Żydzi dnia powszedniego

Jehoszua Perle

Ży­dzi dnia po­wsze­dnie­go Roz­dział I Płacz ko­tów za oknem wy­rwał mnie ze snu. Le­ża­łem zwró­co­ny twa­rzą do ple­ców oj­ca i wdy­cha­łem kwa­śny za­pach je­go cięż­kie­go, owło­sio­ne­go cia­ła. Oj­ciec gło­śno chra­pał. Chwi­la­mi za­chły­sty­wał się, bo w gar­dle za­czy­na­ło mu coś bul­go­tać. Wi­docz­nie więk­szy ka­wa­łek fleg­my da­wał o so­bie znać. Unio­słem po­wo­li gło­wę po­nad ko­ści­ste ra­mię oj­ca i spró­bo­wa­łem ro­zej­rzeć się po po­ko­ju. Na ko­mo­dzie, ciem­nie­ją­cej mię­dzy łóż­ka­mi ro­dzi­ców, sta­ła ma­ła lam­pa naf­to­wa, któ­ra rzu­ca­ła sła­be za­kop­co­ne świa­tło. [...]Jehoszua PerleUr. 1888 w Radomiu Zm. 1943 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Żydzi dnia powszedniego (1935, wyd. pol. przeł. Michał Friedman, Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998), Di goldene pave (Złoty paw, 1937) Pisarz języka jidysz, eseista, tłumacz. Urodził się w Radomiu, w ubogiej rodzinie ? jego ojciec był handlarzem siana w okolicznych wsiach. Do dwunastego roku życia Jehoszua uczył się w chederze, potem skończył cztery klasy w polskim gimnazjum. Po odbyciu nauki, zatrudniony został jako subiekt w sklepie manufakturowym, przyuczał się też do zawodu ślusarza. Porzuca jednak rodzicielskie marzenia o pracy w przyszłościowym zawodzie i wbrew ich protestom wyjechał do Warszawy. Tam podjął pracę buchaltera w banku, a jednocześnie bardzo szybko nawiązał kontakty ze środowiskiem literatów języka jidysz. Jego pierwszymi próbami literackimi były pojedyncze wiersze pisane w języku rosyjskim, tłumaczył także w tym czasie na jidysz literaturę polską i rosyjską. W języku jidysz natomiast zadebiutował już z rozmachem - opowiadanie Perlego Szabes ukazało się w antologii Nowy Duch wydanej w Warszawie w 1908 roku przez samego Noacha Pryłuckiego. Potem Perle publikował liczne nowele, opowiadania i powieści, w których szczególnie trafnie opisywał, znane mu przecież doskonale, życie w żydowskim miasteczku ? codzienność jego mieszkańców, różne, pomijane przez innych typy ludzkie, a także życie na wsi. Wydana w 1935 roku powieść Żydzi dnia powszedniego przyniosła mu ogromny sukces, którego zwieńczeniem była nagroda przyznana mu w 1938 roku przez członków żydowskiego PEN Clubu. Ważną częścią jego twórczości były także reportaże, eseje krytyczne i polemiki, które ukazywały się w najważniejszych żydowskich dziennikach oraz pismach literackich. W dzienniku ?Der moment? publikował popularne powieści w odcinkach, które często nie były wybitne pod względem literackim, co zarzucali mu liczni krytycy. Podczas II wojny światowej Jehoszua Perle przebywał w getcie warszawskim, gdzie nie przestawał pisać ? zachowane z tego okresu teksty są próbą oddania i zrozumienia tragicznych warunków, w jakich znalazła się wtedy ludność żydowska. Szukając ratunku, stał się jedną z tysięcy osób, które padły ofiarą niemieckiej prowokacji zorganizowanej w budynku Hotelu Polskiego. Został zatrzymany i skazany na śmierć.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Żydzi i Polacy 1918-1955. Współistnienie, Zagłada, Komunizm

Marek Jan Chodakiewicz

W książce Żydzi i Polacy 1918-1955 Współistnienie Zagłada Komunizm profesor Marek Chodakiewicz ukazuje Czytelnikowi relacje żydowsko-polskie na przestrzeni prawie czterdziestu lat. Jest to kronika wydarzeń, poddawanych przez Autora szczegółowej, naukowej analizie. Chodakiewicz nie zgadza się na spotykane wśród Polaków utożsamianie wszystkich Żydów z tzw. żydokomuną. Jednocześnie skutecznie podważa tezę niektórych żydowskich środowisk o polskiej współodpowiedzialności za eksterminację ich narodu w czasie ostatniej wojny. Widzi obie nacje: polską i żydowską, jako dwa zbiory konkretnych osób, które są krzywdzone przez każdą próbę formułowania na ich temat negatywnych uogólnień. Powinniśmy odróżniać społeczeństwo żydowskie od wszystkich komunistów w ogóle, a szczególnie od komunistów żydowskiego pochodzenia. Z drugiej zaś strony, powinniśmy przestać porównywać polski antysemityzm do hitleryzmu. - Marek Chodakiewicz - ze wstępu Książka Żydzi i Polacy 1918-1955 Współistnienie Zagłada Komunizm jest pionierska. Do momentu jej pierwszej publikacji w świecie naukowym nie funkcjonowała rzetelna analiza relacji żydowsko-polskich przed wojną, w czasie wojny i po niej. Z samych przypisów wynika, jak gigantycznego wysiłku intelektualnego Autor dokonał, prowadząc kwerendę w kilkunastu archiwach w USA i w Polsce - oraz zapoznając się z setkami pozycji literatury przedmiotu. Naturalizm książki jest wstrząsający dla czytelnika. Dzieło Chodakiewicza z naukową uczciwością odkrywa przed Czytelnikiem te karty z historii wspólnej Żydów i Polaków, o których jedni i drudzy chcieliby zapomnieć i usunąć z przestrzeni publicznej. Książka stanowi z tego powodu wyjątkowo rzetelny przyczynek do wolnego od pojednawczej hipokryzji, autentycznego porozumienia między naszymi narodami.

Żydzi. Opowieści niepoprawne politycznie

Piotr Zychowicz

Najbardziej kontrowersyjna książka autora Obłędu 44. Autor Paktu RibbentropBeck i Obłędu 44 tym razem podjął drażliwy temat stosunków polsko-żydowskich. Jego poprzednie książki wywoływały ostre dyskusje i kontrowersje, żadna nie była jednak tak niepoprawna politycznie. Żydzi rozsierdzą zarówno filosemitów, jak i antysemitów. Piotr Zychowicz pisze o sprawach niewygodnych zarówno dla Polaków, jak i Żydów. O komunistach i żydowskich kolaborantach pod niemiecką okupacją, ale również o polskich szmalcownikach. O szkoleniu przez II RP żydowskich terrorystów i zamordowaniu przez nich polskiego konsula. O powstaniu w getcie warszawskim oraz tysiącach Żydów służących w Wehrmachcie W książce znalazły się też kontrowersyjne rozmowy z wybitnymi żydowskimi intelektualistami, którzy mają odwagę głosić poglądy niepopularne w ich własnej społeczności.

Żydzi w kulturze polskiej

Aleksander Hertz

Wznowienie klasycznego studium o roli Żydów w kulturze polskiej, autorstwa wybitnego eseisty i socjologa mieszkającego od wojny w Nowym Jorku, zmarłego w 1983 roku. "Zasadniczym momentem w tej książce - pisał Hertz - jest pokazanie Żydów polskich jako społeczności kastowej. Z tego faktu - jak sądzę - wynikają inne, zasadnicze elementy tego, co w Polsce nazywało się kwestią żydowską". Studium to Hertz uważał za opus magnum swego życia.

