E-book details

Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki. T. 1

Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki. T. 1

red. Ewa Jaskółowa, red. Danuta Krzyżyk, red. Bernadeta Niesporek-Szamburska, red. Małgorzata Wójcik-Dudek

Ebook

„W pierwszym tomie zgromadzono artykuły podzielone na pięć tematycznych rozdziałów, rozpoczynając od diagnoz, oczekiwań i prognoz. Treść rozdziału pierwszego: Edukacja humanistyczna — dziś i jutro. Diagnoza — oczekiwania — prognozy jest kontynuacją problematyki wskazanej w trakcie I Kongresu Dydaktyki Polonistycznej, zorganizowanego przez polonistów z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (noszącego metaforyczny tytuł Polonistyka dziś, kształcenie dla jutra). W tej części zamieszczono artykuły, które są świadectwem troski autorów o kształt współczesnej i przyszłej humanistyki, zawarto w niej głosy krytyczne w związku z sytuacją neoliberalnej polityki państwa wobec szkolnictwa, kultury i humanistyki, obok głosów wskazujących na nowe rozumienie jej zadań, których powinność (w większym niż do tej pory stopniu) stanowi komponenty przygotowania do życia i pracy w nowym środowisku cyfrowym. W drugim rozdziale zatytułowanym Między szkołą a uniwersytetem. Kształcenie przyszłego polonisty zgromadzono te wystąpienia i wypowiedzi uczestników Kongresu, w których zaprezentowano posłannictwo uniwersytetu wobec szkoły, a także rozważania o konkretnych rozwiązaniach proponowanych w dydaktyce akademickiej z refleksją na temat budowania świadomości nauczyciela i humanistycznego wychowania ucznia. W rozdziale trzecim zamieszczono artykuły, których autorzy prezentują stanowiska wobec nieuchronnie zmieniającej się sytuacji nauk humanistycznych, a zwłaszcza polonistyki, która już dawno przestała być wyłącznie dziedziną zajmującą się językiem i literaturą, ale stała się elementem szeroko rozumianej kultury. Dlatego jest w niej obecna refleksja komparatystyczna z uwzględnieniem różnych sposobów jej rozumienia i uprawiania. Odwołując się do słynnej Baumanowskiej kategorii „płynnej nowoczesności”, rozdział trzeci zatytułowano Płynne granice polonistyki — komparatystyka szkolna i uniwersytecka. Czwarty rozdział poświęcony został zagadnieniom językoznawczym i językowym w refleksji akademickiej i w szkolnej realizacji problemów z nimi związanych. Język polski w dydaktyce polonistycznej to tytuł tej części, ogólny i wskazujący na szerokie spektrum problemów, jakie się w nim mieszczą. Z jednej bowiem strony znajdujemy w nim apel o przywrócenie słowom ich wartości, a z drugiej — prezentację sytuacji nauczyciela polonisty w świecie ponowoczesnym, gdy zostaje on zmuszony do pełnienia funkcji usługowych. W tej części publikacji zamieszczono także referaty pokazujące wzajemne relacje między językiem i kulturą, a także wypowiedzi, które podkreślają konieczność wzmacniania językowej świadomości ucznia, by mógł on uczestniczyć w kulturze. W konsekwencji bowiem jest to zawsze budowanie świadomości społeczeństwa, które będzie umiało rozpoznawać metody manipulacji prawdą i bronić się przed narzucaniem poglądów. Świadomość językowa, dobre rozumienie słów pozwalają na obronę wyznawanych wartości, ponieważ kształcą umiejętność logicznego myślenia i wysławiania się. Tom pierwszy zamyka rozdział, w którym znalazły się teksty z zakresu glottodydaktyki, podnoszące kwestie zderzania przez język kultury własnej z inną, odmienną od swojej, co nie oznacza jej mniejszej wartości. W rozdziale zatytułowanym Język polski w kontaktach: między kulturą własną i obcą pokazano problemy ważne dla sposobu funkcjonowania w świecie wielokulturowym, który w coraz większym stopniu dotyczy także Polski, więc warto, by młodzi ludzie, mając świadomość odmienności w świecie, traktowali je jako bogactwo i szansę dla siebie i innych. Chodzi też zatem o budowanie empatii i o próby zrozumienia wszelkich odmienności: etnicznej, kulturowej czy egzystencjalnej.” (fragment Wstępu)

