Działalność instytucji wydawniczych na rzecz oświaty i edukacji w XIX i początkach XX wieku

Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski

Książka poświęcona jest instytucjom wydawniczym, których działalność w znaczący sposób wspierała funkcjonowanie rodzimej oświaty i edukacji w XIX i pierwszych latach XX w. Zawiera ona treści dotyczące inicjatyw edytorskich w tej dziedzinie podejmowanych na ziemiach polskich. W części zatytułowanej „Wkład w realizację idei oświatowych” znalazły się zagadnienia dotyczące: wydawców profesjonalnych w Królestwie Polskim i ich stanowiska wobec programów upowszechniania i popularyzacji wiedzy, kontekstów edukacyjnych działalności wydawniczej polskiej socjalnej demokracji w Galicji, udziału oficyny wydawniczej Karola Miarki (młodszego) w rozwoju ruchu polskiego na Górnym Śląsku, aktywności wydawnictwa M. Arcta. W drugiej części, „Wspomaganie kształcenia i udział w doskonaleniu pracy szkoły”, skoncentrowano się na kwestiach: wkładu krakowskich oficyn wydawniczych w rozwój staropolskiej literatury pedagogicznej, problematyki pedagogicznej jako obszaru zainteresowań wydawców rosyjskich przełomu XVIII i XIX w. i wielu innych. Trzecia część poświęcona jest „Udziałowi w dziele samokształcenia”. Redaktorzy monografii podjęli poszukiwania historyczno-pedagogiczne zmierzające do przedstawienia dorobku stanowiącego ofertę wydawniczą dla pracowników systemu oświaty, uczniów i ich rodziców, a także opiekunów. Nie ograniczono się tylko do wydawnictw powszechnie znanych, ale również do dokonań tych mniejszych, lokalnych, o których nikt lub prawie nikt dzisiaj już nie pamięta.  

Działalność instytucji wydawniczych na rzecz oświaty i edukacji w XX i pierwszych latach XXI wieku

Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski

Zainicjowanie badań nad wkładem instytucji wydawniczych w okresie dwudziestolecia międzywojennego, Polski Ludowej i III Rzeczypospolitej na rzecz oświaty i edukacji ma na celu przybliżenie, a niekiedy odkrycie edytorów zajmujących się tą problematyką, wyodrębnienie zarówno typów publikacji, jak i podejmowanej w nich szczegółowej tematyki oraz ukazanie miejsca tego typu wytworów w całokształcie prac firm edytorskich. Oficyny wydawnicze mają swój niekwestionowany udział w rozwijaniu szeroko pojmowanej kultury zarówno poprzez wymierny dorobek materialny w postaci liczby ogłaszanych drukiem książek z różnych dziedzin życia i wiedzy, jak i dorobek duchowy „budowany” za pomocą kontaktu czytelnika z tekstem. W przeszłości, jak również współcześnie aktywność wydawnictw zazwyczaj koncentruje się na wybranych rodzajach piśmiennictwa, m.in. literaturze pięknej, popularnej, specjalistycznej, dla dzieci i młodzieży, choć zdarza się, że przedmiotem zainteresowania edytorów stają się systematyczne poszerzanie i wzbogacanie dotychczasowej oferty. Podobne tendencje można zaobserwować w odniesieniu do książek adresowanych do pracowników systemu oświatowego, uczniów, rodziców i opiekunów. Wydawcy albo skupiają się na twórczości pedagogicznej, albo w większym lub mniejszym stopniu traktują ją jako dodatek do prowadzonej już działalności.  

