Opowieści pielgrzymapowstały w latach 1859-1863. Ich autorem, jak dowodzą współcześni badacze, był rosyjski mnich Arsenij (Walentyn) Trojepolski obecnie odkrywany i coraz bardziej doceniany duchowy pisarz XIX-wiecznej Rosji. Urodził się w 1804 roku w rodzinie drobnej, rosyjskiej szlachty. Studiował na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Moskiewskiego. W 1825 roku wstąpił do klasztoru św. Symeona w Moskwie. W 1832 roku został kapłanem (w tradycji prawosławnej zwany hieromnichem). Podczas swojego życia wielokrotnie zmieniał miejsca pobytu, przebywał w kilkunastu klasztorach w wielu regionach Rosji. W 1857 roku trafił do klasztoru św. Pafnutiusa w Borowsku pod Moskwą, gdzie zmarł w 1870 r.. Tam napisał Opowieści pielgrzyma, a także inne, liczne pisma poświęcone m.in. teorii i praktyce Modlitwy Jezusowej.

Opowieści pielgrzyma to wyjątkowe dzieło chrześcijańskiej duchowości, które w barwnym stylu przedstawia drogę do odkrycia i praktyki modlitwy nieustannej, zwanej także Modlitwą Jezusową czy Modlitwą Serca. Tytułowy pielgrzym wyrusza w drogę, by się dowiedzieć, co oznaczają biblijne słowa Nieustannie się módlcie. Wędrując, poznaje modlitwę Jezusową i zaczyna żyć zgodnie z wolą Bożą. Jego historia to mistrzowska opowieść o tym, jak Bóg zmienia życie człowieka.

Pismo to, uważane do niedawna za anonimowe, doczekało się wielu wydań w różnych językach świata. Niniejsze, piąte, wydanie zawiera nowy wstęp, w którym przedstawiono historię powstania dzieła oraz wyjaśniono kwestię jego autorstwa.