Drama na różnych poziomach kształcenia

Kamila Witerska

Drama często postrzegana jest jako metoda, która polega na tworzeniu inscenizacji, podczas której aktywność werbalna i niewerbalna ucznia nakierowana jest na kreację i prezentację ról. Utożsamiana jest ze spektaklem teatralnym, z tą tylko różnicą, że w dramie nie ma podziału na widza i aktora. Nauczyciele nie stosują dramy, wyrażając obawę, że po takiej lekcji uczniom nie zostanie nic w zeszytach. Abstrahując od tego, że ważniejszy jest ślad w pamięci ucznia, rozwój myślenia i odczuwania emocji, niż ślad w jego zeszycie, należy zaprzeczyć przedstawionemu powyżej mitowi, traktującemu dramę jako odegranie ról, czyli swego rodzaju doświadczenie pozbawione refleksji.

Dramat

Anton Czechow

Dramat — Pawle Wasiliczu, tam jakaś dama pana prosi — zameldował Łukasz. — Czeka już całą godzinę. Paweł Wasilicz był dopiero co po śniadaniu. Usłyszawszy o damie, skrzywił się i powiedział: — Pal ją diabli! Powiedz, że jestem zajęty. — Ona już piąty raz przychodzi. Mówi, że bezwarunkowo musi się z panem zobaczyć... Prawie że płacze. — Hm... niech będzie, poproś ją do gabinetu. Paweł Wasilicz, nie śpiesząc się, włożył tużurek, wziął do jednej ręki pióro, do drugiej — książkę i udając, że jest bardzo zajęty, poszedł do gabinetu. [...]Anton CzechowUr. 29 stycznia 1860 r. w Taganrogu (Rosja) Zm. 15 lipca 1904 r. w Badenweiler (Niemcy) Najważniejsze dzieła: Śmierć urzędnika (1883), Nieciekawa historia (1889), Sala nr 6 (1892), Wyprawa na Sachalin (1895); Mewa (1896), Wujaszek Wania (1900), Trzy siostry (1901), Wiśniowy sad (1904) Urodzony w rodzinie kupieckiej, lekarz z wykształcenia. Swoje pierwsze utwory publikował w drugorzędnych pismach humorystycznych pod pseudonimami: ?Antosz Czechonte?, ?Człowiek bez żółci?, ?Brat swojego brata?. W początkowej fazie twórczości pisał wiele drobnych utworów, felietonów, humoresek, anegdot. Krytykował bezczynność rosyjskiego społeczeństwa wobec wszechobecnego zła. W 1890 roku odbył podróż na wyspę Sachalin, miejsca zesłania i katorg. Owocem podróży była praca literacko-naukowa. Jako dramaturg zyskał sławę dzięki współpracy z Konstantym Stanisławskim, wybitnym reżyserem i teoretykiem teatru. W 1901 roku poślubił jedną z wybitnych aktorek teatru Stanisławskiego MChaT, Olgę Knipper; była ona odtwórczynią większości pierwszoplanowych ról w jego sztukach. Zasłynął również jako mistrz krótkiej formy ? autor nowel i opowiadań. Zmarł na skutek wyniszczenia gruźlicą. autor: Danuta SzafranKupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dramat Afganistanu: XIX wiek

Tomasz Kruk

Wielkie konflikty współczesności mają swoje korzenie w przeszłości. Tomasz Kruk w e-booku „Dramat Afganistanu: XIX wiek” pokazuje, że już w połowie dziewiętnastego stulecia ten leżący w Azji Środkowej kraj potrafił sprawić problemy największym mocarstwom.   Historia Afganistanu jest w Polsce słabo znana – wiemy, że polscy żołnierze brali udział w tamtejszej misji stabilizacyjnej, a wcześniej kraj ten stał się dla Związku Radzieckiego pułapką bez dobrego wyjścia. Czy jednak kraj u stóp Hindukuszu ma przeszłość, o której warto opowiedzieć?   Na przełomie lat 30. i 40. XIX wieku w Afganistanie doszło do wydarzeń, które wstrząsnęły Zachodem. Oto potężna armia brytyjska, reprezentująca imperialne interesy najsilniejszego państwa na świecie, została... doszczętnie rozbita w czasie odwrotu z Kabulu do Indii. Pogromu dokonali afgańscy wojownicy, którzy bezwzględnie wykorzystali wszystkie błędy dumnych Brytyjczyków. Wydarzenie to było punktem kulminacyjnym Wielkiej Gry – konfliktu o wpływy w Azji między Anglią i Rosją.   „Dramat Afganistanu: XIX wiek” to opowieść o wielkiej polityce, interesach mocarstw i azjatyckim państwie, które kilkukrotnie rzuciło wyzwanie Imperium. Dlaczego udało mu się osiągnąć sukces?   Tomasz Kruk – absolwent Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W wolnych chwilach poświęca się prowadzeniu bloga, zgłębianiu polityczno-militarnej sytuacji Bliskiego Wschodu (ze szczególnym uwzględnieniem Afganistanu) oraz nauce języka perskiego. Jest również nałogowym fanem gier komputerowych.

Dramat Afganistanu: XX wiek

Tomasz Kruk

Afganistan kojarzy się nam dziś z nieustanną wojną, toczoną gdzieś w środku Azji, przy mniejszym lub większym zaangażowaniu mocarstw. Tomasz Kruk w drugiej części „Dramatu Afganistanu” tłumaczy, jak kraj u stóp Hindukuszu wplątał się w ten długotrwały konflikt... Mimo braku pokaźnych złóż surowców naturalnych czy innych bogactw, od prawie dwóch wieków wielkie mocarstwa światowe – Wielka Brytania, ZSRR, USA – co i raz wprowadzają swoje wojska do Afganistanu. Biedny, pasterski kraj zamieszkały przez prostych, lecz wojowniczych członków klanów leży na styku różnych interesów i stref wpływów. Bywał rozsadnikiem międzynarodowych problemów i miejscem, w którym skupiały się wielkie światowe konflikty. W drugą połowę XX wieku państwo to wchodziło jako typowa monarchia Trzeciego Świata. W ciągu kilku lat doszło w Afganistanie do obalenia monarchii, przejęcia rządów przez radykalną lewicę, wreszcie do konfliktu w łonie elity rządzącej, który doprowadził do radzieckiej interwencji zbrojnej. Coś, co miało być łatwym zwycięstwem, przerodziło się w długotrwałą wojnę domową. I choć Rosjanie wycofali się spod Hindukuszu po dekadzie ciężkich walk, konflikt wszystkich ze wszystkimi wciąż trwał. Siłą, która uchwyciła władzę w Kabulu, okazali się w końcu radykalnie islamistyczni talibowie. Zadarli oni jednak z Amerykanami, którzy wysłali własne i sojusznicze wojska na kolejną wojnę – dalszy ciąg tej historii rozgrywały się już na naszych oczach... „Dramat Afganistanu: XX wiek” to opisana z wykorzystaniem szerokiej bazy źródłowej historia tego państwa w ostatnim półwieczu. Autor nie skupia się tylko na wydarzeniach znanych z podręczników dziejów najnowszych. Rysuje panoramę stron walczących w kilkudziesięcioletniej wojnie. Pokazuje procesy, które doprowadziły do interwencji radzieckiej czy zwycięstwa talibów. Przybliża podstawy afgańskiej polityki – tak splątanej, że nie mogły sobie z nią poradzić obydwa supermocarstwa.   Tomasz Kruk – absolwent Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W wolnych chwilach poświęca się prowadzeniu bloga, zgłębianiu polityczno-militarnej sytuacji Bliskiego Wschodu (ze szczególnym uwzględnieniem Afganistanu) oraz nauce języka perskiego. Jest również nałogowym fanem gier komputerowych. Jesienią 2017 roku nakładem Histmag.org ukazał się jego e-book „Dramat Afganistanu: XIX wiek”.

