Efektywność i ryzyko polskiego rynku funduszy inwestycyjnych w świetle zmian warunków funkcjonowania funduszy emerytalnych

Krzysztof Kompa, Dorota Witkowska

Istotny wzrost długości życia i spadek dzietności spowodowały odwrócenie piramidy demograficznej w wielu krajach, w tym również w Polsce. Systemy emerytalne nie są zatem w stanie zagwarantować odpowiedniego poziomu życia w okresie po zakończeniu aktywności zawodowej. Emerytury będą w przyszłości coraz niższe, a utrzymanie poziomu konsumpcji będzie wymagać coraz więcej dodatkowych środków. Konieczne jest więc indywidualne gromadzenie oszczędności na starość. Uświadomienie tego faktu w środowiskach wszystkich interesariuszy ma zasadnicze znaczenie dla bezpiecznej przyszłości starzejącego się społeczeństwa. Około 80% Polaków nie odkłada żadnych środków z przeznaczeniem na uzupełnienie emerytur, zaś dążenia państwa do zmiany tego stanu są daleko niewystarczające. Kluczową rolę w indywidualnym oszczędzaniu długookresowym odgrywają instytucje zbiorowego inwestowania - fundusze inwestycyjne i emerytalne. Naturalne jest pytanie o wydajność zarządzania nimi i o ich efektywność inwestycyjną. Badaniami objęto otwarte fundusze emerytalne i szereg inwestycyjnych, implementujących zróżnicowane kompozycje portfeli, w ich działalności w latach 2009-2015. Postawiono pytania, czy zmiany zasad funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych miały wpływ na rynek funduszy inwestycyjnych w Polsce i czy deklarowane przez TFI polityki funduszy znajdują odzwierciedlenie w ich wynikach inwestycyjnych. Przeanalizowano także, czy otwarte fundusze emerytalne były dobrze zarządzane. Porównano efektywność inwestycyjną OFE i funduszy prowadzących podobną politykę lokaty kapitału i zarządzanych przez te same Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych i Emerytalnych. Ukazano również, jaka kompozycja portfeli instytucji zbiorowego inwestowania gwarantowała bezpieczeństwo oszczędności długookresowych. Rozdział pierwszy stanowi wprowadzenie do ogólnych zagadnień omawianych w publikacji. W pozostałych trzech zamieszczono raporty z analiz empirycznych. Każdy zawiera prezentację metod wykorzystanych w badaniach. Istotną częścią książki są aneksy z wynikami obliczeń, będące podstawą analiz raportowanych w rozdziałach. Monografia powstała m.in. w wyniku realizacji badań finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w ramach projektu NCN 2013/09/B/HS4/00493 pt. "Analiza rynku otwartych funduszy emerytalnych na tle rynku otwartych funduszy inwestycyjnych funkcjonujących w Polsce".

Wybrane metody ilościowe w finansach

Dorota Witkowska

W monografii przedstawiono wiele zagadnień związanych z prowadzeniem analiz finansowych za pomocą metod ilościowych. Walorem opracowania jest omówienie problemów, z jakimi spotykają się analitycy finansowi oraz prezentacja przykładów aplikacji różnych metod zarówno ułatwiających ocenę i opis omawianych sytuacji, jak i wspomagających podejmowanie decyzji w określonych warunkach. Większość ukazanych metod poparto przykładami zawierającymi rzeczywiste dane finansowe i opatrzono bogatymi komentarzami, zawierającymi interpretację uzyskanych wyników analiz. Publikacja jest dedykowana zarówno praktykom działającym na szeroko rozumianym rynku finansowym, jak i studentom. Do jej studiowania nie jest wymagana znajomość zaawansowanych metod ilościowych, wszystkie zagadnienia omawiane są bowiem w przystępny sposób.

Zmiana warunków funkcjonowania a efektywność inwestycyjna otwartych funduszy emerytalnych

Dorota Witkowska

W monografii zaprezentowano wyniki analiz wpływu zmian warunków funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych (OFE), wprowadzonych w latach 2011-2014, na ich efektywność inwestycyjną. Przedstawione badania obejmują lata 2007-2015. Wykorzystując metody ilościowe, dowiedziono, że wszystkie rozpatrywane zmiany skutkowały zwiększeniem ryzyka portfeli inwestycyjnych OFE, co nie miało przełożenia na wzrost stóp zwrotu z tych portfeli. Zastosowane mierniki efektywności pozwoliły wykazać, iż do 2014 roku inwestycje podejmowane przez fundusze emerytalne były efektywne, jednak uległo to zmianie z powodu wprowadzonych modyfikacji systemu emerytalnego. Portfele inwestycyjne OFE miały podobne charakterystyki inwestycyjne, co wynikało z obowiązującego sposobu ich oceny według tzw. benchmarku wewnętrznego.