Niepodległe. Kobiety a dyskurs narodowy

Magda Lipska, Ewa Majewska, Claudia Snochowska-Gonzalez, Weronika Grzebalska, ...

Teksty zamieszczone w tomie "Niepodległe. Kobiety a dyskurs narodowy" naświetlają patriarchalne struktury zachodniej kultury, które dla wielu, również wielu kobiet, wydają się naturalne i przezroczyste. Publikacja w wydaniu papierowym towarzyszyła wystawie "Niepodległe. Kobiety a dyskurs narodowy" w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (26 października 2018 - 3 lutego 2019), od 2021 roku jest dostępna również w formie elektronicznej. "Autorki i autorzy tekstów pokazują jednak, że patriarchalny system daleki jest naturalności, a jego celem jest podtrzymanie bardzo konkretnej wizji świata - świata, którego jedynymi beneficjentami są mężczyźni. W swoim eseju "Feministyczne archiwum - słaby opór, deheroizacja i codzienność w działaniu" Ewa Majewska skupia się na kwestii queerowych i feministycznych archiwów jako repozytorium wywrotowej wiedzy i zmiany, którego największą wartością jest nieustanne kwestionowanie samego siebie. Claudia Snochowska-Gonzalez, przyglądając się metaforyce prawicowych myślicieli niepodległości, zwraca uwagę na inherentny biologizm zawarty w myśli twórców Narodowej Demokracji. Weronika Grzebalska w swoim przełamującym stereotypy tekście przygląda się współczesnemu militaryzmowi i miejscu, jakie kobiety zajmują w prawicowych ruchach militarnych przechwytujących ideę lewicowej emancypacji. Cały problem ze współczesnym militaryzmem dziś, twierdzi badaczka, polega na zrównaniu go z projektem tożsamościowym, a nie obywatelskim, jakim był u swoich początków pod koniec XIX wieku. Dorota Sajewska przygląda się funkcjonowaniu pojęcia Czarności, dowodząc, że ta pomijana dotąd kategoria może okazać się bardzo twórczym aspektem badania także powojennej historii Polski, szczególne ze współczesnej perspektywy konfliktu migracyjnego i masowej ucieczki ludzi z Bliskiego Wschodu i Afryki. Lena Magnone w brawurowy sposób naświetla psychoanalityczną myśl Zygmunta Freuda, jako jeszcze jeden z obszarów, który wymaga postkolonialnej refleksji. Badaczka pokazuje, jak kobiety i "dzicy" w spójny sposób łączyli się w głowie genialnego psychoanalityka, wskazując, że był on nieodrodnym dzieckiem epoki kolonialnej, a system przez niego tworzony pomijał doświadczenie kobiet i osób z innych niż europejska etniczności. Moses Serubiri i Maryam Kazeem przywołują pamięć nagich protestów - jedynej publicznej i ekskluzywnie kobiecej formy protestu w wielu krajach Afryki, wskazując na kolonialne odczytania tej formy oporu. "Aborcyjny ruch oporu" Agaty Araszkiewicz to przypomnienie opublikowanego na początku lat 2000 tekstu dotyczącego związków pomiędzy ciągle obecnym w Polsce narodowym mitem romantycznym a kwestiami biopolityki i reprodukcyjnych praw kobiet. Teksty te zostały pomyślane nie tyle jako tezy ilustrujące wystawę, co raczej uzupełnienie, poszerzające kontekst pokazywanych prac artystów o kwestie, które mogą okazać się inspirujące do dalszych własnych poszukiwań i dyskusji." (fragment tekstu Magdy Lipskiej "Niepodległe, czyli o archeologii nierówności")

Niewola tatarska. Urywki z kroniki szlacheckiej Aleksego Zdanoborskiego

Henryk Sienkiewicz

Niewola tatarska: Urywki z kroniki szlacheckiej Aleksego Zdanoborskiego nowela o treści patriotycznej autorstwa Henryka Sienkiewicza. Akcja utworu toczy się na południowo-wschodnich kresach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w pierwszej połowie XVII wieku. Utwór pisany w formie fikcyjnego pamiętnika Aleksego Zdanborskiego. Bohater ten nieszczęśliwie kocha się w Marysi, córce bogatego magnata, jednak sam jest szlachcicem ubogim. By stać się godny ukochanej, udaje się na kresy, by zaciągnąć do wojska. Liczy na to, że w służbie wojskowej okryje się sławą i zdobędzie majątek. Wkrótce po zaciągnięciu się, Aleksy bierze udział w pierwszej bitwie z Tatarami. Bitwa kończy się zwycięstwem wojsk polskich, jednak Aleksy w pogoni za rozbitym wrogiem oddala się od reszty wojska i sam dostaje się do niewoli... (https://pl.wikipedia.org/wiki/Niewola_tatarska). To oczywiście nie koniec przygód bohatera. Akcja powieści toczy się wartko, czyta się ją z zapartym tchem. Szczególnie polecana dla młodzieży szukającej wzorców oraz ideałów.

Niewolnicy modernizacji. Między pańszczyzną a kapitalizmem

Michał Narożniak

W swojej książce Michał Narożniak opisuje tradycyjne i nowoczesne systemy pracy, dialogu społecznego czy mentalności, które przenikają ze sobą do takiego stopnia, że ich rozgraniczenie staje się niemal niemożliwe. Swoje rozważania podpiera konkretnymi przykładami z XIX-wiecznych osad górniczych na Kielecczyźnie. Dla autora kluczowe stają się związki między nowoczesnością a tradycyjnymi systemami społecznymi - feudalizm współistniejący z kapitalizmem, praca pańszczyźniana z najemną, gospodarka naturalna z pieniężną. Ponadto w książce nie zabraknie analizy zachowań ludzi, ich biologicznych warunków życia i kształtujących się w nich mechanizmów oporu i przetrwania. Patronat medialny nad książką sprawuje:

Obozy koncentracyjne. Krótkie Wprowadzenie 44

Dan Stone

Autor podejmuje rzadką w światowym piśmiennictwie próbę uchwycenia istoty obozów koncentracyjnych. Rzetelnie kreśli ich historię, rozpoczynając od "prehistorii", czyli obozów kolonialnych: hiszpańskich na Kubie, brytyjskich w Afryce Południowej, amerykańskich na Filipinach oraz niemieckich w Niemieckiej Afryce Południowo-Zachodniej. Najwięcej uwagi poświęca obozom najlepiej znanym, a w każdym razie najlepiej poznanym - nazistowskim i sowieckim. Czytelnik znajdzie tu również próby filozoficznego i socjologicznego ujęcia zjawiska obozów jako piętna współczesnego świata czy wręcz klucza do zrozumienia nowoczesności.

Odzyskany śmietnik. Jak radziliśmy sobie z niepodległością w II Rzeczypospolitej

Włodzimierz Mędrzecki

Druga Rzeczpospolita bez makijażu Pasjonująca opowieść o cudach i ułomnościach wyśnionej przez pokolenia Niepodległej   ,, Zresztą wszędzie to samo. Radość, szalona radość z odzyskanego śmietnika. Który my w salon przemienimy uśmiechnął się Barcz, podając rękę.   (z powieści Juliusza Kadena-Bandrowskiego pt. Generał Barcz)   Wymarzony moment odzyskania niepodległości był czasem dumy i patriotycznego zapału, ale nie tylko. Nasi rodacy bywali, podobnie jak my dzisiaj, zdezorientowani, pełni obaw o przyszłość i zażenowani panującym bałaganem oraz miałkością politycznych sporów.   11 listopada 1918 roku skończył się czas niewinności, snów o bezgrzesznej Rzeczpospolitej. Danina krwi została złożona, przyszedł czas na pot i łzy. Ale również na radość, dumę i satysfakcję.   Włodzimierz Mędrzecki od ponad czterdziestu lat studiuje dzieje Drugiej Rzeczypospolitej. Od pierwszej książki, poświęconej Wołyniowi w okresie międzywojennym i wydanej w 1988 roku, stara się weryfikować piękne mity i mroczne legendy dwudziestolecia. Wciąga nas w pełną autentyzmu opowieść o trudnych początkach, mrówczej pracy i sukcesie, jakim była Polska Odrodzona. Przygląda się nowoczesnemu państwu tworzonemu na gruzach imperiów zaborczych, społeczeństwu będącym konglomeratem wielu narodowości, religii, a także gospodarce elementom nowoczesności i zacofania, wielkiemu kryzysowi 19291935 oraz kwestiom, które wciąż pozostają aktualne, jak szara strefa czy obciążenia podatkowe. Ukazuje też proces ewolucji od demokracji do dyktatury, popieranej (przynajmniej do czasu) przez dużą część społeczeństwa. Nie zapomina o zmianach uwarunkowań międzynarodowych Polski Niepodległej, za sprawą których zabiegi polskiej polityki zagranicznej nie mogły zapobiec najgorszemu skoordynowanej agresji zbrojnej ze wschodu i zachodu zapoczątkowanej 1 września 1939 roku.   Książka pokazuje, że Polska i Polacy zdołali przetrwać kataklizm drugiej wojny światowej i komunizmu w dużej mierze za sprawą dorobku lat 19181939.

Ostatni król Polski

Adam Zamoyski

Dnia 25 listopada 1764 r. kolegiata Świętego Jana Chrzciciela w Warszawie była miejscem wspaniałych uroczystości koronacyjnych. Równo 31 lat później, 25 listopada 1795 r., Stanisław August Poniatowski podpisał wymuszony akt abdykacji. Państwo polskie przestało już istnieć, podzielone między siebie przez trzech zaborczych sąsiadów. Ostatni król Polski to fascynująco i przystępnie napisana biografia, będąca wynikiem wieloletnich studiów źródłowych w bibliotekach i archiwach europejskich: polskich i zagranicznych. Opowiada o Polsce drugiej połowy XVIII wieku i Stanisławie Auguście - człowieku Oświecenia i polityku, który pomimo niezwykle trudnego położenia międzynarodowego Rzeczypospolitej zmierzył się z zadaniem podźwignięcia jej pod względem gospodarczym i kulturowym oraz wydobycia z politycznego zastoju. Jego panowanie przeobraziło kraj i polskie społeczeństwo, ale zakończyło się polityczną katastrofą. Stanisław August przegrał walkę. A działalność i postawa króla budziły odtąd w Polakach różne, radykalne emocje i oceny. Był na pewno wspaniałym mecenasem sztuki, człowiekiem o żywym umyśle, licznych zainteresowaniach, bogatym życiu prywatnym. Lecz jakim był politykiem, mężem stanu? Czytelnicy tej książki otrzymują obszerny i rzetelny materiał, by poznać ostatniego monarchę niepodległej Polski i wyrobić sobie o nim własne zdanie. Obecne wydanie uzupełniają: drzewa genealogiczne, mapy, kalendarium, kolorowe ilustracje, bibliografia oraz indeks osób.

Pan Kazimierz, Pani Pułaska

Adam Węgłowski

Kim naprawdę był Kazimierz Pułaski? Pomnikowym herosem, wzorem do naśladowania? Nie! Lecz ten bohater Polski i USA nie był też nieudacznikiem, jak chcieliby jego krytycy. Był fascynującą postacią z krwi i kości. Postacią, którą mogły popychać do działania nieco inne motywy, niż nam się dotąd wydawało. Nie tylko patriotyzm, szlachecka duma i awanturnicza natura, lecz także głęboka potrzeba ukrycia swojej inności i zrekompensowania słabości. Czy był kobietą, jak sugerowały media po sensacyjnych badaniach kilka lat temu? Nie. Lecz ludzie z jego epoki mogli go brać za odmieńca. A jedyna kobieta, z którą mogła połączyć go miłość, przysporzyła mu więcej trosk niż szczęścia - przez wielką politykę, rodową dumę, intrygi i pieniądze... Zapraszamy w czasy konfederacji barskiej, epokę upadku Rzeczypospolitej i wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Zapraszamy do Polski zgniecionej rosyjskim butem, na bezdroża Turcji, do portowych dziur i pięknych salonów Francji oraz do dalekiego Nowego Świata. Poznajcie Pułaskiego: karciarza i rycerza Czarnej Madonny, ryzykanta i pyszałka, zamachowca i szermierza pióra, pierwowzór Kmicica i ikonę Polaków w USA, niezrównanego jeźdźca i konfliktowego dowódcy, odrzuconego syna i niespełnionego wojownika. W tej książce znajdziecie jego życie prawdziwe i zmistyfikowane. Z wywiadów z naukowcami rozmaitych specjalności dowiecie się, co mogło go trapić i jak wyglądał świat epoki Pułaskiego. To był także świat króla Stasia, carycy Katarzyny, Kościuszki, Beniowskiego, Waszyngtona, Franklina, Hamiltona i wielu innych znakomitych postaci, które towarzyszą Pułaskiemu na kartach tej książki.

Piastowie. Przeklęty testament

Sławomir Leśniewski

Kontynuacja bestsellerowego Drapieżnego rodu Piastów! Czas dzielący śmierć Bolesława Krzywoustego w 1138 roku i koronację Władysława Łokietka w 1320 roku to jeden z najbardziej burzliwych okresów w dziejach Polski. Państwo Piastów, podzielone na dzielnice w słynnym testamencie Krzywoustego, szybko straciło swoją międzynarodową pozycję. Nastały czasy wielkiej, ciągnącej się przez nieomal dwa stulecia wojny w rodzinie Piastów, zaciekle walczących ze sobą o zdobycze terytorialne, władzę i królewską koronę. W wartkiej i żywej opowieści Sławomir Leśniewski sprawia, że niemal zapomniani książęta znów stają się postaciami z krwi i kości. A bywali cyniczni, przewrotni i okrutni! Popełniali liczne błędy i dopuszczali się czynów nieprzynoszących chwały. Nie gardzili mało honorowymi sposobami walki, imali się podstępów, sięgali po truciznę i skrytobójstwo. Jednocześnie w ich niekończących się konfliktach wyrażał się niezwykły polityczny instynkt, który pozwolił ostatecznie wydobyć państwo z otchłani, odnowić królestwo i rozpocząć marsz ku czołówce europejskich krajów. Piastowie. Przeklęty testament to dzieje upadku i heroicznej walki o tron i zjednoczenie kraju pełne dramatów i osobistych tragedii, szlachetnych czynów i niecnych postępków dokonywanych przez nieodrodne dzieci swojej epoki. Fascynująca podróż po niezwykłej historii średniowiecznej Polski!