Linguarum silva. T. 8: Język w (kon)tekście... Szkice historycznojęzykowe, porównawcze i współczesne

red. Barbara Mitrenga

Najnowszy – ósmy – tom rocznika Linguarum silva, zatytułowany: Język w (kon)tekście… Szkice historycznojęzykowe, porównawcze i współczesne został podzielony na trzy części, zgodnie z informacją zawartą w podtytule rocznika. W pierwszej części zamieszone są artykuły o nachyleniu historycznojęzykowym, poświęcone zagadnieniom języka w kontekście przeobrażeń semantycznych, możliwościom zastosowania Modelu ,,Sens ←→ Tekst” Jurija Apresjana, Igora Mel’čuka i Stefana Zolkovsky’ego w analizie czasownika degustować oraz omówieniu warstwy językowej wybranych dawnych polemik językoznawczych w aspekcie pragmatycznym i stylistycznym. Druga część tomu – Język w (kon)tekście… Szkice porównawcze – zawiera trzy artykuły slawistyczne poświęcone różnym zagadnieniom językowym: analizie polsko-ukraińskich homonimów i paronimów międzyjęzykowych, wskazaniu różnic między czeskimi prefikasmi pro- i pře- w kontekście polskiego przedrostka prze- oraz omówieniu językowo-kulturowego obrazu słoweńskich kulinariów w perspektywie autostereotypowej. W ostatniej – trzeciej – części tomu zgromadzono pięć artykułów podejmujących tematykę języka i tekstu w perspektywie współczesnej: tekst poświęcony naukowej refleksji nad plotką w aspekcie genologicznym, szkic na temat dyskursu internetowego oraz botów; opracowanie będące próba opisu blogów kulinarnych jako gatunku internetowego o polisemiotycznej teksturze i trójdzielnej strukturze, a także artykuł poświęcony reklamie teaserowej. Tom wieńczy tekst podejmujący zagadnienie socjolektu lekarzy okulistów. Publikacja adresowana jest zarówno do językoznawców i studentów kierunków humanistycznych, jak i do Czytelników interesujących się problemami języka i tekstu w ujęciu historycznym, porównawczym oraz współczesnym.

Lingwokulturologia w glottodydaktyce i badaniach językoznawczych

Krzysztof Kusal

Monografia zawiera materiały do międzynarodowej konferencji naukowej pod tytułem Lingwokulturologia w glottodydaktyce i badaniach językoznawczych, która odbędzie się w maju 2022 r. w siedzibie Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. Tematem przewodnim obrad będzie będzie lingwokulturologia oraz jej implikacje glottodydaktycznae, ze szczególnym uwzględnieniem roli i miejsca języka obcego w komunikacji międzykulturowej. Częściami składowymi szeroko rozumianej lingwokulturologii są jak wiadomo dwa rodzaje kompetencji: lingwokulturologiczna i interkulturowa. Uzasadnienie badań o charakterze lingwokulturologicznym będzie wymagało przede wszystkim konkretyzacji przedmiotu badań w relacji kulturologia i językoznawstwo w kontekście ich wzajemnych powiązań oraz uwarunkowań.

Literackie topografie Lwowa. Szkice komparatystyczne

Zoriana Czajkowska

Monografia jest poświęcona literackiemu obrazowi Lwowa, łączy nowe spojrzenie na pogranicze kultur, gdzie problemy pamięci kulturowej, historycznej i postpamięci, w tyglu wspomnień, odczytywaniu i podtrzymywaniu pamięci, dezideologizacji i dehierarchizacji myślenia oraz rehabilitacji tego, co było przemilczane czy zakazane są kluczowe. Analizie zostały poddane wybrane polskie, ukraińskie i rosyjskie teksty literackie powstałe w XX i XXI wieku. Podjęte rozważania stanowią próbę uchwycenia ogólnych dyskursów o Lwowie i tworzenia jego mitu/mitów oraz przeanalizowania, w jaki sposób autorzy polscy, ukraińscy i rosyjscy odkrywają i postrzegają tę niezwykłą przestrzeń. W publikacji przeprowadzono również analizę, w jaki sposób problem „obcości” i/lub „inności” znajduje odzwierciedlenie w tekstach literackich oraz w jaki sposób autorzy kreują obraz innych narodowości.

Literatura i przyjemności. Szkice o literaturze XX I XXI wieku

red. Barbara Gutkowska, red. Agnieszka Nęcka

Tom Literatura i przyjemności. Szkice o literaturze XX i XXI wieku jest dziewiątym zbiorem z serii Literatura i... Tym razem w centrum uwagi badawczej postawione zostały różne rodzaje przyjemności – poczynając od tych wywoływanych doświadczeniami fizycznymi poprzez odczuwane psychologicznie na rozkoszy lektury skończywszy. Autorzy zamieszczonych tutaj szkiców, interpretując i analizując utwory takich pisarzy, jak między innymi: Bolesław Leśmian, Maria Dąbrowska, Eugeniusz Paukszta, Maria Nurowska, Gaja Grzegorzewska, Katarzyna Bonda, Ignacy Karpowicz, Małgorzata Szejnert, Julia Raczko, Beata Pawlikowska, Marek Tomalik czy Terry Pratchett, skoncentrowali się na źródłach przyjemności, która dla każdego z nas bywa czymś innym. Dla jednych oznacza poznawanie nowych miejsc i ludzi, u innych uczucie zadowolenia wywołane jest jedzeniem i piciem. Jeszcze inni skojarzą ją przede wszystkim z rozkoszą erotyczną lub radością przelewania myśli na papier czy też z lekturową frajdą.   Barbara Gutkowska, profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny w Zakładzie Literatury Współczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. Wybrane publikacje: autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX wieku: Powieści Stanisława Dygata. W czasie i przestrzeni życia i marzenia (Katowice 1996), O „Tangu” i „Emigrantach” Sławomira Mrożka (Katowice 1998), Odczytywanie śladów. W kręgu dwudziestowiecznego autobiografizmu (Katowice 2005), Wyzwania i wyznania. Od Andrzeja Trzebińskiego do Sławomira Mrożka (Katowice 2013). Redaktor serii „Literatura i …”, w której ukazały się dotychczas: Literatura i Ja. Postacie autobiografizmu w literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2007), Literatura i przestrzeń. Postacie autobiografizmu w literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2008), Literatura i polityka. Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2010), Literatura i różne historie. Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2011), Literatura i perwersje. Szkice o literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2013), Literatura i obiekt/yw(izm). Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2014). [15.02.2017]   Agnieszka Nęcka, doktor habilitowany nauk humanistycznych w Zakładzie Krytyki i Literatury Ponowoczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, krytyk literacki, współpracowała m.in. z „FA-artem”, „Nowymi Książkami”, „Opcjami”, „Śląskiem”, „Twórczością”, „Pograniczami”, „Frazą”, „Toposem”, „artPAPIEREM”. Wybrane publikacje: autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX i XXI wieku: Granice przyzwoitości. Doświadczanie intymności w polskiej prozie najnowszej (2006); Starsze, nowsze, najnowsze. Szkice o prozie polskiej XX i XXI wieku (2010); Cielesne o(d)słony. Dyskursy erotyczne w polskiej prozie po 1989 roku (2011); Co ważne i ważniejsze. Notatki o prozie polskiej XXI wieku (2012); Emigracje intymne. O współczesnych polskich narracjach autobiograficznych (2013), „Polifonia. Literatura polska początku XXI wieku” (2015). Redaktorka działu krytyki w „Postscriptum Polonistycznym”. Współredaktorka serii „Literatura i …” oraz „Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych”. [18.10.2019]

Locuciones adverbiales de cuantificación superlativa positiva en forma de frases preposicionales. Estudio semántico-sintáctico relativo al español europeo

Monika Lisowska

En el presente libro, que pretende rellenar un vacío existente en los estudios dedicados a la cuantificación lingüística en español, se investigan las características semánticas y sintácticas de un grupo particular de cuantificadores débiles pluriverbales: aquellos que bajo la forma de frases preposicionales funcionan como locuciones adverbiales capaces de realizar la cuantificación superlativa positiva.   La lista de locuciones sometidas al análisis comprende 127 unidades empleadas en el español europeo, seleccionadas de varias obras lexicográficas. En su descripción, aparte de información de índole semántico-sintáctica, se encuentran también referencias a cuestiones fraseológicas, lexicológicas y lexicográficas. Las observaciones y comentarios han sido ilustrados con ejemplos extraídos de numerosas fuentes bibliográficas y de dos corpus lingüísticos accesibles en línea: el Corpus del Español NOW de Mark Davis, basado en textos provenientes de internet, y Sketch Engine, la plataforma de análisis textual y también una fuente de corpus de textos.

Lucius Annaeus Seneca: "Edyp. Oedipus"

wstęp, edycja tekstu, przekład i komentarz Tomasz Sapota, Iwona Słomak

Edyp Seneki Filozofa, którego twórczość literacka należy do najcenniejszych zabytków rzymskiego antyku i przez wieki inspirowała najwybitniejszych dramaturgów, z braku współczesnych przekładów stał się nieobecny w świadomości polskiego czytelnika – inaczej niż dzieło Sofoklesa, od którego znacząco się różni. Senecjański Edyp nie jest tragedią o triumfie boskich wyroczni nad upokorzonym śmiertelnikiem. Poznawcza droga bohatera wiedzie od świadomości opanowanej przez religijnie motywowany strach ku wyzwoleniu. Edyp odrzuca światło, tożsame z kontrolującym okiem Apollina. Oślepia się, co jest zarówno aktem ofiary, jak i buntu. Swym działaniem zdaje się tworzyć zręby nowej etyki, niezależnej od religii i przemocy, którą religia legitymizuje. Etyka Edypa opiera się na współczuciu i odpowiedzialności człowieka za człowieka i wobec człowieka.

Lucius Annaeus Seneca: "Trojanki. Troades"

oprac. Tomasz Sapota, oprac. Iwona Słomak, tłum. Tomasz Sapota, tłum. Iwona Słomak

Przełożyli i opracowali Tomasz Sapota, Iwona Słomak, wstęp Tomasza Sapoty, przypisy opracowała Iwona Słomak Lucius Annaeus Seneca, żyjący za czasów Nerona rzymski filozof, zostawił po sobie zbiór dziewięciu tragedii, jedynych zachowanych w całości antycznych łacińskich tekstów tego gatunku. Trojanki to lament kobiet czekających w ruinach Troi na wyniki losowania, które wskaże, komu z greckich zdobywców każda przypadła w udziale jako wojenny łup. Tekst pokazuje, jak przemoc reinterpretuje wyobrażenia człowieka o sobie samym i jak w świecie trupów, monotonii cierpienia, okrucieństwa, gwałtów powstaje porządek nicowania: obrót fortuny królową zmienia w niewolnicę, matkę w osieroconą wdowę. Kobiety z Troi stają przed próbą ustalenia sensu nieszczęścia, które zmiażdżyło ich los. Siła tego dramatu wypływa z jego stoickich i retorycznych podstaw. Okrucieństwo, rozpacz, brak nadziei, utrata „siebie”, obrazu tego, kim się jest – są tu egzaminowane narzędziami racjonalnej argumentacji.

Ludyczność w (glotto)dydaktyce

Michalina Biernacka, Paulina Kaźmierczak, Agnieszka Banach

Publikacja dotyczy różnych perspektyw postrzegania ludyczności. Znajdują si w niej teksty zarówno o aspektach teoretycznych pojęć gra, zabawa, ludyczność, jak i na temat konkretnych technik wykorzystywanych podczas zajęć z uczniami na odmiennych poziomach zaawansowania oraz w różnym wieku. Autorzy prezentują szerokie spektrum nie tylko zastosowania strategii ludycznych oraz istniejących w jej obrębie technik, lecz także analizy semantycznej czy społecznej głównych zagadnień, które zostały poruszone w książce. Redaktorki Monografia jest cenną pozycją budującą dyskurs glottodydaktyczny zarówno w kontekście teoretycznym, Jak i praktycznym. Otwiera nowe przestrzenie poszukiwań badawczych – związanych z analizą procesów nabywania języka oraz praktycznych – wiążących się z odkrywaniem efektywnych i atrakcyjnych metod nauczania języków obcych. Mimo iż nie wyczerpuje wszystkich zagadnień z zakresu nauczania ludycznego, stanowi swoiste kompendium dydaktyczne z perspektywy tej metodologii. Autorzy zachęcają nauczycieli do kreatywności i odwagi w przełamywaniu schematów, pokazują, że uczenie przy zastosowaniu metod ludycznych świetnie się sprawdza w nauczaniu języków obcych we wszystkich grupach wiekowych oraz podpowiadają sposoby wykorzystania różnych technik ludycznych na zajęciach. Z recenzji prof. dr hab. Anny Dunin-Dudkowskiej

Ludzki wymiar historii. Gustaw Herling-Grudziński, Konstanty A. Jeleński, Czesław Miłosz wobec historii, wspólnoty i sztuki

Aleksandra Dębska-Kossakowska

Książka Ludzki wymiar historii… przedstawia, w jaki sposób Gustaw Herling-Grudziński, Konstanty A. Jeleński, Czesław Miłosz w poszczególnych etapach swojego życia byli uwikłani w historię. Bohaterowie, choć  przynależą do dwóch pokoleń literackich: 1910 i 1920, reprezentują tą samą formację kulturową. Są polskimi humanistami ukształtowanymi przez wspólny paradygmat wartości ufundowany na bazie tożsamych lektur. Kolejne części pracy poświęcone zostały ich zmaganiom z doświadczeniem totalitaryzmu i moralnymi dylematami artysty. Autorka prezentuje zaangażowanie bohaterów książki w literackie życie Europy i ich pisarską aktywność na łamach zachodnich czasopism. Omówiona zostaje także problematyka metafizyczna i aksjologiczna obecna w pisarstwie Herlinga, Jeleńskiego i Miłosza. We wszystkim co robili: pisali, komentowali, wyjaśniali opinii publicznej Zachodu, zmierzali wreszcie do tego, by jak najadekwatniej wysłowić metafizyczne fundamenty sztuki i istnienia, widoczne było ich osobowe piętno i osobiste zaangażowanie. Tym samym Historia, podobnie jak ich historie zyskiwały indywidualny, a zatem ludzki wymiar.

Łże-reportaże i prawdziwe fikcje. Powieść dziennikarska i reportaż w czasie postprawdy i zwrotu performatywnego

Izabella Adamczewska-Baranowska

Celem autorki było zdefiniowanie i usystematyzowanie gatunków literacko-dziennikarskich powstających współcześnie, w czasie postprawdy, oraz warunkowanych zwrotem performatywnym. Autorka odtwarza historyczne tło narodzin powieści oraz dziennikarstwa, a następnie analizuje realizacje gatunków literacko-dziennikarskich ostatnich dwu dekad w literaturze polskiej. Zjawiska te interpretuje w odniesieniu do analogicznych gatunków w literaturze anglojęzycznej. Książka stanowi ciekawe studium na temat współczesnego, szeroko rozumianego reportażu. Napisana kompetentnie i ciekawie, będzie, jak sądzę, ważną lekturą dla czytelników zajmujących się formami literacko-dziennikarskimi. Autorka wykorzystała oryginalny pomysł uporządkowania - na tle historycznym i europejskim - nowych gatunków dziennikarskich, wyłaniających się z kolejnych zwrotów w humanistyce. Innowacyjność pracy polega na umiejętnym przełamywaniu przez autorkę stylu naukowego stylem dziennikarskim, felietonowym, co jest niewątpliwie zaletą książki napisanej "z pazurem", miejscami lekko i dowcipnie, szczególnie gdy autorka włącza w narrację anegdoty. Eklektyczność stylu - zindywidualizowanego i oryginalnego - właściwie koresponduje z rozważanymi przez nią gatunkami-hybrydami. Z recenzji dr hab. Elżbiety Konończuk, prof. UwB

Metafizyczne rozważania o czasie. Idea czasu w filozofii i literaturze

Hanna Buczyńska-Garewicz

Głównym bohaterem książki jest czas, czyli rzeczywistość powstawania, trwania i przemijania w swej złożonej strukturze wewnętrznej. Autorka zebrała analizy niefizykalnej, metafizycznej koncepcji czasu, jakie pojawiły się na gruncie filozofii i literatury, a w swym wywodzie wykorzystała teorie dotyczące rozumienia czasu, sformułowane przez wybitnych myślicieli i pisarzy XX wieku (Nietzschego, Bergsona, Husserla, Prousta, Wilde'a, Heideggera, Sartre'a) i epok wcześniejszych (Augustyna, Schopenhauera, Wagnera). Istotnym jest fakt, iż literatura nie jest tu traktowana jedynie jako ilustracja pewnych tez filozoficznych, lecz zajmuje równoważne miejsce z traktatami filozoficznymi, co nadaje całości pracy charakter polifoniczny.

Miasto w polskich badaniach lingwistycznych

Danuta Bieńkowska, Elżbieta Umińska-Tytoń

Książka ma charakter sprawozdawczy i porządkujący. Wykorzystując już istniejącą i bardzo bogatą literaturę przedmiotu, autorki pokazują w obszernych zarysach ponad stuletni dorobek językoznawstwa polonistycznego w zakresie badań miejskich oraz przybliżają najistotniejszą wiedzę dotyczącą najczęściej podejmowanych tematów związanych ze zróżnicowaną przestrzenią miejską. Publikacja pełni funkcję przewodnika po problematyce lingwistycznych badań języka mieszkańców miast i tekstów miejskich oraz stanowi zachętę do samodzielnych studiów w tym zakresie. Adresowana jest do szerokiego kręgu odbiorców; może być przydatna dla przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych, których łączy zainteresowanie miastem, przestrzenią miejską i jej mieszkańcami.

Motywy fauny i flory w literaturze i kulturze

Michał Kuran

Z naukowego punktu widzenia publikację należy oceniać jako udany i wartościowy cykl literaturoznawczych i kulturoznawczych refleksji nad zjawiskiem najszerzej rozumianego mimetyzmu w literaturze i innych obszarach sztuki (z licznymi odwołaniami do zoologii, botaniki, geografii, etnologii, antropologii). Fauna i flora potraktowane tu zostały z jednej strony jako zjawiska naturalne, a z drugiej jako punkt odniesienia do określenia kondycji człowieczej poprzez wykorzystanie sprawdzonego instrumentarium (exempla, heraldyka, bestiariusze, wirydarze etc.). Prace dowodzą, że wnikliwa obserwacja świata zwierząt i świata roślin może z powodzeniem mieć charakter kulturotwórczy. W takim ujęciu materiał literacki staje się wykładnikiem niekonwencjonalnego oglądu przyrody (zarówno rodzimej, jak i egzotycznej), interesującą próbą wyjścia poza stereotypowe postrzeganie zwierząt i roślin w różnych kręgach kulturowych. Metodologiczne założenia określiłbym jako hermeneutyczne dociekania w obrębie humanistyki ekologicznej. Sprowadzają się one do poszukiwania różnorodnych znaczeń nadawanych faunie i florze w utworach literackich (czy szerzej: w odniesieniach kulturowych). [...] Królestwo zwierząt i roślin w większości ujęć uznane zostało za kategorię fenomenologiczną, co pozwoliło badaczom skoncentrować uwagę nie tylko na oglądzie i opisie, lecz także na dociekaniu znaczeń ukrytych. W czasie coraz większego przywiązywania znaczenia do roli ekologii w życiu społeczeństw, naglącej konieczności respektowania jej zasad, wzrasta również potrzeba uprawiania humanistyki ekologicznej. Tom wychodzi więc naprzeciw społecznemu zapotrzebowaniu. Z recenzji prof. dr hab. Tadeusza Błażejewskiego

Muzyka, Literatura, Filozofia. O filozoficznych wątkach w twórczości Ryszarda Wagnera i w Ulissesie Jamesa Joyce\'a

Zasadnicza część publikacji jest próbą odczytania filozoficznych wątków obecnych w dramaturgicznej twórczości Ryszarda Wagnera. Przedstawiając własną interpretację, nie roszczę sobie pretensji do jej wyłącznej słuszności, uważam bowiem, że każde wielkie dzieło sztuki - a do takich należą niewątpliwie Tristan i Izolda, cykl Pierścień Nibelunga czy Parsifal - ma uniwersalną wymowę, a więc daje się rozmaicie pojmować. Analizy wagnerowski e uzupełnia studium dotyczące muzyki absolutnej, w którym podejmuję kwestię możliwości wyrażania w muzyce pozbawionej związku z literackim tekstem pewnego programu. Ostatnia część książki dotyczy peregrynacji bohatera Joyce'owskiego Ulissesa w perspektywie filozofii transcendentalnej. Chociaż nie wiadomo, czy Joyce zgłębiał fenomenologię Husserla, to zachodzi pewien paralelizm między treścią jego dzieła a problemem solipsyzmu transcendentalnego, z jakim mierzył się Husserl w V Medytacji kartezjańskiej. Perspektywa transcendentalna umożliwia też spojrzenie na przypadki Leopolda Blooma jako na proces analogiczny do przebiegu utworu muzycznego. Autor

Myśleć Kafką. Teksty i konteksty

Mariusz Jochemczyk, Józef Olejniczak, Miłosz Piotrowiak

Seria: Oikos. Komparatystyka Literacka i Kulturowa (5), ISSN 2720-1104 Kafki i jego dzieła nie da się interpretować w jednoznaczny sposób, nie da się jego tekstów przyporządkować do któregokolwiek z nurtów literatury (czy szerzej - sztuki) nowoczesnej. Taka jednoznaczna interpretacja oraz ścisłe przyporządkowanie byłyby unieruchomieniem potencji i dynamiki ciągle w tym dziele tkwiących. Stałby się Kafka wtedy jeszcze jednym zasuszonym motylem na szpilce w szklanej gablocie kolekcjonera motylich trupów. Zafascynowanego, to prawda, światem natury i biegającego po łąkach z siatką... Tego chcieliśmy w szkicach zebranych w niniejszej książce uniknąć. Czy się udało? Esej jest przybliżaniem się, "krążeniem wokół", jest świadectwem podejmowania prób przybliżania się, także prób oswajania. Ruch myśli odbywa się tu zasadniczo w ramach dwóch odrębnych obiegów intelektualnych. Tom stanowi bowiem całość dwudzielną - łączącą szczegółowy ogląd wybranych utworów Franza Kafki (ujęcie interpretacyjne) z szerokim przeglądem tematów kontekstowych (doświadczenie somatyczne, pacyfizm i stosunek do wojny, transformacje, przepływy-wpływy, metamorfozy, aporie, paradoksy współczesnej wiedzy itd.).

Narrating the Ghost: Readings in the Gothic and M.R. James

Jacek Mydla

Książka Narrating the Ghost: Readings in the Gothic and M. R. James poświęcona jest opowiadaniom o duchach Montague Rhodesa Jamesa (1862-1936) i literaturze "gotyckiej", które bada się za pomocą narzędzi teorii narracji. Stosując te narzędzia, Jacek Mydla opisuje technikę narracyjną klasycznej opowieści o duchach, gatunku literackiego, którego M. R. James jest jednym z najznamienitszych przedstawicieli. Za motyw przewodni uznana została kategoria dystansu, która spaja analizy i uzasadnia podział książki na dwie części. Część I koncentruje się na ideologicznym znaczeniu dystansu, które ożywiało powstanie i przyszły rozwój gotyku literackiego w Anglii "oświeceniowej" (druga połowa XVII wieku) i wiktoriańskiej (druga połowa XIX wieku). Część II analizuje użycie przez M. R. Jamesa szerokiej gamy zabiegów dystansujących, których głównym celem jest przekształcenie czytelników w ghost-seers (po polsku: "widzący ducha"), kategoria w powszechnym użyciu we współczesnej literaturze przedmiotowej. Celem monografii jest stworzenie platformy do spotkania między teorią narracji a opowieścią o duchach. Mydla pokazuje, że takie spotkanie i dialog mogą być produktywne i w ten sposób usiłuje wypełnić lukę w badaniach spowodowaną okolicznością, iż teoria narracji przez znaczny okres swojego rozwoju koncentrowała się na realistycznej fikcji literackiej. Motywacją, która przyświeca podjętym analizom jest pragnienie oszacowania, w jakim stopniu teoria narracji może zostać produktywnie zastosowana do gatunków takich jak opowieść tajemnicza (mystery story), opowieść grozy (terror fiction) i opowieść osobliwa (weird fiction) oraz, bardziej ogólnie, do gotyku literackiego. M. R. James z powodzeniem uczynił opowiadanie o duchach wybraną prowincją swojej działalności pisarskiej (która zajmowała go przez ponad dwadzieścia lat), co może oznaczać, że opowieść o duchach jest gatunkiem posługującym się własną retoryką narracyjną.

Nazwy geograficzne w polskich przekładach Nowego Testamentu z XVI i XVII wieku. Analiza i słownik

Rafał Zarębski

Książka Rafała Zarębskiego to studium na wysokim poziomie refleksji naukowej, wpisujące się w serię monografii dotyczących polszczyzny przekładów biblijnych XVI i XVII wieku, które w ostatnich latach ukazały się na rynku krajowym i zagranicznym. Uzupełnia wiedzę na temat polszczyzny renesansowej, a w szczególności polszczyzny biblijnej, zwłaszcza w jej planie onomastycznym. Autor ukazał przejęte do polszczyzny nowotestamentowe nazwy geograficzne zarówno w aspekcie formalnym, jak i stylistycznym oraz semantycznym. Na podstawie pozyskanych danych sporządził też Słownik nazw geograficznych i ich ekwiwalentów w polskich przekładach Nowego Testamentu z XVI i XVII wieku, będący niezwykle wartościowym naukowo dopełnieniem monografii. Publikacja wraz ze słownikiem to pozycja w pełni oryginalna zarówno na polskim, jak i zagranicznym rynku wydawniczym. Stanowi studium pionierskie, jeśli chodzi o materiał empiryczny, który został poddany analizie lingwistycznej, a także nowatorskie, jeśli chodzi o założenia metodologiczne, splatające w jedno zagadnienia z onomastyki, semantyki, diachronicznych studiów filologicznych, filologii biblijnej, teolingwistyki, lingwistyki antropologicznej, translatologii, teorii wariantywności i historii języka polskiego. Z recenzji prof. dr. hab. Tomasza Lisowskiego

