Bolesław Kardaszewski. Architektura i polityka

Błażej Ciarkowski

„Książka Błażeja Ciarkowskiego to napisana dobrym, żywym językiem opowieść o architekcie zmagającym się z ograniczeniami «realnego socjalizmu», z uporem dążącym do realizacji swoich twórczych koncepcji i próbującym minąć progi modernizmu – nawet za cenę kompromisów z komunistyczną władzą, a odchodzącym przedwcześnie z poczuciem niewykorzystanego potencjału twórczego. Jej bohater, mimo że z urodzenia warszawianin, związał się z Łodzią i tutaj przyszło mu działać – w mieście o specyficznym charakterze, co czyni tekst tym bardziej ciekawym”. Z recenzji prof. Krzysztofa Stefańskiego   Profesor Bolesław Kardaszewski (1931-2000) był jednym z najważniejszych architektów w powojennej historii Łodzi. Pozostawił po sobie szereg realizacji, tuziny projektów i koncepcji, oraz rzesze uczniów, którzy z nieskrywaną estymą wspominają Mistrza. Człowiek sukcesu? Bynajmniej. Do końca życia towarzyszyło mu przekonanie o zawodowym niespełnieniu, owa gorzka refleksja nieobca największym twórcom. Postać Kardaszewskiego wpisywał się, mimo swej niezaprzeczalnej wyjątkowości, w archetypiczny niemalże obraz przedstawiciela całego pokolenia architektów pracujących w powojennej rzeczywistości. Profesjonalną edukację pobierał u wybitnych twórców dwudziestolecia międzywojennego, sami zaś zaczynał projektować w chwili, w której krótkie panowanie socrealistycznej doktryny dobiegało końca. Przyszło mu działać w atmosferze fałszywego kultu nowoczesności, zmagać się z bezmyślnym produktywizmem, normatywami i ograniczeniami systemu centralnie sterowanej gospodarki. Twórczą dojrzałość osiągnął w latach przełomu, gdy wiara w modernizm zastępowana była przez postmodernistyczny pluralizm, a ustrój komunistyczny chwiał się, by ostatecznie upaść w 1989 roku. Wyjątkowość Kardaszewskiego polegała na tym, że był obserwatorem krytycznym nie szukającym gotowych recept, lecz inspiracji nie na płaszczyźnie idei. Nie odtwarzał, lecz kreował. Był twórca świadomym, o szerokich horyzontach i wielkiej wiedzy, którą umiejętnie zespajał z praktyczną biegłością. Jego realizacje – zarówno o funkcji mieszkalnej („Bolek”, „Irena”), biurowej („Dom Chłopa”), jak i akademickiej (gmachy Instytutu Fizyki, Wydział Budownictwa oraz Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych), zdradzały wyjątkowy talent twórcy i wyróżniały się ze wszechobecnej budowlanej nijakości. Ilość obiektów wzniesionych według projektów Kardaszewskiego, jakkolwiek okazała, nie jest adekwatna do skali jego talentu i możliwości twórczych. Przyjaciele i dawni współpracownicy, wspominają profesora jako postać wyrastającą ponad otaczającą rzeczywistość, która w innych realiach społeczno-politycznych mogłaby osiągnąć jeszcze więcej. Jednocześnie pozostawiona przez niego spuścizna, zarówno ta architektoniczna, istniejąca w przestrzeni miejskiej, jak i niematerialna – w umysłach i sercach dawnych współpracowników i uczniów, pozwala zaliczyć go w poczet najwybitniejszych architektów w całej historii Łodzi i najważniejszych budowniczych lat powojennych w skali Polski.   Błażej Ciarkowski (ur. 1982) – architekt i historyk sztuki. Absolwent architektury na Politechnice Łódzkiej i historii sztuki na Uniwersytecie Łódzkim. W 2012 r. obronił z wyróżnieniem doktorat na Politechnice Łódzkiej. Od 2012 r. adiunkt w Katedrze Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego. Laureat nagrody Marszałka Województwa Łódzkiego za najlepszą rozprawę doktorską związaną tematycznie z województwem łódzkim.  

Bolesław Śmiały

Stanisław Wyspiański

Stanisław Wyspiański Bolesław Śmiały ISBN 978-83-288-2945-9 I Siedziałem gdy to okropne zjawisko, przed którem wszyscy przysłonili oczy, wchodziło, biskup, ludu zbiegowisko; ciżba wylękła ich ku drzwiom się tłoczy, ja patrzę, bo już miałem to przezwisko Śmiały, gdy cała ta procesya kroczy lecz pocóż niosą chorągiew Anioła jakby na walkę Piekła i Kościoła. II Pochylały się chorągwie z łomotem u wrót, nim wstały na izbie przedemną a chyląc się, mierzały w... Stanisław Wyspiański Ur. 15 stycznia 1869 w Krakowie Zm. 28 listopada 1907 w Krakowie Najważniejsze dzieła: Wesele (1901); Legenda (1897), Warszawianka (1898), Lelewel (1899), Klątwa (1899), Wyzwolenie(1903), Noc Listopadowa (1903), Akropolis (1903), Powrót Odysa (1907), Sędziowie (1907) Polski dramaturg, poeta okresu Młodej Polski, malarz, grafik. Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych oraz historię sztuki, literaturę i historię na UJ. W latach 1890-1894 podróżował po Europie (Włochy, Szwajcaria, Francja, Niemcy, Praga czeska). Ożeniony z chłopką. Charakterystyczne są jego pastele impresjonistyczne pejzaże oraz portrety w duchu estetyki secesji, na których postacie obrysowane wyrazistym konturem uchwycone są w naturalnych pozach. Jest twórcą polichromii i witraży w kościele Franciszkanów w Krakowie. W nawiązujących do tradycji dramatu antycznego i szekspirowskiego dramatach symbolicznych Wyspiańskiego refleksji nad historią oraz problematyką narodową i społeczną dotyczącą Polski towarzyszy ideowa dyskusja z romantyzmem. autor: Katarzyna Jastrząb Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Bolesław Śmiały

Stanisław Wyspiański

Monolog wierszowany ukazuje konflikt między Bolesławem Śmiałym a biskupem Stanisławem, zabitym przez króla. Autor przedstawił konflikt z perspektywy Bolesława, ukazał przy tym liczne szczegóły z historii Polski. Wyspiański stosuje całą gamę aluzji i nawiązań, przeplata fakty własnymi sądami. W jego interpretacji konflikt został potraktowany symbolicznie, jako wciąż aktualny problem pomiędzy państwem a Kościołem.

Bolesław Śmiały

Stanisław Wyspiański

„Bolesław Śmiały” to rapsod autorstwa Stanisława Wyspiańskiego, wydany po raz pierwszy w roku 1902. Utwór nawiązuje do wydarzeń związanych z Bolesławem Śmiałym, pierwszym królem Polski, który zabija biskupa Stanisława. Jest to do dziś aktualny problem konfliktu pomiędzy państwem a kościołem, w interpretacji Stanisława Wyspiańskiego.

Bolesław V Wstydliwy Książę krakowski i sandomierski 1226-1279. Długie panowanie w trudnych czasach

Karolina Maciaszek

Niniejsza publikacja jest pierwszą w polskiej historiografii pełną biografią księcia Bolesława V Wstydliwego. Sylwetka księcia krakowskiego i sandomierskiego została zaprezentowana na szerokim tle epoki. Rola Bolesława Wstydliwego w dziejach Polski XIII wieku była szczególna, a panowanie bardzo długie i naznaczone wieloma trudnościami. Autorka, Karolina Maciaszek, przedstawiła wszystkie sfery aktywności politycznej i gospodarczej władcy, opierając swoją narrację na gruntownej analizie źródeł historycznych i bogatej literaturze przedmiotu. Niezwykle ciekawie prezentują się aspekty związane z życiem prywatnym księcia, polityką wewnętrzną i zagraniczną, urzędniczym otoczeniem władcy, stosunkami gospodarczymi, wreszcie te dotyczące spuścizny po panowaniu Bolesława V Wstydliwego i walk dynastycznych o spadek po jego rządach.

Bolesławowi Prusowi

Adam Asnyk

Bo­le­sła­wo­wi Pru­so­wi Nie­chaj pra­cow­nik nie ża­li się ci­chy,  Gdy ziar­no my­śli wciąż rzu­ca­jąc świe­że,  W okla­skach tłu­mu i bły­skot­kach py­chy  Za trud swój gło­śnej za­pła­ty nie bie­rze.    Roz­głos i sła­wa prze­mi­ja tak mar­nie,  Jak tu­man py­łu, któ­rym wi­cher krę­ci...  Choć na­gle ca­ły wid­no­krąg ogar­nie,  Zni­ka­jąc z oczu, zni­ka i z pa­mię­ci.    Opa­da fa­la uwiel­bie­niem wrzą­ca,  I tych, co w gó­rę wy­nio­sła na so­bie,  Po krót­kiej chwi­li zno­wu na dół strą­ca,  I grze­bie żyw­cem w za­po­mnie­nia gro­bie.    Po­wo­li na­wet dźwięk imie­nia głuch­nie,  Zgłu­szą go no­wi tłu­mu ulu­bień­ce,  I w bez­i­mien­nem roz­sy­pią się próch­nie  Ozna­ki hoł­dów i lau­ro­we wień­ce. [...]Adam AsnykUr. 11 listopada 1838 r. w Kaliszu Zm. 2 sierpnia 1897 r. w Krakowie Najważniejsze dzieła: Pijąc Falerno, Piosnka pijacka, Między nami nic nie było, Gdybym był młodszy, Jednego serca..., Nad głębiami (cykl sonetów), Daremne żale, Do młodych Poeta, epigon romantyzmu tworzący w epoce pozytywizmu i Młodej Polski, autor dramatów i opowiadań. Syn powstańca 1831 r., zesłańca. Podejmował różne kierunki studiów (rolnicze, medyczne, nauki społeczne), prowadząc działalność spiskową. Był więziony w Cytadeli (1860). W powstaniu styczniowym zaangażowany po stronie ?czerwonych?, był członkiem rządu wrześniowego. Po upadku zrywu uzyskał stopień dra filozofii w Heidelbergu (1866), zaczął wydawać pierwsze utwory w prasie lwowskiej (1864-65). W 1870 r. osiadł w Krakowie, brał czynny udział w życiu samorządowym, był posłem na Sejm Krajowy z ramienia demokratów (1889). Amator Tatr, wiele podróżował (Włochy, Tunezja, Algieria, Cejlon, Indie). Pochowany na Skałce. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Boleszczyce

Józef Ignacy Kraszewski

“Boleszczyce” to książka Józefa Ignacego Kraszewskiego, polskiego pisarza i publicysty oraz autora największej liczby wydanych książek w historii literatury polskiej i siódmego autora na świecie pod tym względem.    Akcja toczy się u schyłku panowania Bolesława Śmiałego, rozpoczynając się wiosną 1079 roku. Choć kraj pod jego rządami jest liczącym się państwem z silną władzą monarszą, rosnące niezadowolenie wśród poddanych wywołuje autorytaryzm króla i jego swobodny tryb życia. Otoczony wierną drużyną przyboczną – "Boleszczycami", władca nie ma jawnych oponentów i nie toleruje najmniejszej krytyki swych poczynań. Jedynym mającym odwagę upominać króla jest powszechnie szanowany krakowski biskup Stanisław ze Szczepanowa, często wytykający mu występki i wady moralne.  

Boleszczyce: Powieść z czasów Bolesława Szczodrego

Józef Ignacy Kraszewski

Akcja książki rozgrywa się w 1079 roku, pod koniec rządów Bolesława Śmiałego. Choć król cieszy się silną władzą, jego autorytaryzm i kontrowersyjny styl życia budzą rosnące niezadowolenie wśród poddanych. Głównym krytykiem władcy staje się biskup Stanisław ze Szczepanowa, co prowadzi do narastającego konfliktu, podsycanego przez zdradzonego rycerza Mścisława. Ostatecznie dochodzi do tragicznej śmierci biskupa, która skutkuje odrzuceniem króla przez możnych. W obliczu oporu, Bolesław zostaje zmuszony do ucieczki na Węgry, opuszczony przez wszystkich poza garstką wiernych Boleszczyców.