Pauza strategiczna. Polska wobec ryzyka wojny z Rosją

Marek Budzisz

Wojna na Ukrainie jest najpoważniejszym wyzwaniem dla Polski od zakończenia II wojny światowej, tym bardziej że Federacja Rosyjska przekształca się w państwo agresywne, dążące do odbudowania swego potencjału wojskowego. Zamierza dyktować własne warunki państwom Europy Środkowej, w tym przede wszystkim Polsce. Nasz kraj potrzebuje poważnej debaty strategicznej i odpowiedzialnych decyzji. Tymczasem w mediach królują obiegowe opinie, w świetle których ukraińska wojna jest gwoździem do trumny upadającej Rosji, a NATO skutecznie gwarantuje nam bezpieczeństwo. Chętnie skupiamy się na detalach nowinkach technicznych wprowadzanych w czasie konfliktu nad Dnieprem, na efektownych epizodach walk. Tracimy szerszy obraz sytuacji i przestajemy się zastanawiać nad konsekwencjami wydarzeń, naiwnie wierząc, że pozytywne zakończenie wojny już zostało zadekretowane i wystarczy tylko na nie poczekać. Tymczasem fakty są zupełnie inne. Miło brzmiące pogłoski o upadku Rosji są dalekie od prawdy. Jej gospodarka nie słabnie. W ciągu kilku najbliższych lat Rosja odbuduje swe siły zbrojne, co oznacza, że w czasie, kiedy będziemy się spierać w sejmie o kolejne rządy koalicyjne, Polska może stanąć przed groźbą pełnoskalowego konfliktu z Rosją. Zmienia się też strategia naszych sojuszników, w tym Stanów Zjednoczonych, którzy nie przygotowują się do wielkiej wojny lądowej w naszej części Europy. Często powtarzana jest fraza, że Ukraińcy swoją krwią kupili nam czas. Ale czy my ten czas prawidłowo wykorzystujemy? Czy wiemy, co naprawdę powinniśmy robić? Czy wreszcie uprzytomnimy sobie, że znajdujemy się w pauzie strategicznej, która niedługo się skończy i wówczas możemy mieć do czynienia z nowym zagrożeniem wojennym, tym razem bezpośrednio dotykającym Polski? Czy jesteśmy na nie przygotowani? Jeśli będziemy rozbudowywać nasze siły zbrojne w taki sposób jak do tej pory, to odpowiedź jest niestety negatywna. Tym bardziej - a tego nie robimy w ogóle - jeśli nie przygotujemy do nadchodzącego starcia naszego państwa i społeczeństwa. Wieloaspektowa diagnoza bezpieczeństwa środowiska europejskiego i sojuszniczego przeprowadzona przez Autora skłania do refleksji. Polacy mają prawo znać prawdę o stanie państwa i polskiej armii. Autor plastycznie, w unikalny sposób przekonuje, co powinno się zrobić, aby Polaków w tę wiedzę uzbroić. - gen. broni WALDEMAR SKRZYPCZAK Dojrzała i wnikliwa ocena podparta dobrym warsztatem analitycznym pozwala dostrzec szeroką strategiczną perspektywę, wolną od szumu i emocji codziennych reportaży. Autora zaliczam do naszych najlepszych ekspertów ds. Rosji, którego obserwacje, wnioski i rekomendacje, jak wykorzystać czas pauzy strategicznej należy przyjmować z wielką uwagą. To ważna i potrzebna analiza. - gen. RAJMUND ANDRZEJCZAK szef Sztabu Generalnego 2018-2023 Marek Budzisz uzasadnia tezę, że nie da się obronić polskiej suwerenności i niepodległości, zagrożonej imperializmem Rosji, słabością UE i niezdecydowaniem USA, bez gruntownej modernizacji państwa polskiego i otwartej społecznej debaty nad strategią rozwoju Polski. Autor stawia więc przed polskimi politykami zadania, którym nie sprostali przez ostatnie 34 lata. - dr JÓZEF ORZEŁ Marek Budzisz proponuje Polakom rozpoczęcie poważnej debaty strategicznej. Skłania go do tego analiza sytuacji, w której znalazła się Polska. Warto ją poznać, bo od naszych decyzji zależeć będzie los przyszłych pokoleń. - dr JACEK BARTOSIAK

