Trylogia Sienkiewicza. Historia prawdziwa

Izabela Śliwińska-Słomska

Trylogia Henryka Sienkiewicza bawi, wzrusza i wzbudza zainteresowanie przeszłością u kolejnych pokoleń Polaków. Jednak to monumentalne dzieło, mimo wszystkich swoich zalet, zawiera również mnóstwo historycznych kłamstw i niedomówień. Zapytajmy więc: jak było naprawdę? Izabela Śliwińska-Słomska, zajmująca się naukowo okresem staropolskim, mówi „sprawdzam” powieściom i filmom, które pokochaliśmy i do których wracamy od lat. Okiem badacza pochyla się nad Sienkiewiczowskimi wyobrażeniami o przeszłości i pokazuje czytelnikowi, co jest prawdą, a co tylko fantazją ich twórcy. Dostarcza też solidnej dawki wiedzy o realiach epoki i kontekście wydarzeń, które znamy z „Ogniem i mieczem”, „Potopu” oraz „Pana Wołodyjowskiego”. Kim byli prawdziwi Andrzej Kmicic, Jan Skrzetuski czy Michał Wołodyjowski? Jak w rzeczywistości wyglądała obrona Jasnej Góry? Czy Bohdan Chmielnicki oraz Janusz Radziwiłł naprawdę zasługują na miano zdrajców? Na to pytanie i wiele innych odpowiada książka „Trylogia Sienkiewicza. Historia prawdziwa”. Izabela Śliwińska-Słomska — doktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się historią nowożytną ze szczególnym uwzględnieniem społecznej historii wojska. Od lat zafascynowana twórczością Henryka Sienkiewicza.

Władza i polityka w czasach nowożytnych. Dyplomacja i sprawy wewnętrzne

Zbigniew Anusik, Małgorzata Karkocha

W książce zostały zaprezentowane wyniki najnowszych badań z zakresu historii politycznej czasów nowożytnych. W kręgu zainteresowań jej autorów znalazły się kwestie związane z dziejami wewnętrznymi i polityką zagraniczną Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wybranych krajów europejskich oraz Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej w XVII i XVIII stuleciu. Publikacja jest zbiorem trzynastu wartościowych merytorycznie i nowatorskich studiów, opartych na obszernej bazie źródłowej i piśmienniczej, opracowanych zgodnie z wszelkimi zasadami warsztatu nauk historycznych. Skierowana jest nie tylko do specjalistów – znawców dziejów Rzeczypospolitej i powszechnych doby nowożytnej, lecz także do doktorantów, studentów oraz wszystkich zainteresowanych historią. Ciekawa problematy ka, jasność przekazu i barwny język narracji pozwala ją żywić nadzieję, że monografia ta znajdzie uznanie w szerszym kręgu odbiorców.

Zelman Wolfowicz i jego rządy w starostwie drohobyckim w połowie XVIII w

Tomasz Wiślicz

Dziewiątego czerwca 1755 roku połączony sąd zamkowy i wójtowski miasta Drohobycza skazał Zelmana Wolfowicza na karę śmierci przez powieszenie za liczne defraudacje i oszustwa oraz ucisk mieszkańców starostwa. Zelman, formalnie pełniący funkcję faktora starościny Doroty Tarłowej i arendarza miejscowych salin, podporządkował sobie całe starostwo i przez kilkanaście lat zarządzał nim w sposób despotyczny, konfliktując się zarówno z mieszczanami drohobyckimi, jak i ze społecznością żydowską, z której się wywodził. Według dokumentów sądowych Zelman, oprócz gospodarczej eksploatacji dóbr, miał także rozpijać poddanych, bić i terroryzować mieszczan, fałszować miary i zapisy w księgach sądowych. Narastająca czarna legenda przypisywała mu uwiedzenie starościny, korzystanie z pomocy czarownic, zamachy na życie swoich nieprzyjaciół, a po śmierci – zamianę w upiora. Podobno jeszcze u schyłku XIX wieku okoliczne chłopki straszyły Zelmanem niegrzeczne dzieci. Kim był Zelman i czy rzeczywiście zasłużył sobie na opinię zbrodniarza i krwiopijcy? Jak wytworzyła się jego późniejsza legenda? Co jego przypadek może powiedzieć o rzeczywistości społecznej osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej?   Tomasz Wiślicz – historyk, profesor w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk. Autor m.in. książek: Upodobanie: małżeństwo i związki nieformalne na wsi polskiej XVII–XVIII wieku. Wyobrażenia społeczne i jednostkowe doświadczenia (Wrocław 2018), Krótkie trwanie. Problemy historiografii francuskiej lat dziewięćdziesiątych XX wieku (Warszawa 2004), Zarobić na duszne zbawienie. Religijność chłopów małopolskich od połowy XVI do końca XVIII wieku (Warszawa 2001).

Zrozumieć Polskę szlachecką

Sebastian Adamkiewicz

Sebastian Adamkiewicz przedstawia barwną mozaikę problemów i zjawisk, odgrywających pierwszoplanową rolę w staropolskiej Rzeczpospolitej. Publikacja podzielona jest na dwie części. W pierwszej, znajdzą Państwo pięć przekrojowych szkiców poświęconych problemom z jakim mierzyli się nasi przodkowie. Edukacja, kłótnie o „właściwe” pochodzenie, wykluczeni, burzliwe spory o politykę zagraniczną i ustrój wewnętrzny – to wszystko rzeczy, którymi żyjemy współcześnie nad Wisłą. Jak się okazuje, tradycja mierzenia się z tymi zagadnieniami jest znacznie dłuższa niż może się wydawać na pierwszy rzut oka. Druga część publikacji opowiada o fundamentach ustrojowych Rzeczpospolitej: zasadach elekcji królewskich, quasi-konstytucji jaką były artykuły henrykowskie oraz o pierwszej polskiej konstytucji uchwalonej w maju 1791 roku. Jakie były okoliczności rozwoju ustroju staropolskiej Rzeczpospolitej? Czy magnateria odegrała jednoznacznie złą rolę w historii naszego kraju? Na czym rzeczywiście polegała „złota wolność” szlachecka? Oto tylko niektóre z pytań, na jakie odpowiada autor. Serdecznie zapraszamy do tego, żeby zrozumieć Rzeczpospolitą. Warto przynajmniej spróbować.