Koszałki-opałki, czyli prawo karne w bajkach. Repetytorium dla studiujących, sądowników i podsądnych

Witold Kulesza, Jan Kulesza

Czy szczurek Wiechetek dopuścił się kradzieży z włamaniem? Czy krasnoludek Podziomek prał brudne pieniądze? Czy zjedzenie Popiela przez myszy stanowiło zbrodnię zamachu stanu? Czy Koszałek-Opałek popełnił przestępstwo paserstwa lub urzędnicze? Dlaczego król Krak dopuścił się handlu ludźmi, a szewczykowi Dratewce nie można przypisać zabicia Smoka Wawelskiego? Czy Wanda, co nie chciała Niemca, podżegała do nienawiści na tle narodowościowym? Do czego przemocą doprowadził królewicz Kopciuszka? Czy Czerwony Kapturek przejawiała oznaki demoralizacji? Czy Jaś i Małgosia dopuścili się kradzieży szczególnie zuchwałej? Za co odpowiadała sztuczna inteligencja (Al) lustra królowej, macochy Śnieżki? Dlaczego Mały Książę odrzucił stanowisko ministra sprawiedliwości? Co kryła "praktyczna baryłeczka" Kłapouchego? Udzielenia odpowiedzi na te i inne pytania podjęli się autorzy, analizując powszechnie znane, wybrane baśnie i legendy z punktu widzenia współczesnego polskiego prawa karnego, w tym jego podstawowych zasad, sięgających fundamentów demokratycznego państwa prawnego. Jak wskazuje praktyka dydaktyczna, metoda ta ułatwia zrozumienie nawet najtrudniejszych instytucji prawnokarnych. Na tych przykładach przedstawiono również wykład sprawiedliwości i sztuki sędziowania, gdyż to sędzia jest "mówiącą ustawą". Wywód został wzbogacony o łacińskie paremie prawnicze, by ukazać ciągłość myśli sięgającą starożytności. Tytuł publikacji nawiązuje do zapisów, czynionych zawsze sumiennie i w dobrej wierze, choć niekoniecznie oddających naukową prawdę, przez nadwornego kronikarza w królestwie krasnoludków Koszałka-Opałka, ujętych następnie przez Marię Konopnicką w zeznaniu O krasnoludkach i o sierotce Marysi. Wywód trzeba przeto czytać z przymrużeniem oka, tak jak uczyniłaby to grecka Temida, gdyby na chwilę uniosła zakładaną jej, według tradycji, opaskę uniemożliwiającą widzenie, lecz ułatwiającą, sine ira et studio, rozstrzyganie, co słuszne i prawe, a co niegodziwe i z prawem sprzeczne.

Problemy teorii kryminalizacji. Studium z zakresu prawa karnego i konstytucyjnego

Jan Kulesza

Książka zawiera pierwsze w polskiej doktrynie opracowanie monograficzne poświęcone teorii kryminalizacji, uwzględniającej całościowo element uzgadniania kontekstu konstytucyjnego stanowienia norm prawnokarnych. W pracy wykazano, że kryminalizacja stanowi ingerencję w sferę konstytucyjnie chronionych praw i wolności jednostki, a w związku z tym podlega rygorom klauzuli limitacyjnej art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Teoria kryminalizacji musi zatem uwzględniać przede wszystkim wymogi zasady proporcjonalności sensu largo oraz innych składowych wspomnianej klauzuli, w szczególności ograniczenia wynikające z zasady państwa demokratycznego. W związku z koniecznością uzgadniania kontekstu konstytucyjnego odniesiono funkcjonujące w doktrynie karnistycznej zasady i pojęcia związane z pojęciem przestępstwa i procesem kryminalizacji do elementów warunkujących proces kryminalizacji wynikających z Konstytucji. Rozważania zostały przeprowadzone na gruncie polskiego prawa karnego i konstytucyjnego oraz uzupełnione o punkt widzenia doktryn niemieckiej, szwajcarskiej i austriackiej w zakresie wpływu zasady proporcjonalności sensu largo na proces kryminalizacji. Odwołano się także do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego oraz Bundesverfassungsgerichtu.

Pro dignitate legis et maiestate iustitiae. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Witolda Kuleszy

Agnieszka Liszewska, Jan Kulesza

W maju 2020 roku Profesor Witold Kulesza obchodził 70. rocznicę urodzin. Z tej okazji postanowiliśmy skierować zaproszenie do wybitnych przedstawicieli najważniejszych ośrodków naukowych w Polsce i za granicą, by wspólnie uhonorować Jubilata. Efektem naszej współpracy jest prezentowana księga jubileuszowa, zawierająca pięćdziesiąt artykułów o szerokiej tematyce. Zostały one pogrupowane w obrębie czterech rozdziałów - O sprawiedliwości, O prawie karnym w ogólności, O prawie karnym w szczególności, O kryminologii i polityce kryminalnej - by nawiązać do najistotniejszych wątków dorobku naukowego Jubilata. Wśród nich znajdują się prace z pogranicza prawa karnego oraz filozofii państwa i prawa, a także dotyczące poszczególnych typów przestępstw. Autorzy artykułów zarówno sięgają wstecz, jak i odnoszą się do współcześnie wprowadzonych rozwiązań z zakresu prawa penalnego. Pro dignitate legis et maiestate iustitiae, żywiąc głęboki szacunek wysokie uznanie dla Profesora Witolda Kuleszy, składamy tę księgę Jubilatowi w hołdzie i darze. Redaktorzy naukowi