Details zum E-Book

Studia do dziejów architektury i urbanistyki w Polsce. Tom I. Kresy dawnej Rzeczypospolitej

Studia do dziejów architektury i urbanistyki w Polsce. Tom I. Kresy dawnej Rzeczypospolitej

Małgorzata Rozbicka, Robert Kunkel, Wojciech Wółkowski, Justyna Zdunek-Wielgołaska, Klara Kantorowicz, Monika Neff, Alicja Szmelter

E-book

Zbiory Naukowe Zakładu Architektury Polskiej Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej są jedną z najcenniejszych kolekcji materiałów inwentaryzacyjnych historycznych założeń urbanistycznych i obiektów architektonicznych w Polsce. Początki zbioru sięgają 1922 roku, czyli roku założenia przez profesora Oskara Sosnowskiego Zakładu Architektury Polskiej Politechniki Warszawskiej – pierwszej w Warszawie placówki naukowej zajmującej się dziedzictwem architektonicznym ziem Polski, skupiającej multidyscyplinarny zespół architektów, historyków sztuki i historyków. Powstający od tego czasu przy Zakładzie zbiór architektonicznych rysunków inwentaryzacyjnych, planów miast i fotografii miał służyć zarówno jako baza do prowadzenia szeroko zakrojonych badań nad dziejami architektury i sztuki w Polsce, jak też jako inspiracja w projektowaniu współczesnej architektury.
Po wojnie, uratowane od zniszczenia Zbiory Naukowe ZAP są od 1945 roku sukcesywnie powiększane. Aktualnie Zbiór tworzy ponad 30 000 rysunków inwentaryzacyjnych, 571 przedwojennych albumów inwentaryzacji wsi, ok. 10 000 powojennych rysunków budownictwa drewnianego, blisko 40 000 fotografii, ok. 1500 planów urbanistycznych, kilkaset opracowań badawczych, a także m.in. przedwojenne i powojenne prace studenckie, rysunki projektowe i notatki badawcze.
Wiele materiałów ze Zbiorów – zarówno przed, jak i po wojnie – zostało badawczo wykorzystywanych w licznych opracowaniach i publikacjach oraz przy pracach projektowych w historycznym kontekście kulturowym. Upowszechnieniu wiedzy na temat zasobu Zbioru i badań wykonanych z wykorzystaniem zawartych w nim materiałów przed wojną służyły między innymi dwa periodyki naukowe wydawane przez ZAP – „Biuletyn Historii Sztuki i Kultury”, po roku 1950 przejęty przez Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk jako do dziś się ukazujący „Biuletyn Historii Sztuki” oraz seria wydawnicza „Studia do dziejów sztuki w Polsce” po wojnie niereaktywowana. Obszerniejsze monografie o tej tematyce ukazywały się w serii pod nazwą „Biblioteka ZAP”, również w zarzuconych po wojnie podseriach „Architectura Militaris” oraz „Wnętrze i sprzęt”. Problematykę teorii oraz historii architektury i urbanistyki podjął wydawany przez Wydział Architektury PW „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” o bez mała siedemdziesięcioletniej już dziś tradycji. W tym periodyku pomiary i wstępne opracowania obiektów mierzonych i badanych przez ZAP ukazywały się co roku w formie w miarę regularnie publikowanych „sprawozdań z pomiarów ZAP”. Od około 20 lat, ze względu na zmianę profilu i wydawcy Kwartalnika, ta forma systematycznego publikowania prac badawczych i inwentaryzacyjnych Zakładu oraz współpracujących z nim jednostek WAPW została jednak zarzucona.
Mając powyższe na uwadze, zespół Zakładu Architektury Polskiej, po wielu dyskusjach, doszedł do przekonania, że nadeszła pora by powrócić do dobrej zakładowej tradycji i w nawiązaniu do publikowanych przez Zakład w okresie międzywojennym, a niereaktywowanych po wojnie „Studiów do dziejów sztuki w Polsce”, podjąć na powrót własną działalność wydawniczą. Powstał pomysł wydawania przez ZAP we współpracy z Oficyną Wydawniczą PW serii wieloautorskich recenzowanych monografii pt. „Studia do dziejów architektury i urbanistyki w Polsce”, w ramach której corocznie planujemy publikować jeden tom zawierający wyniki prac naukowych oraz ilustrowane opracowania dotąd szerzej badawczo niewykorzystanych archiwalnych materiałów dokumentacyjnych i pomiarowych z zakresu wybranego zagadnienia szeroko pojętej problematyki badań nad architekturą i urbanistyką z terenu dawnej i obecnej Rzeczypospolitej. Chcielibyśmy też bardzo aby w każdym z kolejnych tomów naszej serii znalazło się miejsce na publikację materiałów biograficznych dotyczących wybitnych badaczy historii polskiej architektury i urbanistyki.

