Agamemnon

Lucjusz Anneusz Seneka

To już druga próba przekładu Agamemnona autorstwa Elżbiety Wesołowskiej. Pierwsza wersja, która ukazała się drukiem w 1997 roku, spotkała się z zainteresowaniem, ale i z krytyczną oceną. Tłumaczenie obecne jest zupełnie nowe, z kilkakrotnie poszerzonym i wzbogaconym komentarzem. Zamierzeniem tłumaczki jest trafić z przekładem Agamemnona Seneki do możliwie szerokiego grona odbiorców, nie tylko filologów klasycznych. Dlatego stara się zarówno we wstępie, jak i w komentarzach nierzadko zawrzeć informacje, które, choć oczywiste dla filologów klasycznych, jednak mogą być użyteczne dla odbiorcy po prostu zainteresowanego kulturą antyczną. Chyba możemy się zgodzić, że brak takich informacji mógłby zubożyć kontekst epoki i dzieła, a więc i utrudnić, może nawet uniemożliwić, dzisiejszy możliwie szeroki odbiór tego interesującego dramatu. Dramat ten bowiem, jakkolwiek skazany na porównanie ze wspaniałą tragedią Ajschylosa pod tym samym tytułem, wciąż budzi zaciekawienie badaczy i czytelników jako dzieło niezwykle interesująco nawiązujące nie tylko do Ajschylosa, ale i do całej tradycji homerowej. Tragiczny powrót do domu naczelnego wodza zwycięskich Achajów spod Troi i dziś może budzić w nas refleksję nad granicami naszych wolnych wyborów czy panowaniem nad własną dobrą i złą pamięcią. Prof. dr hab. Elżbieta Wesołowska Filolog klasyczny: badaczka poezji rzymskiej (głównie twórczości Owidiusza), teatru antycznego (dramaty Seneki) oraz recepcji antycznej kultury w literaturze nowożytnej Europy. Tłumaczka dramatów Seneki i poezji Owidiusza. Redaktor monografii zespołowych; autorka tomików komentowanych przekładów, monografii naukowych oraz artykułów naukowych. Konsultantka w czasie powstawania filmu "Quo vadis?" i autorka wierszy śpiewanych przez Nerona. Redaktor naczelna czasopisma "Symbolae Philologorum Posnaniensium" w latach 1996-2021.

Anafielas

Józef Ignacy Kraszewski

Ana­fie­lasPieśń z po­dań Li­twy Pieśń pi­érw­sza. Wi­to­lo­rau­da Wstęp I Pro­ste­mi sło­wy do pro­stych serc lu­du  Idę z pio­sen­ką, ko­ła­tam do du­szy,  I słu­cham, pra­gnąc naj­więk­sze­go cu­du,  Czy piosn­ka ser­ca zdrę­twia­łe po­ru­szy?  Czy Bo­gów daw­nych i oj­ców wspo­mnie­nie  Łzę choć wy­że­brze, wy­mo­dli wes­tchnie­nie?    II Pro­ste­mi sło­wy śpie­wam pie­śni sta­re.  Na two­jéj, Li­two, wzro­sły one zie­mi,  Sła­wi­ły męz­two, wstyd, cno­tę i wia­rę,  I oj­ców wa­szych ko­ły­sa­no nie­mi.  Pie­śni to z mlékiem ma­cie­rzyń­ski­ém ssa­ne,  Krwią bo­jów, łza­mi nie­szczę­ścia ską­pa­ne.    III Pie­śni to, któ­re bur­ty­ni­cy sta­rzy  Na oj­ców wa­szych nó­ci­li po­grze­bie,  U Bo­góm wa­szym świę­co­nych oł­ta­rzy;  Pie­śni-so­ko­ły, co po wa­szém nie­bie,  Do­pó­ki słoń­ce świe­ci­ło po­god­ne,  La­ta­ły sil­ne, we­so­łe, swo­bod­ne.    IV Lecz wie­ki prze­szły -- świą­ty­nie zrzu­co­ne,  Za­pa­dłe gro­by pług sy­now­ski orze,  I zam­ki klę­kły si­wi­zną omszo­ne,  I wil­cy wy­ją na xią­żę­cym dwo­rze,  A wa­ły gro­dów, bli­zny ran zgo­jo­ne,  Dźwi­ga­ją so­sny i dę­by zie­lo­ne. [...]Józef Ignacy KraszewskiUr. 28 lipca 1812 w Warszawie Zm. 19 marca 1887 w Genewie Najważniejsze dzieła: Stara baśń (1876), Chata za wsią (1854), Ulana (1842), Dziecię Starego Miasta (1863), Zygmuntowskie czasy (1846), Barani Kożuszek (1881), Hrabina Cosel (1873), Brühl (1874), Poeta i świat (1839), Latarnia czarnoksięska (1844), Wspomnienia Wołynia, Polesia i Litwy (1840) Niezwykle płodny pisarz, autor przede wszystkim powieści historycznych i obyczajowych, publicysta, działacz społeczny, badacz starożytności słowiańskich, popularyzator źródeł historycznych. Do najpopularniejszych dziś powieści Kraszewskiego należy Stara baśń. Wśród inspiracji do niej znalazło się kilka wydanych wcześniej tekstów literatury pięknej. Po pierwsze Rzepicha (1790) Franciszka Salezego Jezierskiego, jednego z jakobinów warszawskich, który wyjaśniał przyczynę nierówności społecznych tezą o podboju rolniczej ludności słowiańskiej przez plemię, które przekształciło się w szlachtę (a właśc. magnaterię). Po drugie, Lillę Wenedę (1840) Juliusza Słowackiego, obrazującą podobną tezę oraz pokazującą dwuznaczną rolę chrześcijaństwa jako religii najeźdźców. Po trzecie dramat Mieczysława Romanowskiego Popiel i Piast (1862), w którym dodatkowo nacisk położony został na zagrożenie dla Słowiańszczyzny ze strony państw niemieckich, zaś kościół ukazany został ostatecznie jako gwarant zażegnania konfliktu społecznego między szlachtą a ludem (tj. też między państwem jako systemem instytucji a funkcjonowaniem społeczności połączonej więzami rodowymi i sąsiedzkimi). Ponadto Kraszewski czerpał ze źródeł historycznych (najwidoczniejsze są ślady adaptacji legend zapisanych w Historii Polski Jana Długosza), z własnych badań nad kulturą materialną dawnych Słowian i Litwy (wydał m.in. dzieła pionierskie: Litwa. Starożytne dzieje 1847 oraz Sztuka u Słowian 1860, zajmował się obyczajowością Polski piastowskiej, pracował nad projektem encyklopedii starożytności polskich dla Akademii Umiejętności w 1875 r.), z opracowań współczesnych mu historyków: Lelewela, Szajnochy, Roeppla i in. Pewien wpływ na treść powieści wywarły również prelekcje paryskie Mickiewicza na temat literatury słowiańskiej, skąd zaczerpnął np. przekonanie o zachowaniu w religii Słowian śladów dziedzictwa praindoeuropejskiego (swoisty panteizm, niektóre bóstwa tożsame z hinduistycznymi). Do swoich źródeł i inspiracji dodał Kraszewski również rzekomo średniowieczny Królodworski rękopis. Zbiór staroczeskich bohatyrskich i lirycznych śpiewów (1818) wydany, a jak się później okazało, również spreparowany przez Vaclava Hankę. Przeczytaj artykuł o autorze w Wikipedii Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Beowulf

Nieznany

Beowulf to epicki poemat anglosaski, którego autor nie jest znany. Ułożony prawdopodobnie na początku VIII wieku (jedyny rękopis pochodzi z około 1000 roku), jest najstarszym znanym tekstem literatury anglosaskiej. Jest najdłuższym poematem ze wszystkich znanych w dawnym języku angielskim i stanowi w przybliżeniu dziesiątą część całej literatury anglosaskiej. Rękopis nie posiada żadnego tytułu, ale od początku XIX wieku jest on znany jako Beowulf. Akcja toczy się w VI wieku w Skandynawii i zawiera wiele aluzji do innych germańskich legend i bohaterów. Nie ma dowodów, aby kiedykolwiek żył szwedzki książę Beowulf, chociaż niektóre fakty z poematu zostały potwierdzone przez badaczy historii.Poemat posiada ponad trzy tysiące wierszy. Pierwsza część mówi o tym, jak Beowulf przybywa do Danii, aby pomóc tamtejszemu królowi, którego kraj od dwunastu lat jest nękany przez ogra Grendela. Beowulf, z czternastoma towarzyszami, pokonuje potwora, a później również jego matkę, która stara się pomścić syna. W drugiej części, po pięćdziesięciu latach rządów Beowulfa w jego rodzinnym kraju, toczy on swoją ostatnią bitwę, tym razem ze smokiem, który sieje przerażenie wśród jego ludu. Chociaż zdołał go pokonać, to jednak Beowulf sam ginie w walce. Poemat kończy się pogrzebem króla-bohatera.Poemat posłużył za źródło do inspiracji dla wielu książek i filmów, takich jak chociażby Władcy pierścieni Tolkiena, oraz dla filmów Trzynasty wojownik czy Beowulf.

Bizantyński epos dla średnio zaawansowanych. "Katomyomachia" Teodora Prodromosa jako tekst trzeciego stopnia

Katarzyna Warcaba

Analiza wpływu Homera na literatury różnych epok i społeczeństw jest jednym z najobszerniejszych zagadnień badawczych związanych z literacką recepcją. Iliada i Odyseja do dzisiaj są jednymi z najbardziej rozpoznawalnych utworów literackich powstałych w kulturze europejskiej, a badania nad samymi poematami prowadzone są nieustannie, od początku istnienia filologii jako nauki. Homer był też bezdyskusyjnie najbardziej popularnym autorem w Bizancjum, świadczy o tym chociażby liczba zachowanych rękopisów zawierających dzieła przypisywane Poecie. Obecny był na wszystkich stopniach kształcenia, jednak tylko nieliczni naprawdę studiowali wielkie dzieła greckiego mistrza. Większość uczniów – przyszłych intelektualistów Konstantynopola – poznawała przede wszystkim pierwszą księgę Iliady i ewentualnie jej streszczenia. Natomiast przypisywaną Poecie Batrachomyomachię, będącą utworem wprowadzającym do lektury eposów, znali wszyscy, którzy przeszli przez system nauczania „średniego” szczebla. Tekst ten doczekał się w czasach bizantyńskich swojego naśladowcy w osobie Teodora Prodromosa, autora Katomyomachii, która jest przedmiotem niniejszego opracowania. Książka składa się z części wprowadzającej, do której należą: informacje o autorze i okolicznościach, w jakich powstawała „Wojna kocio-mysia” oraz przegląd obecności kotów i myszy w literaturze antycznej i bizantyńskiej. Główna część pracy to analiza tekstu w ujęciu transtekstualnym, zaproponowanym przez Gerarda Genette’a w eseju pt. Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. Ponieważ Katomyomachia stanowi literacki palimpsest oparty na innym palimpseście, zdecydowałam się zaproponować, analogiczną do genetteowskiej, koncepcję tekstu trzeciego stopnia. Analiza prowadzi do próby ustalenia możliwych przestrzeni konceptualnych, dla których przeznaczony był tekst Prodromosa. Do studium dołączone zostały tłumaczenia na język polski dwóch tekstów greckich – Katomyomachii i przypisywanych Prodromosowi Schede tou myos.

Boska komedia

Dante Alighieri

Boska komedia (wł. Divina Commedia) poemat włoskiego poety Dantego Alighieri, napisany w latach 13081321. Boska komedia jest syntezą średniowiecznej myśli filozoficznej, historycznej, teologicznej oraz panoramą świata. Jako arcydzieło literatury włoskiej, należy do klasyki światowej i wywarła znaczny wpływ na kulturę europejską. Poemat przedstawia wizję wędrówki poety przez zaświaty Piekło, Czyściec i Raj. Pomysł wędrówki w zaświaty (zwany katabazą) Dante zaczerpnął od swoich poprzedników motyw ten pojawia się w literaturze starożytnego Rzymu (bezpośrednią inspiracją Dantego była Eneida Wergiliusza, jak i literaturze okresu średniowiecza. Dante rozwinął ten motyw w obszerny poemat, czyniąc samego siebie głównym bohaterem, chociaż należy mieć świadomość, że w poemacie mamy do czynienia z dwoma wcieleniami Dantego po pierwsze bohatera, który wędruje po zaświatach, po drugie narratora, który z perspektywy czasu opowiada historię swojej wędrówki. (za Wikipedią).

Branki w jasyrze

Deotyma

Opisana historia zaczyna się około 1240 roku gdy na tronie Polski zasiada Bolesław Wstydliwy, jego żoną jest święta Kinga. Ludmiła jest bogatą dziedziczką. Odkąd została sierotą, o jej losie decydują stryjowie, którzy za wszelką cenę chcą ją wyswatać. Aby uciec od nie chcianego związku, dziewczyna chroni się w murach witowskiego klasztoru, który wkrótce zdobywają Tatarzy. Zostaje wzięta w jasyr, a następnie wraz z innymi jeńcami odbita przez wojska wojewody krakowskiego. W obliczu zagrażającego niebezpieczeństwa postanawia jechać do posiadłości swej przyjaciółki Elżbiety, by ją ostrzec. Niestety, los jest dla kobiet okrutny. Tatarzy napadają także na zamek w Żegańcu. Aby ratować przyjaciółkę z tatarskiej niewoli, Ludmiła wyrusza w niemal samobójczą misję, której tłem stają się najważniejsze wydarzenia polityczne w barwnej, multikulturowej Mongolii wnuków Czyngis-chana. Obcina sobie warkocze, by udawać genueńskiego pachołka, a potem sama rozporządza swoją ręką — rozkochany tatarski rycerz godzi się nawet na chrześcijański ślub. Deotyma wykazuje się — zapewne dzięki dwuletniemu zesłaniu w głąb Rosji, na którym towarzyszyła ojcu po powstaniu styczniowym — rozległą wiedzę o historycznej cywilizacji Mongołów. Na tej podstawie buduje fabułę o wielkim rozmachu geograficznym.

Cyd. Poemat średniowieczny hiszpański

Kazimierz Król

Plik pdf jest zamknięty w postaci rastrowej złożonej ze skanów. Opis książki: Cyd. Poemat średniowieczny hiszpański. Książka zawiera również pierwszą część poematu przetłumaczoną wierszem przez Władysław hr. Tarnowskiego. Rodrigo (Ruy) Díaz de Vivar (1043-1099, zwany Cydem Walecznym, hiszpański bohater narodowy czasów rekonkwisty, zdobywca i późniejszy zarządca miasta Walencja. Dokładna data urodzenia Rodriga nie jest znana, choć większość historyków przyjmuje rok 1040. Urodził się w niewielkiej wiosce Vivar niedaleko Burgos (ówczesnej stolicy Kastylii) w rodzinie drobnej szlachty tzw. infanzones. Jego ojcem był Diego Laínez de Vivar, matką zaś Teresa Rodríguez. Dla zasług jego nieżyjącego już ojca młody Rodrigo został przyjęty na dworze syna króla Kastylii Ferdynanda I, Sancha (późniejszego króla Sancha II Mocnego), który otoczył go opieką i polecił kształcić na rycerza. W młodości zyskał zaszczyty i splendor przynależny zwykle wyżej urodzonym. Ściągnęło to na niego nienawiść otoczenia. Wraz z Sanchem Cyd uczestniczył w wojnie przeciw Taifie Sarakusty (Taifa de Saraqusta, dzisiejsza Saragossa) w 1063 roku. Odznaczył się męstwem i kunsztem rycerskim, zatem Sancho uczynił go jednym z najważniejszych dowódców. (https://pl.wikipedia.org/wiki/Cyd). Pełne dzieje i przygody Cyda pozna czytelnik po przeczytaniu książki. Zachęcamy do lektury!

Dary bogów

Witold Jabłoński

Posłuchajcie opowieści starego bajarza… Czternastu opowieści o pradawnych czasach, gdy światy bogów i ludzi stanowiły jedność. Kiedy bogowie ciskali pioruny, rusałki tańczyły w księżycowym blasku, a krwiożercze zmory i wilkołaki pustoszyły ludzkie siedliska. Żaden śmiertelnik nie mógł być świadkiem tych zdarzeń. Nieśmiertelni przekazali opowieści o tych dniach najstarszym ludziom, a dziadowie i ojcowie swoim synom i wnukom. Powtarzane z ust do ust, z pokolenia na pokolenie, przetrwały do dziś. Wybierzcie się z nami na błogie łąki Wyraju oraz na jałowe pustkowia groźnej Krainy Zmarłych, by poznawać ich odwieczne tajemnice. Otwórzcie serca, odkryjcie własne korzenie, wsłuchajcie się w głosy przodków… Mity słowiańskie opowiedziane w zupełnie nowy sposób! To, co mnie najbardziej ujmuje w „Darach bogów”, to połączenie bogatej wyobraźni autora oraz mądrego podejścia do tematu słowiańskiej mitologii. Ta pierwsza łączy zebrane strzępki materiałów źródłowych w czarujące opowieści, które zachwycają treścią, nastrojem i wplecionym umiejętnie humorem. Ta druga sprawia, że nasz bajarz nie rości sobie prawa do miana wyroczni. Mówi, jak być mogło, zaznacza, że podana interpretacja, choć poparta wiedzą, jest wszakże jedną z możliwych, nie jedyną. Ogromnie cenię tę stylistyczną i emocjonalną dojrzałość Witolda Jabłońskiego. Myślę, że dla napisania tego typu pozycji, nie było na naszym rynku lepszego twórcy niż on.- Marta Krajewska, autorka książek o Wilczej Dolinie, trzykrotnie nominowana do nagrody im. Janusza A. Zajdla i IBBY

Eneida / Aeneis

Publius Vergilius Maro

Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i łacińskiej. Eneida to łaciński poemat epicki, napisany przez Wirgiliusza między 29 a 19 r. p.n.e., który opowiada legendarną historię Eneasza, Trojańczyka, który udał się do Italii, gdzie stał się przodkiem Rzymian. Pierwsze sześć z dwunastu ksiąg poematu opowiada historię wędrówek Eneasza z Troi do Italii, a druga połowa utworu opowiada o ostatecznie zwycięskiej wojnie Trojan nad Latynami. Eneasz był już znany grecko-rzymskiej legendzie i mitowi, jako postać występująca w Iliadzie. Wirgiliusz przyjął luźne opowieści o wędrówkach Eneasza i jego mglisty związek z założeniem Rzymu i ukształtował Eneidę w fascynujący mit założycielski lub epos narodowy, który wiązał Rzym z legendą o Troi, wyjaśniał wojny punickie, gloryfikował tradycyjne cnoty rzymskie i legitymizował dynastię julijsko-klaudyjską jako potomków założycieli, bohaterów i bogów Rzymu i Troi. Eneida jest powszechnie uważany za arcydzieło Wergiliusza i jedno z największych dzieł literatury łacińskiej.

Enuma elisz

Nieznany

Enuma Elisz (Enma Eliš) to babiloński epos napisany w języku akadyjskim, nazywany tak od pierwszych słów, które znaczą "Kiedy na wysokości". Pierwotny tekst tego eposu pochodzi z XIV wieku p.n.e., zaś zachowana wersja pochodzi z II wieku p.n.e.. Był recytowany w Babilonie w czasie święta Nowego Roku. Nazywany jest też eposem o stworzeniu wszechświata. Porządek przedstawia się następująco: światem rządzi panteon bogów z Mardukiem na czele, ludzkość ma tylko służyć bogom. Kosmogonia babilońska miała jednoznaczny pogląd na sens istnienia człowieka. Jak podaje "Enuma Elisz" "kiedy żaden jeszcze nie objawił się bóg", istniały jedynie praistoty. U zarania dziejów byli tylko Apsu istniejąca od zawsze słodkowodna Otchłań i Tiamat (Ocean). Symbolizowały one pierwiastki: żeński i męski. To na podstawie analizy tych tekstów mezopotamskich Zecharia Sitchin sformułował swoją niezwykłą teorie o pochodzeniu ludzkiej cywilizacji.

Eposy egipskie

Antoni Lange

REPRINT. Książka niniejsza składa się z czterech częśći. W Części Pierwszej podajemy utwory typu pośredniego między klechdą, a rapsodem fantastyczno-epickim. W Części Drugiej mamy fragment o charakterze bajek tj. Eposu zwierzęcego; jest to wyciąg z rozmowy prowadzonej między panterą a szakalem. W Części Trzeciej mieści się utwór zupełnie odrębny, przypominający powieści rycerskie wieków średnich, które możemy traktować jako Chanson de gestes lub Romanzero egipskie. W czwartej części poemat pisarza imieniem Pentaur, opiewający bohaterstwo Ramzesa II. Jest to utwór najbardziej zbliżony do ogólnego typu epopei, a zdaniem niektórych Pentaur nie był bez wpływu na greckich poetów cyklicznych, zapewne i na samego Homera.

Goffred abo Ieruzalem Wyzwolona. Gerusalemme Liberata

Torquato Tasso

erozolima wyzwolona (wł. Gerusalemme liberata, inny tytuł: Goffred albo Jeruzalem wyzwolona) epos rycerski utrzymany w konwencji gatunku, utwór poety włoskiego Torquata Tassa (1544-1595), wydany po raz pierwszy w 1581 r., na język polski przełożony w 1618 roku przez Piotra Kochanowskiego (bratanka Jana). Jego tło stanowią dzieje pierwszej wyprawy krzyżowej i zdobycie Jerozolimy w 1099 roku. (Za Wikipedią).

Iliada

Homer

"Iliada" to poemat będący eposem heroicznym, którego autorstwo przypisuje się Homerowi. Jest to jeden z najstarszych zabytków literatury greckiej i europejskiej. Epos obejmuje okres około 49 dni z dziesiątego – ostatniego roku wojny trojańskiej.

Iliada

Homer

Iliada, czyli Pieśń o Troi (Ilionie) – opowieść o wojnie trojańskiej. Homer, któremu tradycja przypisuje autorstwo Iliady, jest postacią otoczoną legendami. Już Grecy okresu klasycznego i hellenistycznego nie mieli o nim pewnych wiadomości – istniało wiele poglądów co do miejsca jego narodzin i życia, przy czym najczęściej wymieniano – Itakę, Smyrnę, Pylos, Argos, Kolofon, Ateny i Chios. Iliada jako najstarszy i zarazem bardzo obszerny grecki dokument pisany jest jednym z najważniejszych źródeł w dziejach starożytnej Grecji. Zawarte w niej mity zawierają wspomnienia wydarzeń historycznych, a przedstawione przez nią szczegółowe opisy życia Achajów i Trojańczyków stanowią przebogaty materiał. Epos obejmuje okres około 49 dni z dziesiątego – ostatniego roku wojny trojańskiej. Gniew, bogini, opiewaj Achilla, syna Peleusa... - tak rozpoczyna się Iliada, której głównym motywem jest opowieść o tym, jak największy grecki wojownik Achilles w gniewie porzuca walkę z Trojańczykami. Achilles prosi swoją matkę Tetydę, by ubłagała Zeusa, by ten pomógł Trojańczykom, a tym samym zaszkodził Achajom. Zeus zsyła Agamemnonowi sen mający go skłonić do szturmu na Troję. Jednak wódz chce to zrobić podstępem, udając wycofanie swoich wojsk. Dochodzi do bitwy…

Iliada

Homer

Iliada Księga I Gniew Achilla, bogini, głoś, obfity w szkody,  Który ściągnął klęsk tyle na greckie narody,  Mnóstwo dusz mężnych wcześnie wtrącił do Erebu,  A na pastwę dał sępom i psom bez pogrzebu  Walające się trupy rycerskie wśród pola:  Tak Zeusa wielkiego spełniała się wola  Odtąd, gdy się zjątrzyli sporem niebezpiecznym  Agamemnon, król mężów, z Achillem walecznym.    Od kogóż tej niezgody pożar zapalony? [...]HomerUr. VIII-VII w. p.n.e. Zm. Zm. VIII-VII w. p.n.e. Najważniejsze dzieła: Iliada, Odyseja Na temat Homera brak jednoznacznych informacji biograficznych i nie ma nawet pewności, czy Iliada i Odyseja miały jednego autora. W obydwu dziełach wyraźny jest wpływ tradycji ustnej, o czym świadczą powtarzające się formuły (np. stałe, rozbudowane określenia bohaterów). Pojawiały się zatem teorie, że Iliada i Odyseja stanowią zlepki anonimowych pieśni. Z drugiej strony kompozycja obydwu dzieł już w starożytności uchodziła za wzorcową. Homer, kimkolwiek był, wprowadza bowiem czytelnika od razu w środek akcji, wcześniejsze wydarzenia prezentując stopniowo w retrospekcjach. Iliada nie przedstawia nawet zdobycia Troi, kończąc się opisem pogrzebu Hektora - jednak smutny koniec miasta zostaje w w poemacie wielokrotnie przepowiedziany. Poza tym wiadomo, że Homer, kimkolwiek był, pisał dla publiczności znającej mity i legendy - a więc i dalszy przebieg akcji. Tradycyjnie uważa się, iż Homer żył w VIII w. p.n.e., kilkaset lat po wojnie trojańskiej (umiejscawianej zwykle w tzw. okresie archaicznym kultury greckiej). Już w starożytności trwał spór między siedmioma miastami, pragnącymi uchodzić za miejsce jego urodzenia (były to Argos, Ateny, Chios, Itaka, Kolofon, Pylos i Smyrna). Samo imię poety mogło oznaczać "zakładnika", "ślepca" (tradycja i oparte na niej dzieła sztuki przedstawiają go jako niewidomego, a w Odysei pojawia się postać ślepego dworskiego śpiewaka) bądź "tego, który składa razem" (a więc kompilatora pieśni aojdów, czyli wędrownych śpiewaków greckich). Homerowi przypisywane są również tzw. Hymny homeryckie (poświęcone poszczególnym bogom olimpijskim) oraz Batrachomyomachia (poemat heroikomiczny o wojnie żab z myszami, parodiujący Iliadę), prawdopodobnie jednak są to dzieła późniejsze. Właściwie wiadomo tylko jedno: Iliada i Odyseja stanowią najstarsze zachowane dzieła greckiej poezji epickiej i poprzedzają dzieło Hezjoda. Z pewną emfazą twierdzono nawet, że od Iliady zaczyna się grecka tożsamość kulturowa. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Księga Oera Linda. Oera Linda book

Nieznany

„Księga Oera Linda” (fryz. „Oera Linda bok”, hol. „Oera Linda boek”, ang. „Oera Linda book”, niem. „Ura-Linda-Chronik”, ros. „Ура-Линда”) to historyczne, mitologiczne i religijne teksty fryzyjskie, odkryte w XIX wieku. Dziś większość naukowców uważa, że księga ta jest mistyfikacją, ale istnieją również zwolennicy jej autentyczności. Księga zawiera idee nacjonalizmu i skrajnego europocentryzmu, dowodząc ponadto iż idealnym ustrojem społecznym jest matriarchat i rządy kobiet. Opisane są w nim dzieje Fryzów i Europy w okresie między 2194 p.n.e. a 803 n.e. Jest to drugie – po Platonie – europejskie źródło pisane, które mówi o zagładzie Atlantydy, wymieniając ten mityczny ląd z nazwy. Cornelius Over de Linden (1811-74), główny dozorca Stoczni Królewskiej w Helder, był w posiadaniu bardzo starego manuskryptu, który był dziedziczony i przechowywany w jego rodzinie od niepamiętnych czasów i nikt nie wiedział, skąd się wziął i co zawiera, ponieważ sporządzony był w nieznanym języku i piśmie. Wiadomo było tylko tyle, że zawartą w nim tradycję z pokolenia na pokolenie polecano uważnie chronić. Okazało się, że tradycja kryje się w treści dwóch listów, które otwierają manuskrypt, od Hido oera Linda, anno 1256 i od Liko oera Linda, anno 803. Do C. Over de Lindena dotarł on z polecenia jego dziadka, Den Heer Andries Over de Lindena, który mieszkał w Enkhuizen i tam 15 kwietnia 1820 roku zmarł w wieku sześćdziesięciu jeden lat. Ponieważ jego wnuk miał wtedy zaledwie dziesięć lat, manuskryptem zaopiekowała się za niego ciotka, Aafje Meylhoff, z domu Over de Linden, mieszkająca w Enkhuizen, która w kwietniu 1848 roku przekazała go późniejszemu właścicielowi. Usłyszawszy o tym, dr E. Verwijs poprosił o pozwolenie zbadania manuskryptu i natychmiast rozpoznał go jako bardzo stary tekst fryzyjski. Po zbadaniu jednak zaraz rozpoczęły się kontrowersje o których było wyżej. Jan Gerhardus Ottema (1804-79), wybitny członek Fryzjskiego Towarzystwa Historii i Kultury, opublikował holenderski przekład. Przekładu na angielski w roku 1876 dokonał William R. Sandbach. Ponad czterdzieści lat później, począwszy od 1922 roku, holenderski filolog Herman Wirth ożywił problem. Wirth w 1933 r. opublikował niemieckie tłumaczenie pt. „Die Ura Linda Chronik” i nazwał tę księgę „Biblią nordycką”. Dzieło zdobyło powszechne uznanie wśród nazistowskich naukowców. Himmler wprost się nim zauroczył i to do tego stopnia, że „Księgę Oera Linda” poczęto w tym czasie nazywać w Niemczech „Biblią Himmlera”.Po upadku nazizmu księga poszła do lamusa, dopiero w późniejszych czasach przypomniał ją anglojęzyczny pisarz Robert Scrutton w dziełach „The Other Atlantis” (1977) and „Secrets of Lost Atland” (1979). Obecnie „Księga Oera Linda” jest niezwykle ceniona i wykorzystywana przez atlantologów, okultystów, i neopogan na zachodzie Europy. Księga ta po raz pierwszy ukazuje się w języku polskim.

Luzjady Os Lusiadas Epos w dziesięciu pieśniach

Luis Vaz de Camoes

Luzjady to portugalski epos narodowy, który wyszedł spod pióra Luísa Vaz de Cames (1524-1580) najwybitniejszego szesnastowiecznego portugalskiego poety. Autor pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Wychowywał się w Coimbrze, gdzie odebrał staranne wykształcenie, potem przeniósł się Lizbony. Po roku 1550 toczył burzliwe życie - walczył w Afryce, w latach 1552-3 siedział w portugalskim więzieniu, a po odzyskaniu wolności następne szesnaście lat życia spędził w południowo-wschodniej Azji. Uważa się, że poemat został napisany (przynajmniej w znacznej swojej części) w latach 1558-1560, podczas pobytu autora w Chinach. W roku 1560 utwór nieomal nie przepadł, kiedy to statek, na którym podróżował Cames zatonął podczas przeprawy przez Morze Chińskie. W roku 1569, po powrocie do ojczyzny, do Lizbony, Cames rozpoczął starania o wydanie eposu drukiem. Na zgodę musiał czekać jednak kilka lat. W związku z czym spod prasy drukarskiej wyszedł on dopiero w roku 1572 i miał dwa wydania. Tematem utworu jest wyprawa Vasco da Gamy z lat 1497-1499 dzięki której odkryto drogę morską do Indii i złamano arabski monopol na handel korzeniami. Mimo iż poemat opiewa wyprawę tego wielkiego żeglarza i odkrywcy, to w rzeczywistości sławi cały naród portugalski, opowiadając jego heroiczne dzieje - dzieje Luzów, jak wówczas nazywano Portugalczyków. Stąd też tytuł dzieła - Luzjady.

Mahabharata Epos indyjski

Vyasa

Mahabharata - najbardziej obszerny oraz jeden z najstarszych poematów epickich znanych ludzkości, powstały w starożytnych Indiach i zapisany w sanskrycie. Mahabharata liczy sto tysięcy ślok (dwu- i czterowierszy), jest osiem razy dłuższa od Iliady i Odysei razem wziętych. Epos ten opowiada o współzawodnictwie pomiędzy rodami Pandawów i Kaurawów zakończonym osiemnastodniową, wyniszczającą bitwą na polach Kurukszetry, świętego miejsca pielgrzymek w środkowych Indiach. W szeregach wojsk Pandu poczesne miejsce zajmuje Kryszna, syn królewskiej dynastii Jadu, który widząc zwątpienie i rezygnację swego przyjaciela Ardżuny, tuż przed rozpoczęciem bitwy udziela mu filozoficznego wykładu w formie Bhagawad Gity. Obejmująca ponad siedemset ślok "Pieśni Pana" (zapisana w części Mahabharaty zwanej Biszma Parwa) wyjaśnia w zwięzły sposób trzy podstawowe nurty jogi: karma (szkołę działania pozbawionego rezultatów karmicznych), dźnana (jogę wiedzy spekulatywnej) oraz bhakti (czyli bezinteresowne oddanie dla Najwyższego). Uważaną za Piątą Wedę (pańćana weda) Mahabharata ustanawia supremację Kryszny, jako summum bonum całego stworzenia i jednocześnie Najwyższego Osobowego Boga, powtarzając jednocześnie zawarte w literaturze pańćaratra takiej jak sadhana, czy moksza. Ze względu na dogłębność i rozciągłość tematów związanych z kultem Kryszny, Mahabharata uważana jest za "encyklopedię religii i filozofii wisznuizmu". (źródło : Wikipedia)

Młyn nad Jaworznikiem

Alfred Przybyłek

Młyn nad Jaworznikiem autorstwa Affreda Przybyłek, to bardzo ciekawa powieść historyczna o życiu w XIX wieku na terenach granicznych pomiędzy cesarstwami Rosji, Prus i Austrii. Fragmenty książki www.mlynnadjaworznikiem.pl Autor o książce: W atmosferze kultu pracy, rozwoju, wiary w zdobycze naukowe i kulturowe, w zgodzie z hasłami Pozytywistów polskich, czyli „pracy u podstaw i pracy organicznej”, wszelako w wierze w legendy, baśnie, przesądy i zjawiska nadprzyrodzone, toczy się życie społeczności opisane w książce. Jest druga połowa XIX wieku. Ludzie pomni skutków zniewolenia przez zaborców, skutków zrywów powstańczych, wspomagani skutecznie przez rosnącą świadomość, doskonalą organizacje życia społecznego, dostrzegają korzyści, jakie mogą płynąć z włączenia się, bardziej aktywnie w nurt nienotowanego od wieków rozwoju cywilizacyjnego Europy i Świata. Z godną podziwu aktywnością starają się nie pozostawać w ogonie fascynujących przemian dziejowych, lecz równać do najlepszych, święcie przekonani, że ta droga właśnie, którą wybierają, wiedzie do poprawy ich stopy życiowej, odzyskania upragnionej niepodległości, budowania wspólnej, lepszej przyszłości dla mieszkańców zaludniających ziemie po obu stronach Brynicy i Przemszy zarówno Czarnej jak i Białej, stanowiących po Kongresie Wiedeńskim (1815 r.) granicę, pomiędzy cesarstwami Rosji, Prus i Austrii.

Niedola Nibelungów

Autor nieznany

Niedola Nibelungów Wstęp Początek i powstanie epopei, której przekład podajemy, pokrywa tajemnica. W r. 1757 wydał profesor Bodmer w Zurychu z starego rękopisu drugą część niniejszego poematu pod tytułem: Zemsta Krymhildy, a Myller, profesor w Berlinie, wydrukował w r. 1782 cały poemat, korzystając z rękopisu przez Bodmera użytego (zwanego rękopisem A), a znajdującego się podówczas w bibliotece zamku Höhenems koło Bregencji (obecnie zaś w Monachium) i innego (C), również w Höhenems przechowanego, który dzisiaj należy do biblioteki książęcej w Donaueschingen. [...]Autor nieznanyAutor nieznany - hasło to odnosi się zarówno do utworów plastycznych i literackich, których autor pozostaje bezimienny, choć jest zapewne konkretną osobą, o której można by ustalić jakieś przypuszczalne informacje (jak np. o Gallu Anonimie czy Mistrzu Pięknej Madonny z Wrocławia), jak również do utworów będących najprawdopodobniej dziełem pewnej zbiorowości, np. cechu. W przypadku sztuk wizualnych szczególny rodzaj anonimowości zachowują autorzy tworzący w pracowniach wielkich mistrzów, wykonujący ich polecania, pomniejsze partie większych zamówień. Niemal detektywistyczne technologie, m.in.: badania wieku podłoża, prześwietlenie warstwy malarskiej podczerwienią, pozwalają współcześnie coraz lepiej identyfikować twórców. Czasami jednak można wskazać tylko krąg kulturowy twórcy, centrum artystyczne, pod którego wpływem autor tworzył oraz oszacować czas powstania dzieła. W przypadku literatury do dzieł o autorze zbiorowym zaliczyć można utwory ludowe lub niektóre dzieła starożytne, których powstanie ginie w mrokach dziejów: zrodzone w kulturze oralnej, były powtarzane i zapamiętywane przez kolejnych słuchaczy. Z czasem ktoś zapisywał zapamiętany utwór, niekiedy powstawało kilka niezależnych zapisów. Po epoce antycznej, kiedy twórczość miała zapewniać autorowi indywidualną, ,,imienną" nieśmiertelność - na początku średniowiecza za cnotę twórców uznawano anonimowość. Sztuka miała służyć chwale Boga, religii, kraju - instytucjom trwalszym od znikomego i mało istotnego jednostkowego bytu. Legendy, mity, wiele kronik czy pieśni - teksty ważne dla całych społeczności, to często dzieła, których autorów nie sposób wskazać.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Odyseja

Homer

"Odyseja" to poemat będący eposem heroicznym, którego autorstwo przypisuje się Homerowi. Jest to jeden z najstarszych zabytków literatury greckiej i europejskiej. Odyseja zaczyna się po 10 latach wojny trojańskiej. Odyseusz ciągle nie wraca do domu z wojny. Jego syn Telemach ma 20 lat i dzieli dom ze swą matką Penelopą i 108 młodymi ludźmi – zalotnikami, ubiegającymi się o jej rękę.

Odyseja

Homer

Ody­se­ja Pieśń pierw­sza Zgro­ma­dze­nie bo­gów. Ra­dy Ate­ny dla Te­le­ma­cha Mu­zo! Mę­ża wy­śpie­waj, co świę­ty gród Troi  Zbu­rzyw­szy, dłu­go błą­dził i w tu­łacz­ce swo­jej  Si­ła róż­nych miast wi­dział, po­znał ty­lu lu­dów  Zwy­cza­je, a co przy­gód do­świad­czył i tru­dów!  A co stra­pień na mo­rzach, gdy przy­szło za sie­bie  Lub za swe to­wa­rzy­sze sta­wić się w po­trze­bie,  By im po­wrót za­pew­nić! Nad si­ły on ro­bił,  Lecz dru­hów nie oca­lił: każ­dy z nich się do­bił  Sam, głup­stwem wła­snym. Cze­muż po­świę­co­ne sta­da  He­lio­so­wi po­ja­dła nie­sfor­na gro­ma­da? [...]HomerUr. VIII-VII w. p.n.e. Zm. Zm. VIII-VII w. p.n.e. Najważniejsze dzieła: Iliada, Odyseja Na temat Homera brak jednoznacznych informacji biograficznych i nie ma nawet pewności, czy Iliada i Odyseja miały jednego autora. W obydwu dziełach wyraźny jest wpływ tradycji ustnej, o czym świadczą powtarzające się formuły (np. stałe, rozbudowane określenia bohaterów). Pojawiały się zatem teorie, że Iliada i Odyseja stanowią zlepki anonimowych pieśni. Z drugiej strony kompozycja obydwu dzieł już w starożytności uchodziła za wzorcową. Homer, kimkolwiek był, wprowadza bowiem czytelnika od razu w środek akcji, wcześniejsze wydarzenia prezentując stopniowo w retrospekcjach. Iliada nie przedstawia nawet zdobycia Troi, kończąc się opisem pogrzebu Hektora - jednak smutny koniec miasta zostaje w w poemacie wielokrotnie przepowiedziany. Poza tym wiadomo, że Homer, kimkolwiek był, pisał dla publiczności znającej mity i legendy - a więc i dalszy przebieg akcji. Tradycyjnie uważa się, iż Homer żył w VIII w. p.n.e., kilkaset lat po wojnie trojańskiej (umiejscawianej zwykle w tzw. okresie archaicznym kultury greckiej). Już w starożytności trwał spór między siedmioma miastami, pragnącymi uchodzić za miejsce jego urodzenia (były to Argos, Ateny, Chios, Itaka, Kolofon, Pylos i Smyrna). Samo imię poety mogło oznaczać "zakładnika", "ślepca" (tradycja i oparte na niej dzieła sztuki przedstawiają go jako niewidomego, a w Odysei pojawia się postać ślepego dworskiego śpiewaka) bądź "tego, który składa razem" (a więc kompilatora pieśni aojdów, czyli wędrownych śpiewaków greckich). Homerowi przypisywane są również tzw. Hymny homeryckie (poświęcone poszczególnym bogom olimpijskim) oraz Batrachomyomachia (poemat heroikomiczny o wojnie żab z myszami, parodiujący Iliadę), prawdopodobnie jednak są to dzieła późniejsze. Właściwie wiadomo tylko jedno: Iliada i Odyseja stanowią najstarsze zachowane dzieła greckiej poezji epickiej i poprzedzają dzieło Hezjoda. Z pewną emfazą twierdzono nawet, że od Iliady zaczyna się grecka tożsamość kulturowa. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Odyseja. The Odyssey. L'Odyssée

Homer

"Homer / Homre / : Odyseja / The Odyssey / L'Odyssée / Odisieja - Tekst Text Texte : Polski / Englisch / Français /  Russkij. Tekst eposu starogreckiego w czterech językach. Odyseja epos grecki, przypisywany Homerowi, oparty na antycznej ustnej tradycji epickiej, a w formie pisanej istniejący przypuszczalnie od VIII wieku p.n.e. Odyseja opowiada o powrocie do domu bohatera wojny trojańskiej Odyseusza, który po owej wojnie, w której odgrywał główną rolę, przez dziesięć lat usiłuje wrócić na swoją wyspę Itakę, do żony Penelopy. The Odyssey is one of two major ancient Greek epic poems attributed to Homer. It is, in part, a sequel to the Iliad, the other work ascribed to Homer. The poem is fundamental to the modern Western canon, and is the second oldest extant work of Western literature, the Iliad being the oldest. It is believed to have been composed near the end of the 8th century BC, somewhere in Ionia, the Greek coastal region of Anatolia. (http://en.wikipedia.org/wiki/Odyssey) LOdyssée relate le retour chez lui du héros Ulysse, qui, aprs la guerre de Troie dans laquelle il a joué un rôle déterminant, met dix ans revenir dans son île d'Ithaque, pour y retrouver son épouse Pénélope, qu'il délivre des prétendants, et son fils Télémaque. Au cours de son voyage sur mer, rendu périlleux par le courroux du dieu Poséidon, Ulysse rencontre de nombreux personnages mythologiques, comme la nymphe Calypso, la princesse Nausicaa, les Cyclopes, la magicienne Circé et les sirnes. (http://fr.wikipedia.org/wiki/Odyssée, (http://ru.wikipedia.org/wiki/"

Odyseja. Wydanie ilustrowane

Homer

Epos grecki, oparty na antycznej ustnej tradycji epickiej, śpiewany przez Homera wierszem (tzw. heksametrem). Składa się z 24 pieśni. Pierwsze poświęcone są wędrówce Telemacha, syna Odyseusza, ojcu z kolei poświęcone są pozostałe księgi. Odyseja zaczyna się po zakończeniu dziesięcioletniej wojny trojańskiej. Odyseusz przez lata nie wraca z wojny do domu. Jego syn, 20-letni Telemach, dzieli dom z matką Penelopą. W ich siedzibie przebywa też 108 natarczywych zalotników, ubiegających się o rękę Penelopy i mających nadzieje na tron. Opiekunka Odyseusza, Atena, o jego przeznaczeniu rozmawia z najważniejszym z bogów - Zeusem - w momencie gdy Posejdona (boga niechętnego Odyseuszowi) nie ma na Olimpie. Atena przekonuje Telemacha, by szukał wieści o swym ojcu. Późniejsze pieśni to  historia Odyseusza. W swojej powrotnej wędrówce trafia on kolejno na wyspę cyklopa Polifema, wyspę syren, wyspę zamieszkaną przez nimfę Kalipso. Przez cały ten czas Penelopa trzyma zalotników z dala od siebie. Obiecała, że wybierze jednego z nich, gdy skończy tkać sukno pogrzebowe dla  Leartesa. Jednakże każdej nocy rozpruwa pracę z poprzedniego dnia…   W połowie III w. p.n.e. poemat został przetłumaczony na łacinę przez Lucjusza Liwiusza Andronika. Był to pierwszy przekład w literaturze europejskiej.