Portret

Nikołaj Gogol

Andriej Pietrowicz Chartkov jest młodym, utalentowanym, ale ubogim artystą. Pewnego dnia dokonuje dziwnej decyzji, inwestycji, która w teorii nie ma żadnego sensu - zakupuje obraz, tak bardzo magiczny i realistyczny, warty każdych pieniędzy, nawet tych ostatnich... Dzięki któremu zmieni się dosłownie wszystko. Jednak za jaką cenę?

Portret

Nikołaj Gogol

Portret to historia młodego i bez grosza artysty Andrieja Pietrowicza Czeczkowa, który w sklepie ze sztuką natrafia na przerażająco realistyczny portret i jest zmuszony go kupić. Obraz jest magiczny i stawia go przed dylematem zmagać się, by w oparciu o własne talenty utorować sobie drogę w świecie, czy przyjąć pomoc magicznego malarstwa dla zagwarantowanego bogactwa i sławy. Postanawia stać się bogatym i sławnym, ale kiedy spotyka portret innego artysty, który jest czysty, nieskazitelny, piękny jak panna młoda, zdaje sobie sprawę, że dokonał złego wyboru.

Portret Doriana Gray'a

Oscar Wilde

Jedna z najsłynniejszych powieści angielskich, wpisana w kanon światowej literatury. Tytułowy bohater jest młodym i przystojnym mężczyzną, modelem londyńskiego malarza, który zapragnął stworzyć portret młodzieńca. Zafascynowany swoim wizerunkiem Dorian deklaruje, że za możliwość zachowania swej młodości i urody potrafiłby oddać nawet duszę. Marzenie mężczyzny zostaje spełnione jego fizyczność nie podlega upływowi czasu, choć starzeje się twarz na obrazie. Straszniejsze niż ta metamorfoza są zmiany, jakie zachodzą w psychice i postępowaniu Doriana. Na podstawie książki nakręcono w 2004 mrożący krew w żyłach thriller "Dorian Gray" z Colinem Firthem i Benem Barnesem w rolach głównych.

Portret Doriana Graya

Oscar Wilde

Oscar Wilde Portret Doriana Graya tłum. Kazimierz Czachowski ISBN 978-83-288-5767-4 Przedmowa Artysta jest twórcą rzeczywistego piękna. Celem jego jest utaić siebie, objawiając sztukę. Kto własne wrażenia z dzieła sztuki umie wyrazić w odrębny sposób albo przekształcić na nowy środek artystycznego wzruszenia, ten jest krytykiem. Najwyższą i zarazem najniższą formą krytyki jest autobiografia. Trzeba być zepsutym i bez wdzięku, aby w pięknie dopatrywać się myśli... Oscar Wilde Ur.16 października 1854 w Dublinie Zm.30 listopada 1900 w Paryżu Najważniejsze dzieła: Portret Doriana Graya (1891), Salome (1892), Wachlarz Lady Windermere (1892), Kobieta bez znaczenia (1893), Mąż idealny (1895), Bądźmy poważni na serio (1895). Angielski poeta, prozaik, dramatopisarz i eseista pochodzenia irlandzkiego. Ukończył Trinity College w Dublinie i uniwersytet w Oksfordzie, od młodego wieku zwracając uwagę swoimi zdolnościami i ekstrawagancją. Stał się przedstawicielem skrajnego estetyzmu, głosząc hasło ,,sztuka dla sztuki". Jego główne dzieło, powieść Portret Doriana Graya, ściągnęło na niego oskarżenia o szerzenie hedonizmu i niemoralności. Popularność zyskał głównie jako dramatopisarz. Wyróżnił się tragedią Salome, jednak powodzenie przyniosły mu przede wszystkim błyskotliwe komedie salonowe: Wachlarz Lady Windermere, Kobieta bez znaczenia, Mąż idealny, Bądźmy poważni na serio. W 1895 Wilde został oskarżony o praktyki homoseksualne i skazany na dwa lata ciężkich robót. W więzieniu napisał autobiograficzny monolog De profundis. Po odbyciu kary, opuszczony przez rodzinę i bojkotowany przez opinię publiczną, przybrał fikcyjne nazwisko i wyjechał do Francji, gdzie spędził resztę życia. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Portret Doriana Graya

Oscar Wilde

Dorian Gray, niezwykłej urody młodzieniec, ulega namowom malarza Bazylego Hallwarda i zgadza się pozować mu do portretu. Po jego ukończeniu, zachwycony efektem chłopak niefrasobliwie wypowiada życzenie, które wkrótce ma się zacząć spełniać. Równolegle dokonują się dwie przemiany ulegającego zepsuciu moralnemu Doriana i imponującego portretu, odzwierciedlającego prawdziwą naturę sportretowanego. Skandalizująca powieść Oscara Wildea od blisko półtora wieku fascynuje rzesze czytelników.

Portret Doriana Graya

Oscar Wilde

Skandalizująca opowieść o skutkach ulegania złu od ponad wieku fascynuje kolejnych czytelników. Kiedy młody i piękny Dorian Gray ogląda swój portret, wypowiada pochopne życzenie, że oddałby wszystko, aby zachować młodość i urodę, nawet za cenę duszy. W zamian za to twarz na obrazie starzeje się i oszpeca w miarę postępującego zepsucia moralnego bohatera. Pewnego dnia, znużony dotychczasowym rozwiązłym i okrutnym życiem, Dorian Gray postanawia zniszczyć portret... Pierwodruk książki ukazał się w miesięczniku "Lippincott's Monthly Magazine" w 1890 roku. Powieść od razu spotkała się z falą krytyki i została okrzyknięta skandalem. To przyczyniło się do zyskania przez Oscara Wilde'a reputacji pozbawionego moralności dandysa. Wtedy nikt chyba nawet nie podejrzewał, że Portret Doriana Graya stanie się jednym z najważniejszych dzieł literatury angielskiej, na stałe przynależącym do światowego kanonu. Książka nie może być moralna lub niemoralna. Jest tylko dobrze lub źle napisana". Oscar Wilde

Portret Doriana Graya

Portret Doriana Graya

Klasyczny tekst w nowoczesnej formie ebooka. Pobierz go już dziś na swój podręczny czytnik i ciesz się lekturą! [Fragment] W rogu perskiej sofy wyciągnął się wygodnie lord Henryk Wotton, paląc swym zwyczajem papierosa po papierosie. Mógł stamtąd patrzeć na słodkie jak miód, miodowej barwy kiście wielokwiatu, którego drżące gałązki z trudem zdawały się dźwigać ciężar tak płomiennego piękna. Od czasu do czasu po zawieszonych nad wielkim oknem jedwabnych firankach przesuwały się fantastyczne cienie przelatujących ptaków, wywołując na chwilę wrażenie japońskiego obrazu. Przypominało mu to owych malarzy tokijskich, o twarzach bladych i znużonych, którzy w sztuce z konieczności nieruchomej starali się oddać wrażenie szybkości i ruchu. Jednostajne brzęczenie pszczół, poszukujących drogi wśród źdźbeł wysokiej, nieprzyciętej trawy lub wytrwale kręcących się dokoła złocistych pyłków powoju, dotkliwie potęgowało panującą ciszę. Stłumiony pogwar Londynu wydawał się niby grzmiący ton dalekich organów. Na pionowo ustawionych w środku pokoju sztalugach był umieszczony naturalnej wielkości portret młodego mężczyzny wyjątkowej urody. W niewielkiej odległości przed portretem siedział jego malarz, Bazyli Hallward, którego nagłe zniknięcie przed paru laty wywołało dużą wrzawę i dało sposobność do najrozmaitszych plotek. W chwili gdy artysta przyglądał się wdzięcznej i czarującej twarzy, tak subtelnie odtworzonej w dziele sztuki, na jego obliczu ukazał się uśmiech zadowolenia i wydawało się, że będzie trwał dłużej. Nagle malarz zadrżał, przymknął oczy, powieki przycisnął palcami, jakby chciał zatrzymać w swym mózgu dziwne marzenie, obawiając się, iż mógłby je postradać.

