E-book details

Gdzie podziewa się nasza pamięć. Od pamięci autobiograficznej do pamięci zbiorowej

Gdzie podziewa się nasza pamięć. Od pamięci autobiograficznej do pamięci zbiorowej

Tomasz Maruszewski

Ebook

Każdy z nas ma swoją pamięć to dzięki niej wiemy, kim jesteśmy. Ale czy istnieje jakieś My, które swoją tożsamość również buduje na pamięci? A jeśli tak, to czy pamięć owego My, pamięć zbiorowa, składa się z pamięci indywidualnych, autobiograficznych?

To byłoby zbyt proste. Tak jak zbiorowość nie jest wyłącznie sumą jednostek, tak samo pamięć zbiorowa nie może być sumą jednostkowych pamięci. Istnieją wprawdzie pewne analogie, lecz mogą one posłużyć tylko jako wskazówki do badania tego złożonego zjawiska, interesującego zarówno dla psychologów, jak i dla historyków, antropologów, socjologów czy literaturoznawców.

Zagadnienie pamięci zbiorowej ma więc charakter interdyscyplinarny. Przedstawiciele różnych dziedzin szukają odpowiedzi na pytanie, co owa pamięć zawiera, jakie informacje trafiają do jej zasobów, a jakie z niej znikają lub są wymazywane. Z pamięcią zbiorową łączą się bowiem pewne procesy: jej formowania, zniekształcania, a nawet zawłaszczania.

To, do jakiej pamięci się odwołujemy czy tej, która gloryfikuje naszą przeszłość, celebruje męczeństwo i chwali dokonania, czy może tej, w której obraz naszej wspólnoty jest nieco mniej idealizowany wywiera istotny wpływ na to, jak traktujemy samych siebie, a także innych ludzi, tych, którzy tworzą odrębne zbiorowości. Znacząco wpłynie też na naszą przyszłość, którą dopiero zbudujemy.

Książka Tomasza Maruszewskiego jest cennym źródłem wiedzy psychologicznej nie tylko o tym, jak tworzy się i jak funkcjonuje pamięć zbiorowa, lecz przede wszystkim o tym, w jaki sposób jest użytkowana w społecznej codzienności. Ma to szczególne znaczenie w społeczeństwach trapionych przez konflikty światopoglądowe czy polityczne, bo skonfliktowane strony tworzą odmienne wersje zbiorowej pamięci dotyczącej tych samych faktów, zdarzeń czy idei. Zrozumienie istoty wielu konfliktów społecznych jest tym samym niemożliwe bez rekonstrukcji różnych wersji pamięci zbiorowej.

Z recenzji Wiesława Łukaszewskiego

Książka podejmuje ważne zagadnienie relacji między pamięcią jednostki, zwłaszcza autobiograficzną, a pamięcią zbiorową. Ta ostatnia często bywała i wciąż bywa przedmiotem rozważań historyków i socjologów, jak również politologów i antropologów kulturowych. Ale zarówno ich pojmowanie, jak i sposoby badania stosowane w tych dziedzinach wiedzy albo w ogóle ignorowały osiągnięcia psychologii akademickiej, albo też czerpały z niej bardzo selektywnie. Tomasz Maruszewski, wychodząc od ustaleń swojej nauki dotyczących funkcjonowania pamięci jednostkowej, twórczo porównuje ją z pamięcią zbiorową. Znajduje wiele podobieństw między nimi, ale też znaczące różnice.

Z recenzji Macieja Dymkowskiego

Tomasz Maruszewski profesor psychologii, wybitny badacz pamięci autobiograficznej, od pewnego czasu zajmuje się też pamięcią zbiorową. Pracuje na Wydziale Zamiejscowym Uniwersytetu SWPS w Sopocie. Specjalizuje się w psychologii poznawczej, ale w kręgu jego zainteresowań badawczych znajdują się również zagadnienia z pogranicza psychologii poznawczej i psychologii emocji, takie jak poznawcza reprezentacja emocji. Autor Psychologii poznania i Pamięci autobiograficznej, współautor monografii Emocje aleksytymia poznanie (wspólnie z Elżbietą Ścigałą) oraz Psychologii. Podręcznika akademickiego. Opublikował wiele artykułów naukowych, a także prac popularyzatorskich. Ma dwoje dzieci Joannę i Krzysztofa. Pasjonuje się muzyką barokową i fotografią.

