci filologii włoskiej, a także wszyscy pasjonaci języka włoskiego. Il volume recensito puo interessare sia studiosi italianisti, sia studenti e dottorandi d'italianistica, come anche tutti gli appassionati della lingua italiana. DR HAB. PROF. UMK KAROL KARP Obszar badań italianistycznych jest dość skromnie prezentowany i promowany w Polsce [...], dlatego też należy podkreślić znaczenie serii ItaliAMO, dzięki której mogą wypowiedzieć się zarówno młodzi italianiści, jak i badacze bardziej doświadczeni. Il campo delle ricerche italianistiche e rappresentato e promosso in Polonia piuttosto modestamente [...], percio bisogna sottolineare il significato della serie ItaliAMO, che da voce sia agli italianisti giovani sia agli studiosi con gia piu esperienza. DR HAB. PROF. UMK MARTA KALISKA Teksty są niezwykle ciekawe, bogate w treść, oparte na badaniach i odkryciach autorów, których celem było pogłębienie i promowanie wiedzy o wy branych aspektach włoskiej kultury, począwszy od tradycji artystycznych po twórczość wielkich pisarzy z przeszłości. I testi sono estremamente interessanti, ricchi di contenuto, basati sulle ricerche e scoperte degli autori, il cui obiettivo era quello di approfondire e diffondere il sapere su determinati aspetti della cultura italiana, dalle tradizioni artistiche alla pro duzione dei grandi scrittori del passato. DR HAB. PROF. UG DOROTA KARWACKA-PASTOR Zaprezentowane w monografii artykuły, zarówno językoznawcze, literaturoznawcze jak i kulturoznawcze, ukazują niewątpliwie naukową i osobistą pasję związaną z odkrywaniem zjawisk w języku i kulturze włoskiej w kontekście akademickim, a także pozaakademickim. Gli articoli presentati nel volume, che si estendono da argomenti di linguistica a temi di letteratura, mostrano senza dubbio una passione scientifica e personale per la scoperta dei fenomeni legati alla lingua e alla cultura italiana, nel contesto accademico e non accademico. DR DOMINIKA DYKTA

45
Ebook

Italiano vero. Leksyka włoska w polszczyźnie XXI wieku

Łukasz Jan Berezowski, Joanna Ciesielka

Italiano vero. Leksyka włoska w polszczyźnie XXI wieku [...] jest obszerną pracą naukową [...] poświęconą zapożyczeniom z języka i kultury włoskiej pojawiającym się na różnych poziomach - łącznie z popularnym i niekontrolowanym - w polszczyźnie ostatnich dekad. Jest to zjawisko, z którym stykamy się w literaturze, środkach masowego przekazu, podczas robienia zakupów czy wizyty w kawiarni. Autorzy wzięli więc na warsztat zjawisko częste i znaczące zarówno z perspektywy funkcjonowania społecznego, jak i na płaszczyźnie kulturowej. Dokładne porównanie z kilkoma wcześniejszymi publikacjami o podobnym profilu - przedstawione w części teoretycznej opracowania - dowodzi wyraźnie, że jest to monografia nowatorska zarówno pod względem doboru materiału, wcześniej niezarejestrowanego, jak i sposobu jego ujęcia. Z recenzji prof. dr. hab. Piotra Salwy Mimo licznych prac na temat italianizmów w języku polskim, brakuje wśród nich opracowania tak wszechstronnego, jak prezentowana publikacja. Autorzy podsumowują dotychczasowe badania w tym zakresie, uwzględniając opracowania nie tylko leksykograficzne, lecz także z socjolingwistyki, etnolingwistyki, stylistyki, kultury języka, glottodydaktyki oraz ze studiów nad dwujęzycznością [...]. Na tle dostępnej literatury przedmiotu książka stanowi wyjątkowe, bo całościowe ujęcie na temat wpływów języka włoskiego na polszczyznę - nie ma w nim braków, nie ma też powtórzeń. [...] W dobie dużego oddziaływania szeroko rozumianej "włoskości" na życie codzienne w Polsce, ale również w innych krajach publikacja jest więc ze wszech miar potrzebna na polskim rynku wydawniczym. Z recenzji dr hab. Elżbiety Wierzbickiej-Piotrowskiej, prof. UW