Spis treści

 

Wprowadzenie. Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie (Ewa Jaskółowa, Tadeusz Zgółka i Redaktorki) / 11

Rozdział 1 Edukacja humanistyczna — dziś i jutro. Diagnoza — oczekiwania — prognozy

Barbara Myrdzik, Iwona Morawska, Małgorzata Latoch-Zielińska: Co ma wspólnego polonistyka z innymi naukami? O przekraczaniu granic / 21

Jolanta Fiszbak, Adam Mazurkiewicz: Zanim założenia „nowej humanistyki” staną się podstawą świadomego działania polonisty / 39

Anna Janus-Sitarz: Humanistyka w poszukiwaniu zaginionego czytelnika / 55

Marek Pieniążek: Polonistyka szkolna w przestrzeni afektywnej / 67

Marta Rusek: Wizje i rewizje edukacji polonistycznej. Wstępne rozpoznania / 83

Sławomir Jacek Żurek: Polonistyczne badania edukacyjne — perspektywy 2016—2020 / 95

Lidia Wiśniewska: Odpowiedzialność w warunkach szkoły-marketu. Głosy z III i IV Forum Edukacyjnego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza / 105

 

Rozdział 2 Między szkołą a uniwersytetem. Kształcenie przyszłego polonisty

Agnieszka Rypel

Wzorzec osobowy nauczyciela polonisty we współczesnej rzeczywistości edukacyjnej / 119

Maria Kwiatkowska-Ratajczak: Dydaktyka akademicka w dobie kultury konwergencji / 125

Małgorzata Krzysztofik: Teksty kultury w dydaktyce uniwersyteckiej i w szkole wobec przemian modelu edukacji ponadgimnazjalnej / 139

Ryszard Waksmund, Dorota Michułka: Antropologia dzieciństwa jako przedmiot akademicki (w programie specjalizacji nauczycielskiej) / 153

Sławomir Jacek Żurek: Komponent dydaktyczny studiów doktoranckich w zakresie literaturoznawstwa — specjalność filologia polska (2010—2014). Wnioski z zastosowania innowacji programowych / 167

Agnieszka Kania: Muzeum, miejsce pamięci i genius loci w kształceniu kulturowym przyszłego nauczyciela polonisty / 181

Małgorzata Gajak-Toczek: (Nie)trudne rozmowy o starości ze studentami polonistyki / 195

Piotr Kołodziej: Nauczyciel czy „uczyciel”? Polonista wobec sytuacji uczenia (się). Refleksja nie tylko etymologiczna / 213

Danuta Łazarska: Nastolatek jako podmiot relacyjny. O uczniowskiej potrzebie budowania

dialogu z nauczycielem mądrości / 229

Elżbieta Mazur: Guwernantka — portret literacki, (ko)repetycje i możliwości / 243

 

Rozdział 3 Płynne granice polonistyki — komparatystyka szkolna i uniwersytecka

Teresa Kostkiewiczowa: Komparatystyka w naukach filologicznych i w edukacji polonistycznej / 259

Tadeusz Sławek: Spojrzenie komparatystyczne / 265

Lidia Wiśniewska: Komparatystyka: dwoistość metody i synkretyzm praktyki / 269

Anna Ślósarz: Dydaktyka polonistyczna jako komparatystyka / 283

Andrzej Hejmej: Era komparatystyki kulturowej / 299

 

Rozdział 4 Język polski w dydaktyce polonistycznej

Aldona Skudrzyk: Przywrócić wartość słowom — podstawowe zobowiązanie polonistycznej

Edukacji / 307

Jadwiga Kowalikowa: Edukacja językowa dla rozwijania uczniowskich kompetencji jako operacyjnych oraz perspektywicznych celów kształcenia / 315

Jolanta Nocoń: Szkolny polonista na usługach rynku pracy? O kształceniu językowo-

komunikacyjnym w czasach (po)nowoczesnych / 329

Ewa Horwath: Katedra uniwersytecka zaprasza… O wykorzystaniu badań językoznawców

w dydaktyce szkolnej / 343

Ewa Nowak: Od słowa do znaczenia. Wykorzystanie wiedzy językowej w interpretacji tekstu / 357

Marta Szymańska: Język jako narzędzie komunikacji w społeczeństwie. Perspektywa

socjolingwistyczna w podręcznikach do języka polskiego dla

szkoły podstawowej / 369

Urszula Kopeć: Nauczyć wyrażania miłości. Problemy teoretyczne i praktyczne / 385

Krzysztof Koc: Tajemnice świata i człowieka — o edukacyjnej wartości reportażu w szkolnej polonistyce / 397

Beata Udzik: Opowiadanie i rozprawka. Szkolne formy wypowiedzi a sprawność językowa uczniów (doniesienie z badań) / 413

Tomasz Nowak: Gramatyka w komputerze. O dydaktycznych pożytkach płynących ze spotkań lingwistyki z informatyką / 429

Zofia Pomirska: Popularyzowanie czytania i czytelnictwa wśród uczniów ze specjalnymi

trudnościami w czytaniu (z dysleksją rozwojową) / 447

Katarzyna Grudzińska: Reguły konwersacyjne a struktura wybranych dialogów w powieści

młodzieżowej Małgorzaty Musierowicz Brulion Bebe B — propozycja edukacyjna / 461

Paulina Osak: Językowy obraz świata a interpretacja: Janusz Stanisław Pasierb Morze, obłok i kamień / 475

Karolina Kwak: Zatarte granice i kółka na wodzie, czyli głosy Młodych w sprawie dam i rycerzy / 489

 

Rozdział 5 Język polski w kontaktach: między kulturą własną i obcą

Małgorzata Karwatowska: Obcy, Inny w dyskursie nauk humanistycznych / 505

Zofia Budrewicz, Maria Sienko: Polonistyki regionalnej szanse na dialog międzykulturowy / 527

Tomasz Jelonek: Nazwy terenowe a kształtowanie wiedzy uczniów o ich małej ojczyźnie / 545

Anna Kietlińska, Elżbieta Awramiuk: Szkolny polonista w dobie powszechnej znajomości języków obcych / 557

Elżbieta Grabska-Moyle: Gramatyka w polskich szkołach sobotnich. Oczekiwania i potrzeby

uczniów a zamierzenia i działania nauczycieli / 573

Anna Suchodolska: Polska polityka językowa wobec obcokrajowców: strategie zapewnienia

asymilacji / 587

Romuald Cudak, Wioletta Hajduk-Gawron: Problematyka adaptacji tekstu w edukacji literackiej cudzoziemców / 603

Anna Ślósarz: Multimedialne moduły tematyczne, czyli holistyczny potencjał w nauczaniu języka ojczystego / 617

Agnieszka Handzel: Content and Language Integrated Learning w edukacji polonistycznej

— kształcenie uczniów reemigrantów / 635

Anna Mikulska: Problemy językowe studentów chińskich uczących się języka polskiego

jako obcego — próba analizy / 647

  • Title: Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki. T. 1
  • Author: red. Ewa Jaskółowa, red. Danuta Krzyżyk, red. Bernadeta Niesporek-Szamburska, red. Małgorzata Wójcik-Dudek
  • ISBN: 978-83-8012-953-5, 9788380129535
  • Date of issue: 2017-11-13
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_0o1h
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego