Linguarum Silva. T. 4: W kręgu zagadnień języka i tekstu

red. Barbara Mitrenga

Czwarty tom „Linguarum Silva” zatytułowany W kręgu zagadnień języka i tekstu składa się z trzech części. W pierwszej z nich – W kręgu zagadnień historii języka i dawnych tekstów – znalazło się pięć artykułów poświęconych historycznojęzykowym analizom wybranych grup słownictwa, rekonstrukcji językowego obrazu Boga w XVI-wiecznej homiletyce Piotra Skargi oraz badaniom staropolskiej legendy o świętej Dorocie. Druga część tomu, zatytułowana W kręgu zagadnień współczesnego języka i tekstów kultury, zawiera cztery artykuły, które jako materiał badawczy wykorzystują współczesną leksykę i/lub typowe dla obecnych czasów – szeroko rozumiane – teksty kultury: istniejące w przestrzeni mediów elektronicznych teksty określane jako legendy miejskie, memy internetowe oraz reklamy telewizyjne. W trzeciej części tomu (W kręgu teoretycznych i praktycznych zagadnień języka) zamieszczono dwa artykuły poświęcone rozważaniom na temat ekonomiczności środków językowych oraz opisowi metody antropometrycznej w badaniach artykulacji polskich samogłosek. Teksty opublikowane w niniejszym tomie są w znacznym stopniu zróżnicowane (m.in. metodologicznie, materiałowo, pod względem przyjętej przez autorów poszczególnych tekstów perspektywy oglądu danych językowych, stopnia szczegółowości opisu), co uznać należy za walor tej publikacji, gdyż prezentuje różnorodne zainteresowania naukowe pokolenia młodych polskich lingwistów. Tom adresowany jest zarówno do językoznawców, maturzystów, studentów i doktorantów kierunków humanistycznych, jak i do Czytelników, którym bliska jest tematyka prezentowanych artykułów.

Linguarum Silva. T. 5: Słowo - wartość - jakość w języku i w tekście

red. Barbara Mitrenga

Piąty tom „Linguarum Silva” zatytułowany Słowo – wartość – jakość w języku i tekście (2016) zawiera on dziesięć artykułów młodych polskich badaczy, zainteresowanych różnymi aspektami języka w ujęciu diachronicznym oraz synchronicznym, nadto odwołujących się w swoich językowych dociekaniach do zróżnicowanych chronologicznie, stylistycznie i funkcjonalnie tekstów, oraz jeden artykuł podejmujący zagadnienie języka z perspektywy neurolingwistyki. Choć artykuły są różnorodne tematycznie i metodologicznie, to jednak łączą je liczne odniesienia do tytułowych pojęć „słowo”, „wartość”, „jakość”, wykorzystanie w analizie materiału leksykograficznego (dawnego lub współczesnego) i/lub konkretnych tekstów pisanych lub mówionych (XVI-wiecznych Ewangelii, literatury opartej na motywie danse macabre, wypowiedzi kabaretowych, konferencji religijnych, wypowiedzi wyborczych, reklam). W poszczególnych artykułach Autorzy omawiają znaczenia wybranych słów (m.in. rzecz, chrapota, newralgiczny), wskazują na różnorodne określenia jakościowe i cechy kogoś lub czegoś (na przykład złodzieja, człowieka niewierzącego, upersonifikowanej Śmierci), odwołują się do wartości i wartościowania (w opisie stereotypu rodziny, w skeczach kabaretowych, w kampaniach wyborczych czy społecznych). Opublikowane w tomie artykuły świadczą o szerokim spektrum zagadnień poruszanych na łamach „Linguarum Silva”, potwierdzają także różnorodność zainteresowań badawczych Autorów, chcących podzielić się z czytelnikami swoimi naukowymi pasjami. Niniejsza publikacja będzie ciekawą lekturą zarówno dla humanistów – zwłaszcza dla językoznawców – jak i dla szerszego grona osób zainteresowanych różnorodnymi aspektami dawnej i współczesnej polszczyzny.

Linguarum silva. T. 6: Problemy języka i tekstu w perspektywie historycznej i współczesnej

red. Barbara Mitrenga

Szósty tom „Linguarum Silva” zatytułowany Problemy języka i tekstu w perspektywie historycznej i współczesnej, jest kolejnym, po opublikowanych wcześniej tomach (Opozycja – przeciwieństwo – kontrast w języku i w tekście (2012), Słowo – znaczenie – relacja w języku i w tekście (2013), Zmienność – stałość – różnorodność w dawnej i współczesnej polszczyźnie (2014), W kręgu zagadnień języka i tekstu (2015) i Słowo – wartość – jakość w języku i tekście (2016)), w którym Autorzy podejmują zarówno tematy historycznojęzykowe, jak i te dotyczące współczesnego języka polskiego; w swoich badaniach koncentrują się na tekstach dawnych, bądź przedmiotem swojej analizy czynią szeroko rozumiane teksty współczesne, takie jak reklamy, programy telewizyjne czy nowo powstające gatunki internetowe. Niniejszy tom składa się z dwóch części. Pierwsza z nich (Problemy języka i tekstu w perspektywie historycznej) obejmuje trzy artykuły, w których naukową refleksją objęte zostały zagadnienia językowe rozpatrywane na płaszczyźnie diachronicznej, a analizie poddano teksty dawne – tematyka tych artykułów dotyczy emocjonalności w tekstach naukowych z przełomu XIX i XX wieku, reformy polskiej ortografii z 1956 roku oraz najstarszych polskich podręczników do nauki języka angielskiego. Druga część tomu – Problemy języka i tekstu w perspektywie współczesnej – gromadzi siedem artykułów, będących opracowaniami tematów związanych z językiem współczesnym oraz takich, w których Autorzy naukowej refleksji poddali współczesne teksty: reportaże Ryszarda Kapuścińskiego, reklamy społeczne, wybrane programy telewizyjne oraz nowy gatunek tekstu internetowego zwany słownym masakrowaniem. Publikacja adresowana jest do wszystkich osób zainteresowanych zagadnieniami języka i tekstu, zwłaszcza historyków języka, medioznawców i genologów.

Linguarum silva. T. 7: Między przeszłością a teraźniejszością. Rozważania o języku i tekście

Barbara Mitrenga

Siódmy tom Linguarum silva stanowi kolejną część serii wydawniczej ukazującej się od 2012 roku pod patronatem Instytutu Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego tytuł – Między przeszłością a teraźniejszością. Rozważania o języku i tekście – wskazuje na dwie istotne, a zarazem charakterystyczne dla tego rocznika, cechy. Pierwszą z nich jest szeroka perspektywa czasowa umożliwiająca autorom artykułów stawianie pytań zarówno o historyczne, jak i współczesne aspekty poruszanych zagadnień. Natomiast druga cecha wskazuje na przedmiot naukowej refleksji, czyli „język” i/lub „tekst”. Tak zarysowane granice analizy i interpretacji faktów językowych oraz szeroko rozumianych tekstów dają możliwość zaprezentowania wielu inspirujących, ważnych i ciekawych tematów, będących wynikiem – a zarazem świadectwem – zainteresowań badawczych autorów. W tomie opublikowano 11 artykułów poświęconych różnorodnym zagadnieniom z zakresu językoznawstwa. Prace te wpisują się w m.in. w nurt językoznawstwa historycznego, językoznawstwa kognitywnego, onomastyki, stylistyki oraz socjo- i pragmalingwistyki. Tom podzielony jest na trzy części ze względu na przedmiot badawczy usytuowany w „przeszłości” (Rozważania o języku w ujęciu historycznym oraz dawnym tekście), w „teraźniejszości” (Współczesne problemy języka i tekstu) lub „między” nimi (Rozważania o języku i tekście w ujęciu przekrojowym i porównawczym). Wśród artykułów znalazły się opracowania poświęcone są m.in. antroponimom w poezji Jana Lechonia, recenzji muzycznej, perswazji w reklamach charytatywnych, mikrotoponimii Warszawy oraz tematyce bilingwizmu.

Linguarum silva. T. 8: Język w (kon)tekście... Szkice historycznojęzykowe, porównawcze i współczesne

red. Barbara Mitrenga

Najnowszy – ósmy – tom rocznika Linguarum silva, zatytułowany: Język w (kon)tekście… Szkice historycznojęzykowe, porównawcze i współczesne został podzielony na trzy części, zgodnie z informacją zawartą w podtytule rocznika. W pierwszej części zamieszone są artykuły o nachyleniu historycznojęzykowym, poświęcone zagadnieniom języka w kontekście przeobrażeń semantycznych, możliwościom zastosowania Modelu ,,Sens ←→ Tekst” Jurija Apresjana, Igora Mel’čuka i Stefana Zolkovsky’ego w analizie czasownika degustować oraz omówieniu warstwy językowej wybranych dawnych polemik językoznawczych w aspekcie pragmatycznym i stylistycznym. Druga część tomu – Język w (kon)tekście… Szkice porównawcze – zawiera trzy artykuły slawistyczne poświęcone różnym zagadnieniom językowym: analizie polsko-ukraińskich homonimów i paronimów międzyjęzykowych, wskazaniu różnic między czeskimi prefikasmi pro- i pře- w kontekście polskiego przedrostka prze- oraz omówieniu językowo-kulturowego obrazu słoweńskich kulinariów w perspektywie autostereotypowej. W ostatniej – trzeciej – części tomu zgromadzono pięć artykułów podejmujących tematykę języka i tekstu w perspektywie współczesnej: tekst poświęcony naukowej refleksji nad plotką w aspekcie genologicznym, szkic na temat dyskursu internetowego oraz botów; opracowanie będące próba opisu blogów kulinarnych jako gatunku internetowego o polisemiotycznej teksturze i trójdzielnej strukturze, a także artykuł poświęcony reklamie teaserowej. Tom wieńczy tekst podejmujący zagadnienie socjolektu lekarzy okulistów. Publikacja adresowana jest zarówno do językoznawców i studentów kierunków humanistycznych, jak i do Czytelników interesujących się problemami języka i tekstu w ujęciu historycznym, porównawczym oraz współczesnym.

Linguistic and Cultural Aspects of Specialised Translation

Andrzej Łyda, Iwona Sikora, Marta Wiśniowska, Marek Zasempa

Linguistic and Cultural Aspects of Specialised Translation. A Textbook for the Students of Business English is a practical course in translation from English to Polish and from Polish to English. It has grown out of a need to run a course of specialised translation for students of Business English at  Częstochowa University of Technology. However, even if this textbook is aimed at this particular group of language and translation students, we believe that this volume has lot to offer to students of translation in other fields. We base our belief in the usefulness of this volume to any translation student on the fact that the primary focus of all chapters is on the question of the language – culture relationship. This relationship is uniquely represented by each individual language and difficult to reproduce in any other language. In other words, this textbook is about translation of culture and culture-bound terms, which poses a perennial problem of translators in all areas of their activity. This volume consists of twelve chapters and has been designed to fit into a standard Polish academic timetable lasting one semester. Some chapters may require more than 90 minutes of seminar time; others are likely to take less time. Generally, the structure of most chapters follows the same pattern. After an exposition of a translational problem, there comes a practice section, in which students are asked to solve the problem. Although each chapter is accompanied  with a key, not every exercise is answered; some exercises allow individual students more freedom to provide a solution and others serve as a material for an in-class discussion. The examples used in the book cover a wide range of topics ranging from business proper to film studies, and are tuned to suit the level of beginner translation students.

Linguistic Landscape in Scuol als Ausdruck der kultursprachlichen Vielfalt der lokalen Gemeinschaft

Lesław Tobiasz

Książka zapoznaje ze zjawiskiem występowania różnorodnych języków w przestrzeni publicznej miejscowości Scuol, słynnego kurortu oraz znaczącego centrum turystycznego w kantonie Gryzonia we wschodniej Szwajcarii. Oficjalnym językiem miasta jest język retoromański, jednak prawie wszyscy mieszkańcy posługują się płynnie także językiem niemieckim. Autor koncentruje się na analizie pejzażu językowego w różnych obiektach centrum komercyjnego. Analizuje także występowanie poszczególnych języków w obrębie starego centrum oraz na dworcu kolejowym i dolnej stacji kolejki gondolowej Motta Naluns. Na gruncie przeprowadzonych badań autor wysnuwa wnioski dotyczące współczesnej pozycji języka retoromańskiego i jej znaczenia dla przyszłości najstarszego języka Szwajcarii. Analizę pejzażu językowego Scuol poprzedza przedstawienie złożonych procesów historycznych i kulturowo-językowych, które ukształtowały współczesną Szwajcarię i przyczyniły się do powstanie trójjęzycznego kantonu Gryzonia. Ukazane zostają także czynniki, które do chwili obecnej umożliwiają zachowanie szwajcarskiej wielokulturowości i zarazem skuteczne funkcjonowanie państwa Helwetów. Tym samym książka jest skierowana do osób zainteresowanych pejzażem językowym oraz zjawiskami wielojęzyczności i wielokulturowości, w szczególności zaś do miłośników Szwajcarii, zafascynowanych fenomenem wielokulturowości tego alpejskiego kraju.

Lingüística hispánica en Polonia: tendencias y direcciones de investigación

Janusz Bień, Beata Brzozowska-Zburzyńska, Antonio M. López González, Wiaczesław Nowikow

El presente volumen contiene 25 artículos cuya publicación es fruto de la colaboración entre el Área de Estudios Hispánicos de la Universidad Marie Curie-Skłodowska de Lublin, el Departamento de Filología Románica de la Universidad Católica de Lublin juan Pablo li, y el Departamento de Filología Española de la Universidad de Łódź. Lingüística hispánica en Polonia: tendencias y direcciones de investigación muestra en sus páginas la diversidad de enfoques metodológicos y de cuestiones que ocupan actualmente a los lingüistas hispanistas en Polonia. Las contribuciones atañen a los diferentes niveles de análisis de la lengua: fonético-fonológico, morfo-sintáctico, léxico-semántico, amén de estudios de índole pragmática. Los artículos versan sobre temas relacionados con la lengua española tan variados como la morfosintaxis verbal, los usos lingüísticos en los medias de comunicación, el estudio del lenguaje jurídico, las variedades del español de América, la didáctica del español como lengua extranjera (ELE), la fraseología, la variación diacrónica, los estudios contrastivos.

Lingüística hispánica teórica y aplicada. Estudios léxico-gramaticales didácticos y traductológicos

Wiaczesław Nowikow, Antonio M. López González, Marta Pawlikowska, Marek Baran, ...

El presente volumen es fruto de la colaboración y del intercambio de experiencias de hispanistas de diversos países que comparten un mismo interés por promover la investigación en los ámbitos de la lingüística, la metodología de la enseñanza de ELE y la traductología. El tomo incluye 32 trabajos de 34 auto- res de universidades de Alemania, Bulgaria, España, Estados Unidos, Francia, Marruecos, México y Polonia. La mayoría de los estudios (23) está dedicada a diferentes temas de lingüística descriptiva, mientras que en los demás trabajos se examinan cuestiones glotodidácticas (5) y traductológicas (4).

Lingwistyczne badania nad dyskursem. Kompendium

Praca zbiorowa

Badania nad dyskursem czy analiza dyskursu na stałe weszły do arsenału teoretycznego i metodologicznego lingwistyki i dyscyplinę tę w istotny sposób zmieniły. Atrakcyjność kategorii dyskursu wynika przede wszystkim z faktu, że pozwala ona wyjaśnić dynamiczny proces tworzenia znaczeń w komunikacji społecznej z uwzględnieniem kontekstu kulturowego i podmiotów w nim uczestniczących. W kompendium dokonujemy syntezy aktualnych badań nad lingwistyczną istotą dyskursu i kategoriami jego analizy wskazujemy perspektywy rozwoju tychże badań oraz prezentujemy wyniki analizy dyskursu różnych domen/obszarów społecznych. Kompendium składa się z sześciu części: Dyskurs a inspiracje teoretyczne i metodologiczne, Analiza dyskursu w naukach społecznych i humanistycznych, Dyskurs a subdyscypliny i metody lingwistyczne, Dyskurs a kategorie językowe, Dyskurs a kategorie kulturowe, Dyskurs a media, Dyskurs a domeny życia społecznego.

Lingwistyka mentalna w zarysie. O zdolności językowej w ujęciu integrującym

Jolanta Mazurkiewicz-Sokołowska

Książka przedstawia zarys tego obszaru współczesnego językoznawstwa, w którym fenomen języka rozpatrywany jest pod kątem jego mentalnej postaci oraz procesów mózgowych służących jego nabywaniu i przetwarzaniu. Jest to opracowanie poglądowe, dające ogląd całej złożoności i wieloaspektowości zagadnienia zdolności językowej człowieka. Książka może służyć jako podręcznik akademicki, wprowadzający kompleksowo w tę tematykę. Jest też adresowana do środowiska badaczy z uwagi na proponowane integrujące ujęcie zagadnienia.

Lingwokulturologia w glottodydaktyce i badaniach językoznawczych

Krzysztof Kusal

Monografia zawiera materiały do międzynarodowej konferencji naukowej pod tytułem Lingwokulturologia w glottodydaktyce i badaniach językoznawczych, która odbędzie się w maju 2022 r. w siedzibie Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. Tematem przewodnim obrad będzie będzie lingwokulturologia oraz jej implikacje glottodydaktycznae, ze szczególnym uwzględnieniem roli i miejsca języka obcego w komunikacji międzykulturowej. Częściami składowymi szeroko rozumianej lingwokulturologii są jak wiadomo dwa rodzaje kompetencji: lingwokulturologiczna i interkulturowa. Uzasadnienie badań o charakterze lingwokulturologicznym będzie wymagało przede wszystkim konkretyzacji przedmiotu badań w relacji kulturologia i językoznawstwo w kontekście ich wzajemnych powiązań oraz uwarunkowań.

Linia krwi

Paweł Leśniak

Świat umarłych to dopiero początek... Umbra - świat, do którego trafiają zbłąkane dusze - nie jest Maxowi obca. Motywowany desperacką potrzebą pomocy starszemu bratu, Max zgłębia najmroczniejsze tajniki świata, do którego wstęp powinni mieć tylko umarli. Dzięki zgromadzonym księgom poznaje sekrety, które już nigdy nie miały ujrzeć światła dziennego. Jednak powrót Garou i jego obecność zmieniła prawa, jakie łączą oba światy, czyniąc Maxa niemal bezradnym. Gdy nadzieja wydaje się być stracona, chłopak otrzymuje wiadomość od kogoś, kogo nie spodziewał się jeszcze kiedykolwiek spotkać. Czy ta osoba jest tym, za kogo się podaje? I czy jest ona w stanie pomóc ocalić jego starszego brata? Wyścig o życie Taylora właśnie się rozpoczął, a aby go ocalić, Max będzie musiał sięgnąć tam, gdzie spojrzeć boją się nawet upiory.

Linia ognia

Tomasz Pacyński

Matylda i Dziadek Mróz to osobliwa para głównych bohaterów. W kolejnych opowiadaniach zbioru brutalnie rozprawiają się ze Świętym Mikołajem, krasnoludkami i całą resztą bajkowego imaginarium. W tle współczesne konflikty zbrojne, wojna w Iraku i Osama bin Laden. Bajki dla dorosłych napisane są - jak przystało na tę grupę wiekową - dosadnym językiem i z humorem.

Linia oporu

Jacek Dukaj

Człowiek jest grą. Powieść, która wyprzedziła swój czas. Teraz w nowej odsłonie, po raz pierwszy jako odrębna książka. Paweł Kostrzewa zajmuje się projektowaniem sensu życia dla milionów ludzi. W końcu i on traci poczucie sensu. Czy z fikcji, które sam produkuje, mogą się zrodzić wartości absolutne? Jak uratować się przed nihilizmem, gdy wszystko jest płynne świat, człowiek, język, wartości? Bo przecież coś musisz robić, kiedy nie musisz robić niczego. To ciężka praca najcięższa! wymyślać i nieustannie aktualizować repertuar sensów życia. Może być kolor bluzki. Może miecz z bonusem do atrybutów. A może system metafizyczny. Ta gra nie ma reguł, a jednak gramy w nią nieustannie. Linia oporu, posługując się językiem i tradycją gier komputerowych, wprowadza nas w realia gry w człowieka. Człowiek istnieje dzięki granicom: to jeszcze jest człowiek, a to już nie. Ograniczenia zmuszają nas do walki, do wysiłku myśli i woli. Owe linie oporu stanowią fundamenty kultury, warunek wszelkich ambicji, ideałów. Szczęścia. Technologia je usuwa, jedną po drugiej. Technologia pozwala człowiekowi kształtować się według woli. Więc już nie biologia stanowi człowieka, lecz kultura, moda. Linie oporu tworzą się i zanikają. Raz modne jest mieć płeć i być śmiertelnym, a potem na odwrót. Pierwotnie Linia oporu ukazała się w 2010 r. jako część tomu Król Bólu. Nowe samodzielne wydanie zawiera wstęp autorstwa Jakuba Stokalskego, uznanego twórcy gier.   Jacek Dukaj mawia, ze jego utwory nie sa przewidywaniem przyszłosci, tylko naturalna konsekwencja tego, jaka przyszłosc mogłaby byc, gdyby spełniły sie wybrane załozenia. W tym jednak sensie Linia oporu jest tekstem niemal profetycznym, bo jej załozenia spełniaja sie na naszych oczach. W jej swiecie zanikła wszelka koniecznosc zyciowa. Postep technologiczny, a w jego efekcie wzrost posiadania, umozliwia zaspokajanie bazowych potrzeb. Ludziom nie brakuje niczego do wygodnego zycia. () Ostatecznym frontem staje sie rozrywka: miliardy konsumentow potrzebuja czegos do robienia, skoro moga robic wszystko, a nie musza nic. Stad wiec plaje (seriale, filmy, opowiesci, wszelka rozrywka do pasywnego przezywania) oraz szlaje (shared play, wspolnie i aktywne przezywane). Niektorzy gejdzuja sie, modyfikujac chemie mozgu, byle zadac sobie chcenie. Bo ostatnim towarem deficytowym stał sie sens zycia. (fragment wstępu)

Linia życia

Jodi Picoult

Czy można kochać dziecko, nie radząc sobie z byciem matką? Garść wspomnień - tylko to pozostało Paige po matce, która opuściła ją w wieku pięciu lat. Dorosła Paige wyprowadza się z rodzinnego Chicago, pozostawiając tam samotnego ojca. Marzy o szkole plastycznej, wychodzi za ambitnego lekarza - i wkrótce sama zostaje matką. Przytłoczona domowymi obowiązkami, Paige nie może zapomnieć o tym, że wychowała się w niepełnej rodzinie ten żal, w połączeniu z prześladującymi ją dawnymi grzechami, odbiera jej poczucie wartości, każąc wątpić we własną zdolność do poświęcenia się dziecku. Jodi Picoult stworzyła niebywale wyrazistą powieść, szczegółową, sugestywną i pasjonującą, dotykającą kwestii i uczuć, które są bliskie każdemu z nas. Przywołajmy entuzjastyczne słowa recenzji z "New York Timesa": "Ta książka należy do... szczęśliwca, który ją czyta". Znakomita powieść Jodi Picoult to spacer po niepewnym gruncie, jakim jest pełne rozterek macierzyństwo. "The New York Times, Book Review"