Pokochać PiS

Marek Zagrobelny

  W Polsce bardzo często się zastanawiamy, skąd się wziął sukces Prawa i Sprawiedliwości. Rozważamy, jakie jest źródło poparcia społeczeństwa dla „dobrej zmiany” prowadzącej państwo w kierunku niedemokratycznym. Słowem – dlaczego woda w garnku ma coraz wyższą temperaturę, a żaba nie wyskakuje. Powstały na ten temat analizy naukowe pisane z perspektywy prawa, socjologii i nauk politycznych. W debacie zaistniały raporty z przykładowego „Miastka”. Jednak niewiele jest książek traktujących o tym z perspektywy byłego działacza partii władzy. Dzięki różnym doświadczeniom (w tym emigracji) Markowi Zagrobelnemu udało się złapać dystans do polskiej polityki i zrozumieć, jak może funkcjonować nowoczesne, demokratyczne społeczeństwo w kontekście polskich nadużyć i dążeń do autorytaryzmu. Jeśli zakłada się na oczy okulary idealnie dopasowane przez optometrystę, to można zobaczyć więcej. Dzięki obserwacjom Autora mamy okazję po raz kolejny zastanowić się nad skutecznymi metodami powrotu Polski do rodziny państw demokratycznych.   Dr hab. Adam Bodnar, b. rzecznik praw obywatelskich   Partia, której głównym napędem jest antysemityzm i nienawiść do LGBT? Porażająca opowieść człowieka, który porzucił PiS i przeszedł na jasną stronę mocy. Witold Bereś, pisarz, dziennikarz redaktor naczelny miesięcznika „Kraków i świat”     "Pokochać PiS" to niezwykły dokument. Marek Zagrobelny uwierzył w Jedynie Słuszną Partię. Zanurzył się w niej, pracował dla niej, oglądał na własne oczy, jak PiS działa w swoim mateczniku, w średnich miastach i małych miasteczkach... Czym się to skończyło? Emigracją. Zdobyte przez Zagrobelnego doświadczenia zainteresowały wydawców w Norwegii. Opublikowali jego książkę, która dziś ukazuje się po polsku. To cenne świadectwo dla każdego, kto chce zrozumieć - choć niekoniecznie pokochać - PiS.   Tomasz Piątek, pisarz, dziennikarz śledczy

Polityka informacyjna wobec dóbr kultury

red. Dorota Fleszer

Niniejsze opracowanie jest zbiorem publikacji z różnych płaszczyzn kreowania informacji związanej z dobrami kultury. O tym, że ten aspekt ochrony dóbr kultury był dla Autorów tego opracowania wiodący, świadczy chociażby tytuł opracowania. Lektura spisu treści utwierdza w przekonaniu, że kwestie związane z kreowaniem polityki informacyjnej i w ogóle informacją, której przedmiotem są dobra kultury, mogą być przedmiotem zainteresowania przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. Nie są one bowiem zarezerwowane tylko dla mediów. Istotne ograniczenia w tym względzie przewiduje chociażby prawo autorskie. To powoduje, że dyskusja ogniskująca się wokół kreowania polityki informacyjnej wobec dóbr kultury jest tak interesująca i wielowątkowa. Z tych też względów należy oczekiwać, że prezentowane w niniejszym opracowaniu zagadnienia wzbogacą ten dyskurs naukowy i w sposób wydatny przyczynią się do lepszego zrozumienia zawiłości problematyki polityki informacyjnej wobec dóbr kultury.

Polska i trzy Rosje. Polityka wschodnia Piłsudskiego i sowiecka próba podboju Europy w 1920 roku

