Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Świat doznań zmysłowych. Tom 8

Barbara Bartnicka

Analiza słownictwa zawartego w niniejszym tomie pozwoliła nam uświadomić sobie, jak wiele zmian nastąpiło w codziennym bytowaniu społeczeństwa polskiego w ciągu XX wieku. Zmiany te znalazły niekiedy swoje odbicie także w słownictwie. Najwięcej różnic między językiem, jakim posługiwał się Żeromski, a polszczyzną współczesną zaobserwować można w słownictwie kulinarnym. Pod tym względem polszczyzna pisarza, zwłaszcza w materiałach autobiograficznych (dzienniki, listy) stanowi swoisty dokument epoki. Można w niej spotkać wyrazy, całkowicie niezrozumiałe dla dzisiejszego czytelnika, jak np. rosolis, bretnalówka czy szpagatówka (nazwy napojów alkoholowych), często w Słowniku Doroszewskiego notowane i ilustrowane jedynym cytatem właśnie zaczerpniętym z tekstów Żeromskiego. Zniknęły z naszych miast takie lokale gastronomiczne, jak resursy i szynkownie. Zmieniła się w dużym stopniu medycyna i dietetyka. Choremu na gruźlicę Żeromskiemu lekarze kazali pić dużo mleka, koniak i piwo (w czasie świąt wielkanocnych wszystkie restauracje w Zakopanem były zamknięte, skarżył się więc w listach, że na piwo musiał chodzić do szynku aż pod Nosal), a także kreozot i tran (butelką tranu zaspokajał więc głód, kiedy oczekiwał przesyłki pieniędzy).   BARBARA BARTNICKA – językoznawca, prof. dr hab. w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Główne zainteresowania naukowe i publikacje: – semantyka form gramatycznych (Adiektywizacja imiesłowów w języku polskim, 1970; Funkcje semantyczno-składniowe  bezokolicznika we współczesnej polszczyźnie, 1982); – dialektologia (Podstawowe wiadomości z dialektologii polskiej, 1965; Polskie ludowe nazwy grzybów, 1964); – język pisarzy (Studia nad językiem pisarzy, 1992; O języku Henryka Rzewuskiego, 1996 i 1998); – dydaktyka języka ojczystego oraz języka polskiego jako obcego (seria podręczników szkolnych i uniwersyteckich).  

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Świat kobiet i mężczyzn. Tom 13

Kwiryna Handke, Ryszard Handke

Przedmiotem naszych badań są światy kobiet i mężczyzn w pismach Stefana Żeromskiego, a zatem kobiety i mężczyźni jako postacie utworów narracyjnych i dramatów, żyjące i działające w wykreowanych przez autora światach przedstawionych, oraz jako osoby występujące w jego „Dziennikach”, „Listach”, „Zapiskach z podróży” i „Wspomnieniach” na zasadzie konwencji relacjonowania realnej rzeczywistości.

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Świat roślin. Tom 9

Stanisław Cygan

TWÓRCZOŚCI SPIS TREŚCI I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA WIEDZY BOTANICZNEJ STEFANA ŻEROMSKIEGO I JEJ NIEKTÓRE REPREZENTACJE W JEGO. . . . . . . . . . . .7 II. CHARAKTERYSTYKA SŁOWNICTWA ROŚLINNEGO W PISMACH STEFANA ŻEROMSKIEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 1. Podstawa materiałowa słownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 2. Klasyfikacja semantyczna nazw z roślinnego kręgu tematycznego . . 27 3. Strukturalna charakterystyka słownictwa florystycznego . . . . . . . . . .35 4. Frekwencja wyrazów z zakresu roślinności występujących w pismach Stefana Żeromskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 III. TRZY SPOSOBY KREACJI ŚWIATA ROŚLIN W PISMACH ŻEROMSKIEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 1. Pejzaże wewnętrzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 2. W kręgu sztuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 3. Roślinność jako zewnętrzny obraz człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . .53 IV. ŚRODKI STYLISTYCZNE SŁUŻĄCE OBRAZOWANIU ŚWIATA ROŚLIN . 58 1. Archaizmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58 2. Dialektyzmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 3. Synonimy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64 4. Nagromadzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69 5. Epitety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 6. Porównania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80 7. Metafory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99 7. 1. Peryfrazy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 7. 2. Połączenia apozycyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 8. Cytowane wyrazy obce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 9. Autocytaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .152 10. Słownictwo roślinne specjalnie (osobiście) wyróżnione przez pisarza .158 V. FUNKCJE SŁOWNICTWA ROŚLINNEGO W PISMACH STEFANA ŻEROMSKIEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162 1. Funkcja metaforyczna (metaforyzacyjna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162 2. Funkcja mimetyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162 3. Funkcja przedmiotowa (pragmatyczna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 4. Funkcja symboliczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .164 5. Funkcja ekspresywna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .165 6. Funkcja terapeutyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .165 ZAKOŃCZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .167 LITERATURA PRZEDMIOTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 SŁOWNIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .  171 WYKAZ ALFABETYCZNY HASEŁ ZAMIESZCZONYCH W SŁOWNIKU . . . . . . . 591  

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Topografia. Tom 11

Magdalena Czachorowska

Do słownictwa topograficznego zaliczone zostały jednostki wyrazowe, które definicyjnie i kontekstowo mają funkcję nazywania obiektów topograficznych, służą jako punkty orientacyjne w przestrzeni otwartej, dostarczają informacji o miejscu w realnej rzeczywistości lub rzeczywistości świata wykreowanego.

Słownik architektów, inżynierów i budowniczych związanych z Katowicami w okresie międzywojennym. Wyd. 2

Aneta Borowik

Słownik został opracowany w celu przedstawienia sylwetek architektów, inżynierów i budowniczych, którzy współtworzyli architektoniczną tkankę Katowic w okresie międzywojennym. W pracy zamieszczono biogramy fachowców działających zarówno lokalnie czy na terenie kraju, jak i cieszących się międzynarodową sławą. Słownik zawiera artykuły dotyczące m.in. Jadwigi Dobrzyńskiej, Zygmunta Łobody, Stefana Bryły, Władysława Schwarzenberga-Czernego. Publikacja wydobywa z niezasłużonego zapomnienia nieznane fakty z ich życiorysów, pozwala na prześledzenie karier przed i po II wojnie światowej. Oprócz podstawowych danych biograficznych w każdym z haseł zamieszczono spis projektów i realizacji, ustalonych na podstawie kwerend archiwalnych, często zupełnie nieznanych w literaturze naukowej. Wielu z bohaterów słownika na nowo „otrzymało” swoje twarze dzięki publikacji mało znanych fotografii. Zamieszczony przed hasłami wstęp przybliża ogólne cechy środowiska architektonicznego Katowic w okresie międzywojennym, a dołączone na końcu życiorysy pozwalają nie tylko na zapoznanie się z ciekawymi losami bohaterów słownika, ale również ich indywidualnym stylem pisania. Publikacja jest adresowana do wszystkich, którzy interesują się szeroko pojętymi dziejami architektury modernistycznej w Polsce oraz badaczy zainteresowanych historią Śląska, w szczególności Górnego Śląska i Katowic.

Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich XVI, XVII i XVIII wieku

Mathias Bersohn

Ze wstępu: Praca niniejsza zawiera życiorysy uczonych Żydów urodzonych w Polsce lub też w dawnej Polsce zamieszkałych w XVI, XVII i XVIII wieku. Wątpimy, czy należy bliżej uzasadniać potrzebę i korzyści tego rodzaju dzieła, które jedynie może nam dać dostępną skalę do sprawiedliwego mierzenia rozwoju cywilizacyjnego każdego narodu. Tym szacowniejszym, zdaje się nam, jest zachowanie od niepamięci każdego zasłużonego imienia w literaturze, którą dając dowody dziwnej zaiste żywotności i rozwijając się od setek lat równorzędnie z literaturami europejskimi, stanowi dotychczas u nas niedostępną, prawie egzotyczną krainę. W istocie rzecz godna zastanowienia, że Żydzi, nie tylko pozbawieni w Europie wszystkich praw politycznych i społecznych, niepewni ani dnia swego, ani godziny, wydają jednak szereg mężów, którzy, nie czując, że pod stopami chwieje im się ziemia, ze spokojem filozoficznym poświęcają swój czas i życie rozwiązywaniu zawiłych kwestii dogmatycznych, rozwijaniu zasad wiary, teologii i filozofii, które głównie są przyczyną ich nieszczęść i prześladowań. Miłują właśnie nad wszystko tę wiedzę, która ich poniekąd pozbawia życia. W tych warunkach powstała literatura, ma chyba prawo na wszechstronne zbadanie i bliższe zapoznanie się z jej rozwojem, a jej twórcy zasługują na uratowanie od niepamięci i wyprowadzenie na szeroką arenę wszechludzkiej kultury.

Słownik dla BOOMERA

Paweł Twardowski

Czy jesteś gotów na głęboką podróż w świat słów i zwrotów, które rządzą dzisiejszą młodzieżą? Ta fascynująca książka, stworzona specjalnie dla Ciebie, to klucz do zrozumienia tajemniczego języka młodszych pokoleń. Od dziwnych skrótów po szokujące akronimy - ten słownik odkryje przed Tobą tajniki młodzieżowej mowy. Wniknij w głowę nastolatków i poznaj zwroty, które kształtują ich świat. Dzięki temu słownikowi nie tylko poznasz znaczenie słów, ale także zrozumiesz, jakie emocje, idee i trendy kryją się za nimi. W trakcie tej ekscytującej podróży odkryjesz, dlaczego młodzież używa określeń takich jak , "YOLO", "LOL" i wiele innych. Słownik dla BOOMERA to nie tylko narzędzie do nauki, to przewodnik po współczesnej kulturze, który pomaga zrozumieć młodsze pokolenia i budować mosty między nimi a światem dorosłych. Czy jesteś gotów na przygodę? Wsiądź do kapsuły czasu i przenieś się w świat dzisiejszej młodzieży. Autorem książki jest Paweł Twardowski, młody adept informatyki, obecnie uczeń Zespołu Szkół Techniczych i Ogólnokształcących w Tarnowskich Górach. Jako młody człowiek, dostrzegając rozdźwięk w języku starszego i młodszego pokolenia, wyszedł z inicjatywą napisania słownika dla pokolenia "boomerów", który stanie się mostem międzypokoleniowym.

Słownik form koniugacyjnych czasowników polskich

Stanisław Mędak

Nowa, skrócona wersja słownika wydanego w 1997 roku. Około 150 wzorów odmiany, opracowanych oddzielnie dla czasowników niedokonanych, dokonanych oraz czasowników niefleksyjnych dla ponad 6000 czasowników zawartych w indeksie w przejrzysty sposób prezentuje wszystkie możliwe formy fleksyjne czasowników podstawowych. Poszczególne hasła paradygmatów ułożono na zasadzie ich produktywności. Czytelność układu oraz łatwość używania tego słownika jest bez wątpienia jedną z jego zalet.  

Słownik gwary sandomierskiej

Andrzej Cebula

Niniejszy słownik gwary sandomierskiej, który opracował Andrzej Cebula, to publikacja bezwzględnie potrzebna, chociaż mocno spóźniona. Winna bowiem ona powstać, co najmniej pięćdziesiąt lat temu, kiedy jeszcze nie wymarło pokolenie osób posługujących się tą gwarą na co dzień. Wtedy komuś, kto chciałby taki słownik stworzyć byłoby o wiele łatwiej dokonać tego przedsięwzięcia. Tak czy inaczej, autora należy jednak podziwiać i sam pomysł przygotowania takiego słownika, jak i za niemały trud weń włożony. Oczywiście słownik niniejszy doskonały nie jest, bo jak już wspomniałem wyżej jego przygotowanie było o co najmniej półwiecze spóźnione. Niemniej znajdują się w nim słowa i zwroty, których znaczenie ma bardzo starą metrykę, jak choćby w nawi w zaświatach, co można odnieść do czasów pogańskich, przedchrześcijańskich. Ale mamy tu też słowa i zwroty, które niejako wtórnie, z języka literackiego trafiły do współczesnej gwary sandomierskiej czy raczej podsandomierskiej, a i można tu natrafić na przekręcone rusycyzmy czy germanizmy, a jakby się dobrze wczytać w tenże słownik to i czechizm by się trafił. W związku z tym, co napisałem wyżej trzeba uznać, że praca autora jest potrzebna, a dla przyszłych badaczy języka polskiego bardzo cenna, ponieważ oddaje stan o ile można użyć takiego określenia gwary sandomierskiej, jaka była, a gdzieniegdzie jeszcze jest, w użyciu w wieku XX i w pierwszej ćwierci wieku XXI.

Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego

Janusz Sondel

Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego stanowi obszerne opracowanie historii Uniwersytetu Jagiellońskiego ujęte w postaci encyklopedycznych haseł zarówno o charakterze biograficznym, jak i rzeczowym. Prof. Janusz Sondel, który dowiódł swoich kompetencji w dziedzinie badań nad dziejami najstarszej polskiej uczelni jako autor monografii pt. Zawsze wierny. Uniwersytet Jagielloński a Kościół rzymskokatolicki, wyróżnionej nagrodą Miasta Krakowa za rok 2007, zawarł w nich wiadomości o życiu i dokonaniach profesorów, rektorów, niektórych doktorów honoris causa i innych osób związanych z Uniwersytetem, a także na temat stosunku do niego królów polskich i papieży, historii poszczególnych dyscyplin naukowych, zmian strukturalnych uczelni itd. Hasła te autor starał się przedstawić na szerszym tle porównawczym, głównie wykorzystując wiadomości z zakresu ogólnej historii uniwersytetów europejskich, roli Kościoła w średniowieczu, działalności biskupów krakowskich jako kanclerzy i konserwatorów  Akademii Krakowskiej, relacji z zakonami krakowskimi, a także ogólnej charakterystyki szkolnictwa i oświaty na przestrzeni dziejów oraz historii poszczególnych dziedzin nauki, toku ich nauczania, niektórych instytucji czy organizacji uczelnianych itd. W Słowniku znalazły się również informacje o osobach, które negatywnie zapisały się w dziejach UJ, jak m.in. hitlerowski dyrektor Staatsbibliothek w Krakowie Gustaw Abb. Niezależnie  od tego autor, doceniając ogromną rolę tradycji uniwersyteckiej, uwzględnił w swoim opracowaniu również pewne odchodzące w niepamięć elementy życia uczelni, jak np. „kwadrans akademicki”, do którego zapewne jako ostatni nawiązał Jan Paweł II podczas swojej wizyty na Uniwersytecie Jagiellońskim z okazji otrzymania doktoratu honoris causa. Zdaniem prof. J. Sondla to właśnie owej ukształtowanej przez kolejne pokolenia akademików tradycji należy zawdzięczać charakterystyczny dla Uniwersytetu Jagiellońskiego genius loci.   Prof. zw. dr hab. Janusz Sondel urodził się 30 kwietnia 1937 r. we Lwowie. Jeszcze podczas studiów, które ukończył w 1957 r. w wieku lat 20, został zatrudniony w Katedrze Prawa Rzymskiego UJ. W 1964 r. doktoryzował się na podstawie rozprawy pt. Szczególne rodzaje depozytu w prawie rzymskim, która na międzynarodowym konkursie zorganizowanym przez Centro di Studi Romanistici w Neapolu została nagrodzona srebrnym medalem. Pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku w swoich zainteresowaniach naukowych odszedł od problematyki praw antycznych i rozpoczął badania nad rolą prawa rzymskiego w kształtowaniu europejskiej i polskiej kultury prawnej. Wyrazem tego – oprócz kilkudziesięciu artykułów – stały się kolejne monografie oraz obszerny, obejmujący 100 000 haseł z zakresu łaciny klasycznej i średniowiecznej Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, który przyniósł autorowi nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (tzw. polskiego Nobla), Laury Jagiellońskie i nagrodę Ministra Edukacji Narodowej I stopnia. Zajął się prof. Sondel również historią Uniwersytetu Jagiellońskiego, a przy okazji jego związkami z Kościołem rzymskokatolickim. Temu ostatniemu zagadnieniu poświęcił monografię pt. Zawsze wierny. Uniwersytet Jagielloński a Kościół rzymskokatolicki, która zyskała nagrodę Miasta Krakowa w dziedzinie kultury (2007). Z pracą na Uniwersytecie Jagiellońskim od roku 1976 prof. Janusz Sondel łączył obowiązki naukowe i dydaktyczne na Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie (ostatnio jako kierownik Katedry Polityki Turystycznej), gdzie wykładał prawo w turystyce i rekreacji. Obecnie prowadzi wykłady z tego przedmiotu dla studentów geografii na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi UJ oraz w Wyższej Szkole Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej, której jest rektorem od 2001 r.

Słownik idiomatyczny francusko-polski. Dictionnaire idiomatique francais-polonais

Leon Zaręba

Bezcenne źródło wiedzy o idiomatyce języka francuskiego, zawierające nie tylko współczesne związki frazeologiczne, ale także idiomy, które można napotkać w tekstach literackich. 10 000 idiomów i 15 000 znaczeń, wiele porównań z językiem polskim oraz przejrzysty układ haseł. Słownik może być przydatny uczniom, studentom i wszystkim uczącym się języka francuskiego.

Słownik kultury literackiej Łodzi do 1939 r

Katarzyna Badowska, Tomasz Cieślak, Dariusz Dekiert, Karolina Kołodziej, ...

Słownik ma w dużym stopniu charakter rewelatorski, gdyż uwzględnia nie tylko postaci, instytucje, zjawiska powszechnie znane, odnotowane w literaturze przedmiotu, lecz także takie, które sytuują się na marginesie kultury literackiej Łodzi i nie zaistniały dotąd w powszechnej świadomości. Autorom udało się odkryć i przedstawić sylwetki twórców prawie całkiem zapoznanych oraz dotrzeć do niepublikowanych tekstów. Hasła składają się na bogaty [...] obraz kultury literackiej Łodzi, ukazując z jednej strony jej wielojęzyczny i wielokulturowy charakter, z drugiej - różne wymiary [...] życia literackiego. Dzięki słownikowej konfiguracji haseł, a także wyeksponowaniu tego, co lokalne, odsłania się nowa perspektywa poznawcza, która pozwala m.in. spojrzeć na utwory literackie pod kątem ich związków z miejscem czy w nowym świetle ukazać sylwetki znanych pisarzy, którzy - nawet jeśli nie podejmowali w swojej twórczości łódzkiego tematu [...] - odcisnęli swój ślad w przestrzeni miasta. Z recenzji prof. dr hab. Małgorzaty Mikołajczak Słownik [...] dowodzi zróżnicowania kulturowego Łodzi i niewątpliwie pogłębia -ze względu na bogactwo faktograficzne i wykorzystanie nieznanych wcześniej źródeł - stan wiedzy o środowiskach twórczych i życiu literackim tego miasta. Na uznanie zasługuje również koncepcja poszerzenia pola literackiego o zjawiska mniej doceniane i często marginalizowane - literaturę popularną, komiks, kabarety. Pozwala to uchwycić prawidłowości i tendencje (czasem o charakterze efemerycznym) nowoczesnego etapu kształtowania się kultury literackiej, niejednokrotnie w jej odmianie wernakularnej. Publikacja może być cenną inspiracją dla innych wydawnictw nastawionych na badanie miejskich kultur. W interesujący sposób - jako całość - pokazu je relacje pomiędzy aspiracjami środowisk lokalnych a potrzebą odnalezienia się w szerszych ramach kultur ponadlokalnych, przekraczających granice państwowe. Umiejscawia wreszcie Łódź na mapie literackiej, uwzględniając odrębność (wynikającą z wielojęzyczności) i ciągle odnawianą dynamikę kulturotwórczą przemysłowego miasta. Z recenzji prof. dr hab. Elżbiety Rybickiej

Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków

Janusz Sondel

W Słowniku znalazły się nie tylko terminy prawne, ale i ogromna liczba innych haseł spoza zakresu prawa. Ze względu na specyfikę niektórych terminów technicznych autor opatrzył je dodatkowym komentarzem, często o charakterze encyklopedycznym. Dzięki temu Słownik, zalecany dla prawników i historyków, może także służyć przedstawicielom innych dyscyplin naukowych. - ponad 100 000 haseł - kompletna terminologia prawna z epoki antyku - podstawowe terminy prawne z okresu średniowiecza - obszerne, encyklopedyczne wyjaśnienia terminów prawnych - słownictwo wykraczające poza terminologię używaną przez prawników - także dla przedstawicieli innych dyscyplin naukowych - niezastąpiona pomoc dla studentów

Słownik minimum języka polskiego

Halina Zgółkowa

Seria JĘZYK POLSKI JAKO OBCY   Słownik minimum języka polskiego Haliny Zgółkowej jest bardzo potrzebny z kilku powodów: 1) wzrasta liczba osób chcących sie nauczyć języka polskiego, zarówno wśród dzieci imigrantów i reemigrantów, jak i wśród dorosłych podejmujących studia lub pracę zawodową w Polsce; 2) jest przydatny w dydaktyce nauczania języka polskiego jako ojczystego, np. przy opracowywaniu podręczników szkolnych na I i II etapie edukacji; 3) stanowi wyjściowy poziom znajomości języka polskiego, czyli służy do wyznaczenia normy znajomości języka polskiego ważnej w certyfikacji języka polskiego jako obcego. Bardzo chwalę dobór haseł słownika przy zastosowaniu metody pól tematycznych. Pozwoliło to Autorce wyznaczyć kręgi tematyczne, wychodząc od tych, które są najbliższe użytkownikowi języka: sprawdzić, czy i w jakim stopniu są reprezentowane wszystkie te właśnie najbliższe użytkownikowi języka pola semantyczne (A. Człowiek, B. Człowiek w środowisku społecznym, C. Komunikacja międzyludzka, D. Dom i jego wyposażenie, E. Życie społeczne, gospodarcze i kulturalne, F. Forma istnienia w przestrzeni, G. Czas, H. Środowisko naturalne); 2) ułożyć słownik, dobierając leksemy ważne z antropologicznego punktu widzenia.    Dr hab. Józef Pora     Halina Zgółkowa - profesor zwyczajny w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza, dr habilitowany. W UAM jest kierownikiem (założycielem) Zakładu Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa i koordynuje studia na specjalnościach Dziennikarstwo  oraz Dziennikarstwo i PR na kierunku filologia polska. Jest członkiem ministerialnej komisji rekrutującej lektorów akademickich języka polskiego jako obcego pracujących w uczelniach zagranicznych, współpracuje z Radą Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk oraz jest członkiem Rady Naukowej i jury programu Mistrz Mowy Polskiej. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół leksykologii i leksykografii, języka dzieci w wieku przedszkolnym, gwary uczniowskiej, języka subkultur młodzieżowych (zwłaszcza środowisk rockowych), retoryki i pragmalingwistyki, nauczania języka polskiego jako obcego. Jest autorką lub współautorką serii słowników frekwencyjnych dla kilku odmian współczesnej polszczyzny, słowników minimum polsko- duńskiego, fińskiego, norweskiego i szwedzkiego oraz słownika podstawowego języka polskiego z zarysem gramatyki polskiej, słownika gwary uczniowskiej, a przede wszystkim redaktorką naukową wielkiego (największego w dziejach polszczyzny), 50-tomowego Praktycznego słownika współczesnej polszczyzny. Ponadto opublikowała jako współautorka podręcznik licealny Mówię, więc jestem oraz poradnik Językowy savoir vivre.    

Słownik mitologii hinduskiej

Opracowanie zbiorowe

Słownik niniejszy jest pierwszą publikacją w języku polskim omawiającą najważniejsze - zdaniem autorów - terminy i postacie mitologii hinduizmu, tzn. tej dominującej na obszarze Indii historycznych (Indie, Bangladesz, Pakistan, Nepal, Cejlon) kultury (nie tylko religii w naszym dzisiejszym rozumieniu tego słowa), którą sami hindusi nazywają "odwieczną normą" (sanatanadharma). Istotną innowacją w porównaniu z innymi publikacjami tego typu są materiały mitologii lokalnej, przede wszystkim dwu krain Indii o najbogatszej kulturze: Bengalu i Ta-milnadu. Tu należy wspomnieć o tym, że mitologia indyjska, nie tylko hinduska, jest czymś całkowicie żywym, ściśle związanym z życiem codziennym: praktykami rytualnymi, pracami, troskami i radościami ludzi. Stanowi więc, bardzo ważny element kultury współczesnej.

Słownik mowy ciała Polaków

Krystyna Jarząbek

Obiektem uwagi autorki  niniejszej publikacji jest kod kinezyczny, do którego naukowcy zaliczają skonwencjonalizowane ruchy człowieka, wykonywane w trakcie porozumiewania się za pomocą: 1) rąk, (gesty), 2) mięśni twarzy (mimika), 3) głowy, tułowia i nóg (postawa ciała). Ruchy te wspomagają komunikację werbalną. Prezentowany słownik jest dziełem slawistki, która od lat zajmuje się – w ramach swoich zainteresowań naukowych – komunikacją niewerbalną Słowian. Intencją autorki było dostarczenie użytkownikom słownika materiału, który umożliwi im lepsze poznanie mowy ciała Polaków – wytworu polskiej kultury.  Słownik ten autorka kieruje przede wszystkim do: polonistów, pracowników naukowych instytutów bądź katedr filologii obcych w Polsce i w innych krajach; studentów filologii polskiej, którzy uczą się języka polskiego jako obcego; językoznawców, etnolingwistów, kulturoznawców, glottodydaktyków, tłumaczy literatury pięknej; obcokrajowców poznających język polski. Ze słownika tego mogą ponadto korzystać w różnym stopniu: pedagodzy, psycholingwiści, badacze etykiety oraz te wszystkie osoby, które są zainteresowane relacjami między komunikacją werbalną i niewerbalną.