Słowiańskie siedlisko. Dar Rzepki

Monika Rzepiela

Związek Dziewanny i Dobromira zakończył się tragicznie. Ukąszona przez jadowitą żmiję młoda żona i matka przed śmiercią łączy dłonie Rzepki i swego męża, wyrażając pragnienie, by się pobrali i zostali rodzicami małego Radosława. W niedługim czasie Rzepka rodzi bliźnięta – Milenę i Ludomira – które wychowują się razem z synem Dziewanny. Mijają lata i dzieci dorastają. Każde poznaje miłość i musi wybrać własną drogę, na której szczęście przeplata się z bólem, radość ze smutkiem, a nadzieja z rozpaczą. Taki już jest człowieczy los, że raz dobro, raz zło rozdaje, a bohaterom nie pozostaje nic innego, jak się podporządkować. Napisana z epickim rozmachem powieść ukazuje świt nowych idei będących konsekwencją przyjęcia chrztu przez Mieszka I. Świat starych pogańskich wierzeń z wolna ustępuje miejsca nowej wierze, która na zawsze odmieni oblicze rodzącego się Piastowego państwa.

Słowiedźma

Anna Szumacher

Wyczekiwana kontynuacja Słowodzicielki Oto opowieść o tym, co się dzieje, kiedy książka wciągnie was odrobinę za mocno. Jeśli Cyan myślała, że utknięcie we wnętrzu powieści jest najgorszym, co mogło ją spotkać, to musiała szybko zmienić zdanie. Znalazła się bowiem w ciele głównego bohatera historii, księcia Aenaia. Razem ruszą na poszukiwanie Głosu. Odnalezienie go nie będzie łatwe, bo w tej swoistej grze o tron bierze też udział pewien tajemniczy srebrzystowłosy książę, nieusłuchana i zdeterminowana księżniczka oraz smoki.

Słowik

H.C. Andersen

Na zielonej gałązce, w ogrodzie chińskiego cesarza, swoje gniazdo uwił słowik. Jego piękny śpiew przyciągał do ogrodu turystów z całego świata. Gdy sława ptasiego śpiewaka dotarła do samego cesarza, władca zaprosił go do swojego pałacu. Słowik traktowany był po królewsku, jednak pewnego dnia cesarz otrzymał tajemniczą przesyłkę. W środku znajdował się nakręcany sztuczny ptak, który bez zmęczenia wygrywał piękną melodię. Czy to oznacza koniec kariery prawdziwego słowika? Choć Słowik" nie należy do grona najpopularniejszych baśni Andersena, to warto zapoznać się z jego treścią. Piękna historia o wrażliwości i przyjaźni, których nie da się zastąpić nawet drogimi imitacjami.

Słowik

Hans Christian Andersen

Słowik Wiele lat upłynęło od zdarzenia, które wam chcę opowiedzieć, więc posłuchajcie, zanim ludzie całkiem o nim zapomną. Wiecie zapewne, że cesarz chiński jest Chińczykiem, zarówno jak jego doradcy i w ogóle wszyscy mieszkańcy tego kraju. Otóż pałac tego cesarza należy do najpiękniejszych gmachów w całym świecie: olbrzymi, wspaniały i z najcieńszej porcelany, tak kruchej i delikatnej, że prawie dotknąć się jej nie można. Dokoła pałacu rozciąga się ogród, pełen najrzadszych, najpiękniejszych kwiatów. [...]Hans Christian AndersenUr. 3 kwietnia 1805 r. w Odense na wyspie Fionii Zm. 4 sierpnia 1875 r. w Rolighed koło Kopenhagi Najważniejsze dzieła: baśnie: Brzydkie kaczątko, Calineczka, Dziewczynka z zapałkami, Dzielny ołowiany żołnierz, Królowa Śniegu, Księżniczka na ziarnku grochu, Krzesiwo, Mała Syrena, Nowe szaty cesarza, Słowik, Świniopas; powieści: Improwizator (1835), O.T. (1836), Tylko grajek (1837) Duński baśniopisarz i poeta. Po śmierci ojca, ubogiego szewca, który dla zarobku wziął udział w kampanii napoleońskiej, 14-letni Hans Christian opuścił dom i ruszył do Kopenhagi. Marzył o teatrze, lecz ani jego występy aktorskie, ani dzieła sceniczne (debiut 1829 r. Miłość na Wieży Mikołaja) nie zyskały uznania. Dzięki stypendium królewskiemu (1822) i wsparciu życzliwych ludzi skończył szkołę i został sławnym autorem. W uznaniu zasług otrzymał tytuł profesora (1851) i radcy (1874). Przyjaźnił się m.in. z Dickensem i braćmi Grimm. Andersen podkreślał, że jego baśnie są utworami poważnymi, nie tylko dla dzieci, ale i dla dorosłych. autor: Kamil Jackowicz Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Słowik i kukułka

Stanisław Jachowicz

Stanisław Jachowicz Bajki i powiastki Słowik i kukułka Nucił słowik przyjemnie wśród gęstego krzewu, Ciekawy, czy też ludzi poruszy wdzięk śpiewu. Ale gdzietam, w powietrzu słodki odgłos ginie, A chłopaki motyle gonią po dolinie. Nowych sprężyn porusza, napróżno pierś sili, A chłopaki się bawią, tak, jak się bawili. Wtem kukułka zakukała.. Zrywa się gromada cała, Jaki taki ucieszony, Naśladuje miłe tony A kukułka sławie rada, Znowu wdzięcznie odpowiada. Nareszc... Stanisław Jachowicz Ur. 17 kwietnia 1796 w Dzikowie (dziś dzielnica Tarnobrzega) Zm. 24 grudnia 1857 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Rozmowy mamy z Józią służące za wstęp do wszelkich nauk, a mianowicie do gramatyki, ułożone dla pożytku młodzieży, Pisma różne wierszem Stanisława Jachowicza, Śpiewy dla dzieci, Rady wuja dla siostrzenic: (upominek dla młodych panien), Pomysły do poznania zasad języka polskiego, Ćwiczenia pobożne dla dzieci, rozwijające myśl, Podarek dziatkom polskim: z pozostałych pism ś. p. Stanisława Jachowicza, Upominek z prac Stanisława Jachowicza: bajki, nauczki, opisy, powiastki i różne wierszyki Poeta, bajkopisarz, pedagog, działacz charytatywny. Ukończył szkołę pijarów w Rzeszowie oraz gimnazjum w Stanisławowie. Studiował na wydziale filozoficznym na Uniwersytecie we Lwowie. Na studiach był współzałożycielem i wpływowym członkiem tajnego Towarzystwa Ćwiczącej się Młodzieży w Literaturze Ojczystej, a także inspiratorem i prezesem Towarzystwa Studenckiego Koła Literacko-Naukowego. Po studiach zamieszkał w Warszawie, gdzie objął posadę kancelisty w Prokuratorii Generalnej Królestwa Polskiego. Przystąpił do Związku Wolnych Polaków, po wykryciu którego otrzymał zakaz zajmowania posad rządowych. Wobec tego jego głównym zajęciem była praca pedagogiczna jako nauczyciela języka polskiego w domach i na prywatnych stancjach dla dziewcząt. Debiut literacki Jachowicza miał miejsce w 1818 r. w Pamiętniku lwowskim, gdzie opublikował bajki. Pierwszą książkę wydał w 1824 r. - zbiór bajek i powiastek pt. Bajki i powieści. Przez cztery kolejne lata ukazywały się rozszerzone wydania tego zbioru pod tym samym tytułem; w 1829 r. zbiór zawierał już 113 utworów. Jest autorem kilkuset wierszyków i powiastek dydaktyczno-moralizatorskich. Publikował również w periodykach pod własnym nazwiskiem lub pod pseudonimem Stanisław z Dzikowa. W 1829 r. redagował przez rok Tygodnik dla Dzieci. W W 1830 r. przy współudziale Ignacego Chrzanowskiego zaczął wydawać pierwsze w Europie codzienne pismo dla dzieci - Dziennik dla Dzieci. Publikowane przez niego gazety i książki miały wychowywać, ale też uczyć czytania, liczenia i historii. Zajmował się również opieką społeczną nad dziećmi. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Słowik i paw