Oświatowe i edukacyjne aspekty działalności wydawniczej w XIX i początkach XX wieku

Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski

W książce przedstawiono wyniki badań dotyczących wydawnictw (i wydawców) nie tylko czasopism, ale i publikacji edytowanych przez wybrane oficyny w XIX i na początku XX w. Autorzy zajęli się działalnością edytorską w latach niewoli, akcentując jej wkład w pracę oświatowo-kulturalną w środowisku lokalnym oraz znaczenie nakładców, którzy najczęściej przyjmowali rolę liderów w życiu społecznym. Podjęto w ten sposób poszukiwania historyczno-pedagogiczne zmierzające do ukazania dorobku działalności wydawniczej na rzecz rozwoju oświaty, edukacji i kultury. Mówiąc o działalności wydawniczej, autorzy mieli na myśli nie tylko aktywność profesjonalnych firm edytorskich, ale również bardziej lub mniej znane redakcje periodyków, instytucje i stowarzyszenia społeczne, które miały swój udział w oddziaływaniach na czytelników. Istotną pomoc w funkcjonowaniu szkoły zawsze stanowiły wydawnictwa podręcznikowe. Odtworzono też (m.in.) dzieje konkursów wydawniczych na podręczniki i materiały przydatne w edukacji, które ogłaszano w XIX w. na terenie Poznania. Przeprowadzone przez Autorów studia ujawniły, że nie cieszyły się one zbyt wielką popularnością, a ich rezultaty nie zawsze były zgodne z oczekiwaniami inicjatorów. 

Oświatowe i edukacyjne aspekty działalności wydawniczej w XX i pierwszych latach XXI wieku

Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski

W publikacji zaprezentowano wyniki badań dotyczących aktywności zarówno profesjonalnych firm edytorskich, jak i bardziej lub mniej znanych redakcji periodyków, instytucji oraz stowarzyszeń społecznych, które oddziaływały na czytelników w XX i początkach XXI w. Autorzy poruszają tematykę propagowania nowych idei wychowawczych w okresie międzywojennym, oświaty Polaków na obczyźnie w pierwszej połowie XX w., socjalistycznej rzeczywistości wychowawczej w czasach Polski Ludowej, a także upowszechniania dorobku naukowego pedagogiki i jej praktycznych osiągnięć w III RP. Ich poszukiwania historyczno-pedagogiczne zmierzają do ukazania dorobku działalności wydawniczej na rzecz rozwoju oświaty, edukacji i kultury. 

Zachować dla przyszłości. Sprawy szkolnictwa, oświaty i opieki w przekazie prasowym XIX i początków XX wieku

Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski

W publikacji zaprezentowano wyniki badań dotyczących czasopiśmiennictwa XIX i początków XX wieku. Autorzy – historycy wychowania, historycy, prasoznawcy, literaturoznawcy, bibliolodzy – na podstawie kwerend wydawnictw periodycznych omawiają różne problemy związane ze szkolnictwem, opieką i oświatą, które wówczas ukazywano opinii publicznej, oraz analizują, jaki kreowano stosunek społeczeństwa do tych zagadnień. Czytelnik znajdzie tu wybór tematów z historii szkolnictwa, opieki, wychowania, funkcjonowania towarzystw oświatowych i społeczno-kulturalnych, historii zabawek, zdrowia i higieny czy projektów wychowania dziewcząt. Książka stanowi pierwszą z dwóch monografii. W kolejnym tomie przedstawiono tę tematykę w odniesieniu do XX i początku XXI wieku.

Zachować dla przyszłości. Sprawy szkolnictwa, oświaty i opieki w przekazie prasowym XX i pierwszych lat XXI wieku

Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski

W publikacji zaprezentowano wyniki badań dotyczących czasopiśmiennictwa XX i początków XXI wieku. Autorzy - historycy wychowania, historycy, prasoznawcy, literaturoznawcy, bibliolodzy - na podstawie kwerend wydawnictw periodycznych omawiają różne problemy związane ze szkolnictwem, opieką i oświatą, które wówczas przedstawiano opinii publicznej, oraz analizują, jaki kreowano stosunek społeczeństwa do tych zagadnień. Czytelnik znajdzie tu wybór tematów z historii szkolnictwa, opieki, wychowania, edukacji pozaszkolnej, działalności stowarzyszeń społecznych czy zdrowia i higieny. Publikacja stanowi kolejną z dwóch monografii na ten temat, dotyczy ona niezwykle ważnych okresów w historii Polski, w których zachodziły przemiany rzutujące na obecny sposób funkcjonowania społeczeństwa polskiego. W tomie pierwszym zaprezentowano tę tematykę w odniesieniu do XIX i początku XX wieku.