Żydzi w okresie drugiej świątyni 538 przed Chr.-70 po Chr

Jerzy Ciecieląg

Książka Jerzego Ciecieląga nakreśla szeroką panoramę dziejów ludu wybranego w kluczowym dla niego okresie Drugiej Świątyni, kiedy to pojawiają się aż dwa nowe oblicza judaizmu: najpierw judaizm normatywny lub międzytestamentalny, a później judaizm rabiniczny, kiedy to religia żydowska staje się z religii ofiarnej religią słowa. Pod koniec tego okresu pojawia się również chrześcijaństwo. W okresie tym zmienia się również kilkakrotnie sytuacja polityczna Żydów, którzy znaleźli się pod panowaniem państwa babilońskiego, Persji Achemenidów, imperium Aleksandra Wielkiego, Egiptu ptolemejskiego, monarchii Seleucydów, rodzimej dynastii hasmonejskiej, wreszcie imperium rzymskiego. Była to też epoka kluczowa dla ostatecznego powstania ksiąg biblijnych, a sam naród żydowski stał się wówczas w pełni ukształtowana jednostką etniczną. Poczynając od niewoli babilońskiej, poprzez okres perski, hellenistyczny i grecko-rzymski czytelnik może poznać źródła pisane i archeologiczne pozwalające na rekonstrukcje historii Żydów, zagłębić się w kwestie społeczne, administracyjne, życie codzienne i gospodarcze, wreszcie zaznajomić się z religią, jej instytucjami i kultem, choć ich obraz – ze względu na źródła – jest czasem tylko fragmentaryczny. Osobne miejsce zajmuje zarys historyczny, często również niepełny, bowiem jego całkowitą rekonstrukcję uniemożliwia brak źródeł. Swoje miejsce znalazła też w książce diaspora żydowska; możemy poznać jej genezę, życie lokalnych wspólnot, istotę synagogi jako instytucji społeczno-religijnej, kontakty Żydów z sąsiadami.   Dr Jerzy Ciecieląg – urodzony w 1971 r., adiunkt w Katedrze Historii Starożytnej Instytutu Historii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Jego badania koncentrują się przede wszystkim na dziejach Żydów w epoce starożytnej, w szczególności w okresie drugiej świątyni, na dziejach dynastii Heroda Wielkiego oraz na autonomicznym mennictwie żydowskim. Autor czterech książek: Palestyna w czasach Jezusa. Dzieje polityczne (2000); Polityczne dziedzictwo Heroda Wielkiego. Palestyna w epoce rzymsko-herodiańskiej (2002); Poncjusz Piłat, prefekt Judei (2003) oraz Powstanie Bar Kochby 132-135 po Chr. (2008), jak też ponad czterdziestu artykułów. Aktualnie, w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki, przygotowuje monografię o wspólnotach żydowskich w zachodnich prowincjach cesarstwa rzymskiego.

Żydzi w Opatowie

Artur Lis

Ze wstępu: Przez stulecia Polska pozostała centralnym ośrodkiem rozwoju świeckiej i religijnej kultury żydowskiej. Obszar Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku był jednocześnie domem dla około 70% wszystkich Żydów europejskich. Dawał im schronienie nawet wówczas, gdy u schyłku tego stulecia ziemie polskie zostały podzielone między trzech zaborców. Mimo to kultura żydowska miała właśnie tu swój główny bastion i mogła się swobodnie rozwijać. W 1939 roku zamieszkiwało Polskę niemal 3,5 mln Żydów, stanowiąc tym samym około 10% ogólnej populacji kraju i średnio 40% populacji miejskiej.

Żydzi w poezji ludowej i historii ruskiej

Franciszek Rawita Gawroński

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu REPRINT. Wiemy, jaką rolę anarchiczną odegrali Kozacy w Rzeczypospolitej, że z tej trzywiekowej prawie anarchii powstawały i organizowały się, wyszłe z łona ruskiego społeczeństwa, dwa jego odłamy, z których jedna nosiła nazwę Kozaczyzny, druga Hajdamaczyzny. Historycy nasi dawniejsi, a szczególnie bliżej wypadków stojący, lepiej od nas rozumieli następstwa o objawy tego ruchu społecznego, zrodzonego nad Dnieprem i porywającego furią swawoli ludność wiejską za sobą, lecz domyślnie raczej niż na podstawie badań i dokumentów nieznanych im zresztą. Nie doceniono jednak znaczenia tego zjawiska dziejowego lub oceniano je błędnie. Odnieść się to może, zarówno do wewnętrznej, jak i do zewnętrznej polityki państwa polskiego. Następstwa takiego krótkowidztwa były fatalne dla państwa. Pragniemy dać czytelnikowi dzieło naukowe, ścisłe, historyczne, a jednak zupełnie popularne w układzie swoim i traktowaniu przedmiotu badań.

Żydzi z Jb i inne opowiadania

Hans Heinz Ewers

Hans Heinz Ewers to niemiecki pisarz znany głównie jako autor horroru i powieści grozy. Jego proza cieszyła się największą popularnością w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku, a kilka jego powieści zostało zekranizowanych. Niestety ze względów politycznych większość jego dzieł została zakazana, a sam autor został zapomniany. Do jego najpopularniejszych dzieł należą między innymi Opętani, Dama Tyfusowa oraz Żydzi z Jb.