E-book details

Transcendentalny i nietranscendentalny sens jedności w  myśli XIII wieku na tle filozoficznej tradycji

Transcendentalny i nietranscendentalny sens jedności w myśli XIII wieku na tle filozoficznej tradycji

Jan Kiełbasa

Ebook
Studia nad transcendentalnym sensem jedności (i - odpowiednio - nad jej sensami nietranscendentalnymi), zwłaszcza związane z badaniem odległej epoki w dziejach filozofii (a taką niewątpliwie jest wiek XIII - złoty wiek scholastyki, a zarazem archiwum myśli dawno przebrzmiałych, zapomnianych, zdekonstruowanych", tak martwych i niezrozumiałych jak łacina, w której je zapisano), można uznać za intelektualną ekstrawagancję, anachronizm, świadomą marginalizacje. Autor nie obiecuje, że wystąpi tu z jakimiś rewolucyjnymi odkryciami, że dokona jakiegoś modernizującego" przekładu starych problemów i starego dyskursu na któryś z powszechnie akceptowanych dyskursów filozofii współczesnej. Wyznacza sobie nieco skromniejsze zadanie: poszerzenie zwyczajowo zakreślanego pola badawczego, włączenie w nie postaci, dzieł i problemów z reguły niezauważanych bądź takich, które wciąż nie doczekały się gruntownej analizy, choć zasługują na poważny namysł. Wydaje się bowiem, że do tej pory nie przeprowadzono kompleksowego badania poświęconego wyłącznie zagadnieniu jedności w myśli XIII wieku, zwłaszcza zaś rozpoznaniu i skonfrontowaniu z sobą różnych wariantów jej transcendentalnych i nietranscendentalnych znaczeń. Może wynikiem proponowanej tu analizy będzie odkrycie, że ta domniemana średniowieczna prehistoria filozofii skrywa nie tylko skamieliny i muzealne eksponaty, ale także żywą myśl filozofa, z którym można nawiązać dialog, wejść w spór, szukać prawdy. Ubocznym zamysłem tej rozprawy jest bowiem zarówno upowszechnienie pewnej partykularnej wiedzy, jak i przybliżenie stylów myślenia i sposobów argumentowania właściwych tamtej odległej epoce, krótko mówiąc - przybliżenie tego, co Gilson przed laty nazwał duchem filozofii średniowiecznej".
Wstęp 7

Rozdział I: Antycypacje 11
1. Platon 12
2. Arystoteles 15
3. Dziedzictwo Platona 17
4. Neoplatonicy: Plotyn 19
5. Neoplatonicy: Proklos 22
6. Neoplatonicy: Pseudo-Dionizy Areopagita 23
7. Księga o przyczynach 25
8. Augustyn 27
9. Boecjusz 30
10. Dominik Gundisalvi i De unitate 32
11. Awicenna 35
12. Mojżesz Majmonides 38

Rozdział II: U początków refleksji nad transcendentalnym sensem jedności, prawdy i dobra. Summa de bono Filipa Kanclerza 41

Rozdział III: Porządkowanie znaczeń jedności w Summa fratris Alexandri 45

Rozdział IV: Albert Wielki 51
1. Porządkowanie znaczeń jedności 51
2. Jedność transcendentalna a nadawanie formy 57

Rozdział V: Tomasz z Akwinu 65
1. Wywodzenie transcendentaliów z bytu. Dodawanie realne a dodawanie pojęciowe 65
2. Krytyczny dialog z tradycją 69
3. Niezbędne uściślenia dotyczące relacji między jednością a wielością. Jedność transcendentalna a liczba 75
4. Czy jedność transcendentalna ma wyłącznie sens negatywny? Jedność jako doskonałość i czynnik doskonalący 78

Rozdział VI: Jedność i jej aporie w rozumieniu Sigera z Brabantu 81

Rozdział VII: Henryka z Gandawy dialektyka jedności i wielości 95

Rozdział VIII: Jedność transcendentalna a struktura bytu. Jedność formy i jedność istnienia według Idziego Rzymianina 105

Rozdział IX: Jedność, jednostka, jednostkowienie w ujęciu Gotfryda z Fontaines 111

Rozdział X: Bonawentura z Bagnoreggio: jedność transcendentalna, jedność w Bogu, jedność w świecie stworzonym 123

Rozdział XI: Odrębne stanowisko Piotra Olivi: w poszukiwaniu pozytywnego sensu jedności. Jedność a miara 133

Zakończenie 139
Bibliografia 141
Indeks osobowy 147
Indeks rzeczowy 149

  • Title: Transcendentalny i nietranscendentalny sens jedności w myśli XIII wieku na tle filozoficznej tradycji
  • Author: Jan Kiełbasa
  • ISBN: 978-8-3233-9016-9, 9788323390169
  • Date of issue: 2014-05-16
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_0b0l
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego