Kategoria punktu widzenia w przekładzie ustnym z perspektywy językoznawstwa kognitywnego. W relacji język polski - język angielski

Łukasz Wiraszka

Książka stanowi próbę ukazania szeregu zjawisk semantycznych, które wspólnie określić można mianem zmian – czy też przesunięć – punktu widzenia osoby mówiącej, przez pryzmat aparatu pojęciowego, jaki oferuje językoznawstwo kognitywne, na materiale przekładu ustnego. Analiza licznych autentycznych przykładów z tłumaczeń w parze języków polski–angielski pozwala autorowi wskazać kilka interesujących regularności i zależności w ramach relacji między tłumaczeniem konsekutywnym a symultanicznym, a także zaoferować implikacje dla dydaktyki przekładu ustnego. Łukasz Wiraszka – tłumacz języka angielskiego, pasjonat językoznawstwa kognitywnego, wykładowca w Katedrze UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.  

"Kobiety fenickie" Lucjusza Anneusza Seneki. Opracowanie monograficzne

Tomasz Sapota, Iwona Słomak

Dramat Kobiety fenickie Seneki Filozofa od wieków prowokuje do pytań o swoją kompletność, przynależność gatunkową, a wreszcie o literackie wzorce. W aspekcie kompozycyjnym i tematycznym prezentuje się jednak jako utwór zarówno spójny, jak i zasadniczo odmienny od zachowanych tragediowych ujęć dziejów Labdakidów. Seneka, inaczej niż Eurypides w Fenicjankach, nie wydaje się zainteresowany ukazaniem ironicznego wymiaru ludzkich poczynań po to, żeby zalecić swoim odbiorcom bierną akceptację wyroków losu. Sensacyjna materia fabularna stanowi dla rzymskiego tragika pretekst do wyrażenia wątpliwości co do norm regulujących stosunki między jednostką a rodziną i jednostką a państwem. Kwestie te nie znajdują łatwego rozwiązania: autor Kobiet fenickich konfrontuje stanowiska czterech postaci o silnych osobowościach – Edypa, Antygony, Jokasty i Polynejkesa – wykluczające porozumienie, a co za tym idzie trywializację problemu. Pokazuje, że pojęcia, w oparciu o które tworzymy ponadjednostkowe wizje ładu moralnego, ulegają przewartościowaniu w zależności od kontekstu i od strategii retorycznej  zastosowanej w argumentacji. Zniechęca do posługiwania się nimi w sposób naiwny. Problematyce tej autorzy poświęcili miejsce w pierwszej części niniejszej monografii, omawiając ponadto m.in. testimonia i wczesną recepcję tragedii Seneki oraz podejmując obszernie kwestię możliwej interpretacji zachowanych tytułów utworu. Drugą część wypełnia szczegółowe omówienie miejsc Kobiet fenickich w konfrontacji z tradycją wydawniczo-interpretacyjną. Do monografii dołączony został aneks zawierający edycję i przekład sztuki. Książka jest trzecią wspólną publikacją autorów przygotowaną w ramach kierowanego przez Tomasza Sapotę projektu Tragedie Seneki. Dotychczas ukazały się komentowane przekłady Trojanek (2016) i Edypa (2017). Kolejnymi pozycjami w serii będą monografie poświęcone Thyestesowi, Fedrze i Herkulesowi w szale.

Kobiety i milczenie w "Pervigilium Veneris"

Anna Kucz

Książka jest pierwszą w języku polskim monografią na temat anonimowego poematu Pervigilium Veneris, który doczekał się wielu inspirujących interpretacji literackich, jak i instrumentalno-wokalnych. Przeanalizowanie niezwykłych podobieństw zwrotów i motywów, jakie pojawiają się tak w Pervigilium, jak i w poezji Nemezjana, przyczyniło się do potwierdzenia tezy Monceaux, że autorem dzieła może być Nemezjan, kartagiński poeta tworzący w III w. n.e. Autorka analizuje techniki portretowania bogiń Diany i Wenus oraz sióstr Filomeli i Prokne, zestawiając je z prefiguracjami zawartymi w poematach m.in. Lukrecjusza, Katullusa, Stacjusza i Nemezjana. Przedmiotem refleksji są również enigmatyczne słowa Terei puella oraz Illa cantat, nos tacemus, które nawiązują do motywu milczenia kobiet, mocno podkreślonego w literaturze antycznej.

Komentowana bibliografia polskich przekładów piśmiennictwa kręgu Slavia Orthodoxa

Agata Kawecka, Izabela Lis-Wielgosz, Ivan N. Petrov, Małgorzata Skowronek, ...

Jednym z podstawowych składników historii recepcji piśmiennictwa kręgu Slavia Orthodoxa w Polsce jest rozwijana na przestrzeni wieków – z różną dynamiką – twórczość przekładowa. Jej całościowy opis oraz szczegółowa analiza wymaga zebrania, zaprezentowania i skomentowania danych bibliograficznych na temat istniejących tłumaczeń przedmiotowego piśmiennictwa. Temu właśnie poświęcony jest kolejny tom „Series Ceranea”. Bibliografia uwzględnia teksty powstałe i/lub funkcjonujące w kręgu Słowiańszczyzny obrządku wschodniego między schyłkiem IX a XXI wiekiem, które zostały przełożone na język polski z języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, oraz redakcji (odmian lokalnych) języka cerkiewnosłowiańskiego. Opisem objęto zarówno utwory, których autorstwo jest możliwe do określenia, jak i piśmiennictwo anonimowe. Bibliografii towarzyszy kilkanaście analityczno-opisowych studiów szczegółowych.

Kontrasty w humanistyce: literatura, język, kultura / Les contrastes dans les humanités : littérature, langue, culture

Eliza Sasin, Anita Staroń

Kontrast leży u źródła postrzegania świata przez człowieka – próbując opisać otaczającą nas rzeczywistość, przedstawiamy dane zjawisko w opozycji do innego, zupełnie odmiennego. „Prawda potrzebuje kłamstwa – bo jakże ją zdefiniować bez kontrastu?” – pisał Paul Valéry, zauważając tę zależność. Według tej reguły można stwierdzić, że dobro i zło, światło i mrok, piękno i brzydota oraz wszystkie inne przeciwieństwa istnieją nierozerwalnie, w harmonii i równowadze, wzajemnie się definiują, a nawet uzupełniają, tworząc w ten sposób wszechświat, tak jak w koncepcji yin-yang. Zgromadzone w tomie analizy stanowią próbę uchwycenia wielowymiarowej istoty kontrastu w literaturze, języku i kulturze. * Le contraste est aux sources de la perception humaine du monde : en essayant de décrire la réalité qui nous entoure, nous présentons un phénomène donné en opposition à un autre, complètement différent. « La vćritć a besoin d'un mensonge -car comment la dćfinir sans contraste ? » – a écrit Paul Valéry, constatant cetle dépendance. Selon cette règle, on peut dire que le bien et le mal, la lumière et l’obscurité, la beauté et la laideur, et tous les autres opposés existent inséparablement, en harmonie et en équilibre, se définissant mutuellement et même se complétant, créant ainsi un univers, comme dans le concept du yin-yang. Les analyses rassemblées dans ce volume tentent de saisir la nature multidimensionnelle du contraste dans la littérature, la langue et la culture.

La concettualizzazione del "corpo umano" nel discorso persuasivo rivolto al pubblico femminile. L'approccio cognitivo

Agnieszka Pastucha-Blin

Monografia stanowi próbę zaprezentowania sposobu konceptualizacji pojęć corpo umano (pol. ludzkie ciało) i cura del corpo (pol. troska o ciało) w tekstach poświęconych zdrowiu i urodzie kobiet. Tym samym porusza bardzo aktualny we współczesnym świecie temat dbania o własne ciało, wygląd zewnętrzny, zdrowie i samopoczucie. Zamierzeniem pracy jest ukazanie, w oparciu o analizę korpusu złożonego z tekstów perswazyjnych, metaforycznego ujmowania rzeczywistości przez użytkowników języka włoskiego. Przedstawione badania wpisują się w ramy kognitywnego paradygmatu językoznawstwa. Podejmując zagadnienia perswazji językowej autorka rozważa szeroko pojęty dyskurs, jego typologie i powiązania z sytuacją komunikacji, jak również samą naturę perswazji i rodzaje stosowanej argumentacji jako jej narzędzia językowego. W pierwszych rozdziałach książki omówione zostaje pojęcie konceptualizacji (opartej na kategorialnej organizacji doświadczenia, będącej podstawą procesu ludzkiego poznania) oraz jej rola w opisie semantycznym wybranej klasy tekstów. Przybliża się także definicje, wyznaczniki i typy tekstów ze szczególnym uwzględnieniem tekstu argumentacyjnego. Kolejne części pracy dotyczą analizy wyrażeń metaforycznych ukazujących szereg zależności między pojęciem corpo a pojęciami: materia prima, pianta, edificio, oggetto del culto religioso (analogicznie cura del corpo - guerra, viaggio). Szczegółowo scharakteryzowani są również uczestnicy aktu komunikacyjnego oraz mechanizmy językowe wykorzystywane przez autorów tekstów perswazyjnych do oddziaływania na odbiorcę.

La méthode d'enseignement à distance dans le développement de la compétence rédactionnelle en langue étrangère

Beata Gałan

Przedmiotem pracy jest refleksja nad efektywnością kształcenia na odległość w procesie nauczania/uczenia się języka obcego. W oparciu o możliwości wykorzystania nowych technologii, Autorka postawiła sobie za cel ocenę skuteczności oraz analizę specyfiki metody nauczania na odległość w rozwijaniu kompetencji wypowiedzi pisemnej w języku obcym w stosunku do klasycznego nauczania. Punktem odniesienia dla zaplanowanych badań była analiza właściwości metody zdalnej oraz technik informacyjnych i komunikacyjnych (TIK), refleksja nad procesem redakcyjnym w języku obcym oraz pogłębienie wiedzy na temat dydaktycznych i społecznych aspektów edukacyjnej przestrzeni wirtualnej (klasa wirtualna). Na podstawie zarysowanej tematyki, przeprowadzono badania eksperymentalne z wykorzystaniem przestrzeni wirtualnej. Badaniem objęto osoby rozpoczynające naukę języka francuskiego (poziom A1-A2 według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego) jako co najmniej drugiego języka obcego w ramach kształcenia akademickiego. Zebrany materiał badawczy oraz jego analiza dostarczyły istotnych informacji na temat efektywności oraz specyficznych uwarunkowań metody nauczania na odległość.

La néologie de l\'adjectif en français actuel

Alicja Kacprzak

Parmi de nombreux travaux traitant l’adjectif sous différents angles, force est de constater l’absence quasi complète d’études visant ses dernières tendances évolutives. Cet ouvrage présente l’image de la néologie adjectivale en français de nos jours ; par cela il rend compte de la dynamique de cette catégorie au début du IIIe millénaire. La recherche s’appuie sur un corpus d’unités adjectivales recueillies à partir de 2014/2015 au sein des observatoires de repérage semi-automatique des néologismes, le Logoscope et Néoveille, opérant dans les articles de presse stockés, grâce à l’application de la méthode de « dictionnaire de référence ou d'exclusion ». L’ensemble des adjectifs obtenus de cette façon a été par la suite soumis à une étude détaillée selon trois points de vue : formel, sémantique et pragmatique.   Ces analyses donnent lieu à la constatation que l’adjectif néologique en français actuel constitue un phénomène lexical riche et complexe. Les unités nouvelles sont obtenues essentiellement grâce à des procédés lexicogéniques traditionnels, mais certaines particularités se manifestent aussi, soit par la sélection inhabituelle de certains morphèmes dérivatifs, soit par le recours à des instruments de formation originaux. Les modèles sémantiques de contraste, d’intensité et d’approximation, qui apparaissent comme particulièrement puissants dans le corpus étudié, dans une large mesure sous-tendent la créativité adjectivale contemporaine, tout en correspondant à des fonctions auxquelles les adjectifs nouvellement créés sont dévolus.  

Language Fossilization in the Advanced Learners of Polish as a FL: Focus on Problems and Possible Solutions

Marzena Wysocka-Narewska

Publikacja porusza problem fosylizacji języka u zaawansowanych użytkowników języka polskiego jako obcego. Zbadane są trudności (przejawy fosylizacji), z jakimi borykają się obcokrajowcy zarówno w mowie, jak i w piśmie, zasugerowane przyczyny istniejących problemów, a także sugestie zmian i form pracy nad językiem polskim.

Languages for Specific Purposes in Educational Contexts

Stanisław Goźdź-Roszkowski, Aleksandra Beata Makowska

Scholarship in LSP studies is nowadays developing at an unprecedented rate reflecting the growing complexity, diversity and dynamicity of professional domains and their discourses. This volume sets out to disseminate the results of practicioners’ research carried out in various occupational and educational settings. Ranging from Business, Law and Logistics to Music, Medicine and Veterinary Medicine, the contributors examine in their chapters the numerous challenges faced when teaching specialised languages in these domains. This book is intended primarily for LSP researchers and practicioners but it should be of interest to anyone with a professional interest in teaching specialised languages in occupational contexts.

L\'art de vivre, de survivre, de revivre. Approches littéraires. 50e anniversaire des études romanes à l\'Université de Łódź / L\'arte di vivere di sopravvivere di rivivere. 50º anniversario degli studi di romanistica all\'Università di Łódź / El arte de vivir de sobrevivir de revivir. 50º aniversario de los estudios románicos en la Universidad de Łódź

Magdalena Koźluk, Anita Staroń

« L’art de vivre / de survivre / de revivre » : tel est le thème conducteur de ce volume que nous remettons aujourd’hui dans les mains du lecteur. Sa valeur principale est de combiner l’histoire de la Philologie Romane de Łódź, inscrite dans une série d’événements historiques tumultueux, avec celle des expériences pénibles du mo¬ment présent, marqué par la pandémie et la guerre : dans les deux cas, nous observons le phénomène de rupture qui, d’un tracé épais, sépare ce qui a été de ce qui est et de ce qui sera. La rupture chasse nos habitudes confortables ou neutralise les sources antérieures de nos maux et chagrins, et nous contraint incessamment à réfléchir sur les formes de vie de l’individu dans une nouvelle réalité et, par la force des choses, à réévaluer son actuel modus vivendi. Bien sûr, nous n’apprendrons pas à bien vivre du jour au lendemain ; pour le faire, nous avons besoin de distance temporelle et de sa fonction cognitive dont Marcel Proust parlait d’une manière si suggestive. Cependant, on peut dire avec certitude que l’art de vivre / de survivre / de revivre suppose une réflexion ancrée dans un axe temporel. Mais qu’est-ce que le temps ? Ce qui n’est plus et ce qui n’est pas encore, mais aussi ce qui est à la frontière entre le passé et l’avenir, ce moment insaisissable qui meurt aussitôt qu’il naît. Ce nihilisme philosophique peut certes être atténué par la conception bergsonienne de la durée, la seule forme réelle de l’expérience du temps. Mais l’humaniste ne manquera pas de trouver, dans ces considérations, l’horizon intellectuel de ses propres réflexions et de s’interroger sur le quoi, le comment et le pourquoi. Il se penchera sur ce qui est et ce qui dure et sur les formes que la durée peut revêtir. Enfin, il donnera libre cours à son imagination pour modeler la vision de son propre avenir et celui de la communauté dont il fait partie.

Le néofantastique féminin d\'Anne Duguël

Agnieszka Loska

Le néofantastique féminin d’Anne Duguël to monografia będąca próbą ukazania kobiecego aspektu prozy neofantastycznej belgijskiej pisarki Anne Duguël (1945-2015). Autorka monografii, wychodząc od rozważań teoretycznych poświęconych fantastyce, gatunkowi literackiemu trudnemu do zdefiniowania i który często wymyka się próbom wyznaczenia stałych granic, stara się odpowiedzieć na pytania czy istnieje fantastyka kobieca, i czy twórczość Anne Duguël może być uznana za jej przedstawicielkę. Monografia skupia się na najważniejszych elementach tworzących fantastykę kobiecą Duguël: charakteryzuje postać kobiecą w utworach fantastycznych, analizuje narrację, ukazując jej powiązania z postacią i tematyką kobiecą oraz przedstawia „fenomen fantastyczny”, który w utworach pisarki jest ściśle związany zarówno z postacią kobiecą, jak i jej kobiecością. Interesujące są w niej również rozważania czy recepcja utworów neofantastycznych Anne Duguël może zależeć od płci czytelnika. Niniejsza publikacja skierowana jest zarówno do literaturoznawców zainteresowanych tego typu literaturą, jak i badaczy „kobiecego” aspektu literatury.

Le Romanesque ténébreux d\'Étienne-Léon de Lamothe-Langon

Łukasz Szkopiński

Etienne-Leon de Lamothe-Langon (1786-1864) est, sans aucun doute, un veritable geant de la litterature populaire de la premiere moitie du XIXe siecle. Un des auteurs les plus prolifiques de tous les temps, il sut s'adapter aux gouts du public de la fin de l'epoque napoleonienne jusqu'a la chute de la Monarchie de Juillet. Lamothe-Langon est egalement un auteur aux multiples paradoxes. D'une part, ses ouvrages abondent en cliches litteraires et en modeles dates et, d'autre part, il suit de pres les themes et les courants en vogue, pret a les inclure dans ses romans pour repondre ainsi a la demande de ses lecteurs. Grace a la fecondite spectaculaire de son oeuvre et a sa grande variete generique, Lamothe-Langon marqua profondement son epoque et son heritage artistique, quoique souvent peu evident, nous parait d'une importance indeniable. Le present livre propose une analyse detaillee des onze romans noirs de Lamothe-Langon, lesquels constituent la section la moins etudiee de l'oeuvre de cet ecrivain. L'etude du paratexte de ce corpus, des elements essentiels de son univers romanesque, tels que le monde tres varie de ses personnages et son cadre spatio-temporel, ainsi que de l'hybridite, a la fois formelle et generique, propre aux ouvrages analyses, permet de decouvrir aussi bien les meandres du monde fascinant des romans tenebreux de Lamothe-Langon que les liens qu'il entretient avec le genre noir de l'epoque et ses multiples facettes, du gothique radcliffien tardif au roman frenetique.

Les conceptualisations de relations au travers des prépositions neutres en français. Une approche cognitive

Katarzyna Kwapisz-Osadnik

Monografia zawiera spójny opis funkcjonowania 3 francuskich przyimków de, à oraz en, które zaliczane są do grupy przyimków neutralnych, tj. na tyle polisemicznych, że dotarcie do znaczenia rozpatruje się w oparciu o funkcję relacyjną w kontekście. Przyimki te konkurują ze sobą i z innymi przyimkami w wyrażaniu tych samych relacji między tymi samymi obiektami, np. aller en France/à Paris/dans la France de son enfance/dans Paris; continuer à faire / continuer de faire; parler à/de/avec; de plus/en plus. Problematyczne jest również ich funkcjonowanie w formie prostej lub ściągniętej, co związane jest z obecnością rodzajnika, np. aller à Paris/au Portugal; s’échapper de prison / de la prison.

