Baśnie i legendy polskie

Opracowanie zbiorowe

Czy wiesz, skąd się wzięła Wisła i dlaczego woda w Bałtyku jest słona? Czy znasz historie poznańskich koziołków, toruńskich pierników i gdańskich lwów? Czy słyszałeś opowieści o lajkoniku, bazyliszku i szewczyku Dratewce? Książka Baśnie i legendy polskie to zbiór czytanych od pokoleń opowieści, pełnych legendarnych i baśniowych postaci oraz historii znanych w całej Polsce.

Baśnie Andersena

Hans Christian Andersen

Zbiór 45 baśni napisanych przez duńskiego pisarza Hansa Christiana Andersena, które przełożyli: Cecylia Niewiadomska, Franciszek Mirandola i Wacław Berent. Baśnie tego autora zostały przetłumaczone na ponad 80 języków. W krainę baśni pierwsza wprowadziła Andersena babcia ze strony ojca. Andersen bywał z nią w przytułku dla chorych, gdzie zajmowała się ogrodem, i gdzie później przebywał jego chory psychicznie dziadek. Kilka motywów z opowieści babki zostało później wykorzystanych przez Andersena w jego utworach. Twórczości dla dzieci początkowo nie traktował poważnie, raczej jako zajęcie na marginesie pisarstwa dla dorosłych. Choć zastrzegał, iż jego baśnie to pudełka: dzieci oglądają opakowanie, a dorośli mają zajrzeć do wnętrza. Bardzo nie lubił, gdy jego baśnie od początku uznano za dzieła dla dzieci, bez głębszego sensu. Jednak właśnie baśnie przyniosły mu wielki rozgłos i sławę. Pierwszy ich zbiór (Eventyr fortalte for Brn (Baśnie opowiedziane dla dzieci)), został wydany w Kopenhadze w roku 1835, a kolejne tomy ukazały się w latach 1836 i 1837. Zachęcony powodzeniem pierwszej serii, pisarz wydawał kolejne aż do roku 1872. (za: https://pl.wikipedia.org/wiki/Baśnie_Andersena). Spis treści: Anioł, Bałwan ze śniegu, Bąk i piłka, Brzydkie kaczątko, Cień, Co ojciec czyni, jest zawsze słuszne, Coś, Czerwone buciki, Odrobinka-Calineczka Dziecię elfów, Dzielny żołnierz cynowy, Dzień Sądu Ostatecznego, Dziewczyna, która podeptała chleb, Dziewczynka z zapałkami, Dzikie łabędzie, Dzwony, Historia roku, Kalosze szczęścia, Krasnoludek, Królowa Śniegu, Krzesiwo, Księżniczka na ziarnku grochu, Kwiaty Idalki, Latający kufer, Len, Listek z nieba, Mała Syrenka, Motylek, Nowe szaty Cesarza, Opowieść o matce, Pod starą wierzbą, Polny kwiatek Stokrotka, Ropucha, Rzecz całkiem pewna, Słowik, Choinka-sosenka, Stary dom, Ślimak i róża, Śpiewak spod strzechy, Świnie w lesie, Świniopas, Towarzysz podróży, U Króla Olch, Umarłe dziecko, Wszystko na swoim miejscu, Z jednego gniazda Pięć ziarenek grochu

Baśnie Andersena

Hans Christian Andersen

"Baśnie Andersena" to zbiór wspaniałych ponadczasowych baśni Hansa Christiana Andersena.

Baśnie braci Grimm

Baśnie braci Grimm (niem. Kinder- und Hausmärchen) zbiór baśni spisanych przez niemieckich pisarzy i językoznawców, braci Wilhelma i Jacoba Grimmów i opublikowany w roku 1812 (tom I) i w roku 1815 (tom II). Zbiór ten, powstały na podstawie wieloletnich badań podań, mitów i opowieści ludowych, stał się klasyką literatury, przetłumaczoną na wiele języków. Bracia Grimm w publikowanych baśniach zmierzali do odtworzenia najstarszego wzorca motywów baśniowych w nich występujących, stąd charakterystyczne dla tych opowieści okrucieństwo, które zresztą występuje także u francuskiego bajkopisarza Charlesa Perraulta. W świecie tych baśni panowało zwykle żelazne prawo moralne dobro i przezorność zwycięża niegodziwość. Pamiętać jednak należy, że od tej reguły zdarzały się u braci Grimm wyjątki (np. w baśniach Spółka kota z myszą, czy Baba Jaga).

Baśnie Braci Grimm. Białośnieżka i Różanka

Uboga wdowa miała dwie córki, Białośnieżkę i Różyczkę. Obie były dobre oraz pracowite. Białośnieżka chętnie przebywała przy matce, a jej siostra uwielbiała zabawy wśród pól i łąk. Pewnego wieczoru do chatki wdowy i jej dwóch córek zapukał mówiący niedźwiedź, który szukał schronienia.

Baśnie Braci Grimm. Braciszek i siostrzyczka

Bracia Grimm

Rodzeństwo uciekło z domu, ponieważ prześladowała je macocha. Brat i siostra wędrowali przez lasy i pola, śledzeni przez macochę, która była czarownicą. Za sprawą jej czarów chłopiec zamienił się w jelonka. Siostra nie opuściła zaczarowanego brata, wspólne zamieszkali w zaczarowanej chatce w lesie. Nie wiedzieli jeszcze, czekała ich odmiana losu.

Baśnie Braci Grimm. Czerwony Kapturek

Bracia Grimm

Baśń o dziewczynce, która pewnego dnia wybrała się z wizytą do chorej babci. Dziewczynka nazywana była Czerwonym Kapturkiem, ponieważ nosiła czerwone wdzianko, które kiedyś podarowała jej babcia. Gdy Kapturek szedł przez las, spotkał wilka. Zwierzę postanowiło zjeść dziewczynkę i jej babcię.

Baśnie Braci Grimm. Dary karzełków

Bracia Grimm

Baśń o wdowie, która poślubiła swojego sąsiada. Obydwoje mieli córki. Kobieta obiecała, że będzie traktowała pasierbicę lepiej niż własne dziecko. Stało się jednak odwrotnie faworyzowała swoją brzydką córkę, gnębiąc piękną i dobrą córkę męża. Zimą macocha wysyła ubraną w papierową suknię dziewczynę do lasu po poziomki. Ma nadzieję, że pasierbica zamarznie. Dziewczyna trafia do chatki karzełków. Wzruszeni dobrocią gościa gospodarze postanawiają pomóc. Wkrótce dziewczyna znajduje poziomki...

Baśnie Braci Grimm. Janek Wyrwidąb

Bracia Grimm

W chatce pośród lasów żyło małżeństwo i ich mały synek, Jan. Pewnego dnia matka i chłopiec zostali porwani przez rozbójników. Zbójnicy uczynili z kobiety służącą, pracowała dla nich oraz wychowywała synka. Tak upłynęło osiem lat. Chłopiec, obdarzony niezwykłą siłą, pokonał zbójników, ocalił siebie i matkę. Następnie ruszyli w drogę do domu. Janek nie zdawał sobie jeszcze wówczas w pełni sprawy ze swojej wyjątkowości.

Baśnie Braci Grimm. Jaś i Małgosia

Brat i siostra zostali wygnani z domu, bo tego zażyczyła sobie ich macocha. Jaś znaczył leśne drogi błyszczącymi kamykami, dzięki czemu dzieciom udało się wrócić. Niedługo potem macocha i ojciec znów wyprowadzili dzieci w las. Jaś i Małgosia dotarli do chatki zbudowanej z chleba, ciasta oraz cukru. Mieszkała w niej wiedźma.

Baśnie Braci Grimm. Kopciuszek

Bracia Grimm

Historia dobrej i szlachetnej dziewczyny, która była okrutnie traktowana przez macochę i jej dwie córki. Przezwały one przybraną siostrę Kopciuszkiem, kazały jej pracować ponad siły. Pewnego dnia siostry Kopciuszka dowiedziały się, że książę urządza wielki bal, podczas którego miał wybrać sobie narzeczoną. Córki macochy pojechały na bal. Biedna dziewczyna również chciała się tam udać, ale macocha nie wyraziła na to zgody. Z pomocą przyszło drzewko zasadzone przez Kopciuszka na grobie matki.

Baśnie Braci Grimm. Król Drozdobrody

Bracia Grimm

Baśń o pięknej królewnie, która nie chciała mieć męża. Drwiła ze wszystkich kandydatów, a zwłaszcza z króla, którego podbródek porównała do dzioba drozda. Rozwścieczony ojciec panny postanowił wydać córkę za pierwszego przybysza, który pojawi się w królestwie. Okazał się nim uliczny grajek.

Baśnie Braci Grimm. Król żab

Piękna córka króla uwielbiała bawić się złotą kulą. Pewnego dnia kula wpadła jej do studni. Z pomocą przyszła żaba. Zaoferowała, że odzyska kulę, ale w zamian królewna zabierze żabę do zamku i uczyni ją swoją towarzyszką. Królewna nie dotrzymała jednak słowa i uciekła. Niedługo potem zwierzę samo dotarło do zamku. Historię poznał ojciec królewny i nakazał córce, by dotrzymała danego słowa.

Baśnie Braci Grimm. Królewicz Orlik Nieustraszony

Bracia Grimm

Królewicz Orlik marzył o przygodach i niezwykłych czynach, których mógłby dokonać. Z tego powodu poprosił rodziców, by pozwolili mu wyruszyć w drogę poznać świat. Matka nie była zadowolona z decyzji syna, przerażały ją niebezpieczeństwa, które Orlik mógłby spotkać na swojej drodze. Król jednak rozumiał marzenia młodzieńca. Pozwolił mu wyruszyć w podróż, ostrzegając, aby uważał na karły, olbrzymy i potwory. Orlik rozpoczął wędrówkę, nie zdając sobie sprawy, jak wiele się wydarzy.

Baśnie Braci Grimm. Lew-królewicz i jego żona

Bracia Grimm

Książę, ojciec trzech córek, wyruszał w podróż. Zapytał je, co ma im przywieźć. Najstarsza zażądała naszyjnika, średnia diademu, a najmłodsza skowronka ze złotym dzióbkiem. Gdy książę próbował zdobyć ptaka, przeszkodził mu w tym mówiący lew. Darował księciu życie pod jednym warunkiem: musiał oddać mu pierwszą napotkaną po powrocie do domu istotę. Była nią ukochana, najmłodsza córka. Dziewczyna nie przestraszyła się losu, który ją czekał. Odważnie wyruszyła na spotkanie lwa.

Baśnie Braci Grimm. O czterech muzykantach z Bremy

Bracia Grimm

Osioł, pies, kot i kogut, okrutnie potraktowani przez swoich właścicieli, postanowili zostać muzykantami. Zwierzęta wyruszyły do Bremy. Podczas drogi natknęły się na dom, w którym mieszkali zbójcy. Baśń, która pokazuje, jak ważne są moc przyjaźni i wspólnotowe działanie.

Baśnie Braci Grimm. O wilku i siedmiu koźlątkach

Żyła niegdyś koza, która była matką siedmiu koźlątek. Pewnego dnia musiała zostawić dzieci same w domu. Przestrzegła je, aby nie wpuściły do chaty wilka. Wkrótce do domu kozy i koźląt przybył wilk. Kózki dwukrotnie odrzuciły jego prośbę o otwarcie drzwi, gdyż wiedziały, że to nie puka ich mama. Wilka jednak był wyjątkowo sprytny i nie ustawał w próbach oszukania koźlątek.

Baśnie Braci Grimm. Paluszek

Bracia Grimm

W ubogiej rodzinie przszedł na świat chłopiec, który był wielkości palca. Matka i ojciec cieszyli się z jedynaka, nazwali go Paluszkiem. Chłopiec okazał się bardzo bystry oraz chętnie pomagał rodzicom. Pewnego dnia Paluszek został dostrzeżony przez dwóch nieznajomych. Mężczyźni postanowili kupić dziecko, by odpłatnie prezentować je mieszkańcom miasta.

Baśnie Braci Grimm. Pani Zima

Piękna i pracowita dziewczyna mieszkała z macochą oraz z przyrodnią siostrą. Kobieta okrutnie traktowała przybraną córkę. Gdy dziewczyna straciła wrzeciono, które wpadło do studni, macocha kazała jej je odzyskać. We wnętrzu studni znajdował się niezwykły świat. Mieszkała w nim staruszka Zima. Postanowiła przyjąć dziewczynę na służbę.

Baśnie Braci Grimm. Rusałka

Bracia Grimm

Pewien bogaty młynarz mieszkał wraz z żoną w pięknej dolinie nad rzeką. Para bardzo się kochała, lecz do pełni szczęścia brakowało im dziecka. Po pewnym czasie młynarz stracił swoje dobra, prześladowało go nieszczęście. Odmianę losu przepowiedziała mu spotkana nad wodą rusałka. Postawiła jeden warunek: zażyczyła sobie, aby młynarz oddał jej kogoś, kto właśnie narodził się w jego chacie. Mężczyzna nie miał nic przeciwko temu, gdyż przypuszczał, że chodzi o kota. Gdy wrócił do domu, dowiedział się, że żona urodziła upragnionego syna. Zgodnie z obietnicą rusałki, zły los minął, a młynarz znów był bogatym człowiekiem. Jednak wciąż żył w strachu, wraz z żoną obawiał się bowiem, że rusałka odbierze im synka.

Baśnie Braci Grimm. Siostra łabędzi

Szczęśliwa para królewska miała sześciu synów i córkę. Radość skończyła się, gdy królowa niespodziewanie zmarła. Król bardzo przeżył tę stratę, wiele czasu spędzał na polowaniach. Pewnego razu zabłądził w lesie. Z pomocą przyszła mu stara czarownica, za uratowanie z opresji zażądała jednak, by król poślubił jej córkę. Władca wyraził zgodę, lecz przed weselem wyprowadził z zamku swoje dzieci i ukrył je, gdyż obawiał się, że macocha zrobi im krzywdę.

Baśnie Braci Grimm. Stary wojak

Bracia Grimm

Bohater baśni to stary, dzielny żołnierz. Już nie walczył, wędrował i opowiadał historie, za które słuchacze odwdzięczali mu się jedzeniem. Pewnego razu wojak spotkał w lesie młodego myśliwego. Wspólnie szukali ludzkiej siedziby, w której mogliby spędzić noc. Wreszcie trafili na dom, gdzie mieszkali rozbójnicy. Młodzieniec obawiał się tam zostać, ale stary żołnierz nie odczuwał strachu.

Baśnie Braci Grimm. Szklana góra

W pewnym królestwie rósł magiczny jawor, dzięki któremu spełniały się życzenia. Często siadywała pod nim królowa, spędzając czas ze swoją malutką córeczką. Kobieta kochała córkę, lecz raz, nie mogąc uspokoić dziecka, zawołała nieopatrznie, by dziewczynkę porwały ptaki. Jawor natychmiast spełnił życzenie królowej. Dziecko zniknęło jej z oczu, a ona nie mogła już go odzyskać. Dziewczynka została zamieniona w ptaka. Upłynęły lata, zanim pojawił się rycerz gotowy pomóc zaklętej królewnie.

Baśnie Braci Grimm. Śnieżka

Bracia Grimm

Baśń o przepięknej królewnie, która mieszkała z ojcem i macochą. Żona ojca była najpiękniejsza na świecie, o czym upewniało ją magiczne lustro. Pewnego dnia zwierciadło powiedziało, że najpiękniejsza jest teraz królewna Śnieżka. Zła macocha postanowiła pozbawić pasierbicę życia.