Dramat i komedia Teatrów Warszawskich 18681880

Agnieszka Wanicka

Dramat i komedia Teatrów Warszawskich 1868-1880 to książka o fascynujących latach w dziejach teatru polskiego, nazywanych epoką gwiazd". Korzystając z metody rzetelnej dokumentacji oraz fenomenu wyobraźni, autorka proponuje stopniowe odkrywanie historii dzisiejszego Teatru Narodowego porównane do pracy kamery filmowej, która najpierw śledzi życie niegdysiejszej Warszawy, a następnie plac Teatralny i gmach teatru. Wjeżdża do wnętrza, fotografując poszczególne sale - Teatr Wielki,Teatr Rozmaitości, gabinet Sergiusza Muchanowa, zatrzymując się na zbliżeniach prezesa, dyrektorów, dalej reżyserów oraz całego zespołu. Bada proces tworzenia repertuaru, pracy nad przedstawieniami, a potem wraz z publicznością uczestniczy w wieczorze teatralnym. Książka o próbie zrozumienia dawnego teatru oraz tajemnicy sztuki aktorskiej wielkich artystów sceny warszawskiej - Heleny Modrzejewskiej, Alojzego Żółkowskiego, Jana Królikowskiego i wielu innych. Praca ma zapewnione trwale miejsce w badaniach historii teatru polskiego. Z recenzji prof. dr. hab. Jana Michalika

Dramat na polowaniu

Antoni Czechow

Jest rok 1880, do redakcji wydawnictwa zgłasza się mężczyzna z propozycją wydania kryminału. Redaktor jest początkowo niechętny, ale zasiada do lektury i odkrywa intrygę, której nie spodziewałby się po niepozornym gościu. Śledczy Siergiej Kamyszew poznaje młodą dziewczynę, córkę leśniczego, w której natychmiast się zakochuje i stara się zdobyć jej wdzięki. Nie zdaje sobie jednak sprawy z faktu, że dziewczyna prowadzi własną grę z innymi mężczyznami z okolicy. Niespodziewanie dla wszystkich, Oleńka wybiera podstarzałego rządcę Urbienina, pozbawiając Kamyszewa i pozostałych zalotników wszelkich złudzeń. Dziewczyna jednakże wydaje się niepewna swoich uczuć. Niestety, pewnego dnia w lesie dochodzi do tragedii... Choć Dramat na polowaniu w założeniu samego autora miał być parodią popularnych kryminałów, wyszła mu jednak świetna powieść gatunkowa. Znajdziemy tu przy tym doskonałe portrety psychologiczne i poruszający obraz rosyjskiego społeczeństwa.

Dramat Numer Trzy

Jacek Matecki

Reportaż o putinowskiej Rosji przez pryzmat podupadłego teatru na południowym Uralu. Minęło półtora roku od ukazania się głośnej książki Jacka Mateckiego Co wy,..., wiecie o Rosji?! W tym oryginalnym reportażu zdał raport z kilkuletniej włóczęgi od Kaliningradu po Kamczatkę, od Archangielska po pustynie Azji Środkowej. To miał być koniec przygody ze Wschodem, lecz ciągnie wilka do lasu... Wrócił i zaszył się na dalekim Uralu, w dziwnym budynku, który jak soczewka skupia w sobie obraz wielkiego kraju. W prowincjonalnym teatrze, gdzie wystawiają Szekspira, Gogola, sztuki o miłości, o "prawdziwej" historii, spektakle dla dzieci i coś, co jest podobne do sitkomu... Kto pozwolił mu podglądać próby od kulis, przesiadywać w garderobach, bawić się na jubileuszowych bankietach i jeździć z trupą na gościnne występy? Ktokolwiek to był: gospodarz Kremla, roztargniony prowincjonalny urzędnik, czy odważny artysta, możemy dzięki niemu dowiedzieć się czegoś o rosyjskiej cenzurze, o wielkich aktorach bez szansy na sławę, skandalach, przyjaźni i reżyserze, który z miłości zniszczył własne przedstawienie...

Dramat słowacki w Polsce. Przekład w dialogu kultur bliskich

Lucyna Spyrka

Część pierwsza książki poświęcona jest zagadnieniom teoretycznym: filozoficznym podstawom pojęcia dialogu kultur oraz kwestiom przekładu w dialogu kultur, zwłaszcza kultur bliskich, zagadnieniu bliskości kulturowej jako takiej i ukonkretnionej do kultur polskiej i słowackiej. Druga część traktuje o problematyce przekładu dramatu, zawiera omówienia polskich tłumaczeń słowackich utworów dramatycznych oraz ich miejsca w dialogu kultur polskiej i słowackiej: od przekładu najstarszego do najnowszych, z uwzględnieniem zmiennego kontekstu historycznego, w jakim przekłady te powstawały. Publikacja, skupiona na dramacie słowackim i relacjach kulturowych polsko-słowackich, adresowana przede wszystkim do słowacystów i slawistów, może też być ciekawa dla neofilologów innych specjalności, polonistów, badaczy przekładu, komunikacji międzykulturowej, dramatu, teatru i wszystkich zainteresowanych kulturą słowacką.

Dramat udanego dziecka. W poszukiwaniu siebie

Alice Miller

Książka po raz pierwszy ukazała się w 1979 roku i cały czas uznawana jest za najgłośniejszy bestseller Alice Miller. Jest to niezwykle poruszające studium dyskretnej toksyczności rodziców i opiekunów, którzy swoim dzieciom zapewnili (pozornie) szczęśliwe dzieciństwo w pędzie do doskonałości i nieustannych sukcesów. Czy odkrywając zranienia, których doświadczyliśmy w dzieciństwie, zdołamy dotrzeć do naszego prawdziwego Ja? Czy kiedykolwiek potrafimy w pełni wyzwolić się od iluzji, którymi wypełnione jest życie każdego z nas? Czy odkryjemy siebie, by w ten sposób zyskać nową, pełną wolności przestrzeń? To jedyna droga do odzyskania utraconej integralności i skorygowania postawy wobec siebie i życia.

Dramat w Meksyku. Un drame au Mexique

Jules Verne

Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i francuskiej. Version bilingue: polonaise et française. Dramat w Meksyku. Un drame au Mexique. Pierwsze okręty marynarki meksykańskiej. Les Premiers Navires de la marine mexicaine. / Książka opowiada o tym w jaki sposób, w sposób pełen dramatyzmu, powstał zalążek floty wojennej Meksyku, który wybił się na niepodległość i wypowiedział posłuszeństwo Hiszpanii. Było to wydarzenie bardzo dramatyczne, a główni aktorzy tegoż wydarzenia nie osiągnęli celu, jaki im przyświecał, kiedy zdradzili Hiszpanię i popłynęli do Meksyku. / En octobre 1825, une mutinerie éclate bord de deux navires espagnols. Elle est menée par le lieutenant Martinez et le gabier José. Leur but est de livrer ces navires au gouvernement mexicain, qui n'en possde encore aucun. Paradoxalement, l'aspirant Pablo et le contremaître Jacopo, pourtant dévoués aux deux capitaines assassinés, rejoignent les rangs des mutins. (https://fr.wikipedia.org/wiki/Un_drame_au_Mexique)

Dramaturgia Tadeusza Rittnera - rewizje

Sabina Brzozowska

Tadeusz Rittner długo "czekał" na taką monografistkę. Sabina Brzozowska od pewnego czasu poświęcała swoją uwagę badawczą twórczości tego niedocenionego dramaturga. Monografia Dramaturgia Tadeusza Rittnera - rewizje, efekt jej wielostronnych peregrynacji naukowych, stanowi znakomitą merytorycznie propozycję nowych odczytań dzieł Rittnera, na wielu polach rewidującą niegdysiejsze (obecnie już przestarzałe) ustalenia Zbigniewa Raszewskiego. Książka Brzozowskiej prezentuje bardzo wysoki poziom naukowy, ogromnie dużo wnosi do wiedzy o przedmiocie, ujawnia świetne połączenie kompetencji historycznoliterackich z historycznokulturowymi oraz z wiedzą z dziedziny historii teatru polskiego i obcego, stanowi nadto wzorcowy przykład napisanej mistrzowskim językiem naukowej narracji. Z recenzji prof. dr. hab. Tomasza Sobieraja Sabina Brzozowska - profesor Uniwersytetu Opolskiego, historyczka literatury, autorka monografii Klasycyzm i motywy antyczne w poezji Młodej Polski (2000), Człowiek i historia w dramatach Tadeusza Micińskiego (2009), W zwierciadle idei. Literatura Młodej Polski - konteksty (2018) oraz studiów o literaturze przełomu XIX i XX wieku publikowanych m.in. w "Pamiętniku Literackim", "Pamiętniku Teatralnym", "Tekstach Drugich", "Wielogłosie", a także w tomach zbiorowych i specjalistycznych słownikach. Współautorka opracowania antologii Myśl teatralna doby postyczniowej (2016), współredaktorka kilku monografii zbiorowych. W 2021 roku zorganizowała międzynarodową konferencję "Literatura polska i modernizm austriacki. Inspiracje, powinowactwa, dysonanse (w setną rocznicę śmierci Tadeusza Rittnera)", której pokłosie ukazało się na łamach pisma "Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza" 2021.

Dramaty

Thomas Bernhard

Powstałe w latach siedemdziesiątych XX wieku sztuki: Siła przyzwyczajenia, Minetti. Portret artysty z czasów starości i Przed odejściem w stan spoczynku składają się na pierwszy tom Dramatów Thomasa Bernharda (1931–1989), czołowego wybitnego niemieckojęzycznego powieściopisarza i dramaturga. Głównymi postaciami trzech dramatów są dyrektor cyrku, stary aktor i sędzia. W otaczającym ich świecie, jak w teatrze, odgrywają wymyślone przez siebie role. Przemocą narzucają innym swoje ambicje, wizje i zamiłowania. W utworach scenicznych Bernhard rozwija znane z prozy motywy: nierozerwalność tyranii i przemocy, niekończący się perfekcjonizm, bliskie obłędu uwielbienie dla sztuki oraz społeczne zakłamanie Austriaków. Zaskakuje dynamicznym stylem i precyzją lakonicznych wypowiedzi. Thomas Bernhard jako dramaturg fascynuje nie mniej niż jako prozaik. Niezmiennie obnaża ludzkie ułomności. Bezkompromisowo obraża społeczeństwo, piętnując jego wyobrażenia i mniemania o sobie. I mimo upływu czasu wciąż ostrzega. Przesłanie jego dramatów bowiem jest przerażająco aktualne.

Dramaty

Anton Czechow

Mój przekład nie jest (i nie może być) ostateczny. Nie staram się poprawiać poprzednich tłumaczeń – gdyż nie były błędne. Oddawały one język czasów, w których powstały, były ówczesną interpretacją sztuk Czechowa i dały mu intensywną obecność w historii polskiego teatru. Od tamtego czasu zmieniła się jednak polszczyzna. Zmienił się także sposób gry aktorskiej. Pogłębiliśmy wiedzę na temat życia i twórczości autora. Natomiast nie zmienił się sam Czechow – jest wciąż współczesny, aktualny w swej wymowie i języku. Niniejsze przekłady są wynikiem moich wieloletnich studiów nad jego twórczością i oddają Czechowa, jakim go słyszę, czuję, odbieram. Nie słyszę w nim praktycznie archaizmów (pojedyncze frazeologizmy), nie słyszę poetyzmów. Staram się też być jak najwierniejsza oryginałowi, który się nie zestarzał, gdyż język rosyjski przeszedł inną drogę rozwoju niż język polski, nie uległ tak głębokim zmianom. […] Pragnę, by polski Czechow przemówił językiem naszych czasów. Ale też w żadnym wypadku go nie uwspółcześniam, nie stylizuję, „nie podkręcam”, staram się oddać rytm i tempo współczesnej polszczyzny.   Agnieszka Lubomira Piotrowska

Dramaty. Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku; Między nami dobrze jest

Dorota Masłowska

Dwa najważniejsze (jak dotąd) dramaty Doroty Masłowskiej Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku i Między nami dobrze jest pokazują, że autorka nie tylko znakomicie operuje językiem, jest niezwykle wyczuloną obserwatorką naszej codzienności, ale też doskonale czuje scenę.

Dramaty. Iwona, księżniczka Burgunda

Witold Gombrowicz

(nie)zwykły romans dworski Iwona, to ciąg dalszy Gombrowiczowskiego zmagania się z formą i zapowiedź tego, co czeka nas w Ferdydurke. Tytułowa  bohaterka anemiczna i nieatrakcyjna dziewczyna zostaje wciągnięta w sam środek dworskiej farsy. O jej rękę prosi książę Filip, który w ten sposób buntuje się przeciwko przyjętym konwenansom. Od tej chwili wszystko zmierza do tragedii Iwona nie chce się podporządkować i brać udziału w grze, którą usiłuje jej narzucić nowe środowisko. Sama jej obecność szybko staje się nieznośna nawet dla księcia, a przez swoją postawę, która wymyka się obowiązującej formie, nieświadomie obnaża wszystkie grzeszki i wady dotychczas skrzętnie ukrywane przez królewskie otoczenie.

Dramaty. Operetka. Historia

Witold Gombrowicz

W sukni, czy nago? Operetka to ostatni z wielkich dramatów Witolda Gombrowicza. Pisany z wieloma przerwami przez 15 lat, wielokrotnie poprawiany lub zupełnie zmieniany, ujrzał światło dzienne dopiero w roku 1966, na trzy lata przed śmiercią autora. To wynik zachwytu Gombrowicza nad formą operetkową, będącą najbardziej skonwencjonalizowanym gatunkiem teatralnym. Łącząc w charakterystyczny dla siebie sposób sprzeczności i nie rezygnując z typowego dla operetki boskiego idiotyzmu, udało się autorowi zamknąć w sztuce także patos, dramat ludzki i pasję. Akcja rozpoczyna się około roku 1910, a kończy już po drugiej wojnie światowej. Głównym jej wątkiem jest fascynacja, jaką dwóch arystokratów, Firulet i Szarm, darzą młodą dziewczynę Albertynkę. Jednak obaj konkurenci, miłośnicy mody, chcą ją wyłącznie ubierać, zamykać w formę. Albertynka zaś, pobudzona jednym dotknięciem, pragnie nagości i wyzwolenia. We wszystko zamieszanych jest dwóch złodziejaszków, rewolucjonista Hufnagiel, oraz projektant mody Fior. W Operetce Gombrowiczowi ukazuje człowieka będącego w odwiecznym konflikcie pomiędzy naturą a kulturą, wolnością a zniewoleniem przez obowiązującą konwencję. Jak zwykle, w  typowy dla siebie sposób obnaża ludzkie ułomności. Historia, której nie było Witold Gombrowicz miał w zwyczaju wyrzucać rękopisy swoich dzieł zaraz po ich publikacji, ale jak w każdej regule,  także i tutaj znalazło się miejsce na wyjątek. Chodzi o dwie wczesne wersje dramatu Operetka wydanego w 1966 roku. Żona pisarza przekazała te szczątkowe fragmenty Konstantemu Jeleńskiemu, który podjął się ich zredagowania  i tak powstała Historia. Ten wyjątkowy utwór jest nieocenioną pomocą przy próbach zrozumienia autobiograficznych kontekstów twórczości Gombrowicza. Niepowtarzalność tej sztuki przejawia się także w tym, że jest jedyną w swoim rodzaju dokumentacją procesu powstawania Operetki. W żadnym innym utworze (nawet w Trans-Atlantyku), nie poszedł Gombrowicz tak daleko na drodze intymnej spowiedzi.[...] napisał o Historii odpowiedzialny za jej redakcję Jeleński.