Lexicon of Spiritual Powers in the Nag Hammadi “Library

Przemysław Piwowarczyk

Leksykon zawiera kompletny wykaz istot duchowych (określanych w źródłach przede wszystkim jako „moce”) wymienionych z imienia w tekstach z Nag Hammadi oraz w tekstach im pokrewnych z kodeksów Tchacos i Berolinensis Gnosticus. Istoty te zostały ukazane na szerokim tle tekstów mocy rytualnej (czyli tzw. tekstów magicznych): papirusów „magicznych”, defixiones, lamellae oraz inskrypcji na amuletach wykonanych z kamieni szlachetnych i półszlachetnych. Całość uzupełniono wypisami z literatury patrystycznej. Ujęto zasadniczo źródła w językach greckim i koptyjskim, z niewielkim udziałem tekstów łacińskich, hebrajskich, aramejskich i egipskich w piśmie demotycznym. Zasadnicza część Leksykonu poprzedzona została wstępem, w którym wykazano oryginalność demonologii tekstów z Nag Hammadi oraz przedstawiono dane statystyczne. Książka adresowana jest przede wszystkim do badaczy późnoantycznego chrześcijaństwa, w tym szczególnie gnostycyzmu. Korzyści odniosą z niej również specjaliści zajmujący się magią późnoantyczną. Leksykon zestawia bowiem dwa korpusy źródłowe z zasady rozpatrywane oddzielnie. Jest to pierwsze całościowe przedsięwzięcie tego typu w światowej literaturze przedmiotu.

Liminalność i bycie "pomiędzy" w twórczości Petera (Piotra) Lachmanna. Studium literacko-kulturowe

Przemysław Chojnowski

W monografii uderzają dwie sprawności: bardzo dokładna analiza tekstów oparta na regule close reading, a z drugiej strony znakomite rozpoznanie teoretycznych tekstów z dziedziny współczesnej lingwistyki, komparatystyki, także filozofii, edytorstwa i teatrologii, które wspomagają i pogłębiają intuicyjne rozpoznania Chojnowskiego-czytelnika […]. [Autor rozprawy] jako odbiorca i komentator twórczości Lachmanna, chętnie wykorzystuje prywatne dokumenty biograficzne: materiały archiwalne, niepublikowane materiały zalegające szuflady Lachmanna, wymieniane listy i maile (wszystkie precyzyjnie opisane). Jest to znak nowych czasów, które kształtują na naszych oczach nowy rodzaj metodologii, gdzie tego rodzaju dokumenty czyni się elementami historycznoliterackimi przez odpowiednią ich interpretację i wprowadzenie w poznawczy dyskurs. Dokument biograficzny staje się argumentem naukowym: to zasada tzw. nowej biografistyki, która po latach strukturalistycznej banicji, powróciła w ostatniej ćwierci XX wieku, by wraz z geopoetyką, imagologią poszerzoną o wizerunek siebie (zamiast Innego/Obcego, który w „globalnej wiosce” jest już coraz mniej „obcy”) tworzyć zręby nowej metodologii, pozwalającej dokładniej docierać do istoty i znaczenia konkretnego tekstu. Lektura tej monografii jest fascynująca dla każdego, kto ma szacunek dla twórczości pięknie uformowanej, głęboko wnikającej w omawianą materię i zarazem mądrej. […] Monografia twórczości Petera (Piotra) Lachmanna jest ważnym osiągnięciem tak w rozwoju osobistym habilitanta, jak i w obrębie literatury naukowej dotyczącej nowoczesnej biografistyki, pisarstwa bilingwalnego, (auto)przekładu i przekładoznawstwa jako takiego. Chojnowski odkrył dla literaturoznawstwa pisarza bardzo ważnego, którego dotychczasowa obecność w polskim obiegu nie była zbyt wyraźna. Z recenzji prof. M. Dąbrowskiego   Książka Przemysława Chojnowskiego jest teoretycznie dobrze uzasadnionym, głęboko przemyślanym oraz dobrze napisanym studium, które przedstawia pasjonującą postać polsko-niemieckiego pisarza i transdyscyplinarnego artysty w niewielkim stopniu znanego polskiej humanistyce. Monografia ukazuje biograficznie uwarunkowane aspekty dwujęzyczności i kulturowej biwalencji jako figuracje podmiotu liminalnego czy też liminalnej sytuacji egzystencjalnej. Mocną stroną tej pracy jest niezwykle dokładna lektura, trafna kontekstualizacja historyczno-kulturowa i biograficzna, a także […] uważna analiza tekstów Lachmanna. Zwłaszcza w analizach liryki uwidaczniają się umiejętności filologiczne monografisty i jego wyraźne zainteresowania zjawiskami kontaktów językowych i kulturowych. Z recenzji prof. M. Marszałek (Uniwersytet Poczdamski)   Muzeum w Gliwicach jest współwydawcą monografii Przemysława Chojnowskiego i nie jest to dziełem przypadku. Gliwice są bowiem miejscem kluczowym dla Petera (Piotra) Lachmanna, którego biografia nierozerwalnie splata się z dziejami Górnego Śląska, a jego twórczość wyrasta z doświadczeń polsko-niemieckiego pogranicza. Metamorfoza niemieckich Gliwic – miasta urodzenia i dorastania pisarza – stała się dla twórcy jedną z figur ‘bycia pomiędzy’. To właśnie tu w trakcie studiów na Politechnice Śląskiej Lachmann współtworzył teatr satyryczny i na fali Października ‘56 roku zadebiutował jako polski poeta.

