Windykacja, termin prawniczy: sądowe dochodzenie przez właściciela zwrotu rzeczy od kogoś, kto nią włada. Etymologia - łac. vindicatio: 'roszczenie; obrona konieczna; zemsta' od vindicare 'dochodzić własności; uwalniać (się); karać; mścić się' od vindex 'obrońca; mściciel'; Zarówno kryzys gospodarczy, jak i postępujący zanik uczciwości skutkowały wzrostem liczby niespłacanych zobowiązań. Coraz częściej wynikiem pozornie korzystnej transakcji pozostaje nieopłacona faktura VAT lub sądowy nakaz zapłaty generujący jedynie dodatkowe koszta obsługi prawnej. Przedsiębiorca stoi wtedy przed dylematem: wykrzyczeć dłużnikowi w złości co o nim myśli, albo w ciszy przeboleć stratę i odnotować ją w księgach rachunkowych. W obu przypadkach efekt finansowy będzie mizerny. Trzecie wyjście, to powierzenie procesu egzekucji wierzytelności profesjonaliście windykatorowi. Nie może to być jednak przypadkowa osoba, uzurpująca sobie prawa do posługiwania się nazwą tego zawodu. Specjalista nie egzekwuje bowiem długów ani groźnym wyglądem, ani brudnymi sztuczkami przekraczającymi granice prawa i etyki. Dysponuje za to fachową wiedzą z zakresu prawa materialnego i proceduralnego cywilnego, podatkowego, karnego i upadłościowego, psychologii i ekonomii, a nie rzadko też kryminalistyki. Tylko wykorzystanie takich narzędzi zagwarantuje w XXI wieku nie tylko maksymalnie skuteczną egzekucję, ale i spokój wierzyciela. Domeną specjalisty są głównie zatory finansowe w rozliczeniach pomiędzy przedsiębiorstwami. Nie rozwiążą ich metody znane z filmów gangsterskich, a co najwyżej sprowadzą kłopoty o jakich wierzycielowi się nawet nie śniło. Nie przestraszy też zawodowego oszusta przekazanie egzekucji wielomilionowej kwoty podmiotowi wyspecjalizowanemu w telefonicznym i pocztowym nękaniu nieświadomych swych praw, zwykle niemajętnych, szarych konsumentów. Trudno w ogóle wskazane powyżej rozwiązania nazwać windykacją w dzisiejszym tego słowa znaczeniu. Etyka, prawo i psychologia to podstawy warsztatu współczesnego windykatora. Pomijając aspekty moralne, to się po prostu opłaca. Poznając na kolejnych stronach niniejszego podręcznika meandry zawodu czytelnik sam dostrzeże jak wiele mechanizmów należy uruchomić, by skłonić niesolidnego kontrahenta do zwrotu gotówki. Próby chaotycznego nękania mają w tej branży szansę powodzenia równą stworzeniu romantycznego poematu w wyniku losowego uderzania przez orangutana w klawiaturę maszyny do pisania. Prawidłowe wezwanie do zapłaty, zabezpieczenie materiału dowodowego, przygotowanie pozwu, uzyskanie korzystnego orzeczenia sądowego pierwszej i zwykle drugiej instancji, następnie klauzuli wykonalności, przekazanie sprawy do komornika wraz z samodzielnym wskazaniem składników majątku dłużnika, z którego należy przeprowadzić egzekucję roszczenia w drodze najczęściej licytacji itp. Tak, zakres podstawowych czynności procesu windykacyjnego potrafi przerazić. A jest to jedynie drobny odcinek niezbędnej niekiedy do przejścia ścieżki. Z tego powodu wzrasta zapotrzebowanie na wyspecjalizowane kadry zdolne do samodzielnego, legalnego i skutecznego egzekwowania należności. Przedstawiony w niniejszej publikacji model zawodowy oparłem na bazie własnej 10-letniej praktyki, odbytej zarówno na stanowiskach wykonawczych jak i kierowniczych w branżach obsługi windykacyjnej, prawnej i detektywistycznej. Szczególnie podręcznik ten znajdzie zastosowanie w małych przedsiębiorstwach, w których właściciel samodzielnie odpowiada za proces odzyskiwania należności. Pełnił wówczas będzie funkcję swoistego poradnika, prowadzącego krok po kroku przez egzekucję długu. Od wstępnej oceny wierzytelności i prawdopodobieństwa odzyskania utraconych pieniędzy, przez prawem wymagane prawidłowe wezwanie do zapłaty, postępowanie sądowe, egzekucję komorniczą, a w niektórych przypadkach po sytuacje tak skrajne, jak upadłość dłużnika, odliczenie poniesionych strat od podatku lub wszczęcie postępowania karnego. Nieocenione przy tym będą wzory pism niezbędnych w poszczególnych stadiach windykacji. Dla osób planujących karierę w sektorze egzekucji należności książka ta stanowić będzie kompletny kurs do nauki zawodu, a w sytuacjach awaryjnych, także schemat wskazujący kierunek działania prawidłowego zarówno z praktycznej, prawnej, jak i etycznej perspektywy. Nie sposób bowiem wyobrazić sobie dzisiaj samodzielnego windykatora nie operującego chociażby w podstawowym zakresie zawartą w niniejszym opracowaniu wiedzą fachową. Niejednokrotnie podmioty gospodarcze dysponują własnymi działami księgowymi lub prawnymi, a mimo tego korzystają dodatkowo z usług zewnętrznych kancelarii. Takie marnotrawienie środków wynika z mało uświadomionej, a ogromnej, różnicy pomiędzy zawodami np. radcy prawnego i windykatora. Niepotrzebnie natomiast oddziela się ten sektor od specjalistów ds. rachunkowości, gdyż to właśnie ich wiedza umożliwia najskuteczniejszą, najszybciej podjętą interwencję. Podstawy wyniesione ze studiów prawniczych lub ekonomicznych uzupełnione praktycznymi aspektami zawodu windykatora takimi jak sposoby poszukiwania majątku dłużnika na potrzeby egzekucji komorniczej, zabezpieczą w zupełności interesy nowoczesnego przedsiębiorstwa. Ponoszone dotychczas koszty egzekucji można więc obniżyć do zera, obligując jednak wybranych pracowników do zapoznania z treścią podręcznika i stosowania jego prostych wytycznych. Opracowanie służyć więc będzie indywidualnemu doskonaleniu na drodze do samodzielnej, usługowej działalności windykacyjnej, jak i w charakterze obowiązkowej lektury dla pracowników wewnętrznych działów prawnych lub rachunkowości. W sytuacji krytycznej wspomoże samodzielnego wierzyciela jako ściągawka, w walce o należne pieniądze. A także stanowić może swoisty oręż obronny dla dłużnika. Jedynie znając metody przeciwnika można stawić skuteczny opór i przewidzieć przyszłe działania egzekutorów długów. Zapraszam Państwa do lektury. Kazimierz Turaliński SPIS TREŚCI Wstęp Dział I - Zarys windykacji 1) Zawód - windykator 2) Dlaczego ludzie nie spłacają swoich długów? 3) Podstawy windykacji 4) Ekonomika postępowania egzekucyjnego 5) Prawne unormowanie wymagalności długu 6) Przerwanie i odnowienie biegu przedawnienia 7) Odsetki 8) Umowa zlecenia windykacji Dział II - Etapy i techniki windykacji 9) Windykacja zdalna telefoniczna 10) Windykacja polubowna 11) Windykacja polubowna - Taktyka 12) Windykacja sądowa cz. 1 Przed wytoczeniem procesu 13) Windykacja sądowa cz. 2 Tryb postępowania 14) Windykacja sądowa cz. 3 Właściwość sądu 15) Windykacja sądowa cz. 4 Pozew 16) Windykacja komornicza 17) Opłaty komornicze 18) Lokalizacja majątku dłużnika cz. 1 Działania komornika 19) Lokalizacja majątku dłużnika cz. 2 Działania windykatora 20) Egzekucja komornicza z nieruchomości: opis i oszacowanie 21) Egzekucja komornicza z nieruchomości: licytacja 22) Podział sumy uzyskanej z egzekucji 23) Ograniczenia egzekucji komorniczej 24) Windykacja pokomornicza 25) Aspekty podatkowe nieściągalnych wierzytelności 26) Upadłość 27) Układ i podział uzyskanych środków Dział III - Windykacja - przepisy karne 28) Przestępstwa popełniane na szkodę wierzycieli 29) Przestępstwa najczęściej popełniane w obrocie gospodarczym 30) Inne przepisy karne spotykane w praktyce windykacyjnej 31) Praktyka procedury karnej w windykacji Dział IV - Wzory pism procesowych i innych dokumentów 1. Umowa windykacji 2. Pełnomocnictwo - podmiot z osobowością prawną 3. Pełnomocnictwo - osoba fizyczna 4. Umowa powierzenia przetwarzania danych osobowych 5. Karta dłużnika 6. Substytucja pełnomocnictwa 7. Ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty 8. Cesja wierzytelności 9. Oświadczenie o dokonaniu cesji 10. Uznanie zobowiązania 11. Pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym 12. Pozew o zapłatę w postępowaniu upominawczym 13. Pozew o zapłatę 14. Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej 15. Wniosek o nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności 16. Wniosek o wszczęcie egzekucji 17. Wniosek o dokonanie opisu i oszacowanie nieruchomości w sprawie egzekucyjnej 18. Wniosek o wyznaczenie drugiego terminu licytacji nieruchomości 19. Wniosek o przejęcie nieruchomości na własność 20. Skarga na komornika 21. Wniosek o wyjawienie majątku 22. Zawiadomienie o planowanej korekcie podatku VAT 23. Zawiadomienie o dokonanej korekcie podatku VAT (Naczelnik Urzędu Skarbowego) 24. Zawiadomienie o dokonanej korekcie podatku VAT (Dłużnik) 25. Wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości bez możliwości zawarcia układu 26. Wniosek zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym 27. Sprzeciw wierzyciela do listy wierzytelności 28. Zarzut wierzyciela do planu podziału funduszów masy 29. Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu 30. Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa 31. Wniosek dowodowy (postępowanie karne) 32. Deklaracja wekslowa 33. Wezwanie do wykupu weksla Wykaz aktów prawnych