Stanisław Jachowicz

Stanisław Jachowicz Bajki i powiastki Słowik i paw Słowik, co wdziękiem głosu serca rozwesela, Tysiące miał zazdrosnych, nie miał przyjaciela; Może go, rzecze, znajdę w innych ptaków rodzie, Idzie i właśnie pawia spotyka w ogrodzie. Witaj pawiu, rzekł słowik, zaszedłszy mu drogę, Ja się twojej piękności wydziwić nie mogę. A mnie, paw mu odpowie, twe pienie zdumiewa, ... Stanisław Jachowicz Ur. 17 kwietnia 1796 w Dzikowie (dziś dzielnica Tarnobrzega) Zm. 24 grudnia 1857 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Rozmowy mamy z Józią służące za wstęp do wszelkich nauk, a mianowicie do gramatyki, ułożone dla pożytku młodzieży, Pisma różne wierszem Stanisława Jachowicza, Śpiewy dla dzieci, Rady wuja dla siostrzenic: (upominek dla młodych panien), Pomysły do poznania zasad języka polskiego, Ćwiczenia pobożne dla dzieci, rozwijające myśl, Podarek dziatkom polskim: z pozostałych pism ś. p. Stanisława Jachowicza, Upominek z prac Stanisława Jachowicza: bajki, nauczki, opisy, powiastki i różne wierszyki Poeta, bajkopisarz, pedagog, działacz charytatywny. Ukończył szkołę pijarów w Rzeszowie oraz gimnazjum w Stanisławowie. Studiował na wydziale filozoficznym na Uniwersytecie we Lwowie. Na studiach był współzałożycielem i wpływowym członkiem tajnego Towarzystwa Ćwiczącej się Młodzieży w Literaturze Ojczystej, a także inspiratorem i prezesem Towarzystwa Studenckiego Koła Literacko-Naukowego. Po studiach zamieszkał w Warszawie, gdzie objął posadę kancelisty w Prokuratorii Generalnej Królestwa Polskiego. Przystąpił do Związku Wolnych Polaków, po wykryciu którego otrzymał zakaz zajmowania posad rządowych. Wobec tego jego głównym zajęciem była praca pedagogiczna jako nauczyciela języka polskiego w domach i na prywatnych stancjach dla dziewcząt. Debiut literacki Jachowicza miał miejsce w 1818 r. w Pamiętniku lwowskim, gdzie opublikował bajki. Pierwszą książkę wydał w 1824 r. - zbiór bajek i powiastek pt. Bajki i powieści. Przez cztery kolejne lata ukazywały się rozszerzone wydania tego zbioru pod tym samym tytułem; w 1829 r. zbiór zawierał już 113 utworów. Jest autorem kilkuset wierszyków i powiastek dydaktyczno-moralizatorskich. Publikował również w periodykach pod własnym nazwiskiem lub pod pseudonimem Stanisław z Dzikowa. W 1829 r. redagował przez rok Tygodnik dla Dzieci. W W 1830 r. przy współudziale Ignacego Chrzanowskiego zaczął wydawać pierwsze w Europie codzienne pismo dla dzieci - Dziennik dla Dzieci. Publikowane przez niego gazety i książki miały wychowywać, ale też uczyć czytania, liczenia i historii. Zajmował się również opieką społeczną nad dziećmi. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Słowik i szczygieł

Ignacy Krasicki

Ignacy Krasicki Bajki i przypowieści Słowik i szczygieł O prym, kto lepiej śpiewa, szedł szczygieł z słowikiem; Stanęli więc obydwa przed sędzią czyżykiem. Wygrał szczygieł: zadziwił wszystkich dekret taki. Zleciały się natychmiast do słowika ptaki: Żałujem cię, żeś przegrał, czyżyk sędzia zbłądził. A... Ignacy Krasicki Ur. 3 lutego 1735 r. w Dubiecku (Sanockie) Zm. 14 marca 1801 r. w Berlinie Najważniejsze dzieła: Myszeida (1775), Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (1776), Monachomachia (1778), Pan Podstoli (1778 i 1784), Bajki i przypowieści (1779), Satyry (1779 i 1782), Antymonachomachia (1779), Wojna chocimska (1780) Wybitny polski poeta, prozaik, komediopisarz i publicysta. Kasztelanic chełmski, hrabia, przeznaczony do stanu duchownego ze względu na trudną sytuację materialną rodziny. Od 1766 r. biskup warmiński. Blisko współpracował z królem Stanisławem Augustem w dziele kulturalnego ożywienia kraju. Tworzył w duchu oświecenia (m.in. napisał w latach 1781-83 dwutomową encyklopedię Zbiór potrzebniejszych wiadomości, był twórcą pierwszego pol. czasopisma, (Monitor), ale jego Hymn do miłości ojczyzny (1774) oraz przekład Pieśni Osjana odegrały znaczącą rolę w kształtowaniu polskiego romantyzmu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Słowik i szczygieł II

Ignacy Krasicki

Ignacy Krasicki Bajki i przypowieści Słowik i szczygieł II Rzekł szczygieł do słowika, który cicho siedział: Szkoda, że krótko śpiewasz. Słowik odpowiedział: Co mi dała natura, wypełniam to wiernie. Lepiej krótko, a dobrze, niż długo, a miernie. ----- Ta lektura, podobnie jak ty... Ignacy Krasicki Ur. 3 lutego 1735 r. w Dubiecku (Sanockie) Zm. 14 marca 1801 r. w Berlinie Najważniejsze dzieła: Myszeida (1775), Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (1776), Monachomachia (1778), Pan Podstoli (1778 i 1784), Bajki i przypowieści (1779), Satyry (1779 i 1782), Antymonachomachia (1779), Wojna chocimska (1780) Wybitny polski poeta, prozaik, komediopisarz i publicysta. Kasztelanic chełmski, hrabia, przeznaczony do stanu duchownego ze względu na trudną sytuację materialną rodziny. Od 1766 r. biskup warmiński. Blisko współpracował z królem Stanisławem Augustem w dziele kulturalnego ożywienia kraju. Tworzył w duchu oświecenia (m.in. napisał w latach 1781-83 dwutomową encyklopedię Zbiór potrzebniejszych wiadomości, był twórcą pierwszego pol. czasopisma, (Monitor), ale jego Hymn do miłości ojczyzny (1774) oraz przekład Pieśni Osjana odegrały znaczącą rolę w kształtowaniu polskiego romantyzmu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Słowik. Skazany na bycie gangsterem

Janusz Szostak

Andrzej Z. Słowik, to legendarna postać polskiego świat przestępczego. Uznawany za najbardziej niebezpiecznego spośród liderów Pruszkowa, jednocześnie uchodził za jednego z najbardziej inteligentnych członków tej grupy. Andrzej Z. to skarbnica wiedzy o polskim świecie przestępczym, gdyż był na samym jego szczycie. To jeden z nielicznych bossów Pruszkowa, który nie udzielał jakichkolwiek wypowiedzi dziennikarzom. Zawsze unikał rozgłosu medialnego. Po raz pierwszy zgodził się na szczerą rozmowę z Januszem Szostakiem, która stanowi oś tej książki. O Słowiku opowiadają też inni. Ta książka rzuca także nowe światło na wiele niewyjaśnionych przestępstw i zbrodni popełnionych w Polsce w ostatnim dwudziestoleciu. To prawdziwa historia jednej z najsłynniejszych postaci Pruszkowa.

Słowiki

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Słowiki Słowiki są dziś nieswoje. Bzy są jak chmury krzyżyków. Chcesz zabić serce moje? Przecież się nie zabija słowików? ----- Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jest na stronie wolnelektury.pl. Wersja lektury w opracowa... Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Ur. 24 listopada 1891 w Krakowie Zm. 9 lipca 1945 w Manchesterze Najważniejsze dzieła: Szofer Archibald. Komedia w 3 aktach, Baba-Dziwo. Tragikomedia w 3 aktach, Niebieskie migdały, Różowa magia. Poezje, Pocałunki Poetka i dramatopisarka, córka malarza Wojciecha Kossaka, siostra satyryczki Magdaleny Samozwaniec. Specjalizowała się w krótkich utworach poetyckich, przywołujących na myśl starożytną tradycję epigramatu. Najczęściej pisała wiersze o tematyce miłosnej, zazwyczaj oparte na nieoczekiwanych konceptach. Nieobca była jej też tematyka pozycji kobiety w społeczeństwie. W czasie wojny tworzyła z kolei wiersze opisujące wpływ brutalnej historii na losy i mentalność ludzką. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Słownictwo mentalne w historii polszczyzny. Studium słowotwórczo-leksykalne

Kinga Wąsińska

Książka zawiera analizy polskich wyrazów opartych na pięciu prasłowiańskich rdzeniach: *mn-, *myśl-, *um-, *věd- oraz *zn-. W poszczególnych podrozdziałach etymologicznie został scharakteryzowany każdy wymieniony rdzeń, a leksemy zbudowane na jego bazie opatrzono komentarzem słowotwórczym oraz semantycznym. Główną zaletą monografii są analizy modeli słowotwórczych, które tworzą strukturę gniazd morfologicznych skonstruowanych przez autorkę. W gniazdach wskazano hierarchię leksemów danego prasłowiańskiego rdzenia pod względem ich przyrostu, stabilności oraz ubytku. Umożliwia to dalsze analizy i interpretacje słownictwa mentalnego oraz badania jego relacji do innych klas semantycznych. Książka skierowana jest głównie do językoznawców i historyków języka. Może stanowić ciekawą lekturę także dla studentów o zainteresowaniach lingwistycznych.

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Miasto i wieś. Tom 12

Katarzyna Sobolewska

I.   MIASTO I WIEŚ JAKO OPOZYCJA KULTUROWA   II.  MIASTO I WIES W ŚWIECIE PRZEDSTAWIONYM ŻEROMSKIEGO   III. CEL BADAŃ I METODY GROMADZENIA MATERIAŁU SŁOWNIKOWEGO   IV. ZAWARTOŚĆ CZĘŚCI SŁOWNIKOWEJ       1. Semantyczna charakterystyka słownictwa      a. Ludzie      b. Miejsca      c. Infrastruktura      d. Zajęcia      e. Kultura i życie społeczne      f. Realia życia      g. Nazwy miast, wsi i ich określenia      2. Formalna charakterystyka słownictwa      a. Formacje z dywizem      b. Zdrobnienia, zgrubienia      c. Elementy dialektalne      d. Cytaty z języków obcych i zapożyczenia    V. HASŁA WSPÓLNE Z INNYMI TOMAMI SŁOWNIKA WYKAZ NAJCZĘŚCIEJ UŻYWANYCH SKRÓTÓW LITERATURA PRZEDMIOTU   SŁOWNIK część I: MIASTO część II: WIEŚ   WYKAZ ALFABETYCZNYCH HASEŁ ZAMIESZCZONYCH W SŁOWNIKU

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Niebo i piekło. Tom 14

Monika Gabryś

ZAŁOŻENIA OGÓLNE I. NIEBO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 II. PIEKŁO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 III. OSOBY BOSKIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 IV. SZATAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  42 V. ANIOŁ I DIABEŁ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 VI. ŚWIĘCI I GRZESZNICY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  55 VII. RELIGIJNE ŹRÓDŁA INSPIRACJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Literatura przedmiotu (wybór) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Wykaz skrótów i oznaczeń (wybór) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 SŁOWNIK I. NAZWY I OKREŚLENIA MIEJSC, SFER, PRZESTRZENI . . . . . . . . . . . . . . 77 1. Sfera dobra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 2. Sfera zła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 3. Sfera poza/pomiędzy dobrem i złem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  91 II. NAZWY I OKREŚLENIA ISTOT, BYTÓW, LUDZI . . . . . . . . . . . . . . . . .  94 1. Sfera dobra (mieszkańcy nieba) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 2. Sfera zła (mieszkańcy piekła) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 3. Sfera między dobrem a złem (istoty z pierwiastkiem nadprzyrodzonym o niejednoznacznym wartościowaniu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 4. Ludzie zmierzający ku niebu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 5. Ludzie pośredniczący między bóstwem a człowiekiem . . . . . . . . . . . . 205 6. Ludzie zmierzający ku piekłu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 7. Ludzie pośredniczący między złymi duchami a człowiekiem . . . . . . . .  216 8. Sacrum w jednostce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 III. ZNAKI DOBRA I ZŁA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 1. Symbole, znaki, przedmioty naznaczone świętością, sakrą boską (związane ze służeniem świętości) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .  252 2. Symbole, znaki, przedmioty noszące piętno zła (związane ze służeniem złu) IV. CZYNNOŚCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352 1. Działania związane ze sferą dobra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352 2. Działania związane ze sferą zła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367 V. BIBLIA – WYRAŻENIA, ZWROTY, POSTACI, MIEJSCA . . . . . . . . . . . . . . 370 VI. MITOLOGIA GRECKA I RZYMSKA – WYRAŻENIA, ZWROTY, POSTACI, MIEJSCA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387 ANEKS – ATRYBUTY BÓSTWA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 Wykaz alfabetyczny haseł zamieszczonych w Słowniku . . . . . . . . . . . . . .  437

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Podróże, podróżowanie

Katarzyna Szostak-Król

Tom ten zawiera monograficzne opracowanie zasobu samodzielnych znaczeniowo wyrazów mieszczących się w kręgu tematycznym podróży i podróżowania w utworach Stefana Żeromskiego. Wchodzi on w skład serii Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Podporządkowuje się obowiązującym założeniom całości zaprezentowanym w Tomie wstepnym, wykorzystując jednocześnie formułę stworzoną dla autorów monografii, dającą swobodę twórczą w zakresie ujęcia tematu stworzoną oraz interpretacji zgromadzonego materiału.

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Świat doznań zmysłowych. Tom 8

Barbara Bartnicka

Analiza słownictwa zawartego w niniejszym tomie pozwoliła nam uświadomić sobie, jak wiele zmian nastąpiło w codziennym bytowaniu społeczeństwa polskiego w ciągu XX wieku. Zmiany te znalazły niekiedy swoje odbicie także w słownictwie. Najwięcej różnic między językiem, jakim posługiwał się Żeromski, a polszczyzną współczesną zaobserwować można w słownictwie kulinarnym. Pod tym względem polszczyzna pisarza, zwłaszcza w materiałach autobiograficznych (dzienniki, listy) stanowi swoisty dokument epoki. Można w niej spotkać wyrazy, całkowicie niezrozumiałe dla dzisiejszego czytelnika, jak np. rosolis, bretnalówka czy szpagatówka (nazwy napojów alkoholowych), często w Słowniku Doroszewskiego notowane i ilustrowane jedynym cytatem właśnie zaczerpniętym z tekstów Żeromskiego. Zniknęły z naszych miast takie lokale gastronomiczne, jak resursy i szynkownie. Zmieniła się w dużym stopniu medycyna i dietetyka. Choremu na gruźlicę Żeromskiemu lekarze kazali pić dużo mleka, koniak i piwo (w czasie świąt wielkanocnych wszystkie restauracje w Zakopanem były zamknięte, skarżył się więc w listach, że na piwo musiał chodzić do szynku aż pod Nosal), a także kreozot i tran (butelką tranu zaspokajał więc głód, kiedy oczekiwał przesyłki pieniędzy).   BARBARA BARTNICKA – językoznawca, prof. dr hab. w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Główne zainteresowania naukowe i publikacje: – semantyka form gramatycznych (Adiektywizacja imiesłowów w języku polskim, 1970; Funkcje semantyczno-składniowe  bezokolicznika we współczesnej polszczyźnie, 1982); – dialektologia (Podstawowe wiadomości z dialektologii polskiej, 1965; Polskie ludowe nazwy grzybów, 1964); – język pisarzy (Studia nad językiem pisarzy, 1992; O języku Henryka Rzewuskiego, 1996 i 1998); – dydaktyka języka ojczystego oraz języka polskiego jako obcego (seria podręczników szkolnych i uniwersyteckich).  

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Świat kobiet i mężczyzn. Tom 13

Kwiryna Handke, Ryszard Handke

Przedmiotem naszych badań są światy kobiet i mężczyzn w pismach Stefana Żeromskiego, a zatem kobiety i mężczyźni jako postacie utworów narracyjnych i dramatów, żyjące i działające w wykreowanych przez autora światach przedstawionych, oraz jako osoby występujące w jego „Dziennikach”, „Listach”, „Zapiskach z podróży” i „Wspomnieniach” na zasadzie konwencji relacjonowania realnej rzeczywistości.

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Świat roślin. Tom 9

Stanisław Cygan

TWÓRCZOŚCI SPIS TREŚCI I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA WIEDZY BOTANICZNEJ STEFANA ŻEROMSKIEGO I JEJ NIEKTÓRE REPREZENTACJE W JEGO. . . . . . . . . . . .7 II. CHARAKTERYSTYKA SŁOWNICTWA ROŚLINNEGO W PISMACH STEFANA ŻEROMSKIEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 1. Podstawa materiałowa słownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 2. Klasyfikacja semantyczna nazw z roślinnego kręgu tematycznego . . 27 3. Strukturalna charakterystyka słownictwa florystycznego . . . . . . . . . .35 4. Frekwencja wyrazów z zakresu roślinności występujących w pismach Stefana Żeromskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 III. TRZY SPOSOBY KREACJI ŚWIATA ROŚLIN W PISMACH ŻEROMSKIEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 1. Pejzaże wewnętrzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 2. W kręgu sztuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 3. Roślinność jako zewnętrzny obraz człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . .53 IV. ŚRODKI STYLISTYCZNE SŁUŻĄCE OBRAZOWANIU ŚWIATA ROŚLIN . 58 1. Archaizmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58 2. Dialektyzmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 3. Synonimy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64 4. Nagromadzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69 5. Epitety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 6. Porównania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80 7. Metafory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99 7. 1. Peryfrazy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 7. 2. Połączenia apozycyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 8. Cytowane wyrazy obce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 9. Autocytaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .152 10. Słownictwo roślinne specjalnie (osobiście) wyróżnione przez pisarza .158 V. FUNKCJE SŁOWNICTWA ROŚLINNEGO W PISMACH STEFANA ŻEROMSKIEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162 1. Funkcja metaforyczna (metaforyzacyjna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162 2. Funkcja mimetyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162 3. Funkcja przedmiotowa (pragmatyczna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 4. Funkcja symboliczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .164 5. Funkcja ekspresywna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .165 6. Funkcja terapeutyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .165 ZAKOŃCZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .167 LITERATURA PRZEDMIOTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 SŁOWNIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .  171 WYKAZ ALFABETYCZNY HASEŁ ZAMIESZCZONYCH W SŁOWNIKU . . . . . . . 591  

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Topografia. Tom 11

Magdalena Czachorowska

Do słownictwa topograficznego zaliczone zostały jednostki wyrazowe, które definicyjnie i kontekstowo mają funkcję nazywania obiektów topograficznych, służą jako punkty orientacyjne w przestrzeni otwartej, dostarczają informacji o miejscu w realnej rzeczywistości lub rzeczywistości świata wykreowanego.

Słownik architektów, inżynierów i budowniczych związanych z Katowicami w okresie międzywojennym. Wyd. 2

Aneta Borowik

Słownik został opracowany w celu przedstawienia sylwetek architektów, inżynierów i budowniczych, którzy współtworzyli architektoniczną tkankę Katowic w okresie międzywojennym. W pracy zamieszczono biogramy fachowców działających zarówno lokalnie czy na terenie kraju, jak i cieszących się międzynarodową sławą. Słownik zawiera artykuły dotyczące m.in. Jadwigi Dobrzyńskiej, Zygmunta Łobody, Stefana Bryły, Władysława Schwarzenberga-Czernego. Publikacja wydobywa z niezasłużonego zapomnienia nieznane fakty z ich życiorysów, pozwala na prześledzenie karier przed i po II wojnie światowej. Oprócz podstawowych danych biograficznych w każdym z haseł zamieszczono spis projektów i realizacji, ustalonych na podstawie kwerend archiwalnych, często zupełnie nieznanych w literaturze naukowej. Wielu z bohaterów słownika na nowo „otrzymało” swoje twarze dzięki publikacji mało znanych fotografii. Zamieszczony przed hasłami wstęp przybliża ogólne cechy środowiska architektonicznego Katowic w okresie międzywojennym, a dołączone na końcu życiorysy pozwalają nie tylko na zapoznanie się z ciekawymi losami bohaterów słownika, ale również ich indywidualnym stylem pisania. Publikacja jest adresowana do wszystkich, którzy interesują się szeroko pojętymi dziejami architektury modernistycznej w Polsce oraz badaczy zainteresowanych historią Śląska, w szczególności Górnego Śląska i Katowic.

Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich XVI, XVII i XVIII wieku

Mathias Bersohn

Ze wstępu: Praca niniejsza zawiera życiorysy uczonych Żydów urodzonych w Polsce lub też w dawnej Polsce zamieszkałych w XVI, XVII i XVIII wieku. Wątpimy, czy należy bliżej uzasadniać potrzebę i korzyści tego rodzaju dzieła, które jedynie może nam dać dostępną skalę do sprawiedliwego mierzenia rozwoju cywilizacyjnego każdego narodu. Tym szacowniejszym, zdaje się nam, jest zachowanie od niepamięci każdego zasłużonego imienia w literaturze, którą dając dowody dziwnej zaiste żywotności i rozwijając się od setek lat równorzędnie z literaturami europejskimi, stanowi dotychczas u nas niedostępną, prawie egzotyczną krainę. W istocie rzecz godna zastanowienia, że Żydzi, nie tylko pozbawieni w Europie wszystkich praw politycznych i społecznych, niepewni ani dnia swego, ani godziny, wydają jednak szereg mężów, którzy, nie czując, że pod stopami chwieje im się ziemia, ze spokojem filozoficznym poświęcają swój czas i życie rozwiązywaniu zawiłych kwestii dogmatycznych, rozwijaniu zasad wiary, teologii i filozofii, które głównie są przyczyną ich nieszczęść i prześladowań. Miłują właśnie nad wszystko tę wiedzę, która ich poniekąd pozbawia życia. W tych warunkach powstała literatura, ma chyba prawo na wszechstronne zbadanie i bliższe zapoznanie się z jej rozwojem, a jej twórcy zasługują na uratowanie od niepamięci i wyprowadzenie na szeroką arenę wszechludzkiej kultury.

Słownik dla BOOMERA

Paweł Twardowski

Czy jesteś gotów na głęboką podróż w świat słów i zwrotów, które rządzą dzisiejszą młodzieżą? Ta fascynująca książka, stworzona specjalnie dla Ciebie, to klucz do zrozumienia tajemniczego języka młodszych pokoleń. Od dziwnych skrótów po szokujące akronimy - ten słownik odkryje przed Tobą tajniki młodzieżowej mowy. Wniknij w głowę nastolatków i poznaj zwroty, które kształtują ich świat. Dzięki temu słownikowi nie tylko poznasz znaczenie słów, ale także zrozumiesz, jakie emocje, idee i trendy kryją się za nimi. W trakcie tej ekscytującej podróży odkryjesz, dlaczego młodzież używa określeń takich jak , "YOLO", "LOL" i wiele innych. Słownik dla BOOMERA to nie tylko narzędzie do nauki, to przewodnik po współczesnej kulturze, który pomaga zrozumieć młodsze pokolenia i budować mosty między nimi a światem dorosłych. Czy jesteś gotów na przygodę? Wsiądź do kapsuły czasu i przenieś się w świat dzisiejszej młodzieży. Autorem książki jest Paweł Twardowski, młody adept informatyki, obecnie uczeń Zespołu Szkół Techniczych i Ogólnokształcących w Tarnowskich Górach. Jako młody człowiek, dostrzegając rozdźwięk w języku starszego i młodszego pokolenia, wyszedł z inicjatywą napisania słownika dla pokolenia "boomerów", który stanie się mostem międzypokoleniowym.

Słownik form koniugacyjnych czasowników polskich

Stanisław Mędak

Nowa, skrócona wersja słownika wydanego w 1997 roku. Około 150 wzorów odmiany, opracowanych oddzielnie dla czasowników niedokonanych, dokonanych oraz czasowników niefleksyjnych dla ponad 6000 czasowników zawartych w indeksie w przejrzysty sposób prezentuje wszystkie możliwe formy fleksyjne czasowników podstawowych. Poszczególne hasła paradygmatów ułożono na zasadzie ich produktywności. Czytelność układu oraz łatwość używania tego słownika jest bez wątpienia jedną z jego zalet.  

Słownik gwary sandomierskiej

Andrzej Cebula

Niniejszy słownik gwary sandomierskiej, który opracował Andrzej Cebula, to publikacja bezwzględnie potrzebna, chociaż mocno spóźniona. Winna bowiem ona powstać, co najmniej pięćdziesiąt lat temu, kiedy jeszcze nie wymarło pokolenie osób posługujących się tą gwarą na co dzień. Wtedy komuś, kto chciałby taki słownik stworzyć byłoby o wiele łatwiej dokonać tego przedsięwzięcia. Tak czy inaczej, autora należy jednak podziwiać i sam pomysł przygotowania takiego słownika, jak i za niemały trud weń włożony. Oczywiście słownik niniejszy doskonały nie jest, bo jak już wspomniałem wyżej jego przygotowanie było o co najmniej półwiecze spóźnione. Niemniej znajdują się w nim słowa i zwroty, których znaczenie ma bardzo starą metrykę, jak choćby w nawi w zaświatach, co można odnieść do czasów pogańskich, przedchrześcijańskich. Ale mamy tu też słowa i zwroty, które niejako wtórnie, z języka literackiego trafiły do współczesnej gwary sandomierskiej czy raczej podsandomierskiej, a i można tu natrafić na przekręcone rusycyzmy czy germanizmy, a jakby się dobrze wczytać w tenże słownik to i czechizm by się trafił. W związku z tym, co napisałem wyżej trzeba uznać, że praca autora jest potrzebna, a dla przyszłych badaczy języka polskiego bardzo cenna, ponieważ oddaje stan o ile można użyć takiego określenia gwary sandomierskiej, jaka była, a gdzieniegdzie jeszcze jest, w użyciu w wieku XX i w pierwszej ćwierci wieku XXI.

Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego

Janusz Sondel

Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego stanowi obszerne opracowanie historii Uniwersytetu Jagiellońskiego ujęte w postaci encyklopedycznych haseł zarówno o charakterze biograficznym, jak i rzeczowym. Prof. Janusz Sondel, który dowiódł swoich kompetencji w dziedzinie badań nad dziejami najstarszej polskiej uczelni jako autor monografii pt. Zawsze wierny. Uniwersytet Jagielloński a Kościół rzymskokatolicki, wyróżnionej nagrodą Miasta Krakowa za rok 2007, zawarł w nich wiadomości o życiu i dokonaniach profesorów, rektorów, niektórych doktorów honoris causa i innych osób związanych z Uniwersytetem, a także na temat stosunku do niego królów polskich i papieży, historii poszczególnych dyscyplin naukowych, zmian strukturalnych uczelni itd. Hasła te autor starał się przedstawić na szerszym tle porównawczym, głównie wykorzystując wiadomości z zakresu ogólnej historii uniwersytetów europejskich, roli Kościoła w średniowieczu, działalności biskupów krakowskich jako kanclerzy i konserwatorów  Akademii Krakowskiej, relacji z zakonami krakowskimi, a także ogólnej charakterystyki szkolnictwa i oświaty na przestrzeni dziejów oraz historii poszczególnych dziedzin nauki, toku ich nauczania, niektórych instytucji czy organizacji uczelnianych itd. W Słowniku znalazły się również informacje o osobach, które negatywnie zapisały się w dziejach UJ, jak m.in. hitlerowski dyrektor Staatsbibliothek w Krakowie Gustaw Abb. Niezależnie  od tego autor, doceniając ogromną rolę tradycji uniwersyteckiej, uwzględnił w swoim opracowaniu również pewne odchodzące w niepamięć elementy życia uczelni, jak np. „kwadrans akademicki”, do którego zapewne jako ostatni nawiązał Jan Paweł II podczas swojej wizyty na Uniwersytecie Jagiellońskim z okazji otrzymania doktoratu honoris causa. Zdaniem prof. J. Sondla to właśnie owej ukształtowanej przez kolejne pokolenia akademików tradycji należy zawdzięczać charakterystyczny dla Uniwersytetu Jagiellońskiego genius loci.   Prof. zw. dr hab. Janusz Sondel urodził się 30 kwietnia 1937 r. we Lwowie. Jeszcze podczas studiów, które ukończył w 1957 r. w wieku lat 20, został zatrudniony w Katedrze Prawa Rzymskiego UJ. W 1964 r. doktoryzował się na podstawie rozprawy pt. Szczególne rodzaje depozytu w prawie rzymskim, która na międzynarodowym konkursie zorganizowanym przez Centro di Studi Romanistici w Neapolu została nagrodzona srebrnym medalem. Pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku w swoich zainteresowaniach naukowych odszedł od problematyki praw antycznych i rozpoczął badania nad rolą prawa rzymskiego w kształtowaniu europejskiej i polskiej kultury prawnej. Wyrazem tego – oprócz kilkudziesięciu artykułów – stały się kolejne monografie oraz obszerny, obejmujący 100 000 haseł z zakresu łaciny klasycznej i średniowiecznej Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, który przyniósł autorowi nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (tzw. polskiego Nobla), Laury Jagiellońskie i nagrodę Ministra Edukacji Narodowej I stopnia. Zajął się prof. Sondel również historią Uniwersytetu Jagiellońskiego, a przy okazji jego związkami z Kościołem rzymskokatolickim. Temu ostatniemu zagadnieniu poświęcił monografię pt. Zawsze wierny. Uniwersytet Jagielloński a Kościół rzymskokatolicki, która zyskała nagrodę Miasta Krakowa w dziedzinie kultury (2007). Z pracą na Uniwersytecie Jagiellońskim od roku 1976 prof. Janusz Sondel łączył obowiązki naukowe i dydaktyczne na Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie (ostatnio jako kierownik Katedry Polityki Turystycznej), gdzie wykładał prawo w turystyce i rekreacji. Obecnie prowadzi wykłady z tego przedmiotu dla studentów geografii na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi UJ oraz w Wyższej Szkole Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej, której jest rektorem od 2001 r.