Portret dziewczynki, dziewczyny i kobiety w powieściach Marii Krüger

Karolina Jędrych

Książka jest pierwszym opracowaniem filologicznym dorobku pisarskiego Marii Krüger. Autorka pracy podjęła się interpretacji powieści Krüger adresowanych do dziewcząt i kobiet. Wykorzystując metodologie takie jak krytyka feministyczna, gender, teoria poetyki wyobraźni Gastona Bachelarda, autorka przygląda się bohaterkom wykreowanym przez pisarkę i światom, w jakich żyją. Szczególną uwagę zwraca na kwestie takie jak rola ubrań i mody w życiu bohaterek, relacje z matką, poszukiwanie tożsamości, wspomnienia z II wojny światowej. Wskazuje na dużą kompensacyjną rolę literatury, którą Krüger niejednokrotnie podkreśla w swoich książkach. Autorka próbuje też odpowiedzieć na pytanie, kim była Maria Krüger – autorka, której przyznaje się szczególne miejsce w historii literatury dla młodego czytelnika, ale o której życiu do dziś niewiele wiadomo. Praca może zainteresować badaczy prozy XX wieku, badaczy literatury dziecięcej i młodzieżowej, osoby zajmujące się historią i przemianami tzw. powieści dla dziewcząt.

Portret klienta. Poznaj jego potrzeby, by sprzedać więcej i drożej

Dorota Staniszewska, Marek Staniszewski

Rzecz o gustach, trendach i pragnieniach Astronomia ludzkich potrzeb Fakty ukryte pod obrazem Oko w oko z consumer insight Poznawanie odbiorcy z bliska "Każdy klient dokładnie wie, czego nie chce" (prawo Murphy’ego). Jeśli jednak mówimy o tym, czego klient naprawdę chce, sprawa nie jest już tak prosta. Klient chce czuć się dobrze, wygodnie, wyjątkowo — i nie chce się bać. Wywołanie u niego takiego stanu ducha jest, Szanowny Sprzedawco, Twoim zadaniem. Chcąc osiągnąć cel, musisz najpierw poznać odpowiedź na pytanie: "Dlaczego ludzie kupują rzeczy, których nie potrzebują, i w dodatku są z tego zadowoleni?". Książka ta powstała z połączenia dwóch sprzecznych na co dzień perspektyw: sprzedawcy i klienta. Pomoże Ci rozpoznać potrzeby klienta i dotrzeć do tych, które przekładają się na największy zysk. Zrozumiesz też, dlaczego Ty sam zachowujesz się tak, a nie inaczej w sytuacjach zakupowych. Zaczniesz manewrować między kaprysami odbiorców, zmiennymi megatrendami i faktycznymi potrzebami nabywców Twoich produktów. To bieg z przeszkodami, więc czas na rozgrzewkę: Dlaczego consumer insight robi tak oszałamiającą karierę? Czy pomagać klientowi w podejmowaniu nieracjonalnych decyzji? Jak sprzedawać wspaniałe samopoczucie? Do którego momentu rozszerzać swoje portfolio produktowe?

Portret modej wenecjanki

Jerzy Pilch

Historie takie zdarzają się rzadko raz, dwa, góra trzy razy za życia, ale zdarzają się każdemu. Tak, każdemu! Każdemu? Każdemu! No, chyba że ktoś zupełną jest klęską, katastrofą i zapaścią. Ale i wtedy się zdarzają. Jerzy Pilch Słownik samotności? Opowieść o miłosnym olśnieniu? Czy może wyznania arcymistrza rozpadu na temat dążenia do wielkiej miłości? Przewrotna, dramatyczna i poruszająca historia. Główny bohater, niedoszły historyk sztuki, który całe życie spędził na obsesyjnym szukaniu miłości, poznaje młodziutką i olśniewającą Pralinę Pralinowicz żywą kopię młodej kobiety z obrazu Albrechta Dürera, studentkę psychologii, kobietę ze wszech miar niepokojącą i tajemniczą, obdarzoną również atletycznym talentem literackim. Niestety, szybko okazuje się, że burzliwy i ekstatyczny związek dwojga kochanków nie ma najmniejszej szansy na przetrwanie. Dlaczego? Czy dwójka bohaterów rzeczywiście pragnie miłości, czy raczej marzy o gwałtownym i efektownym rozstaniu? Kto tu kogo uwodzi, kto kogo zostawia, kto nad kim ma władzę? Czy Pralina rzeczywiście była miłością życia? I czy w ogóle była? Portret młodej wenecjanki jest bodaj najdoskonalszym pomieszaniem tego, co Pilch od lat uprawia: prozy beletrystycznej, dziennika, eseju, felietonu. Jest jednocześnie kpiarski i smutny, przerażony i euforyczny, zachwycony i gorzki, czuły i zrozpaczony. Tadeusz Nyczek

Portret mordercy. Świąteczny kryminał

Anne Meredith

Lata trzydzieste, dwór przysypany śniegiem i morderstwo w wigilijną noc czegóż więcej mógłby sobie życzyć miłośnik kryminałów retro?     Adrian Gray urodził się w maju 1862 roku i zginął z rąk jednego ze swoich dzieci w czasie Bożego Narodzenia w 1931 roku. Tak zaczyna się klasyczna powieść kryminalna, fascynujący portret psychologii mordercy. Co rok w grudniu Adrian Gray zaprasza swoją rodzinę do domu Kings Poplars. Żadne z jego sześciorga dzieci nie darzy go sympatią; kilkoro z nich ma nawet powód, by życzyć mu śmierci. Rodzina zbiera się w wigilię Bożego Narodzenia a do następnego ranka ich życzenie zostaje spełnione. Ta niekonwencjonalna i intrygująca powieść przedstawia historię tego, co wydarzyło się tamtej mrocznej wigilijnej nocy oraz co morderca zrobił później.   Fani złotego wieku kryminału będą zachwyceni. Publishers Weekly

Portret owalny

Edgar Allan Poe

Zachwyt nad tym, co sztuczne, może przesłonić ulotne piękno rzeczywistości. Warto poświęcić uwagę właściwym sprawom, nim będzie za późno. Ranny mężczyzna znajduje schronienie w opustoszałym domu w Apeninach. Mieszkanie wypełnione jest dziełami sztuki. Zwłaszcza jedno z nich - realistyczny portret pięknej kobiety - magnetyzuje przybysza. Leżąca obok książka przynosi informacje na temat historii obrazu i tragicznego losu modelki. Krótkie opowiadanie zainspirowało Oscara Wilda do napisania powieści "Portret Doriana Graya". Jean-Luc Godard w filmie "Żyć własnym życiem" z 1962 roku zawarł cytaty z tego utworu. Klasyka literatury grozy, zainteresuje fanów pisarstwa Lovecrafta.

Portret owalny

Edgar Allan Poe

Portret owalny Zamek, do którego mój sługa zamierzył raczej siłą się przedostać, aniżeli pozwolić mi, ciężko rannemu, na nocleg pod gołym niebem, należał do rodzaju tych ogromem i melancholią obciążonych budynków, które zarówno w rzeczywistości, jak w wyobraźni mistress Radcliffe wznosiły swe zasępione czoła wśród Apeninów. Według wszelkich pozorów — do czasu jeno i zgoła niedawno opuszczono ów zamek. Zajęliśmy jedną z najszczuplejszych i z najmniejszym przepychem umeblowanych komnat. Znajdowała się na wieży przyległej budynkowi. Ozdoby miała bogate, lecz zgrzybiałe i zniszczone. Mury powlekało obicie i świetlały na nich obfite godła heraldyczne wszelakiego kształtu oraz godna zaiste podziwu ilość obrazów nowożytnych, pełnych stylu, w ramach złotych i po arabsku wzorzystych. Zaciekawiły mnie do głębi — zapewne pod wpływem nawiedzającej mię gorączki — zaciekawiły mnie do głębi owe obrazy, wiszące nie tylko na widocznych powierzchniach muru, lecz i po niezliczonych zakątkach, których nie mogła uniknąć dziwaczna architektura zamku. Koniec końcem — ponieważ noc już nadchodziła — kazałem Pedrowi zawrzeć ciężkie okiennice komnaty, zapalić stojący u mego wezgłowia olbrzymi, kilkuramienny świecznik i odsłonić całkowicie kotary z czarnego aksamitu, ozdobione frędzlami a okalające moje łóżko. Życzyłem sobie tych wszystkich przysposobień w tym celu, abym mógł w razie bezsenności uprzyjemnić sobie czas na przemian już to oglądaniem obrazów, już to odczytywaniem niewielkiej książki, którą znalazłem na poduszce, a która zawierała opis i ocenę wspomnianych obrazów. [...]Edgar Allan PoeUr. 19 stycznia 1809 w Bostonie Zm. 7 października 1849 w Baltimore Najważniejsze dzieła: (proza) Rękopis znaleziony w butli (1833), Berenice (1835), Zagłada domu Usherów (1839), Zabójstwo przy Rue Morgue (1841), Maska Śmierci Szkarłatnej (1842), Złoty żuk (1843), Czarny kot (1843), Serce oskarżycielem (1843); (poezja) Kruk (1845), Tamerlane (1827) Poeta i prozaik amerykański. Za życia znany głównie jako bezkompromisowy krytyk literacki; był redaktorem wielu czasopism, w których publikował też swoje nowele i opowiadania. Twórczość Poe zalicza się do nurtu tzw. czarnego romantyzmu. Do fascynujących go tematów należy nieuchronnie i stale grożąca śmierć ze wszystkimi towarzyszącymi jej okolicznościami i emblematami, takimi jak: trup (szczególnie młodej kobiety por. Berenice), zamurowanie żywcem (Beczka Amontillada), choroba (Maska Śmierci Szkarłatnej), w tym również zaburzenia psychiczne (Zagłada domu Usherów). Doświadczenie śmierci stanowi ważny wątek jego biografii: na gruźlicę umarła jego matka (kiedy miał rok), a następnie przybrana matka Frances Allen i młodziutka żona Virginia (była jego siostrą cioteczną; poślubił ją, gdy miała 13 lat). Dominujący nastrój utworów poetyckich i prozaicznych Poe stanowią melancholia i groza, często ocierające się o makabrę oraz estetykę horroru. Zyskał wielką popularność w Europie (tłumaczył go Baudelaire), szczególnie w końcu wieku XIX, a modernistyczni twórcy odnajdowali u niego bliskie sobie wątki dekadentyzmu. Zarówno konstrukcja postaci, jak i innych elementów fabuły (tytułowy dom Usherów) pozwala na głęboką interpretację psychologiczną prozy Poe, która stanowiła inspirację m.in. dla Dostojewskiego. Uznawany jest też za jednego z ojców fantastyki (Rękopis znaleziony w butli, Eureka: A Prose Poem 1848; Edgarami nazwano na jego cześć nagrody przyznawane przez Mystery Writers of America) oraz noweli kryminalnej (Zabójstwo przy Rue Morgue). Postać pojawiającego się w kilku utworach detektywa, C. Auguste'a Dupina, rozwiązującego zagadki kryminalne dzięki dedukcji, stanowi pierwszą z szeregu podobnych, takich jak Sherlock Holmes Arthura Conan Doyle'a czy Hercules Poireau Agathy Christie. Był alkoholikiem; czterdziestoletni Poe został znaleziony na ulicy w ciężkim stanie fizycznym w delirium i po kilku dniach hospitalizacji zmarł z niewyjaśnionych przyczyn. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Portret szlachty czasów stanisławowskich, epoki kryzysu, odrodzenia i upadku Rzeczypospolitej w pamiętnikach polskich. Wyd. 2

Dariusz Rolnik

Książka ukazuje w sposób oryginalny stereotypowy obraz obywateli państwa polskiego w drugiej połowie XVIII wieku. Przedstawia dawnego szlachcica we wszystkich sferach jego życia oraz właściwie od jego narodzenia aż do śmierci. W pracy nakreślony więc został wizerunek szlachcica zajmującego się rodziną i dbającego o jej powodzenie, ale też tego zainteresowanego życiem politycznym i publicznym, w tych kontekstach ukazuje się on również jako wojskowy i duchowny. W pewnym sensie portret szlachty czasów stanisławowskich został zdominowany przez kwestie polityczne, na ich kanwie ujawnia się najwięcej cech obywateli. Wpływ na to wszelako miało przede wszystkim „pojawienie się” cezury 1795 roku. Dla współczesnych był to moment przełomowy – zmienił się wówczas gwałtownie ich świat, to zaś spowodowało, że zmieniło się ich podejście do pisania wspomnień, ale też spojrzenie na przeszłość, a co za tym idzie – korektom ulegał portret szlachcica czasów stanisławowskich, stawał się coraz bardziej „kreowany” na taki, który ma być pożyteczny dla następnych pokoleń obywateli i ma nauczać, czym winny być cechy obywatelskie (dość jednoznacznie wskazywano, że miłość do Ojczyzny jest wśród nich najważniejsza). Idea ta jest jednak tylko główną osią pracy, wokół której pojawia się bardzo wiele dyskusyjnych problemów trapiących szlachtę czasów stanisławowskich: czym był urząd dla szlachcica, czym majątek i czym Rzeczpospolita, jaki był jej ustrój, co w nim dobrego, a co należało zmienić, w końcu co doprowadziło ją do upadku. Jest to kolejny istotny wątek omawianej rozprawy – pokazuje zdolność szlachty do refleksji i krytycznego myślenia, w tej płaszczyźnie zagadnień ukazane zostały szeroko: wady narodu szlacheckiego, „winy” króla, wpływy obcych. Całe to szerokie spektrum spraw zaprezentowano w sposób dynamiczny, na co pozwolił podział, według kryterium „chronologicznego” obszernego materiału źródłowego – prawie 300 relacji pamiętnikarskich. Zabieg ten sprawił, że można śledzić, jak zmieniały się w czasie oceny i opinie współczesnych na temat tych samych zdarzeń i problemów oraz jak zmieniała się „postać” portretowanego szlachcica. Recenzja książki ukazała się w czasopismach: "Rocznik Humanistyczny" 2008, nr 57, z. 2, s. 284-286. "Nowe Książki" 2009, nr 10, s. 73-74. "Wiek Oświecenia" 2010, tom 26: Południe wieku, s. 178-182.

Portret z historią tom 1

Czesław Czapliński

"Ars longa, vita brevis" (Sztuka długa, życie krótkie), mawiał Hipokrates i coś w tym jest. Poprzez sztukę osiągnąć można życie wieczne. W pamięci potomnych zachowuje się to, co po nas zostaje w postaci dzieł sztuki.   Czesław Czapliński, jako wibitny fotograf, dokumentował życie ludzi związanych w ten czy inny sposób ze sztuką - malarzy, tancerzy, aktorów, wokalistów, grafików, marszandów. Postanowiliśmy zebrać jego portrety w serię książek (w jednej pozycji nie sposób byłoby pomieścić wszystkich), by ocalić od zapomnienia, przybliżyć ich życie, spojrzeć wreszcie prosto w oczy. Na kadrach zdjęć zachowała się cząstka duszy bohaterów. Niektórzy już odeszli do lepszego świata, tym bardziej należy im się nasze spojrzenie.   Od Autora: Przez lata przyjaźniąc się z księdzem-poetą Janem Twardowskim, robiliśmy m.in. wspólny projekt abum-wystawa: Czapliński-Twardowski „WIZYTKI Hortus Conclusus”, została mi w pamięci jego wypowiedź: „Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych”. To skłoniło mnie do pisania o wybitnych ludziach i pokazywania ich zdjęć, często z przed kilkudziesięciu lat.         W środku Tom 1 Czesław Czapliński PORTRET z HISTORIĄ portrety: •Magdalena ABAKANOWICZ •Zdzisław BEKSIŃSKI •Ewa BRAUN •Ewa DEMARCZYK •Wojciech FIBAK •Tadeusz KANTOR •Ryszard KAPUŚCIŃSKI •Krystyna KOFTA •Marek KWIATKOWSKI •Lech MAJEWSKI •Jan NOWAK JEZIORAŃSKI •Rafał OLBIŃSKI •Barbara PIASECKA-JOHNSON •Paloma PICASSO •Andrzej PITYŃSKI •Małgorzata POTOCKA •Wisława SZYMBORSKA •Andy WARHOL

Portrety

Iwaszkiewicz Maria, Papieska Agnieszka

Na książkę Marii Iwaszkiewicz pt. "Portrety" składa się sto barwnych gawęd o ludziach, którzy wyraźnie zaznaczyli swoją obecność w życiu autorki oraz odegrali ważną rolę w historii polskiej kultury. Mocno podeszły wiek pani Marii (ponad 90 lat) sprawił, że nie była już w stanie zapisywać swoich wspomnień, mogła je tylko opowiadać. Wysłuchała tych wspomnień, a potem je spisała Agnieszka Papieska, edytorka "Dzienników" Jarosława Iwaszkiewicza, która sprawdziła opowieści Marii Iwaszkiewicz pod względem merytorycznym i nadała im ostateczny kształt stylistyczny oraz kompozycyjny, zatwierdzony przez Marię Iwaszkiewicz. Upływ czasu pokazał, że to był ostatni moment na utrwalenie bezcennych zasobów pamięci Marii Iwaszkiewicz, która zmarła w marcu 2019 roku. Maria Iwaszkiewicz, córka Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów, cieszyła się rzadko spotykaną możliwością poznania wielu wybitnych osób, należących do kręgu przyjaciół i znajomych rodziców. Już jako mała dziewczynka autorka wspomnień miała kontakt z wszystkimi skamandrytami, Karolem Szymanowskim, Witkacym, Czesławem Miłoszem, Jerzym Liebertem – by wymienić tylko niektórych spośród wielu. W późniejszych latach krąg jej przyjaciół poszerzył się nie tylko o ludzi znanych Iwaszkiewiczom, do grona jej bliskich dołączyli ci, których spotkała na własnej drodze życia. Należą do nich zwłaszcza osoby związane z wydawnictwem Czytelnik, gdzie Maria Iwaszkiewicz przez kilkanaście lat była redaktorem. Są to zatem pisarze publikujący w Czytelniku (m.in. Władysław Broniewski, Kazimierz Brandys, Stanisław Dygat, Tadeusz Konwicki, Zofia Nałkowska, Jan Parandowski), luminarze polskiej kultury przesiadujący w legendarnej, założonej przez Marię Iwaszkiewicz kawiarni Czytelnika (w tym Gustaw Holoubek i Andrzej Łapicki), muzycy (Artur Rubinstein, Zygmunt Mycielski, Grzegorz Fitelberg, Witold Lutosławski) oraz zespół pracowników Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik, m.in. grafik Jan Młodożeniec oraz Olimpia Grochowska, sportretowana przez Leopolda Tyrmanda w Złym jako Olimpia Szuwar. Jest jednak rzeczą oczywistą, że nawet najwybitniejsze postacie, pozostające się w czyjejś pamięci, nie gwarantują dobrych wspomnień - potrzeba do tego specjalnego daru, polegającego na wyłuskaniu z czyjejś biografii takiego zdarzenia, które najpełniej oświetla ludzkie życie. Takim darem dysponowała Maria Iwaszkiewicz, która jak mało kto potrafiła w krótkich słowach opowiedzieć o człowieku w taki sposób, że przed słuchaczem jawił się cały los bohatera opowieści. Ten dar nie tylko jest ściśle związany z talentem narracyjnym, być może odziedziczonym po ojcu, ma on wiele wspólnego z najlepszymi cechami charakteru samej autorki wspomnień, która niemal zawsze mówiła o ludziach z wyrozumiałością dla ich wad, często z czułością, toteż kiedy nawet kreśli jakieś śmieszne historie, to zabarwia je na ogół ciepłym humorem, który nie ośmiesza człowieka, lecz zjednuje mu sympatię czytelnika. Każda z zapisanych opowieści, nazywana przez Marię Iwaszkiewicz portretem, na papierze liczy zwykle półtorej strony. I o dziwo te półtorej strony starcza za kilkadziesiąt, mamy bowiem przed sobą żywego człowieka w sytuacji, która określa go jak żadna inna. Kto przeczyta historię o filozofie Bolesławie Micińskim uciekającym przed żabą na drzewo, ten już inaczej będzie czytał takie jego eseje, jak Portret Kanta czy Podróże do piekieł: za filozoficznym pochylaniem się nad ludzką słabością będzie widział jakże ludzką słabość filozofa, pozwalającą mu spojrzeć na Kanta z nieoczekiwanej perspektywy.