46
Ebook

"Ja" w przestrzeniach aksjologicznych. Z problematyki podmiotowości w literaturze XIX-XXI wieku

red. Leszek Zwierzyński, Monika Wiszniowska, Paweł Paszek

Książka „Ja” w przestrzeniach aksjologicznych. Z problematyki podmiotowości w literaturze  XIX –XXI wieku, jest próbą sformułowania na nowo w świecie nowoczesnym i ponowoczesnym relacji podmiotu ze sferą wartości, próbą  w której „ja” i świat mogą odsłonić swe trochę mniej oczywiste rysy. Znaczenie literatury polega na tym, że tworzone przez siebie koncepcje świata, bytów i zjawisk konkretyzuje w postaci czegoś realnie istniejącego, unaoczniając, czym są i co się z nimi dzieje. Podobnie unaocznia ona nasze „ja” w splocie z wartościami. Literatura stwarza, organizuje pole, na którym to, co się wydarza, może być oglądane i badane. Korzystając z tej ontologicznej zdolności literatury, a także z szerokiego spektrum darowanych przez nią zjawisk, pytamy w książce o przygody „ja” w przestrzeniach wartości,  o to, co mówią o nich formy literackie, nowe postaci literatury, a także stare w nowym odczytaniu. Pierwszą część książki wypełniają prace, które dla zbadania i opisu przestrzeni aksjologicznych poezji skupiają się w szczególny sposób na figurach poetyckich. Przenikają się tu romantyczne i modernistyczne obszary literatury, badane najczęściej w przekrojowym, komparatystycznym ujęciu. Niezwykle interesująca wydaje się dyskusja między tekstami mówiącymi o relacji dobra i zła, i szerzej – o różnych kształtach świata wartości. Część drugą książki organizują problemowo i formatują niejako teksty, które określają w sposób fundamentalny sytuację człowieka we współczesności. Zanikły już metafory i symbole, istnieją tylko rzeczy, ich ślady w przestrzeni pamięci. W ostatniej  części książki badana jest przestrzeń aksjologiczna w pogranicznych przestrzeniach literackich: reportażu, krytyki czy wartości w sferze twórczości elektronicznej. Książka skierowana jest do literaturoznawców, kulturoznawców i filozofów, lecz także do ogółu osób czytających, szukających orientacji w świecie współczesnym, a kierujących się wartościami.

47
Ebook

Język. Wprowadzenie do badań nad mową

Magdalena Buchta

Po raz pierwszy wydana w 1921 roku, czyli przed niemal stu laty, książka Edwarda Sapira o oryginalnym tytule Language: An introduction to the study of speech uznawana jest za jedno z najważniejszych dzieł w historii językoznawstwa. Można się w niej doszukać nie tylko zalążków słynnej hipotezy Sapira-Whorfa o relatywizmie językowym, ale również źródeł inspiracji dla późniejszych wybitnych badaczy. Przede wszystkim jednak Languag to książka fascynująca sama w sobie, zawierająca rozmaite, wciąż zaskakująco aktualne, obserwacje na temat natury języka i komunikacji międzyludzkiej, traktująca język przede wszystkim jako charakterystyczną dla ludzi umiejętność pozostającą w relacji z innymi przejawami człowieczeństwa. Jak pisze sam autor: „Przede wszystkim chcę pokazać, czym dla mnie jest język, jak zmienia się on w czasie i przestrzeni i jaki jest jego związek […] z myśleniem, historią, rasą, kulturą, sztuką”. Język. Wprowadzenie do badań nad mową zabiera Czytelnika w fascynującą podróż meandrami „mowy”, prezentując z jednej strony wciąż zadziwiająco aktualne uogólnienia dotyczące jej natury, a z drugiej - niepowtarzalną różnorodność językowych faktów, pochodzących ze wszystkich zakątków świata. Przede wszystkim jednak ukazuje myśl autora w postaci czystej, nieprzetworzonej przez późniejsze szkoły i koncepcje językoznawcze, którą dzięki niniejszemu wydaniu polski czytelnik ma okazję wreszcie poznać.

48
Ebook

Język(i) w czasie i przestrzeni

Piotr Stalmaszczyk

Tematyce języka, czasu i przestrzeni poświęcono w literaturze polskiej i światowej bardzo dużo uwagi, zwłaszcza w ujęciu interdyscyplinarnym. Prace zebrane w niniejszym tomie wskazują na różne, nierzadko bardzo metaforyczne, sposoby pojmowania czasu i przestrzeni w szerokiej perspektywie lingwistycznej. Poszczególne rozdziały koncentrują się na wybranych aspektach użycia języka w przestrzeni internetowej i multimedialnej, na języku w przestrzeni miejskiej i państwowej. Kolejne teksty analizują język w różnych perspektywach czasowych, związanych z ewolucją języka i kontaktami międzyjęzykowymi, a także badają relacje zachodzące pomiędzy językiem a pamięcią, przedstawiają uwarunkowania zmian językowych w procesie afazji, przyglądają się przestrzeni teoretycznej, w której uprawiane jest językoznawstwo, oraz proponują rozważania o charakterze ogólnohumanistycznym. Autorzy koncentrują się na badaniach poszczególnych interesujących zjawisk i jednostkowych przypadków, a rozważania teoretyczno-metodologiczne splatają się z analizami zagadnień bardziej praktycznych. W niektórych tekstach pojawia się nawiązanie do aktualnych wydarzeń i ograniczeń, ale także nowych możliwości spowodowanych pandemią.