Znaki (nie)pamięci. Teoria i praktyka upamiętniania w Polsce

Redakcja: Anna Weronika Brzezińska, Małgorzata Fabiszak, Marcin Owsiński

W niniejszym tomie zaprezentowano zarówno teksty teoretyczne, jak i praktyczne studia przypadku przygotowane przez szesnastu autorów podejmujących z różnych perspektyw zagadnienie teorii i praktyki upamiętnienia w Polsce. Opracowania skupiają się przede wszystkim na relacji między pamięcią i niepamięcią z jednej strony oraz pamięcią i historią z drugiej.  Recenzowana praca stanowi interesującą pozycję, ukazując omawianą problematykę z perspektywy badaczy reprezentujących różne dyscypliny badawcze, co stanowi jej największy walor naukowy i poznawczy.    Prof. dr hab. Andrzej Gąsiorowski     Najczęściej historię traktuje się jako domenę działalności ekspertów – historyków, zaś pamięć jako wytwór wspólnot pamięci. Ta ostatnia może obejmować pamięć rodzinną, czy komunikacyjną, jak i pamięć społeczności lokalnych, regionalnych czy narodowych. W tym drugim przypadku stanowi ona podstawę do kształtowania się tożsamości grupowej, ale może również być wykorzystywana do legitymizacji porządku politycznego. Wówczas często staje się polem walki ideologicznej.  Już wstępny przegląd treści prezentowanej tutaj książki wskazuje na wielopłaszczyznowość zagadnień związanych z (nie)pamięcią zbiorową i jej znakami w przestrzeni. Poczynając od rozważań teoretycznych mających na celu określenie zakresu i pola działań po studia przypadku skupiające się na performatywnym wymiarze pamięci zbiorowej – na uczestnikach rytuałów pamięci od grup rekonstruktorskich, poprzez młodzież dbającą o miejsca pamięci i świadków historii po rowerzystów budujących tor dla rowerów górskich na Kopcu Powstania Warszawskiego. Innym – niezbędnym wymiarem badań nad pamięcią zbiorową jest badanie pamięci miejsc, a więc w wąskim znaczeniu tego terminu – historii upamiętnień w krajobrazie kulturowym kraju.  Mamy nadzieję, że książka ta zainteresuje naukowców, studentów jak i pasjonatów interesujących się przeszłością i podchodzących do niej z wielu różnych perspektyw: historycznej, kulturoznawczej, antropologicznej, etnologicznej i socjologicznej.  

Znaki proweniencyjne jako źródło do dziejów bibliotek i księgozbiorów zakonu dominikanów w Polsce do końca XVIII w

Maria Pidłypczak-Majerowicz

Tekst z pracy zbiorowej Arma nostrae militiae. Kultura książki i pisma Zakonu Kaznodziejskiego na ziemiach polskich. Oddawany Czytelnikowi kolejny tom serii Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie to zbiór studiów poświęconych różnym aspektom dziejów kultury książki i pisma w środowisku dominikańskim na ziemiach polskich. Pozwala on poznać kulturę umysłową braci i sióstr, poszczególnych klasztorów czy całych prowincji. Dzisiaj o dorobku i tradycjach intelektualnych dominikanów i dominikanek świadczą głównie zachowane druki i rękopisy ich autorstwa oraz skrawki dawnych księgozbiorów. Są one bardzo wymownymi świadkami dziejów zakonu św. Dominika na terenie Rzeczypospolitej.

Znaki szczególne

Paulina Wilk

Najnowsza książka Pauliny Wilk, autorki nagradzanego debiutu Lalki w ogniu. Opowieści z Indii Znaki szczególne to prywatny zapis dorastania w czasie demokratycznych przemian. Osobista i poruszająca historia do rodzinnego czytania. Współczesna Polska ujęta w autobiograficznej opowieści trzydziestolatki, która razem z rówieśnikami przeżywała zachwyty i rozczarowania nową rzeczywistością. Ukształtowani w okresie gwałtownych przemian i entuzjastycznej atmosferze wolności, stworzyli różnorodne pokolenie. Autorka, jak wszystkie dzieci transformacji, nosi własne znaki szczególne. Od lat osiemdziesiątych XX wieku do dziś. Od socjalistycznych podwórek do open space i przestrzeni wirtualnej. Od pożyczanych rowerów i kapsli do kupionych na kredyt mieszkań i samochodów. Od pomysłowych zabaw na dywanie do schematycznych zadań w koncernach. I od baśniowej wizji demokracji do realnej, gorzkiej polityki. Znaki szczególne są zapisem dorastania w wolności, która także dzieciom i nastolatkom postawiła zaskakujące wyzwania. Ostatni obywatele PRL, a jednocześnie pierwsi obywatele wolnej Polski są generacją szczególną. Przecięci na pół, starzy i nowi zarazem. Wychowani w poczuciu równości i oswojeni z niedostatkiem, ale dorastający w atmosferze rywalizacji i wielkich szans. Nie w pełni nowocześni, bo także nieco staromodni. Urodzona w 1980 roku autorka była jednym z dzieci porwanych przez wir przemian. Teraz ogląda własne dzieciństwo, dorastanie i dorosłość, opisuje też losy rodziny, sąsiadów i bliskich, by zrozumieć, jak głęboka, wszechobecna i niezakończona jest transformacja życia w Polsce. Powrót na podwórko to okazja, by z przeszłości zabrać wszystko, co potrzebne teraz w nowym, ale niekoniecznie lepszym świecie: czas wolny, wspólną przestrzeń, zdolność bycia razem i budowania kompromisów. PAULINA WILK Rocznik 1980. Pisarka i publicystka. Jej pierwsza książka Lalki w ogniu. Opowieści z Indii (Carta Blanca, 2011) została uznana za jeden z najważniejszych debiutów reporterskich ostatnich lat. Opowieść napisana po blisko dekadzie podróży do Indii łączy elementy reportażu i eseju, jest wnikliwą analizą indyjskiego społeczeństwa. Autorka zbudowała poruszającą panoramę życia ponad miliarda ludzi. Lalki stały się bestsellerem, został docenione przez krytyków i czytelników przede wszystkim za plastyczny język i bogactwo refleksji nad jedną z najbardziej fascynujących współczesnych kultur. Książka otrzymała m.in. nominację do Nagrody Literackiej Nike, Nagrody im. Beaty Pawlak, Nagrody Literackiej Angelus, Nagrody National Geographic Traveller i in. Autorka odebrała nagrodę Bursztynowego Motyla im. Arkadego Fiedlera za najlepszą książkę podróżniczą 2011 roku.

Znaki szczególne. David Redfern. Tom 4

Anna Rozenberg

Podczas remontu boiska szkolnego w Ripley zostają odnalezione zwłoki nastolatki. Pierwsze oględziny wskazują, że brutalnego morderstwa dokonano ponad dekadę temu. Zbrodnia wstrząsa ekskluzywnym miasteczkiem, które walczy o status najlepszego miejsca do życia w Wielkiej Brytanii. Niestety, stawiane przez policjantów tezy rodzą więcej pytań niż odpowiedzi, a nieobecność szefa zespołu tylko pogarsza sprawę. Tymczasem zawieszony w obowiązkach inspektor Redfern boryka się z własnymi problemami. Przyszłość przebywającej w śpiączce Marty jest niepewna, a wciąż zagrażający policjantowi Palacz nie powiedział jeszcze ostatniego słowa. Jednak poproszony przez sierżantkę Summer Winter o pomoc Redfern nie odmawia i rozpoczyna prywatne śledztwo w sprawie zamordowanej dziewczyny. Ślady prowadzą do siedziby legendarnego McLarena, a stamtąd na nielegalnie zasiedlone tereny w Ripley. Czy morderca ukrył się wśród tajemniczych domków, a może jest bliżej, niż wszyscy myślą?

Znaki szczególne Zmartwychwstałego. Rekolekcje paschalne

Szymon Popławski, Adam Szustak, Jacek Szymczak

Znaki szczególne Zmartwychwstałego. Rekolekcje paschalne to rozważania na okres wielkanocny. Dlaczego wracamy do Galilei? W jakich znakach objawia się Zmartwychwstały? Jak po Wielkim Poście żyć na co dzień radością Wielkanocy? Odpowiedzi szukają dominikanie Szymon Popławski OP, Adam Szustak OP i Jacek Szymczak OP dzieląc się doświadczeniem spotkania z Jezusem Zmartwychwstałym.

Znaki zapytania

Joanna Piwowarska

Znak zapytania jest jak ziarno. Kiełkuje w mózgu, w jego pofałdowanej strukturze, w cichym zakątku jego kory. Pęcznieje z każdą myślą, emocją, pomysłem i zaniepokojeniem. Z każdym lękiem. Rośnie z dnia na dzień, a za pierwszym znakiem zapytania wzrastają kolejne. Wkrótce ta metafizyczna epidemia ogarnia całe ciało i zamienia każdą jego tkankę w tętniący las znaków zapytania. Tworzy nieprzebytą dżunglę pytań szukających odpowiedzi ukrytych w biotopie rozgałęziających się tropów. Znaki zapytania określają nas samych, nasze myśli, nasze troski, nasze lęki i nasze pragnienia. Ten tomik poezji jest właśnie o tym. O autorze. O mnie. Być może również o Tobie. Wiersze te odkrywają to, czego nie chcemy ujawniać. Kierują wiązkę światła na skrzętnie ukrywane strachy w mrokach naszego wewnętrznego mikro(makro)kosmosu. Joanna Piwowarska ciałem młoda, duszą stara marzycielka ścierająca się o pumeks rzeczywistości. Napięta strzała nadwrażliwości o grocie z liter gruchocącym ściany labiryntu obojętności. Wierszokletka, poetka, introwertyczka z duszą emocjonalnego ekshibicjonisty. Matka i żona. Z przyzwyczajenia człowiek.

Znaleźć czas. Twój sprawdzony system produktywności

Michał Barczak

Bo nie samą pracą żyje człowiek... Podobno o ile Włosi pracują po to, by żyć, o tyle Polacy żyją po to, by pracować. Tak to w każdym razie wygląda - kogo nie zagadniesz, jeden z drugim zajęty, każdy dokądś biegnie, wszyscy się spieszą, bo robota... A gdzie rodzina, gdzie hobby, gdzie przyjemności, gdzie czas na leżenie i kiwanie palcem w bucie? Tak, kiwanie palcem w bucie, ponieważ kto chce sięgać szczytów życiowego powodzenia, ten powinien czasami zwyczajnie zmarnować nieco godzin, spędzić je całkowicie bezproduktywnie. Pracowitość doprawiona odrobinką słodkiego lenistwa - oto przepis na sukces. Tylko jak znaleźć czas na nicnierobienie, skoro świat wciąż krzyczy: Szybciej! Dalej! Lepiej! Odpowiedź kryje się w magicznym słowie produktywność, za którym stoi drugie, nie mniej magiczne - organizacja. Z kolei nad nimi górują: zdrowy rozsądek i właściwe podejście do życia. Wie o tym dobrze autor tej książki. Sam przebył bardzo długą drogę. Od niezorganizowanego chłopaka, któremu wiecznie brakowało czasu, przez superzdyscyplinowanego przedsiębiorcę, do szczęśliwego człowieka, jakim jest dziś. Poszukując Świętego Graala sukcesu, nauczył się, że więcej pracy i więcej zleceń wcale nie jest tym, do czego należy uparcie dążyć. Zrozumiał, że prawdziwe wartości to rodzina, duchowość i - szeroko pojęte - zdrowie. Wszystkie one wymagają czasu. Z tej książki dowiesz się, jak go znaleźć. Jak zarządzać sobą w czasie na tyle skutecznie, by wygospodarować szczęśliwe chwile dla rodziny, na hobby, na przyjemności i na tę odrobinę słodkiego lenistwa, która należy się każdemu. Także najbardziej produktywnemu człowiekowi na świecie.

Znaleźć faceta i nie zwariować

Katarzyna Miller, Suzan Giżyńska

Jeżeli szukasz dobrego faceta, przy którym nie zaznasz cierpienia, a wasz związek będzie się rozwijał, ta książka jest dla ciebie. Wiele mądrych, atrakcyjnych, fajnych kobiet wciąż szuka partnera. Dlaczego tak się dzieje? Kobiety mają coraz większe wymagania w stosunku do mężczyzn. Są bardziej niezależne finansowo i emocjonalnie, są samodzielne i oczekują w związkach równości. Wierzą we własną siłę, lubią siebie i swoje życie, które mogą kreować. I wcale nie mają już ochoty poświęcać się dla mężczyzny. Czy da się połączyć nowy typ kobiety z kobiecością, która dotychczas oznaczała zgodę na takiego mężczyznę, jakiego podsunie los? Czego szukamy u mężczyzn, mając 20, 30, 40, 50, 60, 70 lat? A może zawsze tego samego? Jak przenieść marzenia w sferę realną? Na wszystkie te pytania, a także wiele innych odpowiadają Katarzyna Miller i Suzan Giżyńska. Znaleźć faceta i nie zwariować to książka dla kobiet w każdym wieku, które chciałyby dzielić życie z właściwym mężczyzną.