Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego. T. 25

red. Danuta Krzyżyk

25. tom „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” adresowany jest do nauczycieli polonistów, studentów polonistyki, dydaktyków języka ojczystego i literatury oraz do pedagogów. Zamieszczono w nim jedenaście artykułów z zakresu edukacji literackiej i kulturowej oraz językowej, a ponadto – dwie recenzje. Dydaktycy literatury wiele miejsca poświęcają problemom wielokulturowości i dwukulturowej/wielokulturowej edukacji, postulując jednocześnie konieczność włączenia do kształcenia polonistycznego treści dotyczących tolerancji, poszanowaniu inności i Innego,  a także potrzebę przygotowywania uczniów do życia obywatelskiego w multikulturowej i multireligijnej Europie. Starają się wskazać, w jaki sposób na lekcjach języka polskiego można uczyć dialogu, otwierać młodych ludzi na inne kultury, przygotowywać ich do aktywnego i efektywnego życia w wielokulturowej rzeczywistości. Zachęcają nauczycieli polonistów do sięgania po teksty spoza kanonu lektur szkolnych (np. utwory Singera, powieść Gustawa Morcinka Siedem zegarków kopidoła Joachima Rybki), dzięki którym uczniowie będą mogli dostrzec znaczenie namysłu nad sobą i otaczającą ich rzeczywistością, aby  w efekcie podjąć pracę nad kształtowaniem i rozumieniem siebie oraz świata. Autorzy zamieszczonych w czasopiśmie artykułów przyglądają się także obecnym w literaturze dla dzieci i młodzieży (przede wszystkim w Akademii Pana Kleksa Jana Brzechwy i w Wielkiej Księdze Pippi Astrid Lindgren) różnym realizacjom motywu szkoły, udowadniają, że projekt przestrzeni szkoły bywa zazwyczaj skorelowany z ideami wychowawczymi obowiązującymi w placówce, mądre wychowanie przygotowuje dziecko do myślenia o sobie jako o „nieograniczonej niczym możliwości”. Proponują również ciekawe i niestereotypowe rozwiązania dydaktyczne, np. lekcje z tekstami Singera metodą flipped classroom z wykorzystaniem technologii informatycznej; lekcję poświęconą analizie porównawczej dwóch bohaterek – literackiej Izabelli Łęckiej (Lalka) i serialowej Mary Crawley (Downton Abbey). Dydaktycy języka dzielą się natomiast wynikami swoich badań dotyczących poziomu kompetencji leksykologicznej i leksykalnej gimnazjalistów, a także uwarunkowań tych kompetencji. Podejmują próby zrekonstruowania wycinków językowo-kulturowego obrazu świata: wyglądu dziewczyny w wypowiedziach młodzieży gimnazjalnej i licealnej (ujęcie autostereotypowe i heterestereotypowe); rodziny w podręcznikach do nauki języka i literatury gruzińskiej. Analizują i oceniają sposób opracowania haseł poświęconych związkom frazeologicznym w szkolnych słownikach poprawnej polszczyzny (na przykładzie frazeologizmu twardy orzech do zgryzienia). Podejmują niezwykle ważny problem motywowania uczniów na lekcjach języka polskiego i podpowiadają sięgnięcie po niestandardowe metody wzmacniania (np. strategie: pamiątka z lekcji, list lub e-mail do ucznia, list do rodziców).   Artykuły, które znalazły się w tomie, wzbogacą warsztat dydaktyczny nauczycieli i studentów oraz skłonią ich do refleksji nad rolą przedmiotu język polski w rozwijaniu postaw i osobowości uczniów, a także funkcją nauczyciela we współczesnej szkole.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego. T. 26

