Człowiek jako słowo i ciało. W poszukiwaniu nowej koncepcji podmiotu

Katarzyna Gurczyńska-Sady

Książka wyrasta z niezwykle ambitnego zamierzenia, Autorka chce bowiem zrekonstruować współczesną wizję podmiotu, niezależnie od różnic zachodzących między poszczególnymi autorami i szkołami filozoficznymi. (...) Wprawdzie przedstawiciele poszczególnych szkół filozoficznych akcentują raczej różnice niż podobieństwa między swoimi doktrynami, to jednak podzielają również wspólne przekonania, nawet jeśli nie są tego świadomi. Założenie to, samo w sobie racjonalne i uzasadnione, pozwoliło Katarzynie Gurczyńskiej-Sady oryginalnie i twórczo spojrzeć na jeden z najważniejszych sporów filozoficznych nowożytności, dotyczący natury podmiotu oraz jego relacji do świata. Autorka próbuje zrekonstruować wizję podmiotu (czy raczej – destrukcji podmiotu), charakterystyczną dla wieku XX (...).  Z dużym znawstwem kreśli najpierw destrukcję podmiotu rozumianego jako substancjalna dusza, potem także destrukcję podmiotu utożsamianego z ciałem, rozpływającego się w rozmaitych językowych grach, stylach życia czy społecznych funkcjach. Znakomite analizy zarówno podmiotu kartezjańskiego, jak też jego współczesnych krytyk, zdradzają z jednej strony nieprzeciętną erudycję Autorki, z drugiej – bardzo rzadką umiejętność swobodnego poruszania się po tekstach tak różnych filozofów, jak Wittgenstein, Scheler, Heidegger, Sartre, Foucault, Nietzsche, Gadamer, Deleuze, Kant, Husserl, Fleck, Merleau-Ponty czy Arendt. W moim odczuciu trafną diagnozą jest przekonanie Autorki, iż destrukcja podmiotu wiąże się z jednej strony z roztopieniem go w języku (...), z drugiej – z jego transcendencją, polegającą jednak nie na przekraczaniu siebie (jak przyjmowała tradycyjna filozofia metafizyczna), lecz z zaangażowaniem w społeczny wymiar istnienia. Podmiot przestaje być bowiem substancjalnym indywiduum, stając się niesamodzielnym elementem wielu różnych, nadrzędnych względem niego, struktur, grup czy całości (przyjmujących każdorazowo enigmatyczną formę nieokreślonego „my”). Zjawisko to powoduje nie tylko desubstancjalizację podmiotu, lecz wprost jego całkowite rozproszenie w płynnych strukturach względem niego zewnętrznych.   Z recenzji wydawniczej prof. Ireneusza Ziemińskiego   Katarzyna Gurczyńska-Sady jest kierownikiem Katedry Filozofii Kultury w Instytucie Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. Opublikowała m.in. książki Metafizyczne tezy Traktatu logiczno-filozoficznego Ludwiga Wittgensteina (2000), Podmiot jako byt otwarty : problematyka podmiotowości w późnych pismach Wittgensteina (2007) oraz wspólnie z Wojciechem Sady Wielcy filozofowie współczesności (2012). Obecnie pochłaniają ją dociekania nad etycznymi konsekwencjami nowego obrazu podmiotu, jaki wyłania się z prac najwybitniejszych filozofów XX wieku.  

Człowiek, który był

Rudyard Kipling

“Człowiek, który był” to nowela Rudyarda Kiplinga, angielskiego prozaika i poety, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.   Oficerowie pułku kawalerii, przyprowadzają do dowódcy wynędzniałego człowieka, którego podejrzewają o kradzież karabinów. Pojmany udowadnia, że jest kapitanem Limmasonem, dawno zaginionym oficerem pułku, który został schwytany przed laty przez Rosjan na misji wywiadowczej.  

Człowiek, który był Czwartkiem

Gilbert Keith Chesterton

Metafizyczny thriller G.K. Chestertona łączy surrealizm z fantastyką w konwencji utrzymanej w zawrotnym tempie opowieści grozy. W Londynie za czasów króla Edwarda z młodym człowiekiem nazwiskiem Gabriel Syme nawiązuje kontakt agent Scotland Yardu. Szybko zwerbowany przez policję, która dąży do infiltracji i sparaliżowania organizacji anarchistycznych, młody Syme zostaje skierowany w stronę podejrzewanego o anarchistyczne powiązania człowieka, który nazywa się Gregory. Wyrobiony literacko Syme debatuje z tym mężczyzną i zyskuje dostęp do jego szemranej organizacji - rady europejskich anarchistów. Tropy wiodą Symea do Francji, gdzie jego nadrzędnym celem staje się ustalenie tożsamościczłonków rady, których pseudonimy pochodzą od nazw dni tygodnia, i zdemaskowanie ich zbrodniczych planów Prawdziwymi postaciami tej książki są idee. Zwariowany projekt Chestertona w sumie jest dość prosty: pokazać, że salonowy nihilizm i relatywizm moralny są diabelskie. Byłoby to jednak zupełnie nieciekawe, gdyby autor jednocześnie nie oddał diabłu tego, co mu się należy. Każdą cząstką swojej fantazji i retorycznej weny Chesterton ożywia siły chaosu i anarchii. Jonathan Lethem, autor Osieroconego Brooklynu Jedna z najsłynniejszych brytyjskich powieści XX wieku.