Nemezjan w kręgu antycznej tradycji łowieckiej

Anna Kucz, Edyta Gryksa

Celem monografii jest przedstawienie postaci kartagińskiego poety Nemezjana i zagadnień związanych z jego dziełem Cynegetica. Zachowany do dnia dzisiejszego passus wspomnianego dzieła, liczący 325 wersów, stanowi ważne kompendium na temat łowiectwa w czasach antycznych. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców: filologów klasycznych, historyków, przyrodników, osób zainteresowanych tematyką łowiectwa oraz hodowli psów i koni w starożytności.

Nie tylko dialogi. Recepcja twórczości Lukiana w Bizancjum

Jan Kucharski, Przemysław Marciniak, Katarzyna Warcaba

Książka „Nie tylko dialogi. Recepcja twórczości Lukiana w Bizancjum” przynosi pierwsze polskie (i drugie po włoskim) komentowane tłumaczenie dwunastowiecznych bizantyńskich utworów wzorowanych na Lukianie autorstwa Teodora Prodromosa, a także unowocześniony przekład dwóch anonimowych dialogów: „Charidemos” i „Filopatris”. Bizantyńscy autorzy dokonali twórczego recyklingu motywów zaczerpniętych z twórczości Lukiana, opisując spotkanie z krwawym dentystą, aukcję, na której można kupić żywot Homera i Arystofanesa (Teodor Prodromos), czy relacjonując rozmowę świeżo nawróconego chrześcijanina z jego pogańskim przyjacielem (anonimowy „Filopatris"). Tłumaczeniom towarzyszy obszerny komentarz i wstęp.

Nieoficjalne nazewnictwo miejskie Łodzi. Słownik

Justyna Groblińska

Zasadniczą część publikacji stanowi słownik nieoficjalnego nazewnictwa miejskiego Łodzi. Na podstawie badań ankietowych wśród mieszkańców miasta reprezentujących trzy grupy wiekowe i różniących się wykształceniem autorka zgromadziła i zbadała prawie czterysta nieoficjalnych nazw miejskich. W zwięzłych analizach towarzyszących słownikowi autorka zwraca uwagę na walor zgromadzonego materiału - umożliwia on nie tylko zachowanie pamięci językowej, lecz także badanie miasta w świadomości jego mieszkańców. Nazwy nieoficjalne wynikają najczęściej z cech charakterystycznych danych miejsc i ze szczególnego stosunku mieszkańców do nich. Słownikowi towarzyszy czterdzieści sześć kolorowych fotografii Jana Groblińskiego przedstawiających miejsca opisane prezentowanymi nazwami.

Nomi delle organizzazioni non profit in Italia nella prospettiva crematonomastica

Justyna Groblińska

[...] la monografia Nomi delle organizzazioni non profit in Italia nella prospettiva crematonomastica costituisce un importante contributo nei confronti della ricerca onomastica nella prospettiva italianistica. Da un lato, occorre sottolineare come l'analisi proposta dall'autrice - dedicata ad un argomento molto preciso e abilmente estratto dal contesto della realta crematonomasicka - si inserisce in un ambito ad oggi ancora poco approfondito della linguistica italiana. Dall'altro lato, occorre inoltre notare che il testo presenta fonti molto interessanti, che costituiscono una registrazione di un momento preciso nella storia della lingua. Questo aspetto attribuisce valore al lavoro anche sul piano culturale se non addirittura etnografico. Il corpus onimico presentato nella pubblicazione costituisce una lettura interessante in se, mentre il dettagliato e pluridimensionale studio dei crematonimi, basato su una categorizzazione ben elaborata ed eseguito su diversi livelli d'analisi (dalla fonetica fino alla semantica e alla retorica), sicuramente sara una fonte di conoscenza per il lettore, che sia un esperto linguista come anche un appassionato dilettante della lingua italiana. dalla recensione della prof.ssa Kamila Miłkowska-Samul Un importante pregio del volume e il ruolo che esso svolge nella nobilitazione della crematonomastica - una sottodisciplina altrettanto importante quanta l'antroponomastica e la toponomastica. [...] Il valore del testo e evidente anche sul piano pratico, in quanto riporta degli utili consigli nella creazione di nuovi crematonimi sociali, nonche riesce ad abbinare con successo e credibilita le denominazioni di organizzazioni non profit alla funzione di marketing. Se a questo aggiungiamo un'ottima composizione del testo, la completezza delle analisi e una metodologia esemplare, otteniamo un'opera che arricchisce e contribuisce in modo significativo ai progressi della ricerca crematonomastica in Italia e in Polonia. dalla recensione del prof. Roman Sosnowski

Oblicza getta. Antologia literatury z getta łódzkiego. Wydanie drugie

Krystyna Radziszewska, Ewa Wiatr

Objętość, bogactwo, różnorodność gatunkowa i tematyczna tekstów zamieszczonych w antologii Oblicza getta jest olbrzymia, a jej rozmach oszałamiający. Antologia staje się dzięki temu zwierciadłem getta łódzkiego, jego dnia powszedniego i wydarzeń nadzwyczajnych, funkcjonowania najróżniejszych gettowych instytucji i ludzi żyjących, pracujących, głodujących w getcie, poddanych terrorowi, w końcu – eksterminowanych. Wszystkie te doświadczenia, które możemy nazwać doświadczeniami granicznymi, stawiającymi człowieka w sytuacji ostatecznej, na granicy między życiem i śmiercią – odbijają się w całej mozaice tekstów zamieszczonych w antologii. Przed czytelnikiem odsłania się niezmierzone uniwersum getta łódzkiego. Obcując z tymi tekstami czytelnik w głębszy sposób może zbliżyć się do fenomenu getta niż tylko poprzez lekturę opracowań historycznych na ten temat. To ogromna, niedająca się przecenić wartość tej antologii. Z recenzji prof. dr. hab. Jacka Leociaka

"Ojczulek Puściwiatr" Paula Ransona. Satyra na klerykalizm we Francji

Tomasz Kaczmarek

Z prezentowanego w niniejszej publikacji utworu scenicznego Paula Ransona wyłania się obraz sztuki, która swym ciętym językiem i hiperbolizacją wpisuje się bezsprzecznie w estetykę teatru sprzeciwu społecznego z przełomu XIX i XX wieku. Jako artysta ściśle związany z poetyką malarską nabistów, Ranson wykazuje szczególne zainteresowanie karykaturą i w tym kontekście nie tylko oddaje się sztuce malarskiej, lecz także rozważa zarówno plastyczną, jak i sceniczną realizację swoich artystycznych konceptów. Pragnie dotrzeć do widza poprzez spektakl mający na celu wyszydzenie oprawców i zilustrowanie negatywnych konsekwencji klerykalizacji życia społecznego we Francji. Wraz z innymi nabistami, którzy też zajmują się prężnie teatrem, twórca Ojczulka Puściwiatra marzy o kukiełkowej scenie pozwalającej, jego zdaniem, na tyleż rubaszną, co bezwzględną krytykę każdego przejawu władzy. Ponad wszelką wątpliwość Ranson inspiruje się Królem Ubu Alfreda Jarry'ego, z którym blisko współpracował, ale nietrudno odnaleźć w tym tekście również ducha kontestatorskiego teatru z wieków średnich, kiedy wielmożowie postrzegali komediantów jako realne zagrożenie dla zachowania porządku społecznego, bowiem "karnawałowe farsy mogły stać się wyrazem niezadowolenia i buntu". Tomasz Kaczmarek

Oriental Meetings in Sosnowiec. Language, Literature, Society / Sosnowieckie Spotkania Orientalistyczne. Język, literatura, społeczeństwo

red. Katarzyna Bańka-Orłowska

Niniejszy tom stanowi rezultat interdyscyplinarnej konferencji naukowej OMIS, organizowanej corocznie przez Instytut Językoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dzięki różnorodnej tematyce oraz przystępnemu językowi publikacja stanowi doskonałe źródło wiedzy, nie tylko dla specjalistów. Opublikowane teksty poświęcone są językowi, kulturze, społeczeństwu czy sytuacji politycznej wielu krajów Azji, m.in. Japonii, Chin, Indii i Arabii Saudyjskiej.