Andrzej Nowak

Fascynujące studium polityki międzynarodowej Polski, mocarstw zachodnich i Europy Wschodniej w latach 19181920 Wizja geopolityczna Piłsudskiego kontra trzy Rosje biała, czerwona i nieimperialna Profesor Andrzej Nowak rozpoczyna opowieść o Józefie Piłsudskim z chwilą jego ucieczki ze szpitala psychiatrycznego w Petersburgu 14 maja 1901 roku. Prowadzi czytelnika przez czasy rewolucji, rosyjskiej wojny domowej i pierwsze próby sowietyzacji Europy. W fascynujący sposób pokazuje ścieranie się polskich politycznych orientacji wobec zagrożenia ze wschodu oraz problemy z partnerami Litwą, Białorusią i Ukrainą. W nowym wydaniu dodany został obszerny rozdział, obejmujący czas od wiosny do jesieni 1920 roku. Autor skupia w nim uwagę na zmiennych koncepcjach strategicznych i decyzjach podejmowanych w tym okresie przez bolszewickie kierownictwo, przez Lenina i jego towarzyszy z Politbiura (Trockiego, Lwa Kamieniewa i Stalina). Analizuję improwizowaną wówczas próbę rewolucyjnej zmiany układu geopolitycznego Europy Wschodniej, wyjścia z czerwonego Heartlandu Eurazji na zachód. Co znaczyła ta próba i jej niepowodzenie latem 1920 roku? Czy chodziło o sowietyzację Polski tylko, czy też Europy Wschodniej, a może całej Europy po prostu? A może w grę również wchodziło odnowienie imperialnej kontroli Moskwy i zgody na zasadzie rozgraniczenia strefy tej kontroli z sąsiednim imperium: niemieckim? Jaki wpływ na porażkę tych zamiarów w roku 1920 miała akcja Piłsudskiego, albo inaczej: postawa Polski w tych miesiącach, od maja do października? Na podstawie nowej dokumentacji źródłowej (z postsowieckich archiwów) autor daje nowe odpowiedzi na te pytania. Książka wyróżniona Nagrodą Klio za rok 2001 i uznana za najlepszą analizę polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego. Czy Piłsudski uratował bolszewizm, wstrzymując aktywność polskiego frontu wschodniego w momencie szczytowego powodzenia ofensywy Denikina na Moskwę jesienią 1919 roku? Czy to raczej Denikin powinien był zrezygnować z nieugiętej wierności hasłu jednego, niepodzielnego imperium, by pozyskać przeciw bolszewikom jedyną realną pomoc, jaka była w jego zasięgu pomoc Polski, a także innych nierosyjskich narodów dawnego Cesarstwa Rosyjskiego? Czy z kolei Piłsudski nie mógł przyjąć oferty pokoju, z jaką wiosną 1920 roku wystąpiła sowiecka dyplomacja, i oszczędzić w ten sposób Polsce krwawej kampanii od kwietnia do października tegoż roku? Czy jednak realnie Lenin kiedykolwiek przed warszawską i niemeńską klęską Armii Czerwonej oferował Polsce coś innego niż kolejne formuły sowietyzacji? To tylko znane, może najczęściej powtarzane i publicystycznie uproszczone pytania, na które między innymi staram się znaleźć tutaj odpowiedź: rzetelną, nieuproszczoną, uwzględniającą jak najwięcej danych historycznego kontekstu. Andrzej Nowak

Powrót do Reims

Didier Eribon

Anatomia społecznego wstydu i wykluczenia. Autor, francuski socjolog i filozof, miał na koncie wiele książek, między innymi biografię Foucaulta, gdy uświadomił sobie, że o ile przez lata zajmował się wykluczeniem i homofobią, o tyle nigdy nie przeanalizował tego, co naznaczyło całe jego życie: podziału klasowego i biedy. Wraca na prowincję, do rodzinnego domu i opisuje wszystko to, czego zawsze tak bardzo się wstydził i przed czym uciekał: poczucie krzywdy, upokorzenia, potrzebę społecznego uznania. Opowiada o swoich rodzicach matce sprzątaczce i ojcu robotniku o ich rozpaczliwych staraniach, by przebić szklany sufit, polepszyć byt, dokształcić się; o ich politycznych wyborach, życiowych decyzjach, a wszystko to podbudowuje wnikliwą analizą społeczeństwa kapitalistycznego i francuskiej prowincji. Eribon odpowiada na wiele pytań, które można by odnieść także do polskiego społeczeństwa i sposobów, w jakie ono ewoluuje. Świetnie napisana książka, która pomaga zrozumieć wiele aktualnych zjawisk polityczno-społecznych, w tym protest żółtych kamizelek.