L\'impact des nouvelles technologies sur les pratiques évaluatives en langues vivantes

Ewa Półtorak

Przedmiotem refleksji Autorki jest ocena możliwości, jakich dostarcza wykorzystanie nowych technologii w procesie ewaluacji postępów ucznia w nauce języka obcego. W centrum zainteresowania znalazła się analiza procesu pozyskiwania/przekazywania informacji zwrotnych (tzw. feedbacku), stanowiącego jeden z kluczowych elementów oceniania kształtującego, nazywanego także formatywnym. Głównym celem zaproponowanych w książce badań było znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy w procesie oceniania przekazywanie/pozyskiwanie informacji zwrotnych drogą elektroniczną przynosi takie same korzyści, zarówno dla nauczyciela jak i dla ucznia, jak stosowanie tradycyjnych technik? Zaplanowane badania dotyczyły przede wszystkim procesu nauczania/uczenia się języka obcego na poziomie podstawowym, odpowiadającym poziomom A1 i A2 (według Europejskiego systemu opisu kształcenia językowego) i zostały przeprowadzone na osobach rozpoczynających naukę języka francuskiego jako co najmniej drugiego języka obcego po języku polskim (ojczystym) i języku angielskim.

Linguarum silva. T. 8: Język w (kon)tekście... Szkice historycznojęzykowe, porównawcze i współczesne

red. Barbara Mitrenga

Najnowszy – ósmy – tom rocznika Linguarum silva, zatytułowany: Język w (kon)tekście… Szkice historycznojęzykowe, porównawcze i współczesne został podzielony na trzy części, zgodnie z informacją zawartą w podtytule rocznika. W pierwszej części zamieszone są artykuły o nachyleniu historycznojęzykowym, poświęcone zagadnieniom języka w kontekście przeobrażeń semantycznych, możliwościom zastosowania Modelu ,,Sens ←→ Tekst” Jurija Apresjana, Igora Mel’čuka i Stefana Zolkovsky’ego w analizie czasownika degustować oraz omówieniu warstwy językowej wybranych dawnych polemik językoznawczych w aspekcie pragmatycznym i stylistycznym. Druga część tomu – Język w (kon)tekście… Szkice porównawcze – zawiera trzy artykuły slawistyczne poświęcone różnym zagadnieniom językowym: analizie polsko-ukraińskich homonimów i paronimów międzyjęzykowych, wskazaniu różnic między czeskimi prefikasmi pro- i pře- w kontekście polskiego przedrostka prze- oraz omówieniu językowo-kulturowego obrazu słoweńskich kulinariów w perspektywie autostereotypowej. W ostatniej – trzeciej – części tomu zgromadzono pięć artykułów podejmujących tematykę języka i tekstu w perspektywie współczesnej: tekst poświęcony naukowej refleksji nad plotką w aspekcie genologicznym, szkic na temat dyskursu internetowego oraz botów; opracowanie będące próba opisu blogów kulinarnych jako gatunku internetowego o polisemiotycznej teksturze i trójdzielnej strukturze, a także artykuł poświęcony reklamie teaserowej. Tom wieńczy tekst podejmujący zagadnienie socjolektu lekarzy okulistów. Publikacja adresowana jest zarówno do językoznawców i studentów kierunków humanistycznych, jak i do Czytelników interesujących się problemami języka i tekstu w ujęciu historycznym, porównawczym oraz współczesnym.

Literackie topografie Lwowa. Szkice komparatystyczne

Zoriana Czajkowska

Monografia jest poświęcona literackiemu obrazowi Lwowa, łączy nowe spojrzenie na pogranicze kultur, gdzie problemy pamięci kulturowej, historycznej i postpamięci, w tyglu wspomnień, odczytywaniu i podtrzymywaniu pamięci, dezideologizacji i dehierarchizacji myślenia oraz rehabilitacji tego, co było przemilczane czy zakazane są kluczowe. Analizie zostały poddane wybrane polskie, ukraińskie i rosyjskie teksty literackie powstałe w XX i XXI wieku. Podjęte rozważania stanowią próbę uchwycenia ogólnych dyskursów o Lwowie i tworzenia jego mitu/mitów oraz przeanalizowania, w jaki sposób autorzy polscy, ukraińscy i rosyjscy odkrywają i postrzegają tę niezwykłą przestrzeń. W publikacji przeprowadzono również analizę, w jaki sposób problem „obcości” i/lub „inności” znajduje odzwierciedlenie w tekstach literackich oraz w jaki sposób autorzy kreują obraz innych narodowości.

Literatura i przyjemności. Szkice o literaturze XX I XXI wieku

red. Barbara Gutkowska, red. Agnieszka Nęcka

Tom Literatura i przyjemności. Szkice o literaturze XX i XXI wieku jest dziewiątym zbiorem z serii Literatura i... Tym razem w centrum uwagi badawczej postawione zostały różne rodzaje przyjemności – poczynając od tych wywoływanych doświadczeniami fizycznymi poprzez odczuwane psychologicznie na rozkoszy lektury skończywszy. Autorzy zamieszczonych tutaj szkiców, interpretując i analizując utwory takich pisarzy, jak między innymi: Bolesław Leśmian, Maria Dąbrowska, Eugeniusz Paukszta, Maria Nurowska, Gaja Grzegorzewska, Katarzyna Bonda, Ignacy Karpowicz, Małgorzata Szejnert, Julia Raczko, Beata Pawlikowska, Marek Tomalik czy Terry Pratchett, skoncentrowali się na źródłach przyjemności, która dla każdego z nas bywa czymś innym. Dla jednych oznacza poznawanie nowych miejsc i ludzi, u innych uczucie zadowolenia wywołane jest jedzeniem i piciem. Jeszcze inni skojarzą ją przede wszystkim z rozkoszą erotyczną lub radością przelewania myśli na papier czy też z lekturową frajdą.   Barbara Gutkowska, profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny w Zakładzie Literatury Współczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. Wybrane publikacje: autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX wieku: Powieści Stanisława Dygata. W czasie i przestrzeni życia i marzenia (Katowice 1996), O „Tangu” i „Emigrantach” Sławomira Mrożka (Katowice 1998), Odczytywanie śladów. W kręgu dwudziestowiecznego autobiografizmu (Katowice 2005), Wyzwania i wyznania. Od Andrzeja Trzebińskiego do Sławomira Mrożka (Katowice 2013). Redaktor serii „Literatura i …”, w której ukazały się dotychczas: Literatura i Ja. Postacie autobiografizmu w literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2007), Literatura i przestrzeń. Postacie autobiografizmu w literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2008), Literatura i polityka. Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2010), Literatura i różne historie. Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2011), Literatura i perwersje. Szkice o literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2013), Literatura i obiekt/yw(izm). Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2014). [15.02.2017]   Agnieszka Nęcka, doktor habilitowany nauk humanistycznych w Zakładzie Krytyki i Literatury Ponowoczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, krytyk literacki, współpracowała m.in. z „FA-artem”, „Nowymi Książkami”, „Opcjami”, „Śląskiem”, „Twórczością”, „Pograniczami”, „Frazą”, „Toposem”, „artPAPIEREM”. Wybrane publikacje: autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX i XXI wieku: Granice przyzwoitości. Doświadczanie intymności w polskiej prozie najnowszej (2006); Starsze, nowsze, najnowsze. Szkice o prozie polskiej XX i XXI wieku (2010); Cielesne o(d)słony. Dyskursy erotyczne w polskiej prozie po 1989 roku (2011); Co ważne i ważniejsze. Notatki o prozie polskiej XXI wieku (2012); Emigracje intymne. O współczesnych polskich narracjach autobiograficznych (2013), „Polifonia. Literatura polska początku XXI wieku” (2015). Redaktorka działu krytyki w „Postscriptum Polonistycznym”. Współredaktorka serii „Literatura i …” oraz „Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych”. [18.10.2019]

Locuciones adverbiales de cuantificación superlativa positiva en forma de frases preposicionales. Estudio semántico-sintáctico relativo al español europeo

Monika Lisowska

En el presente libro, que pretende rellenar un vacío existente en los estudios dedicados a la cuantificación lingüística en español, se investigan las características semánticas y sintácticas de un grupo particular de cuantificadores débiles pluriverbales: aquellos que bajo la forma de frases preposicionales funcionan como locuciones adverbiales capaces de realizar la cuantificación superlativa positiva.   La lista de locuciones sometidas al análisis comprende 127 unidades empleadas en el español europeo, seleccionadas de varias obras lexicográficas. En su descripción, aparte de información de índole semántico-sintáctica, se encuentran también referencias a cuestiones fraseológicas, lexicológicas y lexicográficas. Las observaciones y comentarios han sido ilustrados con ejemplos extraídos de numerosas fuentes bibliográficas y de dos corpus lingüísticos accesibles en línea: el Corpus del Español NOW de Mark Davis, basado en textos provenientes de internet, y Sketch Engine, la plataforma de análisis textual y también una fuente de corpus de textos.

