Szczegóły ebooka

Parafernalia. O rzeczach i marzeniach

Parafernalia. O rzeczach i marzeniach

Aleksander Nawarecki

Ebook

Tytułowe „parafernalia”, to rzeczy osobiste, rzeczom bowiem, a ściślej: ich literackiej reprezentacji poświęcona jest cała książka. Autor odkrywa w dziejach sztuki europejskiej proces stopniowej „emancypacji” przedmiotu. Skupiając się na poezji, pokazuje, jak zwykła rzecz „wyzwala się” ze służby ideom i konwencjom, jak przedmiot staje się podmiotem. Teza ta  sformułowana w studium O rzeczach (1993) po kilku latach doczekała się potwierdzenia w światowej humanistyce jako „zwrot ku rzeczom”.

Większość wywodu dotyczy przemian liryki polskiej XX wieku: od twórczości grupy Skamander (ranga życia codziennego), przez satyry Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (groteskowość okupacyjnych realiów), aż po świadectwa uwięzienia w tandecie PRL-u (o czym artyści i historycy próbowali zapomnieć). Książka zawiera wizerunki pisarzy i ich wyobraźni materialnej, każdy portretowany jest z właściwym sobie atrybutem: Józef Wittlin z „łyżką zupy”, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska z „pasem ratunkowym”, Jan Lechoń wśród rekwizytów samobójczej śmierci, Jarosław Iwaszkiewicz – na stosie gratów kojarzonych z pochówkiem. Najbardziej wrażliwy na cywilizacyjne szczegóły, Julian Tuwim, w otaczających go  meblach, domowych sprzętach i zawartości szuflad wyczuwał magiczne moce. Na prawach gościa pojawia się w książce mistrz konkretu, twórca Blaszanego bębenka, Günter Grass. W zakończeniu zabrzmi ton osobisty, z dziecięcych lektur autora wyłoni się mikrokosmos czarujących drobiazgów. Książka napisana żywo i przystępnie może dotrzeć do każdego, bo któż nie zna się na rzeczach?

Spis treści

 

Wstęp / 7

 

Część pierwsza

Rzeczy i marzenia skamandrytów

 

Wprowadzenie. „Po cóż daleko szukać?” / 15

Rozdział I: O rzeczach / 21

Rozdział II: Łyżka zupy Józefa Wittlina / 71

Rozdział III: Od harfy do megafonu. Muzyka w poezji Juliana Tuwima / 103

Rozdział IV: Akwatyki. Woda i przedmioty Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej / 139

Rozdział V: Skok-inscenizacja. O wierszach ostatnich Jana Lechonia / 167

Rozdział VI: Grzebanie w rzeczach Jarosława Iwaszkiewicza / 193

Postscripta Tuwimowskie / 219

  • Postscriptum I: Kwiaty polskie, graty polskie / 219
  • Postscriptum II: Requiem na lepie. O Musze Juliana Tuwima / 229

 

Część druga

Rzecz o Grassie, Grass o rzeczach

 

Rozdział I: Harfa epickiego rapsoda i blaszany bębenek / 249

Rozdział II: Sznurki pielęgniarza. Drobne przedmioty i wielkie sprawy w Blaszanym bębenku / 257

 

Część trzecia

Przedmioty w stanie podejrzenia

 

Rozdział I: „Jak urządzić mieszkanko?” Okupacyjna codzienność w poezji Baczyńskiego / 267

Rozdział II: Rzeczy pospolite i PRL / 283

 

Zakończenie. Parafernalia. Życie moje wśród rzeczy / 309

 

Nota bibliograficzna / 335

Indeks osobowy / 337

 

Summary / 349

Zusummenfassung / 350

  • Tytuł: Parafernalia. O rzeczach i marzeniach
  • Autor: Aleksander Nawarecki
  • ISBN: 978-83-801-2360-1, 9788380123601
  • Data wydania: 2016-08-29
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_08oq
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego