Leksykon kultury ukraińskiej

Włodzimierz Wilczyński

Kultura ukraińska, rozumiana jako całokształt dorobku duchowego i materialnego narodu ukraińskiego, gromadzony, utrwalany i pomnażany w ciągu ponadtysiącletnich jego dziejów, jest zjawiskiem odrębnym i niepowtarzalnym, stanowi zarazem nieodrodną część kultury europejskiej. Jej powstawanie i kształtowanie odbywało się w drodze asymilacji przez system rodzimych tradycji wartości cywilizacji zachodniej, w tym spuścizny starożytnej Grecji, Rzymu oraz judeochrystianizmu. Na każdym etapie swojego rozwoju kultura ukraińska wychodziła poza opłotki etnocentryzmu i partykularyzmu, wytrwale otwierała się na impulsy płynące z zewnątrz, zwłaszcza z Zachodu. Proces ten owocował licznymi przełomami i zwrotami, dramatyzmem wielowiekowych heroicznych zmagań całego narodu. Wątek jednoczenia się kultury ukraińskiej z Zachodem stanowi jeden z głównych motywów przewijających się w niniejszym Leksykonie, potwierdzając tezę o jej otwartości we wszystkich aspektach ludzkiej działalności – indywidualnych i zbiorowych: sztuki, nauki, języka, literatury, filozofii i dziejopisarstwa, wartości światopoglądowo-etycznych i zasad współżycia, budowania instytucji ustrojowych i społecznych oraz form gospodarowania. W tym kontekście autor wyeksponował też związki łączące naród polski z ukraińskim w przeszłości i teraźniejszości.

Leksykon logików polskich 1900-1939

Andrzej Dąbrowski, Magdalena Hoły-Łuczaj, Andrew Schumann, Konrad Szocik, ...

Gdyby ktoś w 1918 roku prognozował rozwój logiki w dalszych dwudziestu latach, zapewne wymieniłby Wielką Brytanię, USA, Włochy, Niemcy i Francję. Jednak około 1930 roku to Warszawa została uznana za jedną ze światowych stolic logiki matematycznej. W rzeczy samej, logika stała się doniosłym rozdziałem historii nauki w Polsce. Niniejszy leksykon przedstawia sylwetki i dokonania logików polskich, rozpoczynających swe kariery naukowe w okresie od przełomu XIX i XX wieku do 1939 roku. Uwzględnione zostały nie tylko osoby koncentrujące się na badaniach logicznych, głównie matematycy i filozofowie, ale i takie, dla których logika była pobocznym polem zainteresowań, na przykład językoznawcy, filologowie, socjologowie i psychologowie.

Leksykon organizacji i ruchów islamistycznych

Krzysztof Izak

W „Leksykonie organizacji i ruchów islamistycznych” scharakteryzowano zdecydowaną większość znaczących ruchów muzułmańskich oraz ugrupowań fundamentalistycznych i ekstremistycznych, poświęcając każdemu kilka lub kilkanaście stron tekstu. W tytule i w odniesieniu do wielu organizacji nie użyto sformułowania „terrorystyczny”, aby nie podawać w wątpliwość i pod kolejną dyskusję tego określenia oraz nie oskarżać wielu ugrupowań o prowadzenie tego typu działalności. Wymienione organizacje mają charakter radykalny. Określenie to odnosi się do ideologii głoszonej przez niektóre z nich oraz do praktyki stosowanej przez inne. Część organizacji scharakteryzowanych w leksykonie propaguje konserwatywną, purytańską ideologię, ale wystrzega się stosowania przemocy, choć jej nie potępia, kiedy stosują ją podobne im ugrupowania. Inne ograniczają działalność zbrojną (partyzancką lub terrorystyczną) do terytorium własnego kraju, dążąc siłą do zaprowadzenia szariatu. Pozostałe natomiast łączą salaficką doktrynę z ideą globalnego dżihadu, upatrując w cywilizacji Zachodu głównego wroga, zagrażającego światu islamu. Właśnie te organizacje stawiają sobie za cel dominację nad światem islamu i wprowadzenie prawa opartego na szariacie. Wszystkie natomiast odwołują się do nauk byłych i współczesnych radykalnych interpretatorów islamu oraz uczonych muzułmańskich, upowszechniając głoszone przez nich idee. Znaczna część członków tych organizacji stara się żyć i postępować zgodnie ze zmitologizowaną tradycją sięgającą początków islamu, widząc w niej rozwiązanie wszystkich problemów, zgodnie z zawołaniem Braci Muzułmanów: Al-islam hua al-hall (Islam jest rozwiązaniem). Fragment „Wstępu”

Leksykon resocjalizacji

Jaworska Anetta

Prezentowany Czytelnikowi Leksykon resocjalizacji stanowi zbiór kilkudziesięciu alfabetycznie ułożonych haseł, które dotyczą: etiologii, symptomatologii, typologii, diagnostyki niedostosowania społecznego, a przede wszystkim profilaktyki społecznej i resocjalizacji oraz zjawisk związanych z patologiami społecznymi, zachowaniami ryzykownymi i przestępczością. W oddzielnych hasłach omówiono problematykę zachowań dewiacyjnych w rodzinie i szkole, wskazując na ich skutki i możliwości przeciwdziałania im. Książka zawiera także przegląd teorii oraz zagadnień definicyjnych związanych z resocjalizacją. Znajdujące się w leksykonie hasła obejmują także aspekty prawne i organizacyjne, dotyczące historii, współczesnej polityki reintegracji społecznej w Polsce oraz funkcjonowania placówek i instytucji resocjalizacyjnych. Znaczną uwagę poświęcono zagadnieniom kary pozbawienia wolności, a zwłaszcza resocjalizacji penitencjarnej, w zakresie której wyszczególniono hasła dotyczące resocjalizacji określonych kategorii skazanych, takich jak osoby: starsze, niepełnosprawne, niebezpieczne, uzależnione czy skazane za zabójstwa lub przestępstwa seksualne. Istotną częścią opracowania jest również omówienie wszystkich stosowanych w resocjalizacji terapii, w tym terapii niekonwencjonalnych, takich jak joga, ekologia, żagloterapia czy sztuka. Książka stanowi skompensowane podsumowanie dotychczasowych dociekań teoretycznych i empirycznych autorki dotyczących zagadnienia resocjalizacji i silnie powiązanych z nią dziedzin, takich jak patologie społeczne, kryminologia, profilaktyka społeczna czy penitencjarystyka. Większość haseł zawartych w tym tomie powstała na skutek nie tylko przeglądu literatury, ale także badań empirycznych. Celem zbioru jest dostarczenie Czytelnikowi skompensowanego studium wiedzy o resocjalizacji i powiązanej z nią problematyce. Każde hasło zawiera odwołania bibliograficzne, co ma za zadanie ułatwić zainteresowanemu odbiorcy dotarcie do obszerniejszych prac naukowych omawiających poruszane zagadnienia. Przypisy do tekstu, obok literatury polsko- i anglojęzycznej, zawierają także odniesienie do artykułów i monografii autorki omawiających szerzej prezentowane zagadnienia.

Leksykon smoków, czyli poradnik dla początkujących smokolubów

Agnieszka Korol

To poradnik dla podróżników zbłąkanych w Krainie Smoków, która nas zewsząd otacza. Znajdziecie w nim charakterystyki poszczególnych rodzajów smoków, a także wskazówki, z którymi osobnikami można się zaprzyjaźnić, a które należy omijać szerokim łukiem. Leksykon smoków jest pięknie ilustrowany przez Jolantę Jaworską. Polecamy go zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Najlepiej czytajcie go razem, komentując na bieżąco i dzieląc się wrażeniami. Bo każdy z nas kiedyś spotkał smoki.

Leksykon terminów archeologicznych

praca zbiorowa

Leksykon terminów archeologicznych stanowi kompendium najważniejszych terminów, pojęć i kategorii badawczych definiujących ramy konceptualizacyjne polskiej archeologii początków XXI wieku. Ma charakter w pełni nowatorski i jest pierwszą tego typu publikacją w polskim środowisku archeologicznym. Zarysowując kolejne etapy procesu badawczego, takie jak konceptualizacje przeszłości, zakresy tematyczne badań, proces badawczy, metody i obecność archeologii we współczesności, ukazuje dojrzałość, oryginalność i intelektualny potencjał polskiego środowiska archeologicznego. Leksykon składa się z 107 haseł przygotowanych przez 70 badaczek i badaczy reprezentujących różne pokolenia i pracujących w wiodących ośrodkach badawczych, konserwatorskich i muzealnych Polski. Jest skierowany do archeologów pracujących we wszystkich sektorach dyscypliny, studentów, przedstawicieli nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych współpracujących z archeologią oraz wszystkich zainteresowanych archeologią. Powstał oryginalny produkt intelektualny, który z uznaniem można zaklasyfikować do grupy esejów na temat dzisiejszych podstaw dyscypliny archeologia (...). Można być spokojnym nie tylko o jego funkcję podręcznikową (...), ale też o oryginalne autorskie przemyślenia, luźno osnute wokół dopuszczonego już kanonu. Właśnie ten ładunek myślowy jest najcenniejszą wartością (...). Zebrane teksty w przypadku większości haseł są dobrze osadzone w rozwoju myśli filozoficznej i dowodzą, że archeologia polska dynamicznie i szeroko rozwija swoje zaplecze teoretyczne, nawiązując do pomnikowych serii encyklopedycznych, słowników i leksykonów, tworzonych od lat w wielu krajach. Z recenzji prof. dra hab. Pawła Valde-Nowaka

Leksykon wdzięku

Ewa Maria Mierzejewska

"Leksykon Wdzięku, czyli rzecz dla wierszolubów, kwiatomaniaków i działkofilów" to zbiór ułożonych alfabetycznie ponad stu miniatur poetyckich, portretujących rośliny ozdobne - kwiaty, zioła, krzewy i pnącza. Kwiatowy imiennik adresowany jest do wszystkich miłośników poezji, kochających ulotne piękno ogrodów, łąk i leśnych polan, dla romantyków zbierających polne bukiety oraz dla tych, którzy z radością i pasją uprawiają botaniczne piękności. Poetycki zielnik to próba opisania "osobowości" i "duszy" danego kwiatka w formie możliwie najkrótszej, a więc poszukiwanie jego kwint e s e n c j i... Ach, każdy kwiatek oddech mi zapiera i każdy z mej duszy przepędza chandry, więc kocham się w różach, bzach i gerberach i w złotym uśmiechu mej afelandry! I w małym fiołku, co słodki, choć wiotki i w celozjach z zadziornym pióropuszem, stokrotnym wdziękiem wabią mnie stokrotki, jaśmin - przepychem swych perskich poduszek! Więc kreślę portrety kwiatów i ziółek, tworząc jak bukiet - ten "Wdzięku Leksykon". O każdym czującym, ot, słówko czułe chcę szepnąć dziś - Przemiłym Czytelnikom! Wszystkim kwiatom, co nieba są przedsmakiem, leczą i bawią, wypełniają pustkę. Wciąż inspirują, są emocji znakiem, w skali wdzięku stawiam, ech, z plusem szóstkę!   Spis treści: SPIS TREŚCIAFELANDRA - TERAPEUTKA Z PARAPETU ANEMON - KWIAT W DWÓCH ODSŁONACH ANTURIUM - KSZTAŁT NIE Z TEJ ZIEMI ASTRY - GWIAZDY JESIENNEGO NIEBA AZALIA - PIESZCZOSZKA KWIATOMANIAKÓW BEGONIA - KRÓLOWA CEBULBERBERYS - KROTOCHWILE Z CHLOROFILEM BEZ - HYMN NA CZEŚD MAJA BŁAWATEK - BUSZUJĄCY W ZBOŻU BRATEK - OCZKO W GŁOWIE WIOSNY BUGENWILLA - CUDNIE ZDOBI POŁUDNIE CELOZJA - ANIMUSZ MŁODOŚCI CHRYZANTEMA - UROK NOSTALGII CYKLAMEN - POEMAT BULWY CYNERARIA - ULOTNOŚD PIĘKNA CYNIA - ASERTYWNA, CHOĆ NIECO SZTYWNA CYTRYNOWIEC - ROZMACH WSCHODU DALIA - PRZEPYCH SIERPNIA DATURA - IMIGRANTKA Z EDENU DZIEWANNA - PANNA ZE ŚWIECZNIKIEM DZWONEK - LILIOWY ZWIASTUN NOWIN FASOLA KWITNĄCA - SOPRANISTKA CAŁA W LISTKACH FIOŁEK - WIOTKI, LECZ SŁODKI FLOKS - MISTER AMARANTU FREZJA - ZIELONA SAFONA FUKSJA - KWIAT MINIONYCH LAT GARDENIA - PIĘKNA KAPRYŚNICA GERBERA - UŚMIECH SŁOOCA GIPSÓWKA - KORONKOWA ROBOTA NATURYGOŹDZIK - ELEGANT Z TRADYCJĄ GROSZEK PACHNĄCY - FIRCYK NA PODPÓRCE HIACYNT - DYWERSANT Z ROZPYLACZEM HORTENSJE - IDOLKI AUTORKI HYZOP LEKARSKI - UJMUJĄCA WSZECHSTRONNOŚĆ IRYS - WYSŁANNIK TĘCZY JAŚMINOWIEC - IMPERIUM ZMYSŁÓW KAKTUS - DRUGA NATURA GBURA KALIA - MISTYCZKA W BIAŁYM KORNECIE KALINA - KORALOWY ZAWRÓT GŁOWY KAMELIA - KLEJNOT AZJI KONICZYNA - DLA KLACZY I ZAKLINACZY KONWALIA - MAJOWA BIAŁOGŁOWA KROKUS - KROK DO NOWEJ WŁADZY LAWENDA - PIĘKNO UŻYTECZNOŚCI LEWKONIE - OKAZ FAUNY CZY FLORY? LILIA WODNA - NIMFA W KĄPIELILILIA ZŁOTOGŁÓW - MUZA DESIGNERÓW LWIA PASZCZA - LWIA CZĘŚĆ WDZIĘKU ŁUBIN - EMPORIUM MOTYLI MACIEJKA - GIGANT ZAPACHU MAGNOLIA - GLORIA WIOSNY MAK - POLE WYOBRAŹNI MALWA - CHŁOPKA W KRASNYCH USTACH MARGARETKA - KUNSZT PROSTOTY MIECZYK - KWIAT, CO PODBIŁ ŚWIAT MIŁEK WIOSENNY - MIŁOŚNIK PIĘKNA MIMOZA - WRAŻLIWOŚD W KAŻDYM CALU NAGIETKI - NAGI INSTYNKT NATURY? NARCYZ - KWIAT PEŁEN WAD? NASTURCJA - PŁOMIEŃ NA SZTACHECIE NEMEZJA - KREACJA NA JEDEN SEZON NIECIERPEK - GŁADYSZ Z CHARAKTEREM NIEZAPOMINAJKA - CUD PAMIĘCI OSTRÓŻKA - GUSTOWNA STRZELISTOŚD PANTOFELNIK - KWIAT OD EFEKTÓW SPECJALNYCH PELARGONIA - MISS BALKONUPEŁNIK EUROPEJSKI - DOPEŁNIENIE WIOSNY PETUNIA - CZARKA MOTYLI PIERWIOSNKA - LASKA PIERWIOSNKA PIWONIA - ZAKAPTURZONA BOGINI POINSENCJA - GWIAZDA WIGILII POWOJNIK - RĄCZE PNĄCZE PRYMULKA - PIERWSZA DAMA KWIETNIA PRZEBIŚNIEG - ZWIADOWCA JEJ WIOSENNEJ MOŚCI RÓŻA - ODWIECZNY MIT I HITRUMIANEK - ZIÓŁKO W BIAŁYM KITLU SASANKA - WDZIĘK POD NADZOREM SKRZYDŁOKWIAT - PTAK W TONI WAZONU SŁONECZNIK - Z TARCZĄ W SŁUŻBIE SŁOOCA STOKROTKA - WIELOKROTNOŚD GRACJISTORCZYK - EGZOTYCZNY I EGOCENTRYCZNY SZAROTKA - TATERNICZKA W WEŁNIANYCH SPÓDNICZKACH TAWUŁA - ZADURZONA W MAJU TUBEROZA - ROZKOSZ ESTETY TULIPAN - PRZYTULONY DO KWIETNIA WEIGELA - ŚWIAT PRZEZ RÓŻOWE OKULARY WERBENA - ZIELE NA PRĘDKIE WESELE WICIOKRZEW - UWODZICIELSKI LINOSKOCZEK WILEC - ZAKRĘCONY NA WSZYSTKIE STRONY WRZOS - KOLOR MELANCHOLII ZIMOWIT - DELEGAT CHŁODÓW ZŁOCIEŃ - OPERATOR ŚWIATŁA ŻONKIL - ZŁOTY CHARAKTER!      

Leksykon wiedzy o Chinach współczesnych

Praca zbiorowa

Książka zawiera artykuły-hasła dotyczące problematyki społecznej, kulturalnej, zagadnień politycznych, obyczajów, religii, miejsca tradycji, zagadnień ekonomicznych współczesnych Chin i chińskiej diaspory. Artykułów tych zamieszczono 300. Są one powiązane odsyłaczami z innymi podobnymi w treści hasłami. W ten sposób czytelnik zapoznaje się z problemem z różnych punktów widzenia. Ponadto, w książce zamieszczono szczegółowy indeks tematyczny, zawierający wyjaśnienie haseł niemających własnych omówień oraz liczne mapy. Autorami haseł są wysokiej klasy specjaliści, naukowcy pracujący w najbardziej renomowanych uczelniach we Francji, Szwajcarii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Chinach. Wprowadzenie do Leksykonu stanowi omówienie sytuacji społeczno-politycznej i gospodarczej współczesnych Chin.

Leksykon wiedzy o Turcji

Opracowanie zbiorowe

Praca zbiorowa pod redakcją Tadeusza Majdy Leksykon obejmuje okres przedrepublikański i Republiki Tureckiej. Hasła ułożone w porządku alfabetycznym podają wiadomości w sposób syntetyczny i odnoszą się do wszystkich dziedzin życia Turcji współczesnej i czasów dawniejszych, od zagadnień politycznych, ustrojowych na obyczajach i sztuce kulinarnej kończąc.

Leksykon zintegrowanego planowania rozwoju

Tadeusz Markowski, Maciej J. Nowak, Małgorzata Blaszke, Małgorzata Żak-Skwierczyńska

Konieczność zintegrowanego podejścia do współczesnej polityki rozwoju narzuca potrzebę wprowadzenia do języka naukowego i praktyki planistycznej nowych pojęć, pozostających dotychczas poza bezpośrednią sferą praktyki planistycznej i decyzyjnej lub wykorzystywanych tylko w wąskich ujęciach sektorowych. Szybkie zmiany paradygmatów i koncepcji współczesnego planowania rozwoju zaowocowały rozbieżną interpretacją stosowanych pojęć, wynikającą między innymi z dość dowolnej i różnorodnej lingwistycznej interpretacji terminów wprowadzonych przez liderujące kraje Unii Europejskiej w dziedzinie doskonalenia publicznych polityk na rzecz rozwoju. Konieczność jednoznacznego rozumienia pojęć i zjawisk jest niezbędnym warunkiem sprawnego procesu planistycznego, wpływa nie tylko na budowanie konsensusu społecznego i podejmowanie trafniejszych decyzji, lecz także na poprawę działania instytucji publicznych, rządowych i samorządowych, odpowiedzialnych za rozwój zrównoważony. Leksykon jest pierwszym opracowaniem mającym na celu uporządkowanie terminologii związanej ze zintegrowanym planowaniem rozwoju. Wyodrębniono w nim ponad sto pojęć budzących pewne wątpliwości interpretacyjne oraz zaproponowano sposoby ich rozumienia nawiązujące do najnowszych badań z zakresu teorii rozwoju regionalnego i lokalnego. W publikacji zaprezentowano nie tylko podstawowe znaczenie poszczególnych terminów, lecz także ukazano fundamentalne zasady oraz wyzwania współczesnej polityki rozwoju i pragmatyki planistycznej. Odbiorcami leksykonu mogą być pracownicy samorządowi i rządowi, nauczyciele akademiccy czy studenci, szczególnie kierunków związanych z gospodarką przestrzenną, geografią ekonomiczną, urbanistyką, administracją i prawem, a także nauk z zakresu polityki i zarządzania publicznego. Książka jest również adresowana do szkół średnich ekonomicznych i firm doradczych specjalizujących się w przygotowywaniu koncepcji, planów oraz strategii rozwoju dla jednostek terytorialnych.

Lektorzy języka angielskiego w międzywojniu

Mirosława Podhajecka

Monografia jest pierwszą próbą przedstawienia działalności lektorów języka angielskiego z pięciu uniwersytetów okresu międzywojnia: Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, Uniwersytetu Poznańskiego, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Jako pracownicy dydaktyczni lektorzy nie mieli na swoim koncie osiągnięć naukowych, wykonywali jednak ważną „pracę u podstaw”, aby poprawić znajomość języków obcych wśród studentów i przyszłych absolwentów polskich uczelni. Tym samym zasługują na odnotowanie w literaturze przedmiotu. Sylwetki lektorów przedstawiono na szerszym tle historycznym, ponieważ ich losy były ściśle powiązane z wydarzeniami pierwszej połowy XX w. Materiał wzbogacają trzy aneksy, z których pierwszy obejmuje biogramy kierowników pierwszych katedr anglistyki, drugi stanowi analizę kilku podręczników do nauki angielskiego wydanych przez lektorów, a trzeci zawiera przekłady anglojęzycznych tekstów. Książka skierowana jest głównie do językoznawców, studentów neofilologii, nauczycieli języków obcych i historyków, ale może także zainteresować pedagogów, socjologów, kulturoznawców, politologów, a także osoby zajmujące się innymi dziedzinami nauki.   Głębię analizy i dbałość o szczegół Autorka łączy z żywością prezentacji i przydaje tekstowi zarówno wagi, jak i atrakcyjności poprzez bogaty materiał ilustracyjny: fotografie, wyciągi z rejestrów, fragmenty korespondencji, odpisy dyplomów, ogłoszenia, nekrologi. Są to nośniki niesłychanie cennych danych, rysujących szeroki kontekst funkcjonowania pracowników uniwersytetów. [z recenzji prof. dr hab. Hanny Komorowskiej]   Autorka odwołuje się do wielu źródeł. Nie podchodzi do nich jednak bezkrytycznie, gdyż niejednokrotnie pewne informacje podaje w wątpliwość, inne koryguje i wreszcie nie unika przedstawienia własnych przemyśleń. W efekcie czytelnik otrzymuje interesujące biogramy dziewiętnastu lektorów języka angielskiego i kierowników katedr anglistycznych. [z recenzji prof. dr hab. Elżbiety Mańczak-Wohlfeld]   Mirosława Podhajecka – profesor uczelni w Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Opolskiego, specjalność: językoznawstwo. Zainteresowania badawcze: kontakty językowe, leksykografia, historia dydaktyki języka angielskiego, biografistyka. Autorka monografii Russian Borrowings in English: A Dictionary and Corpus Study (2013) oraz A History of Polish-English/English-Polish Bilingual Lexicography (1788–1947) (2016). Beneficjentka projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki (2011–2016), stypendystka Cordell Collection of Dictionaries, Indiana State University (2005, 2012) oraz Clifford and Mary Corbridge Trust, Cambridge University (2018).  

Lektura jako spotkanie. Brzozowski - tekst - metoda

Eliza Kącka

liza Kącka, filolożka z wykształceniem filozoficznym, debiutowała w r. 2012 książką Stanisław Brzozowski wobec Cypriana Norwida, godząc w niej dwa główne obszary swoich zainteresowań: literaturę i myśl drugiej połowy XIX wieku oraz światopoglądy polskiej moderny. Lekturę jako spotkanie uznać można za dalszy krok na tej drodze. Oprócz tego, niejako dla równowagi, dr Kącka jest eseistką i badaczką poezji współczesnej, począwszy od Herberta, a kończąc na autorach najmłodszej generacji. W r. 2017 wydała także zbiór krótkich próz poetyckich Elizje. Pisze do pism naukowych i „Tygodnika Powszechnego”, „Znaku”, „FA-artu”, „Nowej Dekady Krakowskiej”. Jest laureatką licznych nagród i wyróżnień. Pracuje na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.     „W ostatnim zdaniu swojej rozprawy autorka podkreśla, że starała się tu interpretacyjnie i lekturowo sprostać wielości, którą wyznaczyła sobie, wybierając przedmiot swoich badań i ich obszar. Starania te, w moim odczuciu, przyniosły świetny efekt – nie tylko dlatego, że ujawniają znakomite kompetencje w zakresie historii literatury i kultury, filozofii, antropologii. Także dlatego, że autorka fortunnie łączy ambicje badacza z nieukrywaną fascynacją Brzozowskim, który patronuje jej własnym przygodom myśli.  Sama od lat podzielam tę fascynację, ale lektura tej pracy jeszcze ją wzmaga – także za sprawą oryginalnego stylu Elizy Kąckiej, wypracowanego w wieloletnim obcowaniu z myślą jednego z najoryginalniejszych polskich filozofów. Ale podkreślić tu trzeba, że podążając w ślad za swoim bohaterem, autorka mówi co chwila: „sprawdzam”, zagląda pod podszewkę jego definicji, formuł i metafor, wprowadza je w ruch. Wysoko zatem oceniam tę próbę zbilansowania fascynacji i analizy, która udowadnia, w moim mniemaniu, wielkość i wagę projektów antropologicznych Brzozowskiego, niesprawiedliwie często wcześniej ocenianego jako filozof  nieprzekonujący i niekompetentny z powodu rzekomego „rozwichrzenia” swej myśli. Autorce udało się w tej pracy pokazać mapę polskiej nowoczesności, zarysować na niej przygody polskich i europejskich intelektualistów z początków XX w., a jednocześnie przedstawić nową propozycję czytania Brzozowskiego”.    Z recenzji prof. dr hab. Ewy Paczoskiej

Lektury podręczne. Antologia tekstów satyrycznych dla cudzoziemców, którzy dobrze znają język polski

Ewa Lipińska

Lektury podręczne to antologia tekstów satyrycznych adresowana do cudzoziemców, którzy dobrze znają język polski, a także do Polaków, mieszkających w kraju i za granicą. Pierwszej grupie odbiorców niniejszy zbiór pomoże poznać i zrozumieć polskie teksty satyryczne i humorystyczne, a drugiej - przypomnieć sobie klasyków satyry polskiej, stanowiących część naszej kultury. Antologia ta nie jest podręcznikiem, ale ponieważ towarzyszą jej sugestie metodyczne dla uczących języka polskiego jako obcego, stanowi swego rodzaju pomoc dydaktyczną.  

Lektury pokoleniowe i ponadpokoleniowe. Z zagadnień recepcji

współudz. Agnieszka Łakomy, red. Irena Socha

Tom zatytułowany Lektury pokoleniowe i ponadpokoleniowe. Z zagadnień recepcji jest pokłosiem konferencji naukowej „Pożytki i szkody płynące z lektury” zorganizo­wanej w kwietniu 2010 roku w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uni­wersytetu Śląskiego. Publikacja zawierająca bogaty materiał, dokumentowany zwłaszcza źródłami wydawniczymi i prasowymi lat powojennych, okresu PRL-u aż po czas stanu wojennego i współczesność, zaprasza do refleksji nad trwałością oraz przemianami upodobań i zachowań lekturowych, warunkowanych procesami historycznymi, społecznymi i kulturowymi. Zebrane teksty ukazują zmiany wartościowania książki. W większości są to studia materiałowe obrazujące popularność wybranych fenomenów literackich czy prasowych. Uszeregowane w porządku diachronicznym dają możliwość dostrzeżenia prawidłowości sterujących procesami społecznych zachowań lekturowych zarówno w przeszłości, jak i współcześnie.

Lektury retroaktywne. Rodowody współczesnej myśli filozoficznej

Szymon Wróbel

Na pierwszy rzut oka tytuł książki, Lektury retroaktywne. Rodowody współczesnej myśli filozoficznej, może być, jeśli nie mylący, to spłaszczający zamysł i powagę zawartego w niej projektu. Nie chodzi bowiem o konwencjonalną lekturę tekstów tradycji filozoficznej, istotnych dla rozwoju filozofii. Chodzi o coś znacznie więcej, o całościową perspektywę tych lektur, jak i o właściwą im metodę. Perspektywa ta jest właśnie perspektywą współczesności i tak naprawdę książka, pomimo, że sięga aż do tekstów antycznych, jest par excellence książką traktującą o współczesności […] stanowi ambitną próbę zrozumienia tego, czym aktualnie jesteśmy, co wyróżnia właściwy nam, kulturowo usytuowany, moment historii. […] chodzi tu o odwołanie się do pierwotnych, traumatycznych doświadczeń kulturowo-filozoficznych, wydobycie ich z istotnych tekstów tradycji filozoficznej (Tukidydesa, Hobbesa, Machiavellego, Spinozy) i ich przepracowanie, które ma nadać im nowy,  odpowiadający aktualnym wyzwaniom myślenia sens. (z recenzji prof. dra hab. Pawła Pieniążka)   Szymon Wróbel jest profesorem filozofii w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz w Instytucie Badań Interdyscyplinarnych Artes Librales UW. Jego główne dziedziny zainteresowań naukowych to: teoria władzy, teoria literatury, współczesne językoznawstwo i kognitywistyka oraz zastosowania idei psychoanalitycznych w teoriach politycznych. Jest autorem ośmiu książek i wielu artykułów rozsianych w różnych czasopismach naukowych. Ostatnie dwie książki to: Deferring the Self, Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien: Peter Lang 2013 oraz Grammar and Glamour of Cooperation. Lectures on the Philosophy of Mind, Language and Action, Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien: Peter Lang 2014.

Lektury subwersywne. Filozoficzne eseje o literaturze i sztuce. Kant, Derrida, Lacan, Freud i inni

Paweł Dybel

Lektury subwersywne to lektury przekorne, w których teksty czyta się „pod włos”, wskazując na to, że zawarty w nich sens nie do końca pokrywa się z intencjami ich autorów. Jest on w pewnym sensie „mądrzejszy” od tego, co zamierzali powiedzieć, i często nie daje się z tym pogodzić. Efektem tego typu lektury jest przemieszczenie sensu tekstu, jego radykalne przewartościowanie. Tę przewrotną strategię interpretacyjną Dybel obiera zarówno w odniesieniu do wybranych filozoficznych tekstów Gadamera, Kanta, Derridy i Lacana, jak i do tekstów literackich Szekspira, Kafki, Schulza i Gombrowicza.  Wyrafinowanie takiej strategii polega na tym, że starając się z dużą precyzją zrekonstruować sens tych tekstów, dociera do jego ukrytych założeń, co każe mu poza ów sens wykroczyć i ukazać go w nowym świetle. Jeśli więc dokładnie przyjrzymy się estetyce Kanta, okazuje się, że ‒ wbrew temu, co twierdzi Gadamer ‒ pojęcie piękna jest w niej ściśle powiązane z tym, co etyczne; przeformułowana przez Derridę relacja między ergonem i parergonem dzieła, przemieszczona na plan ludzkiej egzystencji, wskazuje na zdumiewające pokrewieństwo doświadczenia piękna z doświadczeniem śmierci; twierdzenie Felman, że literatura jest ślepą subwersywną plamką psychoanalizy, implikuje między nimi relację kolistą, w której inspirują się nawzajem; zablokowane pragnienie Hamleta nie bierze się stąd, że – jak sugeruje Freud ‒ chce on zająć miejsce ojca przy matce, ale stąd, że nie jest ona zdolna do żałoby po zamordowanym mężu; okrutny sposób, w jaki w Procesie Kafki funkcjonuje prawo, nie wynika z jego deformacji, ale z samych podstaw prawa pozytywnego, ukształtowanego w tradycji europejskiej. Na podobne paradoksy możemy wskazać, przyglądając się bliżej motywom mesjańskim w prozie Schulza czy toposowi „gęby” u Gombrowicza. Nasz tradycyjny sposób lektury tych tekstów zatem się załamuje i oto nagle skonfrontowani jesteśmy z całkiem nowymi pytaniami.