Człowiek, który był Czwartkiem

Gilbert Keith Chesterton

Powieść Człowiek, który był czwartkiem zwyciężyła w jednym z najbardziej intrygujących współczesnych rankingów literackich. Zapytano mianowicie funkcjonariuszy brytyjskich służb specjalnych, jaki utwór XX-wiecznej literatury oddaje najlepiej charakter działalności policji politycznej, tajnych operacji i ukrytej agentury. Wbrew oczekiwaniom zdecydowana większość respondentów nie wybrała żadnej z powieści Fredericka Forsytha czy Johna le Carre, lecz wskazała jednoznacznie na utwór Chestertona.

Człowiek, który był. The Man Who Was

Rudyard Kipling

Ta historia odzwierciedla potężne uczucie, jakie podzielają żołnierze i cywile w Indiach Brytyjskich, którzy stanęli przed poważnym zagrożeniem ze strony imperialnej Rosji, która w owym czasie rozszerzała swoją władzę na południe i wschód Azji. Oficerowie Białych Huzarów, pułku kawalerii, towarzyszą jako eskorta niejakiemu Dirkovitchowi, rosyjskiemu oficerowi, który podróżuje przez Indie jako korespondent. Któregoś dnia daje się słyszeć hałas, a wartownicy przyprowadzają do dowódcy wynędzniałego człowieka, którego podejrzewają o kradzież karabinów. Pojmany udowadnia, że jest kapitanem Limmasonem, dawno zaginionym oficerem pułku, który został schwytany przed laty przez Rosjan na misji wywiadowczej i brutalnie potraktowany. Uciekł i znalazł drogę do domu. Jest przerażony widząc Dirkovitcha, ale a co było dalej czytelnik dowie się z lektury całego opowiadania. Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. A dual Polish-English language edition.

Człowiek, który był. The Man Who Was

Rudyard Kipling

Ta historia odzwierciedla potężne uczucie, jakie podzielają żołnierze i cywile w Indiach Brytyjskich, którzy stanęli przed poważnym zagrożeniem ze strony imperialnej Rosji, która w owym czasie rozszerzała swoją władzę na południe i wschód Azji. Oficerowie Białych Huzarów, pułku kawalerii, towarzyszą jako eskorta niejakiemu Dirkovitchowi, rosyjskiemu oficerowi, który podróżuje przez Indie jako korespondent. Któregoś dnia daje się słyszeć hałas, a wartownicy przyprowadzają do dowódcy wynędzniałego człowieka, którego podejrzewają o kradzież karabinów. Pojmany udowadnia, że jest kapitanem Limmasonem, dawno zaginionym oficerem pułku, który został schwytany przed laty przez Rosjan na misji wywiadowczej i brutalnie potraktowany. Uciekł i znalazł drogę do domu. Jest przerażony widząc Dirkovitcha, ale… a co było dalej czytelnik dowie się z lektury całego opowiadania. Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. A dual Polish-English language edition.

Człowiek, który kochał psy

Leonardo Padura

Porywająca opowieść o zabójstwie Lwa Trockiego! Przypadkowe spotkanie na kubańskiej plaży daje początek wielowątkowej opowieści o losach trzech pozornie obcych sobie ludzi: początkującego pisarza, ideologa i wyszkolonego zabójcy. Wszyscy trzej kochają psy, lecz łączy ich o wiele więcej: życie naznaczone piętnem komunizmu, niszczącego jak huragan, który zmiata wszystko na swej drodze. Wątki historyczne (tułaczka Trockiego, zakończona jego tragiczną śmiercią w Meksyku, biografia jego zabójcy, Ramóna Mercadera) splatają się z fikcją, a historia kata i ofiary zyskuje nowy sens, gdy stopniowo zawładnie życiem trzeciego z bohaterów Kubańczyka Ivána, który postanawia ją spisać. Rzeczywistość współczesnej Kuby, ogarnięta bratobójczym konfliktem Hiszpania i bezduszność stalinowskiego terroru w Związku Radzieckim stanowią tło tej fascynującej opowieści o destrukcyjnej sile ideologii.

Człowiek, który mógł robić cuda

Herbert George Wells

Nie jest pewne, czy ten dar był mu wrodzony. Co do mnie, to sądzę, że zjawił mu się niespodzianie. Trzeba dodać, że do trzydziestego roku życia był on sceptykiem i nie wierzył w potęgi cudowne. Tu muszę powiedzieć, że był to człowiek małego wzrostu, oczy miał czarne, świecące, czuprynę rudą, szczotkowatą, wąsy duże i piegi na twarzy. Nazywał się George Mac Fothering nazwisko, które żadną miarą myśli o cudach nie podsuwa i był urzędnikiem w firmie Gomshott. Nader wyrobiony w argumentacji słownej, właśnie w chwili, gdy dowodził niemożliwości cudów, otrzymał pierwszą wskazówkę o swej mocy nadzwyczajnej. (Fragment)

Człowiek, który mógł robić cuda

H. G. Wells

George McWhirter Fotheringay to niepozorny sprzedawca i sceptyk, który na skutek zrządzenia bogów zostaje obdarzony nadzwyczajnymi mocami. Początkowo sam jest zdziwiony swoimi umiejętnościami, zaś jego znajomi traktują je z pobłażaniem, jako czarodziejskie sztuczki. Gdy okazuje się, jak potężna jest skala jego możliwości, mężczyzna postanawia działać na rzecz zaprowadzenia pokoju i sprawiedliwości społecznej. Nie zdaje sobie sprawy, że zbyt mocne ingerencje w światowy ład mogą wywołać efekty odwrotne do zmierzonego. W 1936 roku Lothar Mendes zrealizował film na podstawie opowiadania.

Człowiek, który mógł robić cuda. The Man Who Could Work Miracles

Herbert George Wells

Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. A dual Polish-English language edition. W angielskim pubie niejaki George McWhirter podczas sprzeczki z Fotheringayem z niezachwiana pewnością zapewnia o niemożności czynienia cudów. W odpowiedzi na to Fotheringay rozkazuje lampie naftowej, aby zapaliła się do góry nogami i dzieje się tak, ku jego zdumieniu. Znajomi jednakowoż uważają to za kuglarską sztuczkę, ale Fotheringay postanawia zbadać tę swoją nową moc. Po wykonaniu codziennych urzędniczych obowiązków Fotheringay wychodzi do parku, by dalej ćwiczyć czynienie cudów. Podniecony swymi niezwykłymi umiejętnościami, Fotheringay uczestniczy w niedzielnych nabożeństwach. Duchowny, pastor Maydig, naucza o nadnaturalnych zjawiskach. Fotheringay jest tym głęboko poruszony i spotyka się z Maydigiem w celu uzyskania jego porady. Po kilku drobnych demonstracjach pastor staje się jego entuzjastą i sugeruje, by Fotheringay wykorzystał owe umiejętności po to, aby przynieść korzyści innym. Tej nocy obaj spacerują ulicami miasta, m.in. lecząc choroby i występki. Ale nasz bohater ma szersze plany i zamierzenia tłumaczył Antoni Lange

Człowiek, który odjechał

Jacek Podsiadło, Andrzej Kramarz

Z fotografiami Andrzeja Kramarza Człowiek, który odjechał wspólna książka Jacka Podsiadły i Andrzeja Kramarza to opowieść o wędrówce w przestrzeni i czasie, o byciu w drodze, o wolności, jaką daje wyruszenie w świat. Jest to też opowieść o realnych podróżach poety i fotografa również o tych, które odbyli razem. Wiersze Podsiadły i zdjęcia Kramarza to dwa przenikające się nurty tej opowieści. Rodzą się z podobnych doświadczeń i intuicji. Tworzą mocny splot. Przypominają, że słowo i obraz mogą rezonować w sobie nawzajem, że w tym współbrzmieniu odzywa się coś poruszająco prawdziwego, co umknęłoby nam, gdyby nie odnalazło się w spotkaniu głosu poety i spojrzenia fotografa. Człowiek, który odjechał mówi o patrzeniu uważnym, odsłaniającym realność świata. I o istnieniu, które wychodzi nam naprzeciw, kiedy jesteśmy w drodze. prof. Paweł Próchniak

Człowiek, który robił cuda

Herbert George Wells

„Człowiek, który robił cuda” to opowiadanie autorstwa Herberta George’a Wellsa, uznanego za jednego z pionierów gatunku science fiction.   Opowiadanie H. G. Wellsa dotyka tematu granicy władzy człowieka nad światem i innymi bytami. Czy prosty człowiek, do tego ateista i sceptyk, może skutecznie panować nad swoją siłą sprawiania tego, czego tylko zapragnie?  

Człowiek, który siedział

Aleksiej Fiediarow

W 2013 roku, kiedy Aleksiej Fiediarow był kierownikiem działu śledczego w prokuraturze i szefem zespołu prawnego w dużej korporacji budowlanej, aresztowano go za wręczenia łapówki jak sam twierdzi, był to zarzut wyssany z palca. Trafił na trzy lata do kolonii karnej dla byłych pracowników służb. Okazało się, że od czasu Gułagu nie zmieniło się aż tak wiele. W zonie Fiediarow spotkał drobnych przestępców, narkomanów, łapówkarzy, niebezpiecznych morderców i tych, którzy po prostu weszli komuś w drogę albo musieli wziąć na siebie ciężar cudzej winy. Tutaj wszyscy byli równi, przynajmniej na początku, zanim zajęli swoją pozycję w obozowej hierarchii. Bo choć to miejsce na pozór pełne chaosu i absurdu, gdzie nie wolno, ale można, gdzie więźniowie dostają jedzenie przeznaczone dla świń i muszą przygotowywać grafik pracy lodówki, tak naprawdę wszystko ma swoją logikę. Im szybciej uda się ją zrozumieć, tym większe szanse na przetrwanie. Ta książka, choć napisana chłodno i beznamiętnie w zonie emocje nie są w cenie nikogo nie pozostawi obojętnym. To raport ze świata, w którym trudno przeżyć, a jeszcze trudniej pozostać człowiekiem.

Człowiek, który wiedział za dużo

Gilbert Keith Chesterton

W swych sensacyjnych opowieściach Gilbert K. Chesterton powołał do życia całą serię niecodziennych detektywów, takich jak katolicki kapłan ksiądz Brown, roztargniony poeta Gabriel Gale czy ekscentryczny sędzia Bazyli Grant. W zbiorze opowiadań Człowiek, który wiedział za dużo dołącza do tej galerii kolejny dziwny bohater rozwiązujący skomplikowane zagadki kryminalne. To brytyjski arystokrata Horne Fisher, wykorzystujący swe dedukcyjne zdolności do demaskowania sprawców przestępstw dokonywanych w środowiskach wyższych sfer. W sensacyjnych odkryciach towarzyszy mu jego "doktor Watson", którym jest dziennikarz Howard March. W odróżnieniu od innych Chestertonowskich bohaterów, Fisher nie tryska energią i optymizmem - jest raczej przygnębiony i zgorzkniały. Powodem tego stanu jest znajomość ludzkiej natury. Udręczony własną wiedzą, obciążony jej brzemieniem detektyw powtarza, że to, co wie, nie jest warte poznania. Bliższy mu jest z pewnością Marlowe z mrocznych kryminałów Chandlera niż Hercules Poirot z powieści Agaty Christie.

Człowiek, który zapomniał swego nazwiska

Stanisław Wotowski

Powieść sensacyjno - kryminalna oparta na faktach. Przełom lat dwudziestych i trzydziestych ubiegłego wieku. Do podwarszawskiego zakładu dla nerwowo chorych, w niezwykle tajemniczych okolicznościach zostaje przywieziony trzydziestoletni mężczyzna. Młody człowiek stracił pamięć, nie pamięta nawet swojego nazwiska. Dziwne zachowanie kierującego lecznicą doktora Trettera oraz jednego z pielęgniarzy sprawia, iż mężczyzna zaczyna podejrzewać, że z jego pobytem w zakładzie związana jest jakaś podejrzana historia. Zauważa, że podawana mu mikstura nie tylko mu nie pomaga, lecz po każdej kolejnej dawce czuje się coraz gorzej. Pewnego dnia korzystając z pomocy dobrodusznej i uroczej pielęgniarki, panny Janiny ucieka z lecznicy z zamiarem znalezienia odpowiedzi na pytanie: kim naprawdę jest? Rozpoczyna się trudna walka o odzyskanie własnej tożsamości. Mężczyznę bez nazwiska ściga zawzięty dyrektor Tretter. Osaczają go także nie zawsze dobrze mu życzące osoby z dawnego, zapomnianego świata..."

Człowiek, który zapomniał swego nazwiska. Powieść sensacyjna

Stanisław Antoni Wotowski

Do podwarszawskiego szpitala psychiatrycznego przywieziono nocą nieprzytomnego, młodego człowieka.. Kiedy główny bohater Człowiek, który zapomniał swego nazwiska odzyskuje przytomność, nie pamięta niczego. Kim był? Co robił? Jak się tu znalazł? Jak ma na imię i jak brzmi jego nazwisko? Na szalonego nie wygląda, choć lekarz uparcie mu owe szaleństwo wmawia. Młodzieniec jest podobno nieobliczalny, miał się dopuścić strasznych czynów. Mężczyzna w swe szaleństwo nie wierzy. Wszystko zdaje się jednak świadczyć przeciwko niemu. Czy wygra bitwę o swoją tożsamość?