Pomiary elektryczne w praktyce, 14 numer specjalny

Praca zbiorowa

Błędy w wykonaniu i eksploatacji instalacji i urządzeń elektrycznych są niestety bardzo częstą przyczyną pożarów. I nie zmienia się to od lat. Większość zagrożeń pożarowych pochodzących od instalacji jest spowodowany przez zły stan izolacji przewodów i kabli elektrycznych, wynikający z uszkodzeń mechanicznych lub procesów starzeniowych. Kolejne to zły dobór przewodów czy niewłaściwe ich łączenie. Takie błędy powinny być wykryte podczas okresowych sprawdzeń instalacji. O najczęstszych, grożących pożarem wadach instalacji piszemy na stronie 3. Tam też przedstawiamy najważniejsze zapisy prawa mówiące o obowiązkach związanych z ochroną przeciwpożarową. W kolejnych tekstach omawiamy, jak przekroje przewodów muszą być dostosowane do przewidywanego obciążenia prądowego, przedstawiamy podatność poszczególnych materiałów izolacyjnych na zapalenie się. Prezentujemy też porady dotyczące przepustów oprzewodowania przez ściany i stropy. Są to ważne elementy zamknięć otworów w oddzieleniach przeciwpożarowych. W numerze specjalnym opisujemy też instalacje elektryczne zasilające urządzenia gaśnicze czy oświetlenie ewakuacyjne, które muszą pracować w czasie pożaru. Piszemy też, jak bada się zagrożenie pożarowe, które mogą stwarzać wyroby elektrotechniczne.

Pomiary elektryczne w praktyce, 15 numer specjalny

Praca zbiorowa

Dobór, montaż i eksploatacja układu inteligentnego budynku to temat tego numeru specjalnego "Pomiarów...". Oczywiście szczególną uwagę zwracamy w nim na badania, których należy dokonać podczas poszczególnych etapów inwestycji, doboru, montażu, uruchomienia i eksploatacji zespołu prądotwórczego. W numerze opisujemy m.in. zasady doboru rozwiązania do potrzeb konkretnego obiektu. Opisujemy próby przeprowadzane po montażu zespołu prądotwórczego a przed przekazaniem go do eksploatacji: m.in. sprawdzenia procedury startu i zatrzymania oraz poprawności pracy na biegu jałowym i pod obciążeniem. W tekście o eksploatacji zespołu prądotwórczego przedstawiamy ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa pomiary, m.in. rezystancji izolacji zastosowanego okablowania czy rezystancji uziemiania. Należy je okresowo powtarzać - zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Pomiary elektryczne w praktyce, 16 numer specjalny

Praca zbiorowa

W tym numerze specjalnym "Pomiarów..." przedstawiamy metody i przyrządy umożliwiające ocenę stanu maszyn z uwzględnieniem różnych typów konfiguracji układów napędowych. Wprowadzeniem do numeru jest tekst opisujący budowę i charakterystykę pracy poszczególnych układów. To informacje potrzebne, by zrozumieć, jak działają silniki. W kolejnych materiałach prezentujemy badania, które można wykonać podczas pracy tych maszyn, oraz ich sprawdzenia okresowe, dorywcze i odbiorcze po remontach. Przedstawione w numerze porady dotyczące metod kontroli parametrów pracy układu napędowego nie wyczerpują tematu.

Pomiary elektryczne w praktyce, 17 numer specjalny

Praca zbiorowa

W pierwszym tekście tego numeru "Pomiarów..." przedstawiamy standardowe multimetry w różnych wersjach wraz z opisem możliwości użycia ich do wykonywania różnych pomiarów. Pokazujemy także sytuacje, w których uniwersalny miernik nie jest najlepszym wyborem. Autor artykułów w tym numerze - dr inż. Łukasz Rosłaniec - zwraca też uwagę na aspekty bezpieczeństwa, o których często nie pamiętamy, kupując multimetr. To oznaczeni e przyrządów świadczące o ich zgodności z normami dotyczącymi bezpieczeństwa użytkowania oraz kategoryzacja (Measurement Category), mówiąca o tym, do pomiarów w jakich obwodach czy urządzeniach dany miernik można bezpiecznie wykorzystać. W kolejnym tekście zaprezentowane są mniej znane i bardziej złożone funkcje, które powodują, że multimetry mogą być zastosowane w zastępstwie droższych i bardziej złożonych przyrządów. Ostatni tekst opisuje możliwości, jakie mają multimetry wyposażone włącza komunikacji bezprzewodowej. Ich zalety sprawiają, że warto zastanowić się nad taką opcją.

Pomiary elektryczne w praktyce, 18 numer specjalny

Praca zbiorowa

Oscyloskopy coraz częściej stają się wyposażeniem osób wykonujących pomiary elektryczne. Przyczyną są m.in. zmiany w technikach odbierania i wytwarzania energii elektrycznej, czyli rozpowszechnienie się urządzeń elektronicznych. Ten numer specjalny "Pomiarów..." poświęcamy oscyloskopom cyfrowym. Dr inż. Łukasz Rosłaniec opisuje w nim, gdzie i jak przydają się te urządzenia elektrykom pomiarowcom. Przedstawia osprzęt, który trzeba mieć, by wykorzystywać oscyloskop do pomiarów elektrycznych. Radzi też, jak wykorzystywać poszczególne funkcje oscyloskopów w konkretnych sytuacjach.

Pomiary elektryczne w praktyce, 19 numer specjalny

Praca zbiorowa

W tym numerze specjalnym "Pomiarów..." omówione są właśnie metody pomiarowe pozwalające na wykrycie uszkodzeń albo degradacji izolacji. W pierwszym tekście przedstawiamy najpowszechniejsze sposoby sprawdzenia izolacji. To oczywiście przede wszystkim pomiar jej rezystancji - opisujemy m.in. jego wykonanie w przypadkach narzędzia ręcznego i zasilacza energoelektronicznego. (Przypominam, że w numerach 58-60 "Pomiarów" prezentowaliśmy sprawdzanie rezystancji izolacji wielu innych urządzeń elektrycznych). W tekście omówione są także badania materiałowe izolacji oraz test wysokonapięciowy. W następnym artykule przedstawiamy badania prądów upływu w sieciach typu uziemionego TN. Sprawdzenia te służą do oceny izolacji w pracującym obiekcie. Tekst opisuje użycie w tym celu urządzeń przenośnych, takich jaki multimetry czy analizatory jakości energii elektrycznej. Numer kończymy omówieniem urządzeń do monitorowania prądów różnicowych (czyli prądów upływu) stosowanych w sieciach z uziemionym punktem neutralnym oraz urządzeń do monitorowania doziemień używanych w sieciach z izolowanym punktem neutralnym. Te ostatnie systemy są preferowaną metodą kontroli doziemień w rozdzielniach sieci IT.

Pomiary elektryczne w praktyce, 20 numer specjalny

Praca zbiorowa

Podane w Prawie budowlanym pięcioletnie okresy między sprawdzeniami instalacji odgromowej mogą być skrócone na podstawie zapisów norm. Piszemy o tym w pierwszym tekście na str. 3, w którym omawiamy ogólne wymogi dotyczące badań, w tym oględzin. W następnym artykule (str. 7) przedstawiamy porady, jak wykonywać pomiary rezystancji układu uziomów oraz sprawdzenie galwanicznej ciągłości instalacji LPS. Dwa kolejne opracowania (str. 11 i 17) poświęcone są odstępowi separacyjnemu - czyli zagadnieniu nie zawsze dobrze rozumianemu przez projektantów i wykonawców. Niestety według obecnie obowiązującej Normy, odstęp ten trzeba obliczyć. Dotyczy to również miejsc, w przypadku których poprzednie normy podawały konkretne odległości. W tekstach przedstawione są zalecenia nie tylko aktualnej Normy PN-EN 62305- 3 Ochrona odgromowa, ale także poprzednich dokumentów normalizacyjnych. Jak wyjaśnialiśmy już w "Pomiarach...", przy sprawdzaniu starszych instalacji odgromowych, czyli "ochrony zastanej", konieczne jest bowiem sięgnięcie do zapisów z czasu, gdy urządzenie piorunochronne było wykonywane, np. do Normy PN-86/E-05003.

Pomiary elektryczne w praktyce, 20 numer specjalny

Praca zbiorowa

Podane w Prawie budowlanym pięcioletnie okresy między sprawdzeniami instalacji odgromowej mogą być skrócone na podstawie zapisów norm. Piszemy o tym w pierwszym tekście na str. 3, w którym omawiamy ogólne wymogi dotyczące badań, w tym oględzin. W następnym artykule (str. 7) przedstawiamy porady, jak wykonywać pomiary rezystancji układu uziomów oraz sprawdzenie galwanicznej ciągłości instalacji LPS. Dwa kolejne opracowania (str. 11 i 17) poświęcone są odstępowi separacyjnemu - czyli zagadnieniu nie zawsze dobrze rozumianemu przez projektantów i wykonawców. Niestety według obecnie obowiązującej Normy, odstęp ten trzeba obliczyć. Dotyczy to również miejsc, w przypadku których poprzednie normy podawały konkretne odległości. W tekstach przedstawione są zalecenia nie tylko aktualnej Normy PN-EN 62305- 3 Ochrona odgromowa, ale także poprzednich dokumentów normalizacyjnych. Jak wyjaśnialiśmy już w "Pomiarach...", przy sprawdzaniu starszych instalacji odgromowych, czyli "ochrony zastanej", konieczne jest bowiem sięgnięcie do zapisów z czasu, gdy urządzenie piorunochronne było wykonywane, np. do Normy PN-86/E-05003.

Pomiary elektryczne w praktyce, 21 numer specjalny

Praca zbiorowa

W pierwszym materiale tego numeru autor przedstawia budowę i kategoryzację rozwiązań zasilania gwarantowanego. Opisuje poszczególne elementy UPS i ich znaczenie do bezproblemowej pracy urządzenia. Prezentuje też badania najbardziej zawodnej części układu - czyli akumulatorów. Innego rodzaju sprawdzenia tych zasobników energii pojawiają się też w pozostałych tekstach numeru. W drugim tekście opisujemy sprawdzenia, które można wykonać, gdy zasilacz jest odłączony od sieci. To m.in. badanie parametrów prądu wejściowego, jakości napięcia wyjściowego, stanu zwarcia, przełączenia na linię podstawową czy sprawności statycznego zasilacza UPS. Trzeci tekst poświęcony jest badaniom jakości energii elektrycznej w trakcie pracy z baterii oraz ładowaniu akumulatora przez UPS w czasie zasilania odbiorników do niego połączonych. W materiale tym opisane sąbm.in. przykładowe układy pomiarowe wykorzystywane przy badaniu zasilacza UPS, a także zaprezentowane urządzenia do równoczesnej analizy jakości energii AC i pomiarów w obwodzie DC.

Pomiary elektryczne w praktyce, 22 numer specjalny

Praca zbiorowa

Ten numer specjalny "Pomiarów..." poświęcamy badaniom elektrycznym związanym z doborem i eksploatacją filtrów aktywnych. Opisujemy ich budowę i zasadę ich działania, wady i zalety. Przedstawiamy sposoby analizy pomiarów, przeprowadzanych w celu dobrania filtrów aktywnych. Numer kończymy prezentacją narzędzi pomiarowych oraz metod wykonywania pomiarów w trakcie pracy filtrów aktywnych. Badania te przeprowadza się, aby sprawdzić funkcjonowanie tych filtrów.

Pomiary elektryczne w praktyce, 23 numer specjalny

Praca zbiorowa

Duża liczba pytań o przepisy skłoniła nas do poświęcenia tego numeru specjalnego "Pomiarów..." właśnie aktom prawnym, które dotyczą elektryków. O czym piszemy? Na str. 3 znajdą Państwo informacje, jakie ustawy i rozporządzenia są najważniejsze dla elektryków. W kolejnym tekście opisujemy sporą zmianę w prawie dotyczącą sposobu dokumentowania wiedzy koniecznej do uzyskania świadectw kwalifikacyjnych, nazywanych potocznie uprawnieniami SEP. W następnych artykułach przedstawiamy znaczenie Polskich Norm i norm SEP dla elektryka. Piszemy o jego odpowiedzialności cywilnej i karnej za wykonaną pracę. Dużo miejsca poświęcamy w tym numerze sprawom związanym z elektryką regulowanym przez ustawę Prawo budowlane. Jak pokazuje przytoczone wyżej pytanie Czytelnika, są to definicje i nakazy bardzo ważne. Należą do nich wymagania wobec instalacji elektrycznej opisane w - wydanym na podstawie Prawa budowlanego - rozporządzeniu o warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - przedstawiamy ich część w ostatnim tekście tego numeru.

Pomiary elektryczne w praktyce, 24 numer specjalny

Praca zbiorowa

W tym numerze specjalnym skupiamy się więc na badaniach diagnostycznych urządzeń odbiorczych i urządzeń zasilania gwarantowanego. W pierwszym artykule tego wydania "Pomiarów..." omawiamy badania izolacji takich urządzeń. Czyli rzeczy bardzo ważnej dla bezpieczeństwa ludzi i mienia. Sprawdzenia te w dużej mierze pokrywają się z badaniami izolacji instalacji elektrycznych. Podobnie jak w diagnostyce instalacji, niezwykle istotne są oględziny, które uzupełnia pomiar rezystancji izolacji, a także próba napięciowa. Artykuł poświęcony jest metodom badań. Dopuszczalne przez normy wartości rezystancji izolacji przedstawialiśmy m.in. w numerach 59 i 60 "Pomiarów...". Szczególnym przypadkiem jest badanie odbiorników mających izolację wzmocnioną, a więc niewyposażonych w przewód PE. Opisany w tekście pomiar rezystancji izolacji z wykorzystaniem folii aluminiowej umożliwia sprawdzenie bezpieczeństwa korzystania z tych urządzeń. W drugim tekście numeru opisujemy metody wykonywania diagnostyki układów napędowych. Tutaj szczególną uwagę warto zwrócić na sposoby badań złożonych układów napędowych wykorzystujących urządzenia energoelektroniczne. Trzeci tekst poświęcamy sprawdzeniom urządzeń energoelektronicznych. Opisane w artykule pomiary pozwalają ocenić pracę różnych urządzeń tego rodzaju. W tym materiale dużo miejsca zajmują porady dotyczące dość złożonego problemu, jakim jest diagnostyka urządzeń UPS. Tytuł tego numeru specjalnego "Pomiarów..." zaczyna się od słów: "proste metody diagnostyki". Są tu więc opisane sposoby badań, w których wykorzystuje się dość powszechny sprzęt pomiarowy (choć nie zawsze tani).

Pomiary elektryczne w praktyce, 25 numer specjalny

Praca zbiorowa

W tym numerze specjalnym "Pomiarów..." przedstawiamy wymagania, które należy brać pod uwagę, dokonując sprawdzeń przewodów w instalacjach. Nie zajmujemy się więc opisem wykonywania samych pomiarów, ale tego, co trzeba skontrolować. W pierwszym tekście są opisane wymagania PN-HD 60364-6. Warto zwrócić tu uwagę na bardzo rozbudowane zapisy dotyczące oględzin. W kolejnych materiałach przedstawiamy podane w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych wymagania dotyczące układania przewodów w domach i biurach oraz wyjaśniamy oznaczenia podawane na kablach. Jednym z najważniejszych elementów zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania instalacji jest właściwy dobór przewodów. Temu tematowi poświęcamy dwa obszerne materiały, w których są omówione wymagania dotyczące obciążalności mechanicznej przewodów, długotrwałej obciążalności prądowej, dopuszczalnych spadków napięcia oraz dotyczące przewodów ochronnych. Numer kończymy krótkim tekstem o wyłącznikach nadprądowych. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, stosowanie tych aparatów jest obowiązkowe.

Pomiary elektryczne w praktyce, 26 numer specjalny

Praca zbiorowa

W tym numerze specjalnym "Pomiarów..." przedstawiamy sposób wykonywania sprawdzenia oświetlenia oraz parametry, jakie powinno one spełniać w różnych miejscach. W pierwszym tekście omawiamy zasady przeprowadzania kontroli oświetlenia oraz przedstawiamy przykładowy protokół z pomiarów. Kolejny artykuł prezentuje normy, z których należy korzystać podczas sprawdzania oświetlenia. W trzecim materiale poruszamy temat opraw oświetleniowych - przy kontroli systemu oświetleniowego należy sprawdzić ich klasę, krzywe rozsyłu oraz stopień ochrony od porażeń i rodzaj obudowy według kodu IP. Czwarty tekst w tym numerze "Pomiarów..." poświęcony jest kontroli specyficznego systemu, jakim jest oświetlenie awaryjne. Jest ono elementem ochrony pożarowej, więc zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi powinno być kontrolowane minimum raz w roku. Mówi o tym rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Numer kończymy prezentacją zapisów normy PN-EN 12464-1 dotyczących parametrów oświetlenia w różnych pomieszczeniach. Te wartości należy mierzyć podczas kontroli systemu oświetleniowego. Przedstawiamy m.in. wymagania wobec oświetlenia części wspólnych budynków wielorodzinnych, wymagane parametry światła elektrycznego w szkołach, biurach czy sklepach.

Pomiary elektryczne w praktyce, 27 numer specjalny

Praca zbiorowa

W numerze specjalnym "Pomiarów..." omówiono badania zasilaczy UPS, które umożliwiają ocenę ich działania u użytkownika. Pierwszy artykuł przedstawia metody wykorzystania analizatorów jakości energii elektrycznej do badania parametrów napięć i prądów generowanych przez UPS. Pogorszenie tych parametrów może wskazywać na problemy wymagające naprawy. Drugi artykuł opisuje zastosowanie oscyloskopów jako tańszego narzędzia do części badań, szczególnie przy analizie zjawisk szybkozmiennych. W ostatnim artykule omówiono pomiary parametrów podzespołów pasywnych i półprzewodnikowych, które mogą być wykonywane przez doświadczonych specjalistów, zdolnych do złożenia zasilacza po diagnostyce. Numer podkreśla rolę umiejętności, doświadczenia i odpowiedniego sprzętu pomiarowego.

Pomiary elektryczne w praktyce, 28 numer specjalny

Praca zbiorowa

W tym numerze specjalnym "Pomiarów..." radzimy, jak unikać wypadków przy pracach elektrycznych. Nie skupiamy się na samych pomiarach, bo o zagrożeniach z nimi związanych pisaliśmy w numerze 63 przed dwoma laty. W tym wydaniu zwracamy natomiast uwagę na zasady ochrony przed porażeniami i łukami elektrycznymi w ogóle podczas prac elektrycznych. Piszemy m.in. kiedy należy pracować z asekuracją - a przepisy dotyczące tego zagadnienia nie są tak jasne, jak kiedyś. Sporo miejsca poświęcamy też pracom na wysokości. Czyli jeden metr nad powierzchnią podłoża (tak mówią przepisy). Upadki z drabiny lub rusztowania to niestety wypadki zdarzające się bardzo często. Tematy poruszone w tym numerze specjalnym "Pomiarów..." nie obejmują całej tematyki zachowania bezpieczeństwa podczas prac elektrycznych. Zachęcam więc do sięgnięcia do poprzednich numerów naszego czasopisma, w których omawialiśmy inne aspekty tego tematu.

Pomiary elektryczne w praktyce, 29 numer specjalny

Praca zbiorowa

W tym numerze specjalnym "Pomiarów..." opisujemy sposób wyliczania odstępu separacyjnego według aktualnej normy PN-EN 62305-3:2011 - Ochrona odgromowa - Część 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów i zagrożenie życia. Piszemy też, jak był ustalany rozmiar odstępu zgodnie z PN-E-05003-01:1986 Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Wymagania ogólne. Ta ostatnia informacja jest szczególnie ważna dla pomiarowców sprawdzających instalacje odgromowe w starszych budynkach. Obowiązuje tam bowiem zasada ochrony zastanej, czyli oceny zgodności instalacji - w tym przypadku - odgromowej z przepisami obowiązującymi, gdy była ona wykonywana.

Pomiary elektryczne w praktyce, 30 numer specjalny

Praca zbiorowa

Ten numer specjalny "Pomiarów..." poświęcamy badaniom instalacji elektrycznej w mieszkaniach. Korzystamy z normy PN-HD 60364-6 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 6: Sprawdzanie. Przypominam, że występuje ona w dwóch postaciach. W spisie norm dołączonym do rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, nadal jako obowiązkowa podawana jest PN-HD 60364-6:2008. Natomiast nowa, ostrzejsza PN-HD 60364-6:2016-07 jest uważana za aktualną przez Polski Komitet Normalizacyjny. W drugim tekście tego numeru przedstawiamy podstawowe zasady wykonywania instalacji elektrycznych w domach jednorodzinnych. To olbrzymia część budownictwa mieszkaniowego w Polsce. Niestety deweloperzy skąpią (osprzęt deweloperski = najtańszy), a budujący samodzielnie wiedzę mają z internetu. Porządnie sprawdzając instalacje w takich obiektach, trzeba brać poprawkę na te okoliczności.

Pomiary elektryczne w praktyce, 31 numer specjalny

Praca zbiorowa

Spotykamy stałe instalacje agregatów prądotwórczych i instalacje ruchome. Ręcznie sterowane i automatyczne. Podziałów, i wynikających z nich konkretnych rozwiązań technicznych, jest więcej. W tym numerze specjalnym "Pomiarów Elektrycznych w Praktyce" przedstawiamy najważniejsze informacje o zespołach prądotwórczych. Charakteryzujących je parametrach, zasadach doboru do potrzeb, zasadach eksploatacji.

Pomiary elektryczne w praktyce, 31 numer specjalny

Praca zbiorowa

Spotykamy stałe instalacje agregatów prądotwórczych i instalacje ruchome. Ręcznie sterowane i automatyczne. Podziałów, i wynikających z nich konkretnych rozwiązań technicznych, jest więcej. W tym numerze specjalnym "Pomiarów Elektrycznych w Praktyce" przedstawiamy najważniejsze informacje o zespołach prądotwórczych. Charakteryzujących je parametrach, zasadach doboru do potrzeb, zasadach eksploatacji.

Pomiary elektryczne w praktyce, 32 numer specjalny

Praca zbiorowa

Podstawową normą dotyczącą ochrony ludzi i zwierząt przed porażeniem prądem elektrycznym jest PN-EN 61140:2016-07 - Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym - Wspólne aspekty instalacji i urządzeń. Odnosi się ona do urządzeń i instalacji elektrycznych niezależnie od wartości napięcia lub prądu (do częstotliwości 1000 Hz). Tę właśnie normę omawiamy w tym numerze specjalnym "Pomiarów...". Jest to dokument ogólny, do którego odwołują się inne normy. W tym podająca szczegółowe wymagania wobec urządzeń nn, PN-HD 60364-4-41:2017-09 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 4.41. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed porażeniem elektrycznym. Przedstawiamy normę ogólną, ponieważ jej zapisy, m.in. podające zasady ochrony przeciwporażeniowej i definicje, są podstawą do zrozumienia wymagań innych norm.

Pomiary zapachów i odczuwalnej jakości powietrza w pomieszczeniach

Krystyna Kostyrko, Paweł Wargocki

Monografia stanowi podsumowanie stanu wiedzy o sensorycznych pomiarach zapachów, chemicznych pomiarach stężeń odorantów w pomieszczeniach, metodach oceny jakości powietrza wewnętrznego odczuwanej przez ludzi i o metodach ograniczania stężeń odorantów. Opisano specyfikę pomiaru śladowych stężeń odorantów stanowiących źródło zapachów odczuwalnych w pomieszczeniach, z uwzględnieniem metod znormalizowanych (referencyjnych) oraz metod stosowanych w pomiarach w warunkach rzeczywistych, przyrządami przenośnymi (nosy elektroniczne). Przedstawiono główne źródła zanieczyszczeń zapachowych w budynkach, metody ich diagnozowania oraz metody badań emisji zanieczyszczeń (zapachowych) z powierzchni materiałów budowlanych. Omówiono przykładowe wyniki analizy kosztów pogorszonej jakości powietrza oraz występowania złych zapachów w budynkach. W monografii wykorzystano wyniki z najnowszych badań przeprowadzonych w Europie i na świecie oraz wyniki badań własnych.

Pomidornik. Podróże po dziejach pomidora

Adam Binduga

Książka w 13 rozdziałach przedstawia pomidora w bardzo różnych kontekstach. Od historii, językoznawstwa, pierwszych wzmianek w tekstach europejskich, w tym polskich, sztuki malarskiej przez ewolucję, genetykę, amatorską uprawę, a na właściwościach zdrowotnych skończywszy. Książkę kończy Kalendarium Pomidora, czyli zestawienie najważniejszych wydarzeń od 100 mln lat temu do czasów bieżących. To pierwsza na rynku polskim tego typu publikacja. Bogato ilustrowana, wszechstronna, obowiązkowa pozycja dla miłośników i hodowców pomidorów, która kompleksowo i przystępnie opisuje zagadnienia związane z pomidorem. Aztekowie, według historyków, jako pierwsi udomowili pomidora, ale czy tylko Aztekowie? Jaka była kultura rolna Azteków? Dlaczego w raju azteckim rósł pomidor? Jakie były pierwsze wzmianki konkwistadorów o pomidorze? Czy kanibalizm rytualny w sosie pomidorowym jest historycznym faktem? Rolnictwo to najlepszy wynalazek człowieka. Kiedy i gdzie człowiek udomowił pomidora i inne rośliny? Różnorodność nazewnictwa pomidora na świecie ukazuje szlaki dystrybucji handlowej i oddziaływań kulturowych sprzed wieków. Mapy nazw "pomidor" a mapy geopolityczne na świecie. Aztekowie w języku nahuatl nazywali pomidora xitomatl (czytaj: szitomatl), ale jaka metafora mezoamerykańskiej wyobraźni tkwi u podstaw tej nazwy? Jaki jest najlepszy wiersz o pomidorze? Kiedy po raz pierwszy napisano w polskim języku słowo pomidor? Najstarsza polska koncepcja pochodzenia pomidora? Najstarszy przepis na zupę pomidorową w Polsce? Kiedy powstała pierwsza ilustracja z wizerunkiem pomidora w sztuce światowej i polskiej? Czy ostatni król Polski spożywał pomidory? Co to znaczy pomidor Melendeza? Jakie renesansowo-barokowe zielniki znały już pomidora? Czy był wśród nich polski zielnik? Dlaczego jeden z dzikich krewnych pomidora nosi nazwę polskiego profesora Tadeusza Chmielewskiego? Jakie geny spowodowały powstanie pomidora uprawnego? Czytelnik znajdzie tu także unikalne receptury autora na biologiczne preparaty ochronne, żywieniowe, opis wpływu bakterii, niektórych owadów i grzybów na uprawę pomidora. Czym różnią się nawozy sztuczne od nawozów organicznych? Co i o czym "gada" się w glebie? Wyczerpujący opis amatorskiej uprawy w ogrodzie. Jak się nazywa jeden z najsilniejszych w przyrodzie antyoksydantów i dlaczego występuje w pomidorze? Jaki bank na świecie w swojej biznesowej misji powołuje się na pomidora? Rewolucja francuska, Salem, kolonizacja kosmosu, dinozaury, meteoryty, Antarktyda... - jaki mają związek z pomidorami? To tylko garstka pytań, na które znajdziesz odpowiedzi w tej niezwykłej książce, liczącej ponad 530 stroni i 120 ilustracji.

Pomiędzy

Bożena Keff

Bożena Keff Nie jest gotowy Pomiędzy Tak stoi i stoi gapiąc się w okno na ten plac gasnący w listopadowym zmierzchu; nic nie widzi, wiem to, sama pamiętam ten widok, kiedy go nie widać to szumiące ruchome tło wydarzeń, których nie ma ale dzięki temu ruchowi wydaje się, że bardziej mogłyby być; tak stoi i stoi i c... Bożena Keff ur. 1948 Najważniejsze dzieła: Sen o znaczeniu snów (1995), Nie jest gotowy (2000), Postać z cieniem (2001), Barykady. Kroniki obsesyjne (2006), Utwór o Matce i Ojczyźnie (2008), Antysemityzm. Nie zamknięta historia (2013) Poetka, eseistka, krytyczka filmowa, tłumaczka, publicystka, działaczka społeczna, wykładowczyni filozofii i etyki. Pracowała naukowo m.in. w Żydowskim Instytucie Historycznym im. E. Ringelbluma w Warszawie. Autorka kilku tomów poezji, dwukrotnie nominowana do Nagrody Literackiej NIKE: w roku 2002 za tom Postać z cieniem i w 2009 za Utwór o matce i ojczyźnie. Ten ostatni, postrzegany jako jej najważniejszy utwór, eksploruje temat wpływu żydowskiej tożsamości i pamięci na relacje między matką a córką. Utwór o matce i ojczyźnie był kilkakrotnie inscenizowany w teatrze, m.in. przez Jana Klatę (2011). Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.