Stanisław August

Stanisław Cat-Mackiewicz

...my, Polacy, nie znosimy właściwych ludzi na właściwych miejscach. My nie lubimy naczelników, szefów, wodzów inteligentnych. Nawet na prezesów naszych stowarzyszeń, stronnictw, organizacji z radością wybieramy ludzi niebojowych, to znaczy pozbawionych indywidualności. Kult poczciwego durnia jest jedynym powszechnie uznanym kultem w Polsce. Stanisław Cat-Mackiewicz W rodzinie Stanisława Mackiewicza, mojego dziadka, obowiązuje przekonanie, że praktycznie wszystko, co napisał, odnosi się nie tylko do przedstawianych zdarzeń, ale - nawet przede wszystkim - do charakteru narodowego Polaków. Piotr Niemczyk Stanisław Mackiewicz (1896-1966), pseudonim "Cat", polityk, pisarz, publicysta, z wykształcenia prawnik. W czasie pierwszej wojny światowej należał do POW, walczył też w wojnie polsko-bolszewickiej. W niepodległej Polsce założyciel i redaktor wileńskiego dziennika "Słowo", a także działacz grupy wileńskich konserwatystów, tzw. "żubrów kresowych". W latach 1928-1930 poseł na sejm z listy BBWR. W marcu 1939 osadzony w Berezie Kartuskiej. Po wybuchu II wojny światowej opuścił Polskę. Przeciwnik polityczny gen. Władysława Sikorskiego, w latach 1954-55 premier rządu na uchodźstwie. Wrócił do kraju w 1956, zmarł w Warszawie. Autor licznych, pełnych polemicznej werwy publikacji, głównie o tematyce politycznej, historyczno-politycznej i literackiej, m.in. Klucz do Piłsudskiego, Myśl w obcęgach, Europa in flagranti, Był bal, Polityka Becka i in.

Stanisław Baczyński:

oprac. Anna Szawerna-Dyrszka

Maszynopis niedokończonej rozprawy Stanisława Baczyńskiego został odnaleziony w archiwum pisarza przechowywanym w zbiorach Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Praca, diagnozująca stan cywilizacji i kultury europejskiej po pierwszej wojnie światowej, powstawała w drugiej połowie lat dwudziestych ubiegłego wieku. Autor nie tylko odniósł się w niej polemicznie do współczesnych mu ideologii (faszyzm, komunizm, nacjonalizm, ale też chrześcijaństwo) oraz wieszczących kres kultury koncepcji historiozoficznych (Spengler, Bierdiajew), lecz także sformułował własny, optymistyczny projekt „nowej”, „przewartościowanej” kultury europejskiej. Odnaleziony maszynopis nie jest tekstem zupełnym. Edycja oddaje charakter dzieła w procesie pisania, niedomkniętego i nieostatecznego, łącząc zasady edytorstwa genetycznego i tradycyjnego. Szczegółowe zasady postępowania edytorskiego, a także historia i charakterystyka maszynopisu przedstawione zostały we Wprowadzeniu do lektury. W Dodatku do edycji zamieszczono odszukane w miesięczniku „Europa” fragmenty dzieła, których brakuje w maszynopisie. Aby przybliżyć czytelnikowi charakter pracy Baczyńskiego nad przygotowanym wcześniej maszynopisem, w Dodatku zamieszczono też skany wybranych jego kart.

Stanisław Bareja alternatywnie

Maciej Replewicz

Niszczony przez władzę i nie tylko. Również przez klasyków polskiego kina! Nazywany Wędliniarzem! Wybrany przez widzów! Nieśmiertelny mistrz polskiej komedii, zakazanego śmiechu - Stanisław Bareja powraca! Z okazji 90 rocznicy znakomitego reżysera prezentujemy jego zaskakującą biografię. Król polskiej komedii i zakazanego uśmiechu. Po raz pierwszy prezentujemy opis jego debiutanckiego filmu, wstrząsającą wojenną etiudę sprzed 66 lat! W książce zamieszczono 90 nieznanych zdjęć. Ponadto - Bareja jako aktor u innych reżyserów, jako nieznany w Polsce dokumentalista. Kulisy powstawania kultowych komedii i wiele nieznanych dotąd faktów. Mistrza komedii wspominają aktorzy i reżyserzy m.in. Jerzy Gruza oraz w archiwalnych wywiadach: Janusz Morgenstern i Krzysztof Zaleski. " Stanisław Bareja Król komedii" to pasjonująca lektura obowiązkowa, nie tylko dla fanów kina!

Stanisław Bareja. Jego czasy i filmy. Wydanie II

Dorota Skotarczak

Stanisława Bareję można uznać chyba za najbardziej konsekwentnego reżysera działającego w okresie PRL. Realizował wyłącznie filmy i seriale należące do gatunków rozrywkowych. W jego dorobku są przede wszystkim komedie, ale też kryminały. Brak dramatów społecznych, wojennych, historycznych… Już ta niezwykła konsekwencja jest wystarczającym powodem, aby przyjrzeć się bliżej Stanisławowi Barei. Gdyby bowiem żył i tworzył w tym samym okresie historycznym, lecz w jakimś innym zachodnim kraju, nie byłoby niczego dziwnego w tym, że specjalizował się on w kinie rozrywkowym, które w dodatku przynosi zyski. Jednak w PRL niekoniecznie musiało to być najłatwiejsze i oczywiste. Od sztuki i jej twórców wymagano zaangażowania i stosownej powagi. Gatunków rozrywkowych – w filmie, ale również w literaturze – nie ceniono. Jednocześnie nieustannie apelowano i nawoływano do tworzenia socjalistycznej kultury masowej, do produkcji utworów rozrywkowych, które jednak będą wierne ideologicznym pryncypiom. Później, jakże często, narzekano na gotowe już komedie czy kryminały. Ze Wstępu

Stanisław Berg. Dolina popiołów

Krzysztof Beśka

Ostatnia dekada XIX wieku. Pod Łodzią wybucha seria pożarów. Wszystko wskazuje na to, że ktoś celowo podpala dwory, które kiedyś należały do powstańców styczniowych. Dziś zamieszkują je carscy urzędnicy. Czyżby szykowała się kolejna rewolucja? Sprawę bada znany detektyw Stanisław Berg. Aby odkryć, kto atakuje dwory, musi nie tylko wnikliwie zbadać okoliczności i przyjrzeć się podejrzanym. Tym razem detektyw stoczy walkę z samym sobą i swoją przeszłością... Dolina popiołów" to trzeci tom cyklu o Stanisławie Bergu. O wcześniejszych sprawach detektywa przeczytasz w powieściach: Trzeci bieg Styksu" oraz Pozdrowienia z Londynu".

Stanisław Berg. Pozdrowienia z Londynu

Krzysztof Beśka

Prywatny detektyw Stanisław Berg ponownie staje przed zadaniem rozwikłania tajemniczej zagadki. Tym razem łódzką społecznością z końca XIX wieku wstrząsa bestialska zbrodnia. Ofiarami bezwzględnego mordercy padły dwie młode kobiety. Ich ciała zostały makabrycznie okaleczone. Policja, która początkowo zajmowała się sprawą, zawiesza swoje działania. Całą energię angażuje w kontrolę robotniczych strajków, które zaczynają wybuchać w całym mieście. Młody detektyw przejmuje sprawę, a trop prowadzi go do stolicy Anglii. Czy wyprawa do Londynu pozwoli na złapanie zabójcy kobiet? Pozdrowienia z Londynu" to drugi tom z kryminalnego cyklu o Stanisławie Bergu. Pierwszy raz czytelnicy mieli okazję spotkać młodego detektywa w powieści Trzeci bieg Styksu". Ostatni, trzeci tom serii nosi tytuł Dolina popiołów".

Stanisław Berg. Trzeci brzeg Styksu

Krzysztof Beśka

Koniec XIX-wieku. Łódź spowija dym wielkich kominów rozkwitających fabryk włókienniczych. Obok nieciekawych spelunek i ciemnych zaułków wyłaniają się reprezentatywne pałace bogaczy. Niespodziewana tragedia spotyka fabrykanta Friedricha Neumanna. Pod osłoną nocy porywacz atakuje jego sześcioletniego syna. Wkrótce okazuje się, że porwanie chłopca rozpoczyna serię tajemniczych zniknięć. Bez wieści przepada dziecko innego fabrykanta, a także zlicytowany szlachcic odwiedzający miasto. Śledztwo przejmuje prywatny detektyw Stanisław Berg. Czas nagli, a okoliczności stają się coraz bardziej problematyczne. Trzeci bieg Styksu" to pierwszy tom cyklu o Stanisławie Bergu, utrzymanym w klimacie retro. Kontynuację historii poznasz w kolejnych powieściach z serii: Pozdrowienia z Londynu" oraz Dolina popiołów".

Stanisław Brzozowski. Nowoczesność

Maciej Urbanowski

Jak pojmował Brzozowski kategorię nowoczesności, skoro marzył o unowocześnieniu Polaków i Polski, był entuzjastą literatury, w którą wpisany jest projekt człowieka świadomie stwarzającego swój świat i historię, a jednocześnie oświadczał, że nowoczesność go przeraża i nie jest w stanie znieść „całego mnóstwa nowoczesnych idei”? Czytelnik znajdzie w tej książce zapis własnego, krytycznego czytania Brzozowskiego przez badacza, który zajmuje się tym autorem od lat. W poszczególnych rozdziałach, stanowiących szkice literackie, Urbanowski przywołuje także liczne wątki biograficzne, mające wpływ na dzieło pisarza: chorobę, nieudowodnione oskarżenia o współpracę z carską ochraną, które wykluczyły go ze środowiska, emigrację, małżeństwo z Antoniną Kolbergówną, fascynację lekturami Newmana i nawrócenie. Czy Brzozowski nie unieważnia się pomimo stulecia, które nas od niego dzieli? Maciej Urbanowski udowadnia, że wielkich pisarzy trzeba czytać zawsze – migotliwość myśli Brzozowskiego odpowiada współczesności, a on sam może stać się patronem wszystkich, którzy próbują krytycznie zmierzyć się z „gotowym” światem, jaki zastali.

Stanisław Lem fantastyka naukowa i fikcje nauki

Wydany przez Narodowe Centrum Kultury jubileuszowy tom o Stanisławie Lemie zawiera analizy utworów pisarza, wypowiedzi translatologiczne i językoznawcze, eseje ukazujące adaptacje powieści Lema w teatrze, filmie, komiksie i grach komputerowych, a także rozważania autorów z dziedziny nauk ścisłych

Stanisław Lem. Wypędzony z Wysokiego Zamku

Agnieszka Gajewska

Kompletna i bezkompromisowa biografia Stanisława Lema Psychologiczny portret wielkiego pisarza O twórczości i literackich zmaganiach Stanisława Lema napisano już wiele. Jako człowiek wciąż pozostaje jednak zagadką. Bardzo oszczędnie opowiadał o swoim życiu prywatnym wymawiał się słabą pamięcią, zostawiał niedopowiedzenia i przytaczał zabawne anegdoty, gdy padały trudne pytania. Co rządziło jego światem? Przemilczana trauma i ucieczka przed bolesnymi wspomnieniami? Wyparta tożsamość żydowska i potrzeba przynależności do wspólnoty? Nieprzejednany dystans do świata? Lęki czy geniusz? Czego się bał, przed czym uciekał? Literaturoznawczyni i badaczka jego twórczości Agnieszka Gajewska dotarła do nowych źródeł (archiwa lwowskie, archiwa bezpieki, archiwa prywatne), z których nikt wcześniej nie korzystał. Dzięki nim nie tylko udaje jej się zrekonstruować życie żydowskiej inteligencji i przedwojennego wielokulturowego Lwowa, ale również postawić mocno udokumentowaną tezę: doświadczenie wojny i ocalenie z Zagłady miało fundamentalny wpływ na Stanisława Lema i jego twórczość, która pełna jest zakamuflowanych odniesień do jego życiowych doświadczeń. Dzięki tej biografii poznajemy nie tylko wielkiego pisarza, ale przede wszystkim człowieka doświadczonego przez historię, ze wszystkimi jego problemami, obawami, wątpliwościami i słabościami.

Stanisław Przybyszewski

Gabriela Matuszek

Książka przynosi interesującą interpretację dzieł pisarza, który był jedną z najważniejszych postaci wczesnej nowoczesności. Teksty Przybyszewskiego znakomicie bowiem oddają centralne modernistyczne problématiques, takie jak kryzys podmiotu i rozpad spójnej wizji świata oraz ich egzystencjalne i estetyczne konsekwencje (np. ekstatyczność, histeryczność, nihilizm). Re-lektura dzieł autora Confiteor nie tylko ujawnia oryginalną (choć nie wybitną) dykcję pisarską, ale także obnaża rewersy epoki: jej fobie, lęki i obsesje. Polski modernista pokazuje, że nerwice i psychozy stanowią najbardziej wyraziste ekspresje ukrytych szyfrów kultury i poddaje analizie podmiot "erotyczny" i "chory". Utwory Przybyszewskiego dokumentują wielopoziomowy kryzys, który przyniosła ze sobą nowoczesność, a zwłaszcza są znakomitym materiałem dla obserwacji kryzysu męskości, jaki zapoczątkowany został pod koniec XIX w., i reprezentują styl pisania, który krytyka feministyczna określa jako "kobiecy". Książka łączy model "tradycyjnej" monografii (z jej diachroniczną, linearną narracją, prowadzoną tu trzema pasmami) z nowymi stylami czytania, wprowadzającymi teksty autora w nowoczesne i ponowoczesne konteksty.   Gabriela Matuszek, dr hab., profesor na Wydziale Polonistyki UJ. Twórczości Przybyszewskiego poświęciła wiele rozpraw i publikacji książkowych, m.in. " Der geniale Pole"? Niemcy o St. Przybyszewskim ( 1993, 1996), " Der geniale Pole"? Stanisław Przybyszewski in Deutschland ( 1996). W jej opracowaniu edytorskim znalazły się Dzieci Szatana (1993), dwujęzyczne wydanie Poematów prozą (2003) oraz tom "Synagoga Szatana" i inne eseje (1995), w którym udostępniła we własnym przekładzie nieznane teksty Przybyszewskiego. Jest autorka monografii Naturalistyczne dramaty (2001, 2008), pod jej redakcją ukazało się 12 książek, poświęconych literaturze przełomu XIX/XX w. oraz współczesności.  

Stanisław Wyspiański - obraz bohatera. Wokół inscenizacji "Akropolis" i "Chryj z Polską"

Bogdan Tosza

Książka Bogdana Toszy jest publikacją poświęconą dwóm przedstawieniom (Akropolis i Chryje z Polską), które autor wyreżyserował i wystawił na deskach Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego w Katowicach. Sam autor przyznał, „Obejmując w 1992 roku dyrekcję Teatru Śląskiego w Katowicach miałem świadomość, że to jedyny w Polsce teatr, noszący imię Stanisława Wyspiańskiego. Osoba patrona i jego myślenie o sztuce, a zwłaszcza charakteryzująca go interdyscyplinarność, narzuciły projekt programu artystycznego tej sceny na jedenaście lat”. Inscenizacja Akropolis – tej, przez wielu uznawanej za najtrudniejszą w dorobku autora Wesela, sztuki stała się wielkim wyzwaniem dla śląskiej sceny na koniec pierwszego stulecia jej istnienia. Wpływ na decyzję o wyborze tej właśnie sztuki miał fakt wstąpienia Polski do Unii Europejskiej i intensyfikacja rozmów o korzeniach cywilizacyjnych naszego kraju. Obszar biblijny i świat mitologii Greków i Rzymian, obecne jako dwie podstawowe konstytuanty Akropolis, pozwalał teatrowi na włączenie się w istotny dialog społeczny. Przed realizatorami, a zwłaszcza reżyserem, stanęło pytanie: jak dziś wystawić ten dramat? Podstawową koncepcję rozwiązano przez budowę postaci Poety, głównie z didaskaliów utworu, inspirowanego osobą autora w okresie pisania Akropolis, jego zmaganiami z chorobą i zafascynowaniem polskością. W następnej kolejności postać Poety stała się źródłem inspiracji do napisania sztuki o Wyspiańskim. Chryje z Polską Macieja Wojtyszki zostały oparte na mało znanym fakcie z historii ojczystej, jedynego spotkania Stanisława Wyspiańskiego z Józefem Piłsudskim, które odbyło się 1 marca 1905 roku. Jego motywem przewodnim było poparcie dla idei skarbu na rzecz przyszłej armii polskiej. W nawiązanie kontaktu obu rozmówców zaangażowany był Stefan Żeromski. Wyspiański w tym okresie rozważał możliwość objęcia dyrekcji Teatru Miejskiego. Piłsudski chciał wykorzystać rewolucję lutową w Rosji dla wzniecenia kolejnego powstania w Polsce. Sztuka Macieja Wojtyszki, przedstawiając konfrontację obu bohaterów, pokazuje możliwości dialogu sztuki i polityki, ujawnia bolesne rany w historii mentalności Polaków.

Stanisław Wyspiański. Artysta i wizjoner

Luba Ristujczina

Nazywany czwartym wieszczem Stanisław Wyspiański zyskał miano najwybitniejszego artysty swego pokolenia, który pomimo krótkiego życia pozostawił po sobie budzącą szacunek spuściznę – przerastające epokę dzieła, które do dziś inspirują kolejne pokolenia twórców i prowokują do interpretowania na nowo zawartych w nich treści. Zajmował się szeroko rozumianymi sztukami wizualnymi: malarstwem, rysunkiem, architekturą, projektowaniem witraży, mebli i wnętrz, konserwacją, typografią i plakatem, ale także literaturą: dramatem, poezją i przekładem. Album Stanisław Wyspiański. Artysta i wizjoner to zajmująca opowieść o jednym z najwybitniejszych młodopolskich twórców, wzbogacona licznymi reprodukcjami bardziej i mniej znanych dzieł. Autorka, historyczka sztuki Luba Ristujczina, zdradza szczegóły biografii, inspiracje i tajniki warsztatu artysty.

Stanisław Wyspiański. Artysta i wizjoner

Luba Ristujczina

Stanisław Wyspiański. Artysta i wizjoner to zajmująca opowieść o jednym z najwybitniejszych młodopolskich twórców, wzbogacona licznymi reprodukcjami bardziej i mniej znanych dzieł. Autorka, historyczka sztuki Luba Ristujczina, zdradza szczegóły biografii, inspiracje i tajniki warsztatu artysty.

Stanisław Wyspiański. W labiryncie świata, myśli i sztuki

Red. Anna Czabanowska-Wróbel

W książce znalazły się studia autorstwa uczestników konferencji, która odbyła się w Krakowie w ramach obchodów Roku Stanisława Wyspiańskiego, w setną rocznicę jego śmierci. Jaki Wyspiański wyłania się ze zgromadzonych artykułów i szkiców? Przede wszystkim różnorodny i wszechstronny, nowoczesny i pełen sprzeczności. Wypowiadający się w monumentalnym, dziele i w małym fragmencie. Poeta, dramaturg i artysta reprezentujący różne dziedziny sztuk. Człowiek teatru, autor fascynujących listów, myśliciel, twórca własnej przemyślanej estetyki i teorii sztuki. Z dystansu całego stulecia, które minęło od śmierci Wyspiańskiego widoczne jest, że warto nadal rozmawiać o Wyspiańskim. Zwłaszcza wtedy, gdy do rozmowy włączają się przedstawiciele różnych dyscyplin naukowych, reprezentanci różnych pokoleń i orientacji badawczych.

Stanisława Celińska. Niejedno przeszłam

Karolina Prewęcka

Stanisława Celińska ze swadą opowiada o aktorstwie i codzienności, o sukcesach i problemach, o autorytetach i szukaniu spokoju. Książka jest złożona z dwóch głównych warstw: pierwszej - pełnej faktów, oraz drugiej - refleksyjnej, z osobistym przesłaniem. Równolegle barwny portret Stanisławy Celińskiej tworzą jej przyjaciele i znajomi, m.in. Andrzej Wajda, Andrzej Seweryn, Daniel Olbrychski, Maciej Stuhr Stanisława Celińska jest jedna i nigdzie nie ma osoby podobnej do niej - i w talencie, i w człowieczeństwie. W życiu jest heroiczna, w uzdolnieniach nie do ogarnięcia. Ma energię silnika odrzutowego, głos niebotyczny, muzykalność kompletną i odwagę zawodową jak mało kto. Po prostu - Stasia jest wspaniałą aktorką i niezwykłą osobą. To dla niej Bertolt Brecht napisał Mutter Courage Kazimierz Kutz Stasia jest to NAJCZYSTSZY DIAMENT - Wielka AKTORKA... Wielki CZŁOWIEK... Mój wielki PRZYJACIEL... Jerzy Antczak Stanisława Celińska - aktorka teatralna i filmowa, współpracuje też z Teatrem Polskiego Radia, wokalistka, autorka tekstów piosenek. Warszawianka, absolwentka PWST w Warszawie. Stworzyła różnorodne postaci, dramatyczne i komediowe, pierwszo i drugoplanowe, epizodyczne, ale zawsze pełne emocji, przykuwające uwagę widzów i długo pamiętane. Na scenie teatralnej zadebiutowała w Teatrze Współczesnym w Warszawie (1968), w filmie u Andrzeja Wajdy w głośnym "Krajobrazie po bitwie" (1970). Była związana również z innymi warszawskimi teatrami: Ateneum, Dramatycznym, Studio, Rozmaitości oraz z Teatrem Nowym w Poznaniu. Do 2015 roku w zespole Nowego Teatru w Warszawie, gdzie zasłynęła z ról w spektaklach w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego. Wystąpiła m.in. w filmach: "Nie ma róży bez ognia", "Zaklęte rewiry", "Panny z Wilka", "Panna Nikt", "Fuks", "Pieniądze to nie wszystko", "Katyń", "1920 Bitwa warszawska", oraz w serialach, m.in.:"Noce i dnie", "Alternatywy 4", "Zmiennicy", "Złotopolscy", "Samo życie", "Mamuśki", "Barwy szczęścia". Od 2012 roku regularnie nagrywa płyty ("Nowa Warszawa", "Atramentowa...", "Malinowa...", "Jesienna...") i występuje na koncertach. Laureatka wielu nagród. Długą listę rozpoczyna I Nagroda w kategorii Debiuty na festiwalu w Opolu w 1969 roku za piosenkę "Ptakom podobni". W ostatnich latach wyróżniona m.in. Orłem - Polską Nagrodą Filmową (2011), Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida (2014), Wielką Nagrodą Festiwalu Dwa Teatry (2016), Fryderykiem (2019) i Nagrodą Publiczności na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu (2020). Karolina Prewęcka - dziennikarka prasowa, autorka książek. Pochodzi z miejscowości Lubraniec na Kujawach. Ukończyła etnografię na Uniwersytecie Warszawskim. W wydawnictwie Prószyński i S-ka ukazały się jej wywiady-rzeki z Bohdanem Łazuką - "Przypuszczam, że wątpię", i ze specjalistą psychoterapii uzależnień dr. med. Bohdanem T. Woronowiczem - "Dasz radę!" Opublikowała również inne książki o ludziach kultury, biznesu i postaciach historycznych, m.in. o jasnowidzu Stefanie Ossowieckim i malarce Meli Muter.