Szczegóły ebooka

Historia duchowości. Czas ojców Kościoła

Historia duchowości. Czas ojców Kościoła

Jan Słomka

Ebook

Ta książka jest adresowana przede wszystkim do teologów, a zwłaszcza wykładowców teologii duchowości. Może być pomocna przy układaniu wykładów z historii duchowości chrześcijańskiej. Prawdopodobnie będzie także interesują lekturą dla wszystkich zainteresowanych życiem duchowym, ale jednak zakłada ona pewną wiedzę z zakresu historii Kościoła i teologii.

Chrześcijaństwo zrodziło się na styku dwóch światów: żydowskiego i grecko-rzymskiego, a więc historia jego duchowości musi rozpoczynać się od próby opisu życia duchowego tych dwóch obszarów kulturowych.

W tym opracowaniu wyróżniono dwa nurty duchowe, które rozwijają się od początku życia Kościoła. Pierwszy jest nastawiony bardzo eschatologiczne, sławi męczeństwo i traktuje to ziemskie, życie doczesne, jako etap przejściowy, któremu nie warto poświęcać wiele uwagi. Drugi nurt również buduje duchowość na obietnicy zmartwychwstawania i uznaje, że gotowość na męczeństwo jest obowiązkiem chrześcijanina, ale większy nacisk kładzie na osiąganie doskonałości już tutaj, na ziemi. Ten nurt odwołuje się do filozofii greckiej, ceni także istniejące struktury państwa i wskazuje, że chrześcijanin właśnie ze względu na swoją wiarę jest dobrym obywatelem państwa.

Taki podział i wyeksponowanie oraz sama nazwa nurtu mądrościowo – obywatelskiego są nowością: nie pojawiały się do tej pory w opracowaniach historii duchowości pierwszych wieków Kościoła.

Wyróżnikiem duchowości chrześcijańskiej jest ideał dziewictwa i bezżenności. Ten ideał również został przedstawiony w kontekście kulturowym.

Od początku czwartego wieku duchowość chrześcijańska została zdominowana przez monastycyzm. Był to najpierw monastycyzm indywidualny, pustelniczy o bardzo specyficznej duchowości. Niemal równolegle rozwinął się monastycyzm wspólnotowy, którego duchowość przedstawiają reguły.

Omówione zostały także dwie spośród wielu błędnych dróg duchowości pierwszych wieków chrześcijaństwa: pelagianizm i manicheizm. Zostały one wybrane jako przestroga, bo również i dzisiaj pojawiają się tego typu „oferty” duchowe.

Spis treści

 

Wstęp. O teologii duchowości / 7

 

Praeparatio evangelica / 17

Judaizm starotestamentalny / 18

Stoicyzm / 25

 

Podstawy życia duchowego chrześcijan / 35

Chrzest – fundament tożsamości i duchowości chrześcijańskiej / 36

Eucharystia / 41

Pismo Święte / 48

Modlitwa / 51

Post i jałmużna / 57

 

Dwa nurty duchowości / 61

Duchowość męczeńsko‑eschatologiczna / 61

Duchowość mądrościowo‑obywatelska / 67

Klemens Aleksandryjski (ok. 150–212) / 72

Ambroży z Mediolanu (339–397) / 75

 

Dwóch największych / 77

Orygenes (ok. 185–254) / 77

Augustyn (354–430) / 86

 

Dziewictwo i celibat / 93

Kontekst kulturowy / 93

Geneza i rozwój ideału dziewictwa w pierwszych czterech wiekach / 96

Nauka Augustyna / 99

 

Monastycyzm / 103

Monastycyzm pustelniczy / 107

Duchowość anachoretyzmu / 108

Ewagriusz z Pontu (345–399) / 114

Monastycyzm wspólnotowy, czyli cenobityzm / 120

Reguła Pachomiusza /120

Reguła Benedykta / 125

Tradycja bazyliańska / 127

Monastycyzm augustiański / 133

 

Bezdroża duchowości /137

Manicheizm / 137

Pelagianizm / 141

 

Podsumowanie / 145

 

Bibliografia / 147

Przywołane dzieła ojców Kościoła, pisarzy kościelnych i filozofów / 147

Opracowania z historii i teologii duchowości starożytnej i ogólne (wybrane publikacje w języku polskim ostatnich 40 lat, oprac. Krzysztof Abucewicz) / 151

Historia duchowości / 151

Historia i duchowość monastycyzmu / 153

Mistyka chrześcijańska / 155

 

Summary / 157

Zusammenfassung / 159

  • Tytuł: Historia duchowości. Czas ojców Kościoła
  • Autor: Jan Słomka
  • ISBN: 978-83-226-3244-4, 9788322632444
  • Data wydania: 2018-01-08
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_0pr6
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego