Vladimir Nabokov i jego synestezyjny świat

Anna Ginter

Vladimir Nabokov (1899–1977) w tekstach autobiograficznych i wywiadach przyznawał, że posiada niezwykły dar doświadczania wrażeń kolorystycznych podczas słuchania i artykulacji głosek reprezentujących poszczególne litery alfabetu. Twierdził, że bodźcem dla owych doznań są nakładające się na siebie skojarzenia wzrokowe, smakowe, dotykowe i słuchowe. Nie wyczerpują one jednak palety synestezyjnych doznań autora „Lolity”. Jak pokazują teksty jego powieści i opowiadań, barwnymi odcieniami mienią się imiona bohaterów i nazwy miejscowości, a cyfry i dni tygodnia mogą przybrać postać człowieka lub zwierzęcia. Wobec tak wielkiej różnorodności zjawisk synestezyjnych obecnych w twórczości pisarza autorka książki stawia sobie za cel zaprezentowanie bogactwa tego świata, nasyconego wrażeniami wzrokowymi, smakowymi i dotykowymi oraz zapachami, dźwiękami i emocjami, które zapewniają wielowymiarowość odbioru jego dzieł. Wyjaśnieniu mechanizmów łączenia przedstawionych w tekstach utworów wrażeń zmysłowych, pojęć i idei z doświadczeniami percepcyjnymi posłużyły najnowsze wyniki badań nad synestezją, prowadzonych w zakresie psychologii, medycyny, a także nauk neuronalnych.