Jugosławia. Rozsypana układanka

Beata Pomykalska, Paweł Pomykalski

Nie tak dawno temu kilkaset kilometrów od południowych granic Polski istniało państwo przez wielu uważane za idealne. Powstało jako idée xe jednego człowieka, któremu udało sie złożyć w całość układankę różnych narodów i grup etnicznych, jezyków i alfabetów, kultur i religii. Na kilka dekad w ramach projektu zwanego Jugosławia ujarzmił tę wybuchową mieszankę. Choć jego rządy nosiły cechy krwawej dyktatury, to póki żył, wszystko działało bez większych zarzutów. Bo (byłych) Jugosłowian więcej łączy, niż dzieli. Na gruzach ich niegdyś wspólnego państwa istnieje dzis kilka niezależnych republik. Chętnie spędzamy wakacje w Chorwacji, która od lat plasuje się w czołówce ulubionych kierunków Polaków. Czasem wpadniemy na narty do Słowenii, choć ta raczej przegrywa rywalizację z Austria czy Włochami. I na tym kończy się nasza dzisiejsza znajomość regionu… Dlatego zapraszamy w fascynującą podróż po ziemiach dawnej Jugosławii. Pokażemy mało znane miejsca, opowiemy ciekawe historie, wspomnimy unikatowe zjawiska i nietuzinkowych ludzi. Sprawimy, że nad ksiazką uniosą się niezwykle intensywne aromaty. Opowiemy, czym była Jugosławia, zanim zmiótł ją z powierzchni ziemi chory nacjonalizm, który najpierw zakiełkował w głowach kilku polityków, a później rozlał się szerokim strumieniem po całym kraju. Beata i Paweł Pomykalscy - Para w życiu i w pracy, która zarazem jest ich pasją. Często są w drodze, o czym później skrupulatnie piszą. Z urodzenia i wyboru zwiazani z ukochanym Górnym Śląskiem, któremu poświęcają szczególnie dużo uwagi, starając się odrzeć go ze wszystkich złych stereotypów. Ich drugą wielką miłoscia jest obszar byłej Jugosławii. Ciągnie ich tam do ciekawych i niejednoznacznych historii, zabytków, krajobrazów, książek, lmów i muzyki. Oraz do idei, zgodnie z która ludzie — niezależnie od narodowości i religii — mogą żyć obok siebie. Choć nieraz nie jest to wcale takie proste. Oboje skonczyli studia politologiczne, w czasie których znaleźli swoją drogę zawodową. Paweł kształcił się w fotografii, co zaowocowało licznymi publikacjami i wystawami, a Beata poświęciła się językom i kulturze Słowian, co zaprowadziło ją do uzyskania stopnia doktora w zakresie nauk o polityce. W 2008 roku rozpoczęli przygodę z (własnymi) książkami. Książka autorów bloga adventum.com.pl    

Mity narodowe i ich rola w kreowaniu polityki na przykładzie państw byłej Jugosławii

Magdalena Rekść

 Książka Mity narodowe i ich rola w kreowaniu polityki na przykładzie państw byłej Jugosławii to czwarta publikacja z serii wydawniczej „Bałkany XX/XXI”. Porusza mało dotąd zbadane na gruncie politologii zagadnienie wpływu struktur niekwantyfikowalnych na sferę polityki, stanowi próbę spojrzenia na wydarzenia w byłej Jugosławii z perspektywy motywacji zachowań wielkich zbiorowości. Upadek komunizmu w Europie Środkowej i Wschodniej przyniósł bujny rozkwit mitologii narodowej. Przestrzeń ideologiczna nie znosi pustki, stąd też jedne treści musiały zostać natychmiast zastąpione innymi. Nacjonaliści manifestowali swoją obecność we wszystkich państwach regionu, zdezorientowane destabilizacją polityczną i gospodarczą społeczeństwa chętnie słuchały pięknych opowieści o narodowej wielkości i wyjątkowości. Casus Jugosławii był o tyle szczególny, że oprócz charakterystycznych dla całego regionu: transformacji ustrojowej oraz kryzysu gospodarczego, nastąpiła dekompozycja federacji, skutkująca powstaniem nowych państw narodowych, które zobligowane zostały do szybkiej redefinicji i rekonstrukcji własnej tożsamości. W pracy tej poddane zostały analizie mity narodowe, jakie wykorzystywano do celów politycznych na obszarze Bałkanów Zachodnich. Publikację zamyka najbardziej potężny bałkański mit narodowy – mit kosowski. Wydaje się, że o jego tak silnej pozycji stanowi perfekcyjne skonstruowanie przekazu, opartego na bardzo wielu prostych symbolach, trwale zespolonego z religią prawosławną, a przy tym konsekwentnie rytualizowanego przez długie lata. Na przykładzie mitu kosowskiego ukazane zostały sposoby budowy atrakcyjnej dla człowieka narracji i jej praktyczne wykorzystanie przez polityków.

Serbia. Na skrzyżowaniu kultur. Wydanie 1

Tomasz Kwoka

Serbia to jedna z ostatnich „białych plam” na turystycznej mapie Europy. Tym bardziej warto ją odwiedzić – choćby po to, by przekonać się, jak mylne są stereotypy. Secesyjna Subotica, kosmopolityczny Nowy Sad i muzułmański, górzysty Sandżak – to tylko niektóre z intrygujących serbskich kontrastów. Jeśli dodamy do tego niezwykłe skarby przyrody, liczne zabytki, świadczące o wielokulturowości tego zakątka Europy, bałkańską muzykę, gościnność mieszkańców oraz kuchnię, w której grillowanie zyskało rangę sztuki, okaże się, że do Serbii po prostu jechać trzeba! Przewodniki Bezdroży przybliżają historię, kulturę i przyrodę opisywanych regionów i krajów oraz oprowadzają po ich najbardziej fascynujących zakątkach. Treść uporządkowano dla wygody w układzie regionalnym. Opisom miast i innych atrakcji turystycznych towarzyszą przejrzyste mapy oraz ramki z ciekawostkami, czyniące z przewodnika pasjonującą lekturę nie tylko w czasie podróży. Informacje praktyczne pomagają zaplanować wyjazd i odnaleźć się w odwiedzanym miejscu. Całość zamyka praktyczny minisłowniczek. Tomasz Kwoka pochodzi z Gorlic, obecnie mieszka w Krakowie. W 1999 r. rozpoczął studia slawistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (filologia serbska), a już rok później odbył pierwszą, legendarną już, wyprawę do (Nowej) Jugosławii. Od tego czasu Serbię odwiedza co roku, stopniowo poszerzając terytorium eksploracji turystycznej o kolejne państwa bałkańskie i środkowoeuropejskie. W międzyczasie obronił pracę doktorską z historii języka serbskiego i obecnie pracuje w Instytucie Filologii Słowiańskiej UJ. Fascynuje go wszystko co znajduje się między Karpatami a Morzem Śródziemnym i Czarnym. Znawca filmów i muzyki serbskiej (i „bałkańskiej), promotor takich form kulturalnych w Krakowie. Wielbiciel wieloetnicznej Wojwodiny, naddunajskich restauracji rybnych i wyśmienitych win z Wojwodiny i Wschodniej Serbii. Miłośnik kuchni lokalnych - lubi jeść, czasem nawet sam gotuje.

System rządów w Republice Chorwacji

Konrad Składowski

Praca dotyczy państwa nieopisywanego do tej pory w polskiej literaturze konstytucyj-nej, zawiera: analizę rodzaju modelu systemu rządów, który obowiązywał w Chorwacji od chwili odbudowy niepodległego państwa po dzień dzisiejszy; przedstawia jego ewolucję oraz opis relacji między normami konstytucyjnymi a praktyką sprawowania władzy i stosowania norm konstytucyjnych. Autor na podstawie analiz wyciąga ciekawe wnioski. Książka podejmuje problematykę obowiązującego systemu rządów rozumianego jako zespół wzajemnych stosunków i zależności zachodzących między organami władzy ustawodawczej i wykonawczej (a także relacje wewnątrz egzekutywy), czyli występujące między parlamentem, głową państwa i Rządem.