Kapitał własny spółek kapitałowych jako kategoria prawna i ekonomiczna sprawozdania finansowego

Ewa Walińska, Anna Rzetelska, Anna Jurewicz

W literaturze często stwierdza się, że „kapitał” jest pojęciem wieloznacznym. Spotyka się takie określenia, jak: „kapitał trwały”, „kapitał społeczny”, „kapitał ludzki”, „kapitał intelektualny”. Uzasadnia to podjęcie pogłębionej analizy, czym jest kapitał własny jako kategoria ekonomiczna, z uwzględnieniem tego, jakie czynniki go kształtują, według jakich kryteriów może być odnoszony do kategorii normatywnych kapitału zakładowego, zapasowego i rezerwowego oraz zysku na gruncie prawa spółek. Celem monografii jest wskazanie prawnej i ekonomicznej istoty kapitału własnego, a także zasad jego prezentacji w sprawozdaniu finansowym spółek kapitałowych. Przedstawiono różnice pomiędzy prawnym i ekonomicznym aspektem kapitału własnego oraz zagrożenia będące następstwem tych rozbieżności dla rzetelności i przejrzystości sprawozdań finansowych składanych wspólnikom tych spółek. Rachunkowość - poprzez prawo bilansowe - ustanawia nowe kategorie kapitału własnego, które nie są rozpoznawane przez prawo handlowe. Wspólnicy spółek kapitałowych mogą żądać zatrzymania tego procesu, jeśli sfera ich prawnie chronionych interesów na gruncie prawa spółek nie będzie prawidłowo realizowana.

Zmiany kapitału własnego spółki kapitałowej. Uwarunkowania prawne i skutki finansowe

Ewa Walińska, Anna Rzetelska, Anna Jurewicz

Kapitał własny to kategoria ekonomiczna odgrywająca szczególną rolę w obrocie gospodarczym, ponieważ nie tylko inicjuje on działalność gospodarczą spółki kapitałowej, lecz także jest fundamentem finansowym w całym okresie jej funkcjonowania. Z uwagi na doniosłą rolę w biznesie i w otoczeniu gospodarczym kapitał własny uzyskał w praktyce normatywny wymiar, regulowany nie tylko przez prawo handlowe. Kapitał własny spółki zmienia się wskutek różnych decyzji - zarówno jej właścicieli, jak i zarządu. W prezentowanej monografii rozważania dotyczą zmian kapitału własnego w spółce kapitałowej - uwarunkowań prawnych określonych w Kodeksie spółek handlowych oraz skutków finansowych, czyli bilansowych i podatkowych. Przedstawiono zmiany kapitału własnego w wyniku podwyższenia i obniżenia kapitału zakładowego, wzrostu i zmniejszenia kapitału zapasowego i kapitału rezerwowego. Omówiono też transformacje pozostałych elementów kapitału własnego - w tym kapitału z aktualizacji wyceny, zysku/straty lat ubiegłych, wynikających z przepisów prawa bilansowego. Ze Wstępu Monografia może być przydatna zarówno dla teoretyków, jak i praktyków zainteresowanych kapitałem własnym jako kategorią prawną, finansową i podatkową. Dla pierwszej grupy odbiorców może stanowić inspirację do dalszych badań, dla drugiej - źródło wiedzy wykorzystywane w praktyce gospodarczej. Recenzowaną monografię oceniam wysoko. Jest ona ważnym i nowym podejściem do problemu kapitału własnego spółek kapitałowych w wymiarze prawnym i finansowym. [...] jest opracowaniem interesującym, o istotnych walorach naukowych i poznawczych. W sposób kompleksowy zaprezentowano w nim aspekty bilansowe, podatkowe i prawne kapitału własnego w spółkach kapitałowych. Z recenzji prof. dr hab. Jolanty Chluski, Politechnika Częstochowska