Powrót rosyjskiego Lewiatana

Siergiej Miedwiediew

W ostatnich latach Europa z fascynacją i przerażeniem obserwowała, jak w Rosji otworzyły się wrota do przeszłości i na arenę polityczną wtargnęła prehistoria: wróciły rytuały rodem z epoki Breżniewa, ery stalinizmu, systemu pańszczyźnianego i czasów Iwana Groźnego. Car Władimir ze swoją świtą ruszył na święty bój o godność i niezależność narodu. Rzecz w tym, że bój ten toczy z własnymi obywatelami, a potyczki dotyczą różnych sfer obywatelskiej, terytorialnej i symbolicznej autonomii. Siergiej Miedwiediew błyskotliwie i nie bez humoru analizuje wielką politykę i szuka klucza do rosyjskiej duszy. Obrany przez Kreml kurs kolizyjny ze światem zachodnich wartości jest według niego konsekwencją specyficznej mentalności, która odzwierciedla i kształtuje marzenia, lęki i kompleksy Rosjan. Społeczny konserwatyzm, nacjonalizm i homofobia łączą się z kultem siły i akceptacją przemocy w życiu publicznym i prywatnym, namiętnością do rakiet i wojska, pałaców ociekających złotem i konkursów piękności. To świat czasem straszny, nieraz intrygujący, ale często śmieszny. I właśnie na przecięciu historycznej intuicji i komicznej intonacji powstała niniejsza książka pisze autor.

Prawica dla opornych

Mi­chał Szuł­drzyń­ski

Czy istnieje związek między wprowadzeniem na rynek smartfonów w 2007 roku, upadkiem banku Lehman Brothers rok później, kłopotami klasy średniej, wirusem z Wuhan i szturmem na Kapitol 6 stycznia 2021 roku? Tym pytaniem o współczesność i związane z nią niepokoje Michał Szułdrzyński rozpoczyna swoje rozważania poświęcone myśli prawicowej. Opartą na tradycji i więzi z przeszłością ideę osadza więc w dynamicznych realiach nowoczesnego świata. Zastanawiając się, czy w tak zmiennych warunkach wartości konserwatywne są nam jeszcze do czegoś potrzebne, odnosi się do aktualnych zjawisk społecznych - takich jak zanik religijności, dyskusje dotyczące zmian klimatycznych czy wokeizm - które w ostatnich latach organizują debatę polityczną zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych. Pomimo ideowego kryzysu prawicy autor dostrzega rozwiązania, które pozwolą jej stać się atrakcyjną odpowiedzią na nową rzeczywistość i jednocześnie uchronią ją przed radykalizmem oraz fanatyzmem.

Przestrzeń i polityka. Z dziejów niemieckiej myśli politycznej

Anna Wolff-Powęska, Eberhard Schulz

Mamy zaszczyt przedstawić klasyczne dzieło prof. Anny Wolff- Powęskiej podsumowujące niemiecką myśl geopolityczną ostatnich stuleci. Podstawy nowoczesnej antropogeografii powstały w Niemczech a kult rozumu i racjonalnego postępowania sięga w tym państwie połowy XVIII w., kiedy nastąpiło połączenie Prus Wschodnich z Brandenburgią. Powinnością nauki stało się wspieranie władzy dążącej do potęgi państwa. Postulaty poszerzenia zasięgu terytorialnego państwa wymagały rzeczowego uzasadnienia. Powstało powszechne przekonanie o celowości prowadzenia imperialnej polityki, gdyż tylko taka jest godna wielkiego narodu. Dlaczego Niemcy inaczej patrzą na Europę niż konkurujące z nimi mocarstwa morskie? Czy hegemonia Niemiec na kontynencie europejskim była naturalną kontynuacją rozwoju państwa niemieckiego? Jak daleko sięgał rzeczywisty horyzont zainteresowań geopolityki niemieckiej? Czym była Polska i przestrzeń dawnej polskiej państwowości dla niemieckich myślicieli? Książka pozwala zrozumieć postępowanie Niemców i ich przywódców przez ostatnie stulecia, umożliwia zapoznanie się z klasycznymi teoriami Friedricha Ratzela, Karla Haushofera, Ericha Obsta, i Reinharda Höhna.