  • Okładka
  • Karta tytułowa
  • W SERII
  • PODZIĘKOWANIA
  • WSTĘP. Dwa słowa o aktualnym stanie badań nad pamięcią.
  • ROZDZIAŁ 1. Podstawowe sposoby rozumienia pamięci zbiorowej. Ograniczone pole działania dla psychologa
    • 1.1. Wprowadzenie
    • 1.2. Czy pamięć może istnieć poza ludzkim umysłem?
    • 1.3. Literaturoznawcy o pamięci
    • 1.4. Korpus wiedzy, właściwość jednostki czy proces?
      • 1.4.1. Pamięć zbiorowa jako korpus wiedzy i właściwość zbiorowości
      • 1.4.2. Pamięć zbiorowa jako proces
  • ROZDZIAŁ 2. Pamięć autobiograficzna i pamięć zbiorowa
    • 2.1. Wprowadzenie
    • 2.2. Od kiedy zaczyna się pamięć autobiograficzna i pamięć zbiorowa. Zjawisko amnezji dziecięcej
    • 2.3. Czy wszystkie wspomnienia z przeszłości są równie łatwo przywoływane z pamięci autobiograficznej i zbiorowej? Efekt reminiscencji
    • 2.4. Czy w pamięci zbiorowej występuje odpowiednik efektu świeżości?
    • 2.5. Uporządkowanie hierarchiczne pamięci autobiograficznej i pamięci zbiorowej
    • 2.6. Pytanie końcowe: czy można mówić o trwaniu zbiorowości analogicznie do trwania jednostki?
  • ROZDZIAŁ 3. Funkcje pamięci zbiorowej
    • 3.1. Punkt wyjścia  funkcje pamięci jednostkowej
    • 3.2. Funkcje pamięci autobiograficznej
      • 3.2.1. Funkcja dyrektywna
      • 3.2.2. Funkcja samoregulacyjn
      • 3.2.3. Funkcja społeczna (komunikacyjna)
    • 3.3. Empiryczne badania funkcji pamięci autobiograficznej
    • 3.4. Funkcje pamięci zbiorowej
      • 3.4.1. Funkcja tożsamościowa
      • 3.4.2. Funkcja dyrektywna
      • 3.4.3. Funkcja społeczna pamięci zbiorowej
  • ROZDZIAŁ 4. Czas w pamięci zbiorowej
    • 4.1. Znaczenie uporządkowania w czasie w pamięci autobiograficznej i w pamięci zbiorowej
    • 4.2. Problemy związane z określaniem czasowej lokalizacji zdarzeń na podstawie oznaczania kolejności ich występowania
    • 4.3. Osie czasu
    • 4.4. Lokalizacja czasowa a hierarchiczna organizacja pamięci zbiorowej
    • 4.5. Ograniczenia w ujmowaniu linearnego charakteru czasu w pamięci zbiorowej
    • 4.6. Hierarchiczna organizacja pamięci zbiorowej
    • 4.7. Uwagi końcowe
  • ROZDZIAŁ 5. Zapisywanie informacji w pamięci zbiorowej
    • 5.1. Co wiadomo na temat wyznaczników kodowania informacji w pamięci jednostkowej?
    • 5.2. Czynniki wpływające na zapisywanie informacji w pamięci zbiorowej
      • 5.2.1. Powtarzanie informacji
      • 5.2.2. Asymilacja
      • 5.2.3. Deliberatywność
      • 5.2.4. Nasycenie emocjonalne materiału pamięciowego
      • 5.2.5. Wielkość zbioru informacji zapisywanych w pamięci zbiorowej
    • 5.3. Podsumowanie
  • ROZDZIAŁ 6. Przechowanie informacji w pamięci zbiorowej
    • 6.1. Konsolidacja
    • 6.2. Zmiany materiału pamięciowego zachodzące przed odtwarzaniem
    • 6.3. Co się dzieje w środkowej części przechowania?
  • ROZDZIAŁ 7. Emocje w pamięci zbiorowej
    • 7.1. Emocje zbiorowe czy emocje podzielane
    • 7.2. Emocje podstawowe w pamięci zbiorowej. Zakażenie emocjonalne
    • 7.3. Emocje złożone w pamięci zbiorowej
      • 7.3.1. Nostalgia zbiorowa
      • 7.3.2. Zbiorowe poczucie winy
      • 7.3.3. Duma zbiorowa
  • ROZDZIAŁ 8. Zmiany informacji w pamięci zbiorowej
    • 8.1. Zmiany czy zniekształcenia?
    • 8.2. Podejście socjologiczno-antropologiczne na przykładzie koncepcji Connertona
    • 8.3. Psychologiczna interpretacja zapominania w pamięci zbiorowej. Propozycja Baumeistera i Hastingsa
    • 8.4. Zapomniane zniekształcenie  pewność po fakcie (hindsight)
  • ROZDZIAŁ 9. Na koniec
    • 9.1. Czy możliwe jest skonstruowanie modelu pamięci zbiorowej?
    • 9.2 Czy istnieje przejście od pamięci autobiograficznej do zbiorowej?
  • BIBLIOGRAFIA
  • INDEKS NAZWISK
  • INDEKS RZECZY
  • Spis treści
  • Karta redakcyjna
  • Title: Gdzie podziewa się nasza pamięć. Od pamięci autobiograficznej do pamięci zbiorowej
  • Author: Tomasz Maruszewski
  • ISBN: 9788365731975, 9788365731975
  • Date of issue: 2019-12-12
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_1e3l
  • Publisher: Wydawnictwo Smak Słowa