Lucius Annaeus Seneca: "Edyp. Oedipus"

wstęp, edycja tekstu, przekład i komentarz Tomasz Sapota, Iwona Słomak

Edyp Seneki Filozofa, którego twórczość literacka należy do najcenniejszych zabytków rzymskiego antyku i przez wieki inspirowała najwybitniejszych dramaturgów, z braku współczesnych przekładów stał się nieobecny w świadomości polskiego czytelnika – inaczej niż dzieło Sofoklesa, od którego znacząco się różni. Senecjański Edyp nie jest tragedią o triumfie boskich wyroczni nad upokorzonym śmiertelnikiem. Poznawcza droga bohatera wiedzie od świadomości opanowanej przez religijnie motywowany strach ku wyzwoleniu. Edyp odrzuca światło, tożsame z kontrolującym okiem Apollina. Oślepia się, co jest zarówno aktem ofiary, jak i buntu. Swym działaniem zdaje się tworzyć zręby nowej etyki, niezależnej od religii i przemocy, którą religia legitymizuje. Etyka Edypa opiera się na współczuciu i odpowiedzialności człowieka za człowieka i wobec człowieka.

Lucius Annaeus Seneca: "Trojanki. Troades"

oprac. Tomasz Sapota, oprac. Iwona Słomak, tłum. Tomasz Sapota, tłum. Iwona Słomak

Przełożyli i opracowali Tomasz Sapota, Iwona Słomak, wstęp Tomasza Sapoty, przypisy opracowała Iwona Słomak Lucius Annaeus Seneca, żyjący za czasów Nerona rzymski filozof, zostawił po sobie zbiór dziewięciu tragedii, jedynych zachowanych w całości antycznych łacińskich tekstów tego gatunku. Trojanki to lament kobiet czekających w ruinach Troi na wyniki losowania, które wskaże, komu z greckich zdobywców każda przypadła w udziale jako wojenny łup. Tekst pokazuje, jak przemoc reinterpretuje wyobrażenia człowieka o sobie samym i jak w świecie trupów, monotonii cierpienia, okrucieństwa, gwałtów powstaje porządek nicowania: obrót fortuny królową zmienia w niewolnicę, matkę w osieroconą wdowę. Kobiety z Troi stają przed próbą ustalenia sensu nieszczęścia, które zmiażdżyło ich los. Siła tego dramatu wypływa z jego stoickich i retorycznych podstaw. Okrucieństwo, rozpacz, brak nadziei, utrata „siebie”, obrazu tego, kim się jest – są tu egzaminowane narzędziami racjonalnej argumentacji.

Ludyczność w (glotto)dydaktyce

Michalina Biernacka, Paulina Kaźmierczak, Agnieszka Banach

Publikacja dotyczy różnych perspektyw postrzegania ludyczności. Znajdują si w niej teksty zarówno o aspektach teoretycznych pojęć gra, zabawa, ludyczność, jak i na temat konkretnych technik wykorzystywanych podczas zajęć z uczniami na odmiennych poziomach zaawansowania oraz w różnym wieku. Autorzy prezentują szerokie spektrum nie tylko zastosowania strategii ludycznych oraz istniejących w jej obrębie technik, lecz także analizy semantycznej czy społecznej głównych zagadnień, które zostały poruszone w książce. Redaktorki Monografia jest cenną pozycją budującą dyskurs glottodydaktyczny zarówno w kontekście teoretycznym, Jak i praktycznym. Otwiera nowe przestrzenie poszukiwań badawczych – związanych z analizą procesów nabywania języka oraz praktycznych – wiążących się z odkrywaniem efektywnych i atrakcyjnych metod nauczania języków obcych. Mimo iż nie wyczerpuje wszystkich zagadnień z zakresu nauczania ludycznego, stanowi swoiste kompendium dydaktyczne z perspektywy tej metodologii. Autorzy zachęcają nauczycieli do kreatywności i odwagi w przełamywaniu schematów, pokazują, że uczenie przy zastosowaniu metod ludycznych świetnie się sprawdza w nauczaniu języków obcych we wszystkich grupach wiekowych oraz podpowiadają sposoby wykorzystania różnych technik ludycznych na zajęciach. Z recenzji prof. dr hab. Anny Dunin-Dudkowskiej