E-book details

Dialog o Śląsku. O (nie)zmienności obrazu krainy i jej mieszkańców w polskich syntezach dziejów narodowych epoki zaborów (studium historiograficzne)

Dialog o Śląsku. O (nie)zmienności obrazu krainy i jej mieszkańców w polskich syntezach dziejów narodowych epoki zaborów (studium historiograficzne)

Dorota Malczewska-Pawelec

Ebook
W pracy podjęto refleksję nad obecnością śląskich odniesień w polskich narracjach syntetycznych (tj. syntezach naukowych, popularnonaukowych, podręcznikach szkolnych, specjalnych pozycjach adresowanych „do ludu”) doby zaborów. Rozważania koncentrują się przede wszystkim na czterech wyróżnionych obszarach problemowych: postrzeganiu Śląska, wkładzie tej dzielnicy w rozwój średniowiecznego państwa polskiego, przyczynach jej utraty w XIV wieku oraz śląskich postaciach. Szczególnie interesujące wydają się wątki dotyczące sposobów przedstawiania i oceny śląskich Piastów. Praca zawiera także bardziej ogólne rozważania dotyczące roli polskiej historiografii w kształtowaniu zbiorowych wyobrażeń dziewiętnastowiecznych Polaków na temat nadodrzańskiej krainy. Jedną z kluczowych kwestii, jakie postawiła sobie jej autorka, jest odpowiedź na pytanie: Czy polscy historycy pielęgnowali pamięć o Śląsku w swoich narracjach i czy „widzieli” go w granicach przyszłego odrodzonego państwa polskiego? Publikacja adresowana jest do historyków, w tym zwłaszcza do badaczy dziejów historiografii i dziejów Śląska, studentów historii i innych nauk humanistycznych oraz wszystkich zainteresowanych problematyką śląską w przeszłości.

Spis treści

 

Wstęp / 7

 

Rozdział I

Założenia teoretyczne, czyli „oczyszczenie” przedpola dla dialogu / 9

Historia historiografii jako badanie myśli historycznej / 9

Wątki śląskie jako wyspecyfikowany przedmiot badań historiograficznych / 12

Dialog i badanie historiograficzne / 15

Dialog o Śląsku a konteksty badania narracji historycznej / 22

O dyskusyjnym pojęciu narracji syntetycznej / 25

Konkretyzacja przedmiotu dociekań / 30

 

Rozdział II

„Dialogem” oświeceniowy / 37

Preludium / 37

Historya narodu polskiego Adama Naruszewicza / 43

Relacje dialogowe z dziełem biskupa smoleńskiego / 79

Syntezy Jerzego Samuela Bandtkiego / 79

Rys dzieiow kultury i oswiecenia narodu polskiego od wieku X, do końca wieku XVII, w dwoch częściach Ignacego Lubicz-Czerwińskiego / 97

Śpiewy historyczne Juliana Ursyna Niemcewicza / 112

Kolejni uczestnicy dialogu / 128

Historya Polski krótko zebrana. Dzieje narodowe od powstania, aż do podziału i upadku państwa tego obejmująca Józefa Faleńskiego / 128

Pielgrzym w Dobromilu Izabeli Czartoryskiej / 134

Rys historyi polskiey od wzniesienia się monarchii aż do ostatniego upadku i rozbioru kraiu Józefa Miklaszewskiego / 139

Wiadomości z historyi polskiey zastosowane do użytku pensyi i szkół płci żeńskiéy Łukasza Gołębiowskiego / 148

Podsumowanie / 152

 

Rozdział III

„Dialogem” romantyczny / 163

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane oraz Historia polska do końca panowania Stefana Batorego Joachima Lelewela / 163

Relacje dialogowe z syntezami Joachima Lelewela / 193

Syntezy szkoły lelewelowskiej / 193

Dzieje Rzeczypospolitéj Polskiéj Jędrzeja Oraczewskiego / 195

Słowo dziejów polskich Waleriana Wróblewskiego / 221

Syntezy Henryka Schmitta / 229

W kręgu oddziaływań romantycznej, lelewelowskiej tradycji / 242

Dzieje Polski podług ostatnich badań spisane Józefa Szujskiego / 242

Krótki zbiór historyi polskiéj opowiedzianéj podług najnowszych źródeł historycznych Franciszka Salezego Dmochowskiego / 257

Historja pierwotna Polski Juliana Bartoszewicza / 260

W opozycji do Lelewela / 268

Dzieje narodu polskiego w krótkości zebrane Teodora Morawskiego / 269

Podsumowanie dialogu syntez / 285

„Echa” dialogu syntez doby Romantyzmu. Śląska problematyka w Dziejach ojczystych dla ludu / 288

 

Rozdział IV

„Dialogem” okresu Pozytywizmu / 303

Kilka uwag wprowadzających / 303

Syntezy szkoły krakowskiej / 313

Dzieje Polski w zarysie Michała Bobrzyńskiego / 313

Historyi polskiej treściwie opowiedzianej ksiąg dwanaście Józefa Szujskiego / 325

Relacje dialogowe z syntezami szkoły krakowskiej / 334

Zarys historyi Polski i krajów ruskich z nią połączonych Anatola Lewickiego / 334

Dzieje narodu polskiego Władysława Smoleńskiego / 344

Dzieje Polski ilustrowane Augusta Sokołowskiego / 352

Zarys społecznej historyi państwa polskiego Kazimierza Orzyckiego / 368

Podsumowanie dialogu wiodących narracji syntetycznych / 372

„Echa”  dialogu syntez doby Pozytywizmu / 377

 

Rozdział V

W poszukiwaniu nowego wzorca pisania o Śląsku (niedokończony „dialogem” Neoromantyzmu) / 401

Wprowadzenie / 401

Dzieje Polski Feliksa Konecznego / 407

Dzieje narodu polskiego Józefa Dąbrowskiego / 424

 

Zakończenie / 435

 

Wykaz źrodeł i literatury / 445

 

Summary / 465

Zusammenfassung / 466

  • Title: Dialog o Śląsku. O (nie)zmienności obrazu krainy i jej mieszkańców w polskich syntezach dziejów narodowych epoki zaborów (studium historiograficzne)
  • Author: Dorota Malczewska-Pawelec
  • ISBN: 978-8-3801-2497-4, 9788380124974
  • Date of issue: 2015-11-19
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_1p3k
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego