Dwa powstania. Bitwa o Lwów 1918

Damian K. Markowski

Duchowa stolica ziem polskich w ogniu walk Pasjonująca historia dramatycznej bitwy o wielonarodowy Lwów Pierwszego listopada 1918 roku we Lwowie wybucha powstanie zbrojne koordynowane przez tajny Ukraiński Komitet Wojskowy. Skierowane jest bezpośrednio przeciwko upadającym władzom austriacko-węgierskim, jednak nie mniej ważnym celem staje się udaremnienie zajęcia Lwowa przez polskie władze. W obronie polskich interesów występują samorzutnie pojedyncze grupy wojskowych oraz ochotników cywilnych. Miasto staje się terenem zaciętej walki, do której stają przeciwko sobie Polacy, Ukraińcy i Żydzi jeszcze do niedawna sąsiedzi z tej samej ulicy Damian Markowski z dokładnością badacza, ale i rozmachem godnym mistrza pióra kreśli dramatyczną historię walki o wielonarodowy Lwów, który po upadku monarchii austro-węgierskiej staje się krwawą areną sporów między wykluwającymi się organizmami państwowymi. Opierając się na solidnych naukowych źródłach, autor odtwarza przebieg wydarzeń dzień po dniu, pokazuje ich przyczyny oraz skutki, a także zastanawia się nad konfliktem pamięci wokół lwowskiego listopada. W oczach Orląt krajobraz głównego śródmiejskiego parku pamiętanego do niedawna jako sielskie miejsce schadzek, spotkań towarzyskich i dziecięcych zabaw zmienił się na zawsze z dniem 9 listopada. Uczestnicy katastrofalnego w skutkach ataku na Sejm do końca swych dni zapamiętali stosy ciał w śmiertelnych konwulsjach, porozrzucane karabiny, morderczy ogień z okien pobliskich zabudowań. Klęska w Ogrodzie Jezuickim była dla sił polskich tym straszniejsza, że los przygotowywanej przez parę dni ofensywy rozstrzygnął się w ciągu kilkunastu minut. Wiadomość o załamaniu się ataków na Śródmieście i niezwykle krwawych stratach szybko rozniosła się po polskim Lwowie. W efekcie wśród społeczeństwa podniosły się głosy o konieczności poszukiwania porozumienia z wrogiem nawet za cenę dużych ustępstw. Przygotowano projekt odezwy, która miała trafić do polskich kół decyzyjnych. (fragment książki) dr Damian Markowski historyk, sowietolog, pracownik Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa, autor publikacji Płonące Kresy. Operacja Burza na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej (2011) oraz Anatomia strachu. Sowietyzacja obwodu lwowskiego 19441953. Studium zmian polityczno-gospodarczych (2018).

Zwrotnice. Rozstanie narodów

Damian K. Markowski

Powrót do Ojczyzny czy wygnanie? Reportaż historyczny o Polakach i Ukraińcach. Wojna się kończy. Sowieci na nowo wytyczają granice Europy Wschodniej. Rozpoczyna się wielka wędrówka ludów. Oficjalnie to "dobrowolna ewakuacja". W rzeczywistości to cios w m, serca setek tysięcy Polaków i Ukraińców z Kresów Wschodnich. Dla wielu z nich oznacza to bezpowrotne opuszczenie rodzinnych stron, na których żyły kolejne pokolenia. W tle nieustannie obecne są świeże jeszcze rany zadane przez wojnę, wzajemne uprzedzenia i tragedie, które na zawsze odmieniły życie tysięcy ludzi. Autor, Damian Karol Markowski, znany i ceniony historyk, nie raz podejmował się rzetelnej i bezstronnej analizy tego trudnego rozdziału dziejów. Jego najnowsza książka to więcej niż zwykły reportaż: Markowski nie boi się sięgać po trudne tematy i przedstawiać emocji towarzyszących bohaterom, oddając głos zarówno Polakom, jak i Ukraińcom, którzy zostali wyrwani z domów i rzuceni na nieznane szlaki. Jego kompetencje i uczciwość w badaniu przeszłości czynią z tej książki ważne źródło dla każdego, kto chce zrozumieć ten bolesny okres. "Zwrotnice" to historia o ludziach, których losy splatają się na stacyjnych peronach, gdzie spotykają się dwa światy - wygnanych Polaków i Ukraińców, zmierzających w przeciwnych kierunkach. Ich krótkie spotkania na zwrotnicach są symbolem wymiany żyć, bólu i niesprawiedliwości.