Szczegóły ebooka

Skazani na wychowanie. Stosowanie środków izolacyjnych wobec nieletnich

Skazani na wychowanie. Stosowanie środków izolacyjnych wobec nieletnich

Justyna Włodarczyk-Madejska

Ebook

Książka została poświęcona zagadnieniu realizacji dyrektyw ustawowych przy orzekaniu środków o charakterze izolacyjnym, tj. umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub skierowania do zakładu poprawczego. Zgodnie z Europejską konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolnościach pozbawienie wolności nieletniego może nastąpić zarówno na etapie kończącym postępowanie, jak i w toku postępowania, które de facto do takiego pozbawienia zmierza. Nieletniego można także pozbawić wolności wskutek skazania przez właściwy sąd. Możliwość taką przewiduje zarówno Kodeks karny w art. 10 § 210, jak
i ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich w art. 94. Bezsporna wydaje się również możliwość pozbawienia wolności nieletniego, który zachorował na chorobę zakaźną, jak i umieszczenie w zakładzie leczniczym nieletniego, u którego stwierdzono upośledzenie umysłowe, chorobę psychiczną, inne zaburzenia psychiczne, nałogowo używającego alkoholu lub innych środków celem wprowadzenia się w stan odurzenia, a zatem sytuacja, o której mowa w Ustawie o postepowaniu w sprawach nieletnich (art. 12).  

Publikacja składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy z nich omawia modele postępowania z nieletnimi. W drugim zamieszczono opis metodologii przeprowadzonych badań oraz badanych prób. Rozdział trzeci dotyczy zbierania informacji o nieletnim w praktyce polskich sądów. Ostatni rozdział jest natomiast poświęcony dyrektywie dobra dziecka i indywidualizacji w praktyce orzeczniczej polskich sądów. Obie dyrektywy mają znaczenie dla stosowania środków wobec nieletnich, w tym również i tych o charakterze izolacyjnym.

Wykaz skrótów i skrótowców ............................................................................................ 5

Wstęp ................................................................................................................................. 7

1. Modele postępowania z nieletnimi ............................................................................. 21

1.1. Model jurydyczny ...................................................................................................... 33

1.2. Model kontroli kryminalnej........................................................................................ 39

1.3. Model uczestnictwa.....................................................................................................44

1.4. Model multiagencyjny................................................................................................ 48

1.5. Model opiekuńczy ..................................................................................................... 53

1.5.1. Ogólny opis modelu ............................................................................................... 53

1.5.2. Specyfika modelu polskiego................................................................................... 57

1.5.2.1.  Historia postępowania z nieletnimi   w Polsce .................................................. 57

1.5.2.2. Ogólna charakterystyka modelu   postępowania z nieletnimi w Polsce.............. 71

1.5.2.3. Dyrektywy postępowania z nieletnimi ................................................................ 76

1.5.2.4. Cele postępowania w sprawach nieletnich .......................................................... 80

1.6. Optymalny model postępowania z nieletnimi............................................................ 84

2. Metodologia badań i opis badanych prób ................................................................ 99

2.1. Badanie akt spraw nieletnich ................................................................................... 102

2.2. Badania opinii przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości ...................................... 106

2.3. Opis badanych prób.................................................................................................. 111

2.3.1. Charakterystyka nieletnich ................................................................................... 111

2.3.2. Charakterystyka przedstawicieli wymiaru   sprawiedliwości............................... 123

2.3.2.1. Sędziowie dla nieletnich ................................................................................... 123

2.3.2.2. Zawodowi kuratorzy rodzinni............................................................................ 123

2.3.2.3. Pracownicy opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów........................ 124

3. Zbieranie informacji o nieletnim w praktyce polskich sądów ............................. 127

3.1. Rozwój sądowych instytucji pomocniczych............................................................ 129

3.1.1. Instytucja rodzinnych kuratorów sądowych ........................................................ 130

3.1.2. Ośrodki diagnostyczne.......................................................................................... 135

3.2. Źródła wiedzy o nieletnim ...................................................................................... 148

3.2.1. Wysłuchanie nieletniego i jego rodziców ............................................................ 151

3.2.2. Wywiad środowiskowy......................................................................................... 154

3.2.2.1. Sposób sporządzania wywiadu   środowiskowego............................................ 167

3.2.2.2. Trudności w sporządzaniu wywiadów   środowiskowych................................. 177

3.2.3. Opinia szkolna ...................................................................................................... 186

3.2.4. Opinia diagnostyczna............................................................................................ 189

3.2.4.1. Sposób sporządzania opinii diagnostycznej....................................................... 212

3.2.4.2. Trudności przy sporządzaniu opinii   diagnostycznych..................................... 220

3.2.5. Opinia sądowo-psychiatryczna............................................................................. 227

3.2.6. Inne źródła wiedzy o nieletnim............................................................................. 229

3.3. Ocena dowodów dostarczających wiedzy o nieletnim ............................................ 232

4. Dyrektywa dobra dziecka i indywidualizacji w praktyce   orzeczniczej sądów
polskich........................................................................................................................... 243

4.1. Przegląd badań dotyczących sądowego stosowania prawa...................................... 244

4.2. Katalog środków wychowawczych i poprawczych   – praktyka i zasady ich
stosowania ...................................................................................................................... 258

4.3. Czynniki warunkujące orzeczenia sądów ............................................................... 275

4.4. Analiza uzasadnień orzeczeń sądów wydanych   w I instancji ............................... 296

4.4.1. Uzasadnienie zastosowania środka poprawczego   przez sąd I instancji.............. 298

4.4.2. Uzasadnienie zastosowania umieszczenia   w młodzieżowym ośrodku
wychowawczym   przez sąd I instancji........................................................................... 304

4.5. Czynniki wpływające zdaniem sędziów na rodzaj wydanego orzeczenia................307

4.6. Pytania zadawane przez sąd instytucjom pomocniczym a dostarczane informacje..313

4.7. Stopień zbieżności wydanych orzeczeń z sugestią instytucji pomocniczych........... 322

Zakończenie ................................................................................................................... 337

Bibliografia .................................................................................................................... 345

Streszczenie.................................................................................................................... 367

Summary ....................................................................................................................... 368

  • Tytuł: Skazani na wychowanie. Stosowanie środków izolacyjnych wobec nieletnich
  • Autor: Justyna Włodarczyk-Madejska
  • ISBN: 978-83-66300-10-1, 9788366300101
  • Data wydania: 2020-07-08
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_1p8m
  • Wydawca: Instytut Nauk Prawnych PAN