red. Danuta Krzyżyk

26. tom „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” adresowany jest do polonistów, studentów polonistyki, dydaktyków języka ojczystego i literatury oraz do pedagogów. Zamieszczono w nim piętnaście artykułów z zakresu edukacji literackiej i kulturowej oraz językowej; dodatkowo w dziale Varia opublikowano dwa teksty: jeden dotyczący definicji pojęcia szkoła w wybranych przepisach prawa oświatowego i związku sposobu definiowania z zadaniami nałożonymi na szkołę przez Ustawę o systemie oświaty, drugi na temat kształcenia przyszłych nauczycieli akademickich w ramach przedmiotu dydaktyka akademicka. W czasopiśmie znalazły się również dwa artykuły recenzyjne: tekst poświęcony monografii Marty Szymańskiej pt. Między nauką o języku a nauczaniem języka. Koncepcje kształcenia językowego na przełomie XX i XXI wieku oraz krytyczne omówienie zbioru artykułów Haliny Wiśniewskiej z lat 1973–2014, które zostały zebrane przez Małgorzatę Karwatowską i Leszka Tymiakina w publikacji Wokół edukacji polonistycznej w szkole. Teoria i praktyka. Dydaktycy literatury przedstawiają m.in. ciekawe pomysły na lekcje poświęcone utworowi Ingi Iwasiów Umarł mi. Notatnik żałoby (przede wszystkim ważnemu problemowi do rozmów z młodzieżą o przeżywaniu straty, cierpieniu, żałobie); wierszowi Wisławy Szymborskiej Drobne ogłoszenia (tej propozycji towarzyszy refleksja o okresie stalinizmu w Polsce); powieści Suzanne Collins Igrzyska Śmierci (cele lekturoznawcze lekcji zostały zintegrowane z rozwijaniem sprawności językowej w zakresie wyrażania uczuć/przeżyć); listom literackim (na przykładzie Listów spod morwy i Listów z mojego Rzymu Gustawa Morcinka); wielokulturowości (m.in. z wykorzystaniem takich tekstów, jak reportaż Marcina Kąckiego Białystok. Biała siła, czarna pamięć; reportaż Anety Prymaki-Oniszk Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy; książka Aleksandry Chrobok Beduinki na Instagramie). Omawiają polską literaturę młodzieżową typu young adult, wskazując jednocześnie, jak można wykorzystać tę literaturę w edukacji i w promowaniu czytelnictwa; proponują interpretację opowiadania Sklepy cynamonowe Brunona Schulza w kontekście topiki judajskiej; podejmują problem – w dwóch artykułach – korespondencji sztuk (na przykładzie analizy wierszy Wacława Oszajcy inspirowanych dziełami malarskimi oraz liryku Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach Jana Kasprowicza i obrazu Wojciecha Weissa Promienny zachód słońca). Skupiają swoją uwagę na wybranych śląskich antologiach poetyckich, pokazują różne funkcje analizowanych tomów i podpowiadają, jak wykorzystać antologie w edukacji regionalnej na poziomie szkolnym i akademickim. Dydaktycy języka, odwołując się do metodologii językowego obrazu świata, pokazują, w jaki sposób w tekstach dla najmłodszych kreowane są ptaki: fantastyczny ptak, bohater opowieści Agnieszki Osieckiej pt. Dzień dobry, Eugeniuszu, oraz ptaki w wierszach Joanny Kulmowej. Podejmują problem sztuki recytacji i kultury żywego słowa w szkole podstawowej omawiają podstawowe techniki pamięciowego opanowania tekstu, etapy przygotowania ucznia do recytacji. Autorki pochodzące z Gruzji przybliżają czytelnikom tamtejszą kulturę: rekonstruują językowy obraz ojczyzny w wybranych podręcznikach do nauki języka gruzińskiego i literatury gruzińskiej oraz porównują polską i gruzińską grzeczność językową na przykładzie aktów powitań. Artykuły, które znalazły się w tomie, wzbogacą warsztat dydaktyczny nauczycieli polonistów i studentów oraz skłonią ich do refleksji nad rolą przedmiotu język polski w rozwijaniu wiedzy i umiejętności uczniów, także ich postaw i osobowości. Pozwolą także na refleksję na temat  funkcji współczesnej szkoły oraz roli nauczyciela (także nauczyciela akademickiego) w procesie kształcenia.

Z zagadnień emisji głosu

red. Hubert Miśka

Publikacja stanowi zbiór artykułów poświęconych wybranym zagadnieniom emisji głosu. Zawarta w wielu obszarach tematycznych wymiana myśli i doświadczeń z pewnością zainteresuje prowadzących zajęcia z zakresu szeroko rozumianej pracy nad głosem, a w szczególności nauczycieli, dyrygentów chórów, instruktorów zespołów wokalnych i grup folklorystycznych. Tematyka prezentowanego tomu obejmuje kwestie specyfiki kształcenia emisyjnego dzieci szkolnych, studentów, śpiewaków chórów amatorskich, zagadnienia związane z metodą kształcenia głosowego, a także niektóre aspekty wykonawcze różnych form muzyki wokalnej.