Słowo wstępne 5

Małe formy architektury sakralnej na wschodnich kresach dawnej Rzeczypospolitej w badaniach, studiach i projektach (1900–1939). Na marginesie Programu Inwentaryzacji Wsi Zakładu Architektury Polskiej WAPW (Małgorzata Rozbicka) 9

Dzieje budowlane kościołów parafialnego i franciszkanów w Oszmianie na Wileńszczyźnie w świetle najnowszych badań architektonicznych (Wojciech Wółkowski) 43

Nowożytne fortyfikacje zespołów klasztornych na południu i wschodzie Rzeczypospolitej, ich funkcja i skuteczność (Robert Kunkel) 57

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Przydrujsku na Łotwie w świetle pomiarów inwentaryzacyjnych. Kontekst przestrzenny i architektura (Justyna Zdunek-Wielgołaska, Wojciech Wółkowski, Klara Kantorowicz 77

Przedwojenne pomiary grażd huculskich wykonane w Zakładzie Architektury Polskiej wzorem dla projektu schroniska górskiego na Kostrzycy (Monika Neff) 95

O nauczaniu historii budowy miast. Rola dydaktyki w dziele Profesor Teresy Zarębskiej (1932–2003) (Alicja Szmelter) 127

Bibliografia prac Profesor Teresy Zarębskiej (Alicja Szmelter) 145

 

Foreword 5

Small–Scale Church Architectural Forms on the Borderlands of the Polish–Lithuanian Commonwealth in Research, Studies, and Designs (1900–1939): On the Margins of the Rural Inventory Program of the Department of Polish Architecture of the Faculty of Architecture of the Warsaw University of Technology (Małgorzata Rozbicka) 9

The History of the Building of the Parish and Franciscan Churches in Oszmiana in the Wilno Region in Light of the Most Up–to–Date Architectural Research (Wojciech Wółkowski) 43

Modern Fortifications of the Monasterial Complexes of the Southern and Eastern Lands of the Polish–Lithuanian Commonwealth: Their Function and Effectiveness (Robert Kunkel) 57

Church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in Przydrusjsk in Latvia in Light of Survey Measure ments: Spatial Context and Architecture (Justyna Zdunek-Wielgołaska, Wojciech Wółkowski, Klara Kantorowicz) 77

Prewar Measurements of the Hutsul Grażdas as Performed by the Department of Polish Architecture to Serve as Models for the Mountain Hostel in the Kostrzyca Range (Monika Neff) 95

On Teaching the History of the Building of Cities: The Role of Instruction in the Work of Professor Teresa Zarębska (1932–2003) (Alicja Szmelter) 127

Bibliography of the Works of Professor Teresa Zarębska (Alicja Szmelter) 145

  • Titel: Studia do dziejów architektury i urbanistyki w Polsce. Tom I. Kresy dawnej Rzeczypospolitej
  • Autor: Małgorzata Rozbicka, Robert Kunkel, Wojciech Wółkowski, Justyna Zdunek-Wielgołaska, Klara Kantorowicz, Monika Neff, Alicja Szmelter
  • ISBN: 978-83-815-6039-9, 9788381560399
  • Veröffentlichungsdatum: 2020-09-16
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_